หัวข้อ: เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง (เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์)
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 01, ธันวาคม, 2559, 12:06:26 AM
(https://i.ibb.co/vwFQ1F9/183oa.jpg) (https://imgbb.com/)
เจดีย์บรรจุพระอัฐิของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ ณ วัดไชยวัฒนาราม
ตำบลบ้านป้อม อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
(ขอบคุณรูปภาพจาก Internet)
กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ซึ่งมีพระนามเดิมว่า เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ หรือพระนามที่รู้จักกันโดยทั่วไปว่า เจ้าฟ้ากุ้ง เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ และ กรมหลวงอภัยนุชิต
พระองค์มีพระปรีชาสามารถหลายด้าน โดยเฉพาะด้านวรรณกรรมนั้น ทรงพระนิพนธ์วรรณกรรมไว้หลายเรื่อง เช่น กาพย์เห่เรือ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6535.msg22446#msg22446) นันโทปนันทสูตรคำหลวง พระมาลัยคำหลวง แต่เนื่องจากพระองค์ลักลอบเป็นชู้กับพระสนมของพระราชบิดาจึงต้องพระอาญาให้เฆี่ยน เป็นเหตุให้พระองค์เสด็จสวรรคตในที่สุด
พระองค์เป็นแม่กองในการปฏิสังขรณ์วัดพระศรีสรรเพชญ์วัดอื่นๆ มากมายและทรงควบคุมงานต่อพระเศียรพระมหามงคลบพิตร ทรงรื้อมณฑปที่ประดิษฐานพระมหามงคลบพิตรแล้วก่อขึ้นใหม่เป็นพระวิหารแทน รวมทั้ง ทรงอำนวยการซ่อมพระที่นั่งวิหารสมเด็จภายในพระราชวังกรุงศรีอยุธยา
พระองค์ทรงมีพระปรีชาสามารถหลายด้าน โดยเฉพาะด้านวรรณกรรม พระองค์ทรงเป็นกวีที่ยิ่งใหญ่ในสมัยกรุงศรีอยุธยาพระองค์หนึ่ง ผลงานด้านวรรณกรรมที่พระองค์ทรงนิพนธ์ไว้โดยมากจะเป็นคำประพันธ์ประเภทกาพย์ห่อโคลงมากกว่างานพระนิพนธ์ชนิดอื่น ๆ พระนิพนธ์ประเภทกาพย์ที่เป็นที่รู้จักโดยทั่วไป เช่น พระนิพนธ์ "กาพย์เห่เรือ" คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6535.msg22446#msg22446) แบ่งออกเป็น ๒ เรื่อง เรื่องแรกเป็นบทชมพยุหยาตราทางชลมารค ต่อด้วยชมเรือ ชมปลา ชมไม้ และชมนก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น ๔ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ สันนิษฐานว่า เป็นบทเห่เรือที่ทรงนิพนธ์ขึ้นเพื่อใช้สำหรับเห์เรือพระที่นั่งของพระองค์เองเวลาตามเสด็จขึ้นพระบาท ส่วนเรื่องที่ ๒ ได้หยิบยกเอาเรื่องพระยาครุฑลักนางกากีมาเป็นบทนำ ซึ่งกรมพระยาดำรงราชานุภาพ สันนิษฐานว่า เป็นบทที่สะท้อนความในพระหฤทัยของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ที่ลอบผูกสมัครรักใคร่กับเจ้าฟ้าสังวาล ด้วยเหตุนี้แต่เดิมเห็นจะใช้บทนี้เห่เวลาประพาสทางเรือโดยลำพัง
ขณะที่ผนวชหรือภายหลังผนวชเล็กน้อย พระองค์ทรงนิพนธ์วรรณกรรมเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาไว้ด้วย ได้แก่ นันโทปนันทสูตรคำหลวง ทรงพระนิพนธ์เมื่อ พ.ศ. ๒๒๗๙ และ พระมาลัยคำหลวง ทรงพระนิพนธ์เมื่อ พ.ศ. ๒๒๘๐ นอกจากนี้ ยังมีพระนิพนธ์เรื่องอื่นๆ อีกมากมาย เช่น บทเห่เรื่องกากี ๓ ตอน คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6535.msg22467#msg22467) , บทเห่สังวาส และเห่ครวญ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6535.msg22468#msg22468) อย่างละบท , กาพย์ห่อโคลงนิราศธารโศก, กาพย์ห่อโคลงนิราศธารทองแดง (กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง), เพลงยาวบางบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=8705.msg31663#msg31663) และกาพย์ห่อโคลงนิราศพระบาท
- พระนิพนธ์อื่นของเจ้าฟ้ากุ้ง -
• กาพย์เห่เรือ (เจ้าฟ้ากุ้ง) คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6535.msg22446#msg22446)
(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)
• กลับสู่ห้องหนังสือบ้านกลอนน้อย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6682.msg22935#msg22935)
(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)
|
หัวข้อ: Re: เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง (เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร)
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 01, ธันวาคม, 2559, 12:11:00 AM
(https://i.ibb.co/xsqwJ0z/e-450.jpg) (https://imgbb.com/)
ขอบคุณรูปภาพจาก Internet
ผลงานวาดภาพของ อ.จักรพันธุ์ โปษยกฤต ชื่อภาพ "ทัดดอกโมก" - ๐ เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง ๐-
(สำนวนที่ ๑)
๐..................
ปางพี่มาดหมายสมานสุมาลย์สมร
ดั่งหมายดวงหมายเดือนดารากร
อันลอยพื้นอำพรโพยมพราย
แม้นพี่เหิรเดินได้ในเวหาศ
ถึงจะมาดก็ไม่เสียซึ่งแรงหมาย
มิได้ชมก็ภอได้ดำเนิรชาย
เมียงหมายรัศมีพิมานมอง
นี่สุดหมายที่จะมาด สุมาลย์สมาน
สุดหาญ ที่จะเหิร เวหาศห้อง
สุดคิด ที่จะเข้า เคียงประคอง
สุดสนองใจสนิทเสน่ห์กัน
โอ้แต่นี้นับทวีแต่เทวศ
จะต้องนองชลเนตรกันแสงศัลย์
จะแลลับเหมือนหนึ่งดับเดือนตะวัน
เมื่อเลี้ยวเหลี่ยมสัตภัณฑ์ยุคุนธร
ยิ่งคะนึงยิ่งนานจะเหนภักตร์
ฉวยฉุดรักแล้วจะทอดฤไทยถอน
ไม่เหนกำม์ว่าจะนำให้ไกลกร
ไม่เหนรักว่าจะรอนให้แรมโรย
อกเอ๋ย เมื่อได้เคย ประโลมเล่น
ครั้นห่างเหนแล้วก็ได้แต่เตือนโหย
ยามดำเนิรเดินดินอาดูรโดย
ก่นแต่โกยกอบทุกข์มาทับกาย
จะผ่อนผันฉันใดก็ใช่ที่
อันนับปีแต่จะเริดจะร้างหาย
จะอาดูรแต่ผู้เดียวอยู่เปลี่ยวกาย
มิได้วายความถวิลที่จินตนา
แสนเทวศสุดทวีครั้งนี้เอ๋ย
ไม่เหนเลยว่าจะน้อยวาศนา
แต่ปางไกลแสนอาไลยทุกเวลา
ครั้นคิดมาไม่เหนหน้าแล้วอาวรณ์
แสนรัก จะร่วมเรือน เหมือนบุหรง
ที่พิศวงภานุมาศประภัศษร
เมื่อเลี้ยวลับศีขรินลงรอนรอน
สุดอาวรณ์ที่นกยูงจะมุ่งปอง
แสนวิตกเหมือนกระต่ายที่ใฝ่ฝัน
แสงพระจันทร์งามจรเวหาศห้อง
พระจันทร์อยู่สำราญวิมานทอง
ฤๅจะปองใจหมายกระต่ายดง
สงสารอกกระต่ายป่าปักษาชาติ
จะวายชีวาตม์ดับจิตด้วยพิศวง
แสนคะนึงถึงเสน่ห์ที่จำนง
ก็เหมือนอกกระต่ายดงที่หลงเดือน
โอ้สุดคิดสุดฤทธิ์เหนสุดรัก
เพราะต่ำภักตร์ไม่มีศักดิ์เสมอเหมือน
ใครจะช่วยบำรุงรักช่วยตักเตือน
โอ้นับเดือนก็จะลับไปนับวัน
จึงจำจากเพราะวิบากให้วิบัติ
ขอกอดสัตย์ไปจนสิ้นชีวาสัญ
ไม่ตั้งใจมิตรจิตคิดผูกพัน
ขอหมายหมั้นกว่าจะม้วยชนมาน
ถ้าดับชีวิตไปสวรรค์ชั้นใดไฉน
ขอตามไปร่วมทิพย์พิมานสมาน
ทุกมหันต์มหรรณพเอนกนาน
จนสู่สถานที่สถิตย์นิพพานเมือง
โอ้ชาตินี้เหนน้อยแล้วความสุข
จะแสนทุกข์สุดโทมนัสเนื่อง
สุดปลุกใจปล้ำใจให้โศกเปลือง
ยิ่งครุ่นคิดแล้วก็เคืองทวีครวญ
เมื่อเวรามาบำราศให้คลาดรัก
สงวนศักดิ์ไว้ให้งามเถิดทรามสงวน
คิดเสงี่ยมเจียมภักตร์แต่ภอควร
ใครสงวนไม่เท่านวลสงวนกาย
เหนสุดถวิลสุดสิ้นบุพเพนิวาส
ที่มุ่งมาดมิได้สมอารมณ์หมาย
เจ็บจิตร คิดจะวาง ชีวาวาย
ก็เสียดายด้วยอาไลยมิได้ลา
เชิญสำราญเถิดแม่อย่าหมองภักตร์
จงคงศักดิ์คงสถิตย์ในยศถา
ต่อเมื่อไรวันกำหนดมรณา
ขอเหนหน้าเสียสักหน่อยภอชื่นใจ
อย่าเสียแรงที่มุ่งบำรุงรัก
มาดสมัครหมายสมานพิศไมย
ได้เหนหน้าแล้วจะลาชีวาไลย
จะอวยโอษฐ์ให้อโหสิกรรมกัน
ถึงอยู่ใกล้ก็เหมือนไกลเพราะใช่คู่
มิได้ชูชมโฉมประโลมขวัญ
เหนสิ้นบุญแล้วในเบื้องประจุบัน
ขอหมายมั่นบุญเบื้องบุรพา
แม้นกุศลเราสองเคยร่วมสร้าง
ขอร่วมห้องอย่าได้ห่างเสน่หา
เสี่ยงผลที่ได้เพิ่มบำเพ็ญมา
ขอร่วมชีวา ร่วมวาง ชีวาวาย
เกิดไหน ขอให้ได้ ถนอมภักตร์
ความรัก อย่าได้ร้าง อารมณ์สลาย
รักนุช อย่าได้สุด เสน่ห์คลาย
ขอสมหมาย ที่ข้ามาด สมาทาน
อันสาราบำราศบำรุงคิด
จาฤกไว้โดยสุจริตสาร
พยายามตามสัตย์ปัติญาณ
ภอแจ้งการที่กำม์ในกายเอย ฯ ๔๖ คำ ฯ
- เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ไชยเชษฐสุริยวงศ์ -
|
(ที่มา : หนังสือพระประวัติ พระนิพนธ์บทร้อยกรองเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์)
หัวข้อ: Re: เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง (เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร)
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 02, ธันวาคม, 2559, 12:06:15 AM
(https://i.ibb.co/hsZLQzB/13051742-1100094686731047-3523088506086780296-n.jpg) (https://imgbb.com/)
ขอบคุณรูปภาพจาก Internet
ผลงานวาดภาพของ อ.จักรพันธุ์ โปษยกฤต - ๐ เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง ๐-
(สำนวนที่ ๒)
๐..................
สงวนรักฤๅมาหักอารมณ์หวน
ไม่รักหน้าเลยว่าหน้าจะหมองนวล
มาทำลวนล่อลิ้นให้ลมชาย
ไม่รักเนื้อเชื้อเช่นว่าเปนหญิง
ชั่งทิ้งสัจเสียกะไรน่าใจหาย
พี่นี้หลงเชื่อลมแต่งมงาย
ไม่หมายเลยว่าน้องจะทองแดง
ตระกูลหงส์ย่อมประจงแต่โบกขเรศ
ตามเพศพิสัยที่เคยแสวง
มิรู้กาผ่าพงษ์ลงมาแปลง
เข้าปลอมแหล่งแฝงเล่นไม่เหนรอย
แต่ทราบเรื่องแสนเคืองระคายอก
ปิ้มน้ำตาจะตกลงผอยผอย
ชั่งเด็ดรักเสียได้ให้ขาดลอย
หรือเห็นคลาดแล้วจึงคล้อยสเทินที
ไม่รู้เลยว่าจะละอาไลยล่อง
นี่สบช่องฤๅจึ่งบากกระแบะหนี
เออกระนั้นเจียวใจกระสัตรี
เปนราคีมัวมืดไม่ยืดยาว
แต่แรกเริ่มหวังรักเปนพักผล
กลับวิกลเปนพาลกระแชงฉาว
ทำเสงี่ยมเจียมประจบจะกลบคาว
ไม่พักป่าวก็เปนฆ้องขึ้นร้องเอง
จะปิดควันกันไฟไว้ได้หรือ
เมื่อปลายมือก็จะเพราะอยู่โหนงเหน่ง
ฝนตกคางคกก็สบเพลง
อึ่งอ่างเล่าก็จะเก่งขึ้นเต้นปลิว
นิจจาจิตรเจ้าไม่คิดถึงความหลัง
พี่นี้ตั้งสัจคอยละห้อยหิว
นี่ถูกลมฤๅจึงล้มลงเปนทิว
แล้วทำกริ้วพาลโกรธก็จนเจียม
สาระพันพิไรภ้อกระทบทับ
นิจจากลับใจได้ไม่อายเหนียม
จะว่านักก็เปนจักกระดี้เดียม
เหมือนธรรมเนียมข่มเขาให้โคยอม
ด้วยเจ้ามีที่หวังมาตั้งโถง
ทั้งรูปโหน่งหน้านวลควรถนอม
อันรูปพี่พานจะชั่วมัวมอม
ไม่เหมือนหม่อมมิตรใหม่ที่ใจจง
วิชาดีมีทรัพย์เขานับถือ
กระนี้หรือหม่อมแม่มิแร่หลง
ข้างหม่อมลูกเล่าก็พลอยชะลอยลง
พิศวงหวังสวาดิ์ไม่ขาดแล
ประเดี๋ยวนี้แต่เพียงเหนเอียงเท่
สมคะเนแล้วกระมังทั้งหม่อมแม่
เหนเฝืองฝาหน้าผากเหมือนปากแตร
ที่นี้แพหม่อมพ่อเปนหองาม
เสียแรงรักน้อยฤๅหักให้เห็นใจ
ช่างเชิดหน้าขึ้นได้ไม่เขดขาม
อันหญิงชั่วไม่กลัวจะกวนความ
มีแต่ทรัพย์ก็เอาทามไว้กับตัว
เหนสมสุภาษิตเสียแล้วเจ้า
โขกแขนงเสียเถิดเราประเดิมชั่ว
แต่เริ่มรักจักเล่นไม่คิดกลัว
เพราะหลงมัวว่ารักไม่หักดาย
แต่เช่นนี้อย่างนี้สักกี่หน
ไม่ทราบกลดอกจึงงงเหงาฉงาย
พึ่งรู้เช่นว่าเจ้าเล่นมาหลายราย
เมื่อคิดหมายตัวเจ้าเหมือนเต่าแลน
ทำฬ่อฬ่อจ่อจดแล้วหดหนี
จนไมตรีพี่ค้างระคางแขวน
ไม่ยืนคำทำงอนพอคลอนแคลน
ก็จะแปลนไปไยให้คนฦา
ถึงเสียรู้ครูใจไปวันหน้า
มิใช่ว่าหญิงสิ้นแผ่นดินหฤๅ
แต่เช่นนี้น่าจะมีเมื่อปลายมือ
จะจดชื่อใส่ใจไว้เจียว เอย ฯ ๓๔ คำ ฯ
- เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ไชยเชษฐสุริยวงศ์ -
|
(ที่มา : หนังสือพระประวัติ พระนิพนธ์บทร้อยกรองเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์)
หัวข้อ: Re: เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง (เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์)
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 03, ธันวาคม, 2559, 12:08:37 AM
(https://i.ibb.co/CM9ZdbF/2550-1-450.jpg) (https://imgbb.com/)
ขอบคุณรูปภาพจาก Internet
ผลงานวาดภาพของ อ.จักรพันธุ์ โปษยกฤต - ๐ เพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง ๐-
(สำนวนที่ ๓)
๐...........................
เหนจริตบิดเบือนทำเชือนเฉย
ประหนึ่งพึ่งพบปะกันประเปรย
ถ้าที่เคยยังมิคุ้นก็ควรเปน
แต่เวียนหวังตั้งใจบำรุงรัก
สักเท่าไรมาแล้วไม่เลงเหน
เหมือนทารกำจะให้น้ำตากระเดน
ฤๅเช่นหลังยังน้อยไม่หนำใจ
โอ้เสียแรงแบ่งจิตรมาอยู่เพื่อน
มาอึ้งเอื้อนอกเอ๋ยนี่เปนไฉน
รักน้องน้องหน่ายอาไลยไกล
มีแต่โหยไห้ช้ำระกำกาย
แสนกรมระทมทรวงดั่งศรพิษ
มาต้องติดอุระอยู่ไม่รู้หาย
สักแสนยากก็ไม่ยากใจสบาย
แต่ก่ายหน้านอนร้อนอารมณ์รุม
ขอเชิญเปนโอสถสุรามฤต
มาดับพิษศรเศร้าที่ทรวงสุม
ดั่งท้องฟ้าพลาหกเข้าปกคลุม
ชอุ่มมิดปิดดวงทิพากร
เจ้าคือไทเทวาศักดาดิเรก
ขจัดเมฆเสียให้หมดมลทินก่อน
เหมือนชุบช่วยชีวาให้ถาวร
อย่าได้ร้อนรักร้างภิรมย์แรม
รักน้องเปนน้องสนองพักตร์
อย่าปลูกรักแกมระกำหนามแหลม
หรือจะเกี่ยงอยู่ด้วยเกียจว่ากลแกม
ไม่แย้มเยื้อนถ้อยแต่หัวที
นี่รับรักนี่ฤๅผลักให้พลันแยก
อกจะแตกเสียด้วยน้องทำหน่ายหนี
แต่คอยหรือปัติญาณเปนปานปี
เออกระนี้ฤๅจะนับว่าคำควร
เหนใครเปนจะใคร่ถามข่าวถึง
แล้วอ้ำอึ้งกลัวคนจะเสสรวล
จึงสู้นิ่งมิได้ติงวาจาครวญ
อยู่ในใจรวนรวนด้วยแรงกรอม
จะหลับนอนกินอยู่ไม่ปรกติ
เหนตัวนิมั่งฤๅจนไผ่ผอม
ทั้งผิวหน้าฝ้าทับจับหมองมอม
กรอมสวาดิมิได้ขาดคำทุเลา
ถึงวันนัดคอยน้องเหนผิดนัด
ทุกข์ถนัดหนักอกดั่งยกเขา
ตั้งแต่เที่ยงจนตวันเลี่ยงลับเงา
คอยเปล่าคิดแปลกฤทัยครัน
เมื่อยามหนาวคราวน้องขึ้นพระบาท
ใจจะขาดเสียด้วยร้างภิรมย์ขวัญ
แสนละห้อยคอยหาร่ำจาบัลย์
นับวันคอยวันถวิลเชย
วิตกนักกลัวจักระหกระเหิร
จะเดิรไพรกะไรหนานิจจาเอ๋ย
จะต้องลมระบมแดดแผดระเบย
เสียดายภักตรเคยผ่องจะหมองมล
ไม่เคยป่าเหนป่าจะลิงโลด
อึงอุโฆษเสียงสัตว์ในไพรสณฑ์
จะวังเวงวิเวกหวั่นกมล
ยิ่งดำริห์ยิ่งรนฤๅทัยแทน
ครั้นได้ข่าวขนิษฐาว่ามาถึง
ปานประหนึ่งได้ทรัพย์นับแสน
กากระพอกบอกข่าวเมื่อคราวแคลน
แสนพเอิญมิได้เชิญก็เชือนมา
ภอเหนภักตรพบภักตรแล้วทำเมิน
ต่อร้องเกริ่นเจ้าจึงกรายเข้ามาหา
ขอบคุณแบ่งบุญให้โมทนา
ดั่งได้อาภรณ์แก้วประกับกัน
ดีใจด้วยได้กำนัลปาก
เปนของฝากวิเศศสมเห็นคมสัน
ที่ความเศร้าก็ทุเลาลงครันครัน
จะชั้นชี้ขายภักตรก็ผ่องพอ
เปลื้องปลดหมดผ่องปัถไหม
สำราญใจวันนั้นนั่นหนักหนอ
ประมาณรักก็ว่ารักไม่รีรอ
แล้วเถียงใจอยู่ว่าต่อจะรวนเร
ไม่ทันถึงกึ่งเดือนก็เหมือนคิด
เห็นไม่บิดใจแหนงทำแสร้งเส
ถึงชะลามะหาท้องชะเล
จะเททิ้งดิ่งทอดก็หยั่งทัน
อันน้ำใจนี้ยากจะหยั่งถึง
เหนเหลือพึ่งจะถึงหมายด้วยสายสั้น
จึงร้อนใจเจบใจอยู่จาบัลย์
สุดกระสันกำศรดสลดทรวง
บันดาทุกข์ที่ได้ทุกข์มาแต่หลัง
ก็ยังย่อมอยู่ยังไม่ใหญ่หลวง
ทุกข์ใครในภพแผ่นทั้งปวง
ไม่ตวงเท่าทุกข์พี่ครั้งนี้เอย ฯ ๔๒ คำ ฯ
- เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ไชยเชษฐสุริยวงศ์ -
|
(ที่มา : หนังสือพระประวัติ พระนิพนธ์บทร้อยกรองเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์)
..... จบเพลงยาวเจ้าฟ้ากุ้ง ..... (https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)
• กลับสู่ห้องหนังสือบ้านกลอนน้อย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6682.msg22935#msg22935)
(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)
|