|
หัวข้อ: - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 17, กุมภาพันธ์, 2565, 10:56:28 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/q.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1670) - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ (อิน-ทระ-วง-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มีสำเนียงอันไพเราะดุจปี่ของพระอินทร์ ๑.) รูปแบบของอินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ วรรคหลังมี ๗ พยางค์ (รวมเป็น ๑๒ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ ................... ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๒ - ๓ .......... ๓ - ๔ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ - ๐ จึ่งเจ้า/พระยาชาญ สมุห์หาญ/ชำนาญอุบาย รวมพล/นิกายราย ระกะป้อง/ประจัญขยัน ๐ ไม่ยก/ทหารออก รณะนอก/ระเนียดประชัน รู้ท่า/พม่ามัน พละมาก/จะกรากระดม ๐ ลั่นปืนคระครืนเครง ภิลุเขลงเตลงระงม ตายยับก็ทับถม รุธะรุกละบุกทะยาน ๐ มอญม่านมิสามารถ จะพิฆาตประหัตประหาร ไทกราดสินาดผลาญ พละม้วยและป่วยอนันต์ ๐ จอมยุพราชกริ้ว ก็ละลิ่วกะเรนทร์ถลัน ตรัสฆาตพระราชทัณฑ์ ผิวะค่ายมิพ่ายมิเปิง ๐ หัวนายนิกายหลุด ธ จะกุดกระเจิดกระเจิง ร่ำรุธประยุทธ์เชิง ชนะแน่มิแปรมิผัน ๐ มอญขลาดพระอาชญา พระมหานุราชฉกรรจ์ ยอมม้วยและยอมดัน ระดะปล้นผจญจะชิง ๐ เย่อค่ายและปีนค่าย พละตายก็หนุนระวิง ไทแทงและแย้งยิง บ่ขยาดเขยงประดา (เฉลิมเกียรติกษัตรีคำฉันท์ : กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์) - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ มีนายทหารหนึ่ง มุคะนึงคะเนประเด็น ความเปลี่ยนและความเป็น อุปสรรคจะหักจะหาย เข้าร่วมและรวมแรง เพราะแสวงบ่วางบ่วาย ว่าชาติจะฉานฉาย อธิปัตย์ระบัดระบิล ตามเท้าประเทศที่ รฐมีสภาถวิล เจ้าเก่าผิว์เอื้อมกิน ภพขาดก็คาดมิควร ใฝ่เชิงวิชาชาญ สหบานเขบ็จขบวน ใครชอบก็ชักชวน ปฏิรูปปรัมปรา มาเข้าสมาคม และระดมระดับประดา คนหนุ่มประชุมหา ปิยมิตรเสมอเสมือน สวดเศรษฐกิจซบ เพราะกระทบกระแทกกระเทือน ทั่วรัฐและทุกเรือน ขณะไท้ประเทืองประทม ข้าราชการรุม ซะตะกรุมตะกรามสะดม ผู้ต่ำน่ะช้ำตรม ผลผิดผลิตก็พัง เห็นแต่ก็น้ำตา ทะลุหน้าประดังประนัง เสียงดังกระหึ่มดัง ดุจอินทเภริอึง แข่งเสียงสนุกสุข อภิมุขตะบอยตะบึง สังข์แตร ณ ตรัยตรึงศ์ รึจะรู้ฤดูฤดี จึงนายทหารนา- -มะ กถา ก็ทำพิธี ร่วมมิตรและไมตรี อภิวัฒน์กระหวัดกระวน ลืมอิสตรีอัน อภินันท์อเนกอนนต์ ลืมทั้งสุคนธ์ทน ทรมานทุร่านทุราย (กถาจรดปกาศิต (สามแพร่งชีวิตคำฉันท์) : คมทวน คันธนู) - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ ๐ เมื่อนั้นพระไภมี ยุวดีกำดัดฤดี คำนึงพระนลมี นยะหงส์พิหงคะทูล ๐ หมองหมายบ่วายว่าง สุขะนางก็ส่างก็สูญ อาดูรอดูลย์ภูล พิศวาสบ่คลาดบ่คลาย ๐ ยามนิทร์บ่นิทร์เนา นิทระเศร้าทุรนทุราย ร้อนรนสกลกาย บ่มิเหือดก็เดือดกมล ๐ โภชน์ตั้งก็นั่งเฉย บ่เสวยกระยาสุคนธ์ กลุ้มกลัดสะบัดตน อุระเข็ญลำเค็ญรำคาญ ๐ พักตร์พิมพะพริ้มเพรา พิศเศร้าบ่เบิกบ่บาน ขุ่นข้นกมลมาลย์ มละหมางระคางระคาย ๐ เคยสรวลบ่สรวลสันต์ จิตะซั้นระส่ำระสาย แค้นคิดระคายหมาย มนะแล้วก็แคล้วก็คลา ๐ เคยมีฉวีฉ่อง สิริผ่องประไพประภา บัดนี้ฉวีวา มะก็หมองบ่รองบ่เรือง ๐ เผลอ ๆ มะเมอมน จิตะจนก็ข่นก็เคือง ผิวพักตร์ก็ชักเหลือง วรรูปก็ซูปก็ผอม ๐ บัดนั้นพระพี่เลี้ยง ทนุเคียงยุพาถนอม เห็นราชธิดาตรอม จิตะหม่นกระวนกระวาย (พระนลคำฉันท์ : กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ ( น.ม.ส.)) ** หมายเหตุ : ในชั้นต้นนั้น ฉันท์ประเภท ๔ วรรค ที่มีลักษณะอย่างกาพย์นั้น ไม่ได้มีบังคับสัมผัสเชื่อมระหว่างวรรคหน้าและวรรคหลัง มีเพียงสัมผัสส่งระหว่างบาท และระหว่างบทเท่านั้น แต่กวีนิยมใส่เพิ่มเพื่อความไพเราะ หากอ่านในวรรณคดีหรือวรรณกรรมต่าง ๆ จะพบลักษณะนี้อยู่ ถือเป็นเรื่องปกติธรรมดา อย่าเพิ่งประมาทว่าผู้ประพันธ์นั้นผิดพลั้งแต่ประการใด เช่น - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ ๐ ราชาประชุมดำ ริหะโดยประการะดัง ดำรัสตระบัดยัง วจนัตถ์ปวัตติพลัน ฯ ๐ ให้ราชภัฏโป ริสะไปขมีขมัน หาพราหมณ์ทุพลอัน บุระเนระเทศะมา ฯ ๐ เขาพลันจรัลรีบ จระรุดประดุจประกา- สิตนำทิชาจา ริยะสู่พระราชฐาน ฯ (สามัคคีเภทคำฉันท์) - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ งามผิวประไพผ่อง กละทาบสุภาสุพรรณ งามแก้มแฉล้มฉัน พระอรุณแอร่มละลาน งามเกศะดำขำ กละน้ำ ณ ท้องละหาน งามเนตรพินิจปาน สุมณีมะโนหะรา งามทรวงสล้างสอง วรถันสุมนสุมา- ลีเลิดประเสริฐกว่า วรุบลสะโรชะมาศ (มัทนะพาธา) - อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒ ๐ เพื่อการสยุมพร กลยาประภาฉวี ต่างองค์ประสงค์ศรี อรราชพาลิกา ๐ องค์อินทร์วรุณยม และพระเพลิงเถกิงประภา ต่างทรงมหาวา หนะเหิรระเห็จทยาน ๐ หมายมุ่งวิทรรภ์รัต นะนครบวรวิศาล พรึบพร้อมพหลหาญ พละแห่อำพรสลอน (พระนลคำฉันท์) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |