|
หัวข้อ: - ปมิตักขราฉันท์ ๑๒ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 15, กรกฎาคม, 2565, 10:43:31 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/7d.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1779) - ปมิตักขราฉันท์ ๑๒ - ปมิตักขราฉันท์ ๑๒ (ปะ-มิ-ตัก-ขะ-รา-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า อักษรนั้นควรแก่ประมาณ ๑.) รูปแบบของปมิตักขราฉันท์ ๑๒ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ วรรคหลังมี ๗ พยางค์ (รวมเป็น ๑๒ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ ...... ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๓ - ๒ ..... ๔ - ๓ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๔ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - ปมิตักขราฉันท์ ๑๒ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ จะวิสัช/ะนา มนะวิฆา/ฏะกระลี กละบาป/ะภี รุกะวิบาก/พิปริต ๐ ริวิเหธนา บรพยาบทคิด อกุศลจิตร มิฉะวิจารณ์พิปลาศ ๐ ลุวิไสยโทษ อดิพิโรธก็ฉกาจ จะกระทำพินาศ ภยอเนกวิธี ๐ หิตวัฒนา คุณะคุณาธิฤมี ศุขสวัสดิศรี ศุภสถาพรผล ๐ ทุมนัศเภท ปฏิฆะเหตุประกล อุภยากระมล พจธิบายก็วิฐาร ๐ มนะหนึ่งก็คิด ประทุฐะจิตรจะราญ ชนอื่นและดาล วิตกะเพื่อพละตน ๐ มนะหนึ่งก็จิน ตนะเพราะยินอนุสนฑ์ บรเหตุดล กุธะอุบัติวิการ ๐ ก็ประดับทุอง คยุติคงบริหาร ผิบถ้วนประมาณ ผรุษผลก็บมี ๐ กลหนึ่งกุธา บรประชาบมิปรีดิ์ หทเยศก็นี รหิตะการุณธรรม์ ๐ กลหนึ่งก็ตรึก ภยพิลึกกิจอัน จะพิฆาฎชิวัน มรณะนาศนมลาย ๐ คณนาทุกรรม บถจะนำคติผาย บรโลกย์อบาย ก็บมิพ้นผลสนอง ๐ คณะทวยธิรา นิรพยาบทปอง ปฎิบัติคลอง กุศละกรรมะถกล ๐ สุจริตมนัส ก็จะขจัดขระผล ทุวิบากบยล สุคติโลกก็จะคลา ๐ บทฉันทะนาม สวนะตามบุรพา ปมิตักขรา พฤติประกาศกลกลอน ๐ กุลบุตรยล พจะนิพนธบวร รจนานุสรณ์ วิริยญาณสติตรอง ๚ะ ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศตะวันตก ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๒๔ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |