บ้านกลอนน้อย - กลอนสบายๆ สไตล์ลิตเติลเกิร์ล

คำประพันธ์ แยกตามประเภท => กลอนธรรมะ-สุภาษิต-ปรัชญา-คำคม => ข้อความที่เริ่มโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 26, สิงหาคม, 2561, 10:19:42 PM



หัวข้อ: - "เจตสิก" เกิดดับพร้อมจิต -
เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 26, สิงหาคม, 2561, 10:19:42 PM
(https://image.ibb.co/eoN78U/331300_stock_photo_air_splash.jpg) (https://imgbb.com/)


- เจตสิกเกิดดับพร้อมจิต -

“เจตสิก”ธรรมที่ประกอบจิต
เพื่อนคู่คิดเกิดในใจเถลิง
เป็นอารมณ์คลุกเคล้าเศร้าบันเทิง
จุ้นกระเจิงกวัดแกว่งตามแรงใจ

จัดเป็นดวงเด่นตาห้าสิบสอง
แยกสามกองทั้งหมดกำหนดได้
“เวทนา”หนึ่ง“สัญญา”หนึ่งตรึงไว้
นอกนั้นให้เป็น“สังขาร”ห้าสิบดวง

เจตสิกเหมือนสีเกิดที่จิต
แล้วตามติดโลดแล่นอย่างแหนหวง
แต่งบาปบุญคุณประโยชน์โทษทั้งปวง
เป็นเครื่องหน่วงเหนี่ยวไม่ให้นิพพาน...


           “เจตสิก”  (เจตะสิก)  คือธรรมที่ประกอบ จิต คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10730.msg39145#msg39145)   หรือสิ่งที่เกิดในใจ  เป็นอาการของจิต  เกิดพร้อมกับจิตดับพร้อมกับจิต  มีอารมณ์เดียวกับจิต  อาศัยสิ่งเดียวกับจิต  ทั้งสองนี้อาศัยกันจนยากที่จะแยกออกจากกันได้  ท่านเปรียบว่า  จิตคือน้ำ  เจตสิกคือสีที่ใส่ลงไปในน้ำ  น้ำกับสีจึงดูเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  งานของเจตสิกคืออารมณ์นานาของจิต  และเจตสิกนี้จะเกิดโดยลำพังมิได้  ต้องอาศัยจิตเป็นที่เกิด
          จิตมีอารมณ์รักอารมณ์ชัง โกรธเกลียด รักใคร่  รวมว่ากิเลสทั้งปวง  บาปบุญคุณโทษทั้งหลายนั้น  เพราะเจตสิกเป็นผู้ปรุงแต่งให้จิตทั้งนั้น
          เจตสิกนี้ท่านแบ่งเป็นดวงๆไว้ได้ ๕๒ ดวง  จัดเป็นเวทนาเจตสิก ๑   สัญญาเจตสิก ๑   ที่เหลือกอีก ๕๐ ดวงนั้นจัดเข้าอยู่ใน สังขารเจตสิก
          ในเจตสิก ๕๒ ดวงนี้ท่านจัดเป็นกลุ่มกุศลเจตสิก  อกุศลเจตสิก  โดยที่เป็นกุศลหรือโสภณเจตสิก ๒๕ ดวง  เป็นอกุศลเจตสิก ๑๔ ดวง  นอกนั้นเป็นเป็นกลุ่มอื่น ๆ  มีรายละเอียดอยู่ในคัมภีร์พระอภิธรรมแล้ว.
เต็ม อภินันท์
สถาบันกวีนิพนธ์ไทย
๒ กรกฎาคม ๒๕๖๑
ขอขอบคุณเจ้าของภาพนี้ในเน็ต