|
หัวข้อ: - ทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์ ๑๒ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 30, มิถุนายน, 2565, 10:32:24 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/E6.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1722) - ทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์ ๑๒ - ทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์ ๑๒ (ทุตะ-วิ-ลำ-พิตะ-มาลา-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า ถือเอาซึ่งลักษณะอันแปลกขจัดเสียซึ่งลักษณะฉันท์ ๑.) รูปแบบของทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์ ๑๒ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๗ พยางค์ วรรคหลังมี ๕ พยางค์ (รวมเป็น ๑๒ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ .............. ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๔ - ๓ .......... ๓ - ๒ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - ทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์ ๑๒ - ๐ ณ ธุรอุต/ตมะกิต สุรมิจ/ฉะพลัน เพราะธุระนั้น/แหละจะบรร- ลุประสงค์/ประสิทธิ์ ๐ นรฤควรฤดิสัน- ถวะพรรค์อมิตร ผิวะประมาทก็จะคิด ประทุษันตราย ๐ คุณะประโยชน์จะอุบัติ อภิพัฒนะหลาย ณ ศุภชาตนระหมาย บิตุมาตุพงศ์ ๐ สมณะปราศทมะใจ บมิใฝ่ประสง- ค พจะสัตยะคง ฤจะควรกะเพศ ๐ สมณะกอบทมะใจ และก็ใฝ่ ณ เหตุ บมิละสัตย์พจิเภท รหพรหมจรรย์ ๐ ผิชนะน้อมอภิวาท นก็อาตม์ปฏิวันทน์ และภชะเสพนระสัน- ถวะเราแหละควร ๐ นระมิควรปฏิบัติ ศุภอรรถะมวล กะชนะหวังบริบวรณ์ ณ อนัตถผล ๐ สมัยะกาลจะขจัด คณะสัตว์และตน กษณะล่วงชิพชน ก็จะเสื่อมสลาย ๐ บมิวิเหฐบรชน ก็จะขวนจะขวาย สุอภิวัฒนะหลาย ณ ประชานิกร ............. ฯลฯ ............. (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) - ทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์ ๑๒ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ ชินะกถาคณนา วนิดาประมาณ พฤสติเพธพิสดาร อดิเรกพิปราย ๐ ปิตุพิทักษบ่มี ชนนีก็วาย ชนมหนึ่งปิตุมลาย ชิวมาตุยัง ๐ อนุชะหนึ่งปิตุเรศ และชเนตติทั้ง อุภัยะอยู่ก็ระวัง นิจกาละบ่ขาด ๐ พนิตะหนึ่งนิรมา ปิตะดาพินาศ ตระกุละภาติกะชาติ บริบาลก็มี ๐ อนุชะโคตรพิทัก ษะและภัคินี ประยุรญาติและชี บริรักษ์ก็หลาย ๐ สริอนงค์คณะอัษ ฏะและจัดธิบาย บุรุษลักรติหมาย ลหุบาปประมาณ ๐ วนิตะหนึ่งกุลสอง สหะพร้องสมาน พจนุญาตปฏิญาณ จะประกอบวิวาห์ ๐ อนุชะหนึ่งขติเยศ วรเชษฐ์ประชา สฤษดิทัณฑอนา ธก็หวงก็ห้าม ๐ พนิตะหนึ่งธนกิต และสนิทก็ตาม กมละสันถวะถาม คณนาก็สอง ๐ คฤหประโภคะปฏา บริจาคะปอง ภิรติอีกคณะผอง กุลพงศ์ประสาท ๐ บุรุษะรับครุภา ร ศิราก็ปราศ และกติกานุชทาษ ภริยาพะงา ๐ วนิตะเชลยและมหุติ อรนุชคณา สมระเสน่หสมา คมะคู่ก็ครอง ๐ ผิและจะนับคณะหญิง ทศยิ่งก็สอง บุรุษะเสวนะปอง อติโทษก็หนัก ๐ วิทุรชาติชนะร้าง บมิรางจะรัก กุศลกรรมบถะจัก บริสุทธิ์สุภา ๐ กลประกาสิตะนาม กระตามบุรา ทุตะวิลัมพิตะมา- ละวิจิตรฉันท์ ๐ ธิรวิจารณลักษ ณ อดักก็ครัน ครุกะจิตตนิพัน ธะบ่ง่ายบ่งาม ๚ะ ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศตะวันตก ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๒๓ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |