- ยกทัพกลับกรุงธนบุรี - พักฟื้นพลจนแข็งแรงได้ที่ ยกกลับตีพม่าไปให้สิ้นสูญ พม่ายังหลงเหลือเป็นเชื้อมูล คืออากูลสงครามตามล้างพลัน พระเจ้าตากสินทรงยินร้าย เพราะเสียหายไม่น้อยรอยแค้นนั่น สั่งกวาดล้างเศษริปูอย่างรู้ทัน อย่าให้มันตกค้างแผ่นดินไทย ทรงถอยทัพกลับกรุงบำรุงราษฎร์ ขุนศึกขลาดประหารสิ้นหาเลี้ยงไม่ ทราบพม่าเหลือมี ณ ที่ใด สั่งรีบไปไล่ล่าฆ่าทันที |
อภิปราย ขยายความ..................
เมื่อวันวานนี้ได้ให้ท่านอ่านความในพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขาถึงตอนที่ เจ้าพระยาจักรี (ทองด้วง) และเจ้าพระยาสุรสีห์ (บุญมา) ขอพระราชานุญาตจากสมเด็จพระเจ้าตากสินพากองทัพและครอบครัวหนีออกจากเมืองพระพิษณุโลก เดินทัพไปหยุดพักอยู่ที่เพชรบูรณ์ ขณะนั้นทางประเทศพม่าเกิดการเปลี่ยนแปลง โดยพระเจ้ามังระสวรรคต พระโอรสขึ้นครองแผ่นดินแทนแล้วเรียกหาให้กองทัพอะแซหวุ่นกี้กลับไปอังวะ สงครามไทยพม่าจึงสงบระงับไป เรื่องราวจะเป็นอย่างไรต่อไป อ่านพระราชพงศาวดารดารต่อไปนะครับ
“ฝ่ายกองทัพเจ้าพระยาจักรี เจ้าพระยาสุรสีห์ ซึ่งไปตั้งอยู่ ณ เมืองเพชรบูรณ์นั้น ได้เสบียงอาหารเลี้ยงไพร่พลบริบูรณ์แล้วก็บอกลงมากราบทูลว่าจะขอยกติดตามตีทัพพม่าซึ่งเลิกถอยไป แล้วยกกองทัพกลับมาทางเมืองสระบุรีขึ้นทางป่าพระพุทธบาท ยกติดตามทัพพม่าไปทางเมืองสุโขทัย ขณะนั้นท้าวพระยานายทัพนายกองทั้งปวงซึ่งตั้งค่ายรับพม่าอยู่ในที่ต่าง ๆ ก็บอกลงไปกราบทูลว่าพม่าได้เมืองพระพิษณุโลกแล้วบัดนี้เลิกทัพกลับไป
สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงพระโทมนัสน้อยพระทัยแก่ข้าศึกนัก ดำรัสให้หาหลวงศรสำแดงเข้ามาถามหน้าพระที่นั่งว่า จะให้คุมเลกทหารเกณฑ์หัดไปตามรบพม่าจะได้หรือมิได้ หลวงศรสำแดงก้มหน้านิ่งเสียไม่กราบทูลประการใด ก็ทรงพระโกรธดำรัสให้ประหารชีวิตเสีย แล้วดำรัสให้พระยาพิชัย (ทองดี) ยกกลับไปบ้านเมือง ให้พระยาพิชัยสงครามไปด้วย จัดแจงไพร่พลพร้อมแล้วให้ยกไปก้าวสกัดติดตามตีพม่าจงได้ แล้วให้กองพระยาเทพอรชุน พระยารัตนพิมล พระยานครชัยศรี พระยาทุกขราษฎร์เมืองพระพิษณุโลก หลวงรักษโยธา หลวงอัคเนศร เป็นกองหน้า ให้พระยาสุรบดินทรเจ้าเมืองกำแพงเพชรเป็นแม่ทัพ ยกไปติดตามตีพม่าทางเมืองตาก ให้พระยาธิเบศบดีคุมกองอาสาจาม ยกไปติดตามพม่าทางเมืองสุโขทัย
ครั้น ณ วันจันทร์ เดือน ๖ แรม ๑๑ ค่ำ ปีวอก อัฐศก จึงพระราชสงครามนำเอาหนังสือมหาโสภิต อธิการวัดใหม่ เขียนใส่ใบตาลไปถวาย เป็นเรื่องความพุทธทำนายว่ามีในคัมภีร์พระธาตุวงศ์ข้อความว่า “ตระกูลเสนาบดีจะได้เป็นกษัตริย์สี่พระองค์ เสวยราชสมบัติในกรุงศรีอยุธยา และพระองค์ที่สุดนั้น พม่าจะยกมาย่ำยีพระนครเสียแก่พม่า แล้วจะมีบุรุษพ่อค้าเกวียนจะได้เป็นพระยาครองเมืองทิศใต้ชายทะเลชื่อเมืองบางกอก พระยาองค์นั้นจะได้สร้างเมืองเป็นราชธานีขึ้นได้เจ็ดปี ในที่สุดเจ็ดปีนั้นพม่าจะยกมาพยายามกระทำสงครามอยู่สามปี ในพุทธศักราชล่วงได้ ๒๓๒๐ ปี จุลศักราช ๑๑๓๙ ปี พระนครบางกอกจะเสียแก่พม่าข้าศึก ให้เสด็จขึ้นไปอยู่ ณ เมืองละโว้คือเมืองลพบุรี อันเป็นที่ชุมนุมพระบรมธาตุ ตั้งอยู่ท่ามกลางแผ่นดินไทย ข้าศึกศัตรูจะทำร้ายมิได้เลย”
ครั้นทรงอ่านแล้วจึงดำรัสว่า ซึ่งจะละเมืองบางกอกเสียนั้นมิได้ แต่ปากสมณชีพราหมณ์ว่าแล้ว จำจะทำตาม จะไปอยู่เมืองลพบุรีสักเจ็ดวันพอเป็นเหตุ ครั้น ณ วันจันทร์ เดือน ๖ แรม ๑๑ ค่ำ ได้ข่าวว่าพม่าข้างทางเมืองอุทัยธานียกแยกขึ้นไปเมืองเพชรบูรณ์จึงดำรัสให้พระยาพลเทพ หลวงเนาวโชติ เจ้าหมื่นเสมอใจราช ยกกองทัพขึ้นไปเมืองเพชรบูรณ์ ถ้าพม่ายกไปพอจะต่อรบได้ก็ให้สู้รบต้านทานไว้ ถ้าเหลือกำลังจะผ่อนครอบครัวเสบียงอาหารลงไปกรุง แล้วให้กองพระยานครสวรรค์ พระยาสวรรคโลก ยกไปติดตามพม่าทางเมืองกำแพงเพชรอีกทัพหนึ่ง และให้กองพระยายมราชยกลงมาอยู่รักษาค่ายหลวง ณ ปากคลองบางข้าวตอก แต่ทัพหลวงเสด็จแรมอยู่คอยรับครัวซึ่งแตกลงมาแต่เมืองพระพิษณุโลกอยู่สิบเอ็ดเวร
ครั้นถึง ณ วันพฤหัสบดี เดือน ๖ แรม ๑๔ ค่ำ จึงเสด็จยาตราทัพหลวงทางชลมารค หยุดประทับแรม ณ ค่ายมั่นเมืองนครสวรรค์ จึงดำรัสให้ประหารชีวิตหลวงชาติสุรินทร์ซึ่งหนีตาทัพลงมาแต่กองพระยาธรรมไตรโลกนั้นเสีย แล้วให้แจกกฎหมายประกาศไว้สำหรับทัพทุกทัพทุกกองว่า ถ้าไพร่ตามนายมิทันให้ฆ่าเสีย ถ้าข้าราชการตามเสด็จมิทันให้ลงพระราชอาชญาถึงสิ้นชีวิต ครั้น ณ วันเสาร์ เดือน ๗ ขึ้น ๑ ค่ำ จึงเสด็จทางชลมารคล่องมาประทับแรม ณ พลับพลาค่ายมั่นบางแขม จึงหลวงวังเมืองนครสวรรค์ไปสืบราชการมากราบทูลว่า เห็นพม่าตั้งค่ายอยู่ ณ เมืองกำแพงเพชรประมาณสองพันเศษ ครั้น ณ วันพุธ เดือน ๗ ขึ้น ๕ ค่ำ จึงหมื่นชำนิคชสารมากราบทูลว่าพม่าเผาเมืองพระพิษณุโลกเสียสิ้น ยังเหลือแต่วัดมหาธาตุ จึงดำรัสให้กองพระยายมราชยกไปทางแม่น้ำโพฟากตะวันตก ให้กองทัพพระยาราชสุภาวดียกไปทางฟากตะวันออก ให้พระยานครสวรรค์ยกขึ้นไปบรรจบกัน ณ วังพระธาตุ ข้ามพร้อมกันทีเดียวไปตามตีทัพพม่า ณ เมืองกำแพงเพชร ไปพร้อมกันตั้งค่ายอยู่ ณ บ้านโคน ครั้น ณ วันพฤหัสบดี เดือน ๗ ขึ้น ๖ ค่ำ จึงเสด็จทัพหลวงกลับขึ้นไปประทับแรม ณ พลับพลาค่ายฟากตะวันออก เหนือปากน้ำขลุม ให้ประหารชีวิตขุนสุนทรนุรัตน หมื่นสนั่นกับบ่าวคนหนึ่งซึ่งหนีตามทัพ ตัดศีรษะเสียบไว้ ณ หาดทรายหน้าค่ายหลวง
ขณะนั้นหลวงวังไปสืบราชการ ณ บ้านสามเรือนมากราบทูลว่า พม่ายกลงไปประมาณพันเศษ จึงดำรัสให้ข้าหลวงไปหากองพระยานครสวรรค์ให้ถอยทัพลงมาจากค่ายบ้านโคนมาเข้าในกองทัพหลวง จึงพระยาสุรบดินทรซึ่งยกไปตามพม่าบอกลงมากราบทูลว่า พม่าซึ่งตั้งอยู่ ณ เมืองกำแพงเพชรนั้นยกเลิกไปทางตะวันตกสิ้นแล้ว ครั้น ณ วันพฤหัสบดี เดือน ๗ ขึ้น ๑๒ ค่ำ จึงเสด็จถอยทัพหลวงลงมาประทับร้อน ณ เมืองนครสวรรค์ จึงชาวด่านเมืองอุทัยธานีบอกลงมากราบทูลว่า ทัพพม่ายกผ่านลงมาประมาณพันเศษ เผาค่ายที่ด่านนั้นเสีย แทงหลวงตาลำบากอยู่องค์หนึ่งแล้วยกไปทางนารี จึงดำรัสให้หลวงเสนาภักดีกองแก้วจินดายกติดตามไป ถ้าทันเข้าตีให้แตกฉาน แล้วให้ยกตามไปจนถึงเมืองชัยโยค ครั้น ณ วันเสาร์ เดือน ๗ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีวอก อัฐศก จึงเสด็จยาตราทัพหลวงมาทางชลมารค กลับยังกรุงธนบุรีมหานคร”
* ท่านผู้อ่านครับ เจ้าพระยาจักรีกับเจ้าพระยาสุรสีห์ที่ทิ้งเมืองพิษณุโลกพากองกำลังหนีไปปักหลักที่เพชรบูรณ์นั้น เมื่อสะสมเสบียงอาหาร เลี้ยงดูทแกล้วทหารจนมีกำลังแข็งแรงดีแล้ว จึงมีหนังสือกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้าตากสิน ขอยกกำลังไล่ล่าพม่าที่ยังหลงเหลืออยู่ในแผ่นดินไทยให้สิ้น แล้วยกกำลังออกไล่ล่าพม่าทันที
สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงเสียพระทัยและน้อยพระทัยที่พ่ายแก่พม่า ดำรัสสั่งให้กองกำลังของพระองค์ไล่ล่าพม่าที่ยังตกค้างอยู่ทุกหนทุกแห่ง แล้วถอยทัพกลับคืนกรุงธนบุรี
เรื่องราวจะเป็นอย่างไรต่อไป พรุ่งนี้มาอ่านพระราชพงศาวดารฯกันอีกนะครับ
(................ มีต่อพรุ่งนี้ ................)
| เต็ม อภินันท์ ณ อาศรมลายสือไท เมืองสุโขทัย ๒๑ เมษายน ๒๕๖๒ ขอขอบคุณเจ้าของภาพประกอบทุกภาพนี้ในเน็ต |
