(https://image.ibb.co/kKKsOU/tled_1.png) (https://imgbb.com/)
- วิญญาณขันธ์ -
- วิญญาณในเบญจขันธ์ -
“วิญญาณขันธ์”คือนามความรู้แจ้ง
เกิดหกแหล่งหนึ่งตาเห็นไกลใกล้
สองหูฟังสำเนียงเสียงรู้เสียงไร
สามกลิ่นใดจมูกดมแล้วรู้ดี
สี่ลิ้นรู้รสชาติอย่างชัดแจ้ง
ห้ากายแหล่งรู้สัมผัสถนัดถนี่
หกมโนรู้อารมณ์ใจมากมี
รวมเป็นที่กำเนิดเกิดวิญญาณ
หน้าที่ของวิญญาณท่านว่าไว้
“สืบภพใหม่”และ“ภวังค์”ฝังแก่นสาร
“คำนึงถึงอารมณ์ใหม่”มิวายวาร
“เห็นรูป”ผ่านมาไปให้รู้พลัน
ทั้ง “ฟังเสียงดมกลิ่นลิ้นรู้รส”
“สัมผัส”หมดทุกอย่างทางกายนั่น
“รับอารมณ์”และ“พิจารณา”ครัน
“ตัดสินอารมณ์”นั้น “เสพอารมณ์”
แล้ว“กลับสู่ภวังค์”ตั้งท่าอยู่
เพื่อ“ไปสู่ภพหน้า”ที่เหมาะสม
“วิญญาณขันธ์”เวียนจบครบวงกลม
ห้าเงื่อนปมเบญจขันธ์ดั่งพรรณนา...... |
ขันธ์ ๕ (เบญจขันธ์) คือ กองแห่งรูปธรรมและนามธรรมห้าหมวดที่ประชุมกันเข้าเป็นชีวิต
ประกอบด้วย
๑. รูปขันธ์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10815.msg39409#msg39409)
๒. เวทนาขันธ์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10819.msg39427#msg39427)
๓. สัญญาขันธ์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10788.msg39331#msg39331)
๔. สังขารขันธ์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10825.msg39446#msg39446)
๕. วิญญาณขันธ์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10830.msg39474#msg39474) |
- วิญญาณในที่นี้หมายถึงพิชาน คือความรู้แจ้งอารมณ์ ท่านระบุไว้ว่าเกิดจากที่ ๖ แห่งคือ จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ
กล่าวคือ รู้แจ้งอารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย และ ทางใจ
พระอนุรุทธาจารย์กล่าวไว้ในคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะว่าวิญญาณมีหน้าที่ ๑๔ อย่าง คือ
ปฏิสนธิ สืบต่อภพใหม่, ภวังคะ เป็นองค์ประกอบของภพ, อาวัชชนะ คำนึงถึงอารมณ์ใหม่, ทัสสนะ เห็นรูป, สวนะ ได้ยินเสียง
ฆายนะ ได้กลิ่น, สายนะ รู้รส, ผุสสนะ ถูกต้องโผฏฐัพพะ, สัมปฏิจฉนะ รับอารมณ์, สันตีรนะ พิจารณาอารมณ์
โวฏฐัพพนะ ตัดสินอารมณ์, ชวนะ เสพอารมณ์, ตหาถัมพณะ รับอารมณ์ต่อจากชวนะก่อนกลับสู่ภวังค์, จุติ เคลื่อนจากภพปัจจุบันเพื่อจะไปสู้ภพหน้า...
เต็ม อภินันท์
ณ อาศรมลายสือไท เมืองสุโขทัยธานี
๒๑ มิถุนายน ๒๕๖๐
ขอขอบคุณเจ้าของภาพในเน็ต |