|
หัวข้อ: - กมลฉันท์ ๑๒ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 19, กุมภาพันธ์, 2565, 11:31:18 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/KV.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1671) - กมลฉันท์ ๑๒ - กมลฉันท์ ๑๒ (กะ-มะ-ละ-ฉัน หรือ กะ-มน-ละ-ฉัน) / บางครั้งเรียก กมลาฉันท์ ๑๒ (กะ-มะ-ลา-ฉัน) ๑.) รูปแบบของกมลฉันท์ ๑๒ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๖ พยางค์ วรรคหลังมี ๖ พยางค์ (รวมเป็น ๑๒ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ..................ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๓-๓ เหมือนกันทุกวรรค ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - กมลฉันท์ ๑๒ - ขณะด้านพิกุลได้ พิสมัยเจริญมนตร์ เพราะวิสัยกุศลดล จิตะเทิดพิทักษ์ธรรม กะสลัดและตัดรัก มิสลักเสลาจำ เพราะกถากระทำนำ วิปโยคบ่เหลือใย พิษะไหนก็ไม่เหน็บ พิษะเจ็บ ณ กลางใจ พิษะนั้นสนิทใน พิษะแค้นมิแคลนคลอน พิษะที่ระทมทุกข์ พิษะรุกเพราะรักรอน พิษะเห็นอุทาหรณ์ พิศะค่าก็ราคุณ กิจวัตรน่ะหาวัด ปฎิบัติผลาบุญ บริจาคและเจือจุน ชินะบุตรก็เบ่งบาน ขณะภิกขุภิกขา บทะจาริกาจาร และพิกุลก็เตรียมการ ประจุข้าวและของคอย สติหนุ่มระรุ่มใน หฤทัยบ่ท้อถอย พระละบิณฑบาตคล้อย ก็ผละให้พิกุลเห็น อุระสาวสะทึกสั่น กรนั้นก็หนาวเย็น ขณะปากเผอิญเป็น ดุจะกลืนพิกุลทอง นยนาประสานเนตร ชละเนตรก็ไหลนอง ทุมนัสเพราะกลัดหนอง พุระบมและบ่มดวง ........... ฯลฯ ........... (กถาจรดปกาศิต (สามแพร่งชีวิตคำฉันท์) : คมทวน คันธนู)) - กมลฉันท์ ๑๒ - ขณะอารุยาย่าง มนะนางจะไปเยือน กะอุบายจะใช้เหมือน วธุเล่ห์ประโลมหมอ ขณะนางคระไลถึง นุชะจึงมิรั้งรอ ประลุห้องก็ร้องขอ จะปะหน้าตุลาการ พนิดาก็ได้พบ ละก็สบฤดีดาล พจะว่าแน่ะขาท่าน อุระฉันมิสุขเลย จิตะจำวจีท่าน ประจุมานนะท่านเอ๋ย ธ อภัยเถอะฉันเคย บริภาษ ธ รุนแรง ก็ฉะนี้แหละมาง้อ บ่มิท้อฤทัยแหนง ผิวะท่านมิคลางแคลง ก็อภัยดิฉันนา ชนเช่นดิฉันนี้ ฤมิมีน่ะปรีดา ก็ละออและหล่อตา ดุจะท่านตุลาการ สละเกียรติยศให้ มนะในอะไรปาน วจะวอนก็อ่อนหวาน และประกอบกะเมตตา ........... ฯลฯ ........... (อารุยาคำฉันท์ : ลออง จุลกะเศียน) - กมลฉันท์ ๑๒ - ณ ระหว่างพระเวสสัน ดร เดินพนาดร กะมทรีพระสุนทร ทุรทาง ธ กันดาร ประลุแหล่ง ณ แห่งใด บ่มิได้จะวอนวาน ธ ก็เล่าแถลงการ และกะข้อคระไลไป จะดำเนินนะสู่เขต ศิขเรศพนาลัย บ่มิรู้ว่ะใกล้ไกล ระยะทาง ณ กลางดง บริเวณพระวงกต ก็กำหนดพำนักองค์ พระดำรัสจะดำรง วรพรตบำเพ็ญบุญ คณะชนก็บ่นบอก ระยะออกจะทารุณ ระกำไกลมิให้คุณ ขณะต้องประคองตน พระสดับบ่ยับยั้ง ก็เพราะหวังมิกังวล มนะสร้างกุศลผล สละภัยพะพ้องพาน พิศะเยาวเยื้องยาตร ตะละย่างนะหย่อนยาน และก็สุดจะสงสาร อุระเศร้าสะท้อนทรวง พระก็ชี้ ธ ชมไม้ วนะไพรพนมหลวง พิศะผลผลาพวง ปฏิพัทธ์สะพึงใจ ระดะดอกระดาดาษ ธ ประพาสคะนองไพร ขณะรุ่นดรุณวัย วจะจ้อจำนรรจา ........... ฯลฯ ........... (มหาชาติคำฉันท์ : ฉันท์ ขำวิไล) - กมลฉันท์ ๑๒ - ๐ พจะพร้องสนองบาท สุรนาฎอุมาอร เพราะอำนาจมเหศร กรุณาและปรานี ๐ เฉภาะเดือนจะดาลเพศ ยุพเรศกษัตรีย์ ศุภลักษณ์วรินทรี ยพิลาศลออองค์ ๐ คณะนาง ณ แดนไตร จะพิไลยลำเพาพงษ์ บมิเลออิลาทรง ศิริโฉมประโลมลาญ ๐ ผิวะถ้วนกำหนดหมาย วรกายก็แปลงปาน ปฏิรูปบุราณกาล ประลุเดือนก็เคลื่อนคลาย ๐ ศุภลักษณ์สลับมาศ บมิอาจจะคงกาย อรซ้ำกระหน่ำผาย พจนาดถเลอสรวง ๐ ขณะเปนกษัตรีย์ กิจะที่กระทำปวง บุรกาลก็ดาลดวง หฤทัยะลืมเลือน ๐ ขณะคืนพระองค์จริง กิจะหญิงบแม่นเหมือน มนะโมหะฟั่นเฟือน ดุจะใช่หทัยเดียว ........... ฯลฯ ........... (อิลราชคำฉันท์ : มหาเสวกตรี พระยาศรีสุนทรโวหาร (ผัน สาลักษณ)) - กมลฉันท์ ๑๒ - - วัสสานฤดู - นฤโฆษคะนองศัพ- ทะสดับคะเครงครืน ณ นภางคะกลางคืน ขณะบ้างก็กลางวัน พละวายุพาเมฆ อดิเรกระเรียงรัน ตะละก้อนและกลุ่มอัน ชระอุ่มคะคลุ้มฝน ละเลาะฟ่องละล่องฟ้า จระฝ่าโพยมยล แน่ะพยับชะอับจน ระวิจันทร์ก็เจื่อนแสง บ สว่าง และบางที อสนีก็สำแดง สุรฤทธิเริงแรง ระยะแลบปละแปลบหาว และจะเห็นมิเว้นห่าง นภะคราง, ณ บางคราว เหมาะก็ผ่าก็ซ่าพราว พระพิรุณธโรยฝน ผิวะใฝ่หทัยเฝ้า พิเคราะห์, เราก็ร้อนรน เพราะฤดูสิสู้ทน ทรมานประมวลวัน ........... ฯลฯ ........... (ชิต บุรทัต) ** หมายเหตุ : ในชั้นต้นนั้น ฉันท์ประเภท ๔ วรรค ที่มีลักษณะอย่างกาพย์นั้น ไม่ได้มีบังคับสัมผัสเชื่อมระหว่างวรรคหน้าและวรรคหลัง มีเพียงสัมผัสส่งระหว่างบาท และระหว่างบทเท่านั้น แต่กวีนิยมใส่เพิ่มเพื่อความไพเราะ หากอ่านในวรรณคดีหรือวรรณกรรมต่าง ๆ จะพบลักษณะนี้อยู่ ถือเป็นเรื่องปกติธรรมดา อย่าเพิ่งประมาทว่าผู้ประพันธ์นั้นผิดพลั้งแต่ประการใด เช่น - กมลฉันท์ ๑๒ - ๐ ธุระจำจะต้องข้าม ชละยาตร์พยู่ห์ขันธ์ พละไกรคระไลบรร สุวิสาลิธานี (สามัคคีเภทคำฉันท์) - กมลฉันท์ ๑๒ - มะทะนาชะเจ้าเล่ห์ ชิชิช่างจำนรรจา ตะละคำอุวาทา ฤ กระบิดกระบวนความ ดนุถามก็เจ้าไซร้ บมิตอบณคำถาม วนิดาพยายาม กะละเล่นสำนวนหวน ก็และเจ้ามิเต็มจิต จะสดับดนูชวน ผิวะให้อนงค์นวล ชนะหล่อนทนงใจ (มัทนะพาธา) - กมลฉันท์ ๑๒ - ๐ คณะสาวสะคราญผู้ บริพารก็ห้อมมา พิศะราวกะดารา กรล้อมบุหลันฉาย (อิลราชคำฉันท์) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |