หัวข้อ: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 08, พฤศจิกายน, 2562, 10:45:59 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/Nn.jpg) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1335) อนุสาวรีย์สุนทรภู่ : เมืองแกลง ระยอง
สืบต่อเนื่องมาจากกระทู้ - สุวรรณภูมิ : ประวัติศาสตร์ชาติไทย - คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10761.msg44587#msg44587) ที่ดำเนินมาถึงเรื่องราวของกวีเอกสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร. ๒) อภิปราย ขยายความ....................... ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) ทุกท่านทราบว่าท่านทรงเป็นนักกวี ทรงตั้งนักกวีเป็นที่ปรึกษาในการพระราชนิพนธ์บทละคร จนเรียกได้ว่ายุคของพระองค์เป็น “ยุคทองของวรรณกรรม” มีนักกวีในราชสำนักมากมาย ในบรรดานักกวีที่ปรึกษานั้น “ขุนสุนทรโวหาร” เป็นกวีคนโปรดของพระองค์ ท่านผู้นี้คนไทยรู้จักและเรียกกันว่า “สุนทรภู่” ชีวิตและงานของท่านน่าศึกษามาก ดังนั้น จึงใคร่นำประวัติชีวิตละงานของท่านมาให้ทราบกันดังต่อไปนี้ สุนทรภู่เป็นนามที่คนไทยรู้จักคุ้นเคยกันมากกว่านักกวีท่านอื่น ๆ แต่ประวัติของท่านไม่ชัดเจนเท่าที่ควร โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับพื้นเพหรือชาติกำเนิดของท่าน แต่เดิมทีนั้นเราจดจำกันมาว่าสุนทรภู่เป็นชาวบ้านกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง ต่อมาภายหลังมีคนค้านด้วยหลักฐาน คือบทกลอนที่ท่านเขียนบอกไว้เองว่า ท่านไม่ใช่คนบ้านกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง เป็นคำคัดค้านที่น่ารับฟัง ชาติภูมิของท่านผิดถูกอย่างไร ขอสรุปรวมให้พิจารณาได้ดังนี้ พระสุนทรโวหาร เจ้ากรมอาลักษณ์ในสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ พระราชวังบวรสถานมงคล มีนามเดิมว่า ภู่ เกิดเมื่อ วันจันทร์ ขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๘ ปีมะเมีย จุลศักราช ๑๑๔๘ ตรงกับ วันที่ ๒๖ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๓๒๙ เวลา ๐๘.๐๐ น. (โดยประมาณ) ณ วังหลัง ด้านริมคลองบางกอกน้อย (คือบริเวณที่ตั้งโรงพยาบาลศิริราช สถานีรถไฟบางกอกน้อยในปัจจุบัน) หลังจากสร้างกรุงรัตนโกสินทร์ได้ ๒ ปี บิดาเป็นชาวแกลง แขวงระยอง (เป็นคนเชื้อชาติชอง) มารดาเป็นชาวเพชรบุรี (เชื้อสายพราหมณ์) บิดารับราชการเป็นข้าในกรมพะราชวังบวรสถานภิมุข (วังหลัง) มารดาเป็นแม่นมพระธิดาในพระราชวังหลัง และเมื่อมารดาตั้งครรภ์นั้นเกิดการหย่าร้างขึ้น โดยบิดา (ขุนศรีสังหาร) ลาออกจากราชการกลับบ้านเกิด อุปสมบทเป็นพระภิกษุอยู่วัดที่วัดกลางกร่ำ บ้านกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง (https://i.ibb.co/P9FrgHk/40-Wat-Srisudaram.jpg) (https://imgbb.com/) อนุสาวรีย์สุนทรภู่ : วัดศรีสุดาราม กรุงเทพฯ มารดาได้สามีใหม่และมีลูก ๒ คน เป็นหญิง ชื่อฉิม กับ นิ่ม สุนทรภู่อยู่กับมารดาในวังหลัง เมื่อเจริญวัยควรแก่การศึกษาเล่าเรียนแล้ว ได้เข้าเรียนหนังสือไทยในสำนักวัดชีปะขาว ริมคลองบางกอกน้อย (รัชกาลที่ ๔ พระราชทานนามใหม่ว่า วัดศรีสุดาราม) และถวายตัวเป็นข้าในกรมพระราชวังหลัง ทำงานเป็นเสมียนนายระวางกรมพระคลังสวน เสมียนภู่ ชอบแต่งกลอน สันทัดในการบอกสักวา ดอกสร้อย ความที่เป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอนมีคารมคมคายเป็นที่ชื่นชอบของคนทั่วไป เป็นเหตุให้ลักลอบได้เสียกับหญิงข้างในผู้ชื่อจัน จนถูกกริ้วต้องจำเวนทั้งคู่ ต่อมาถึงปี พ.ศ. ๒๓๔๙ กรมพระราชวังหลังทิวงคต จึงพ้นโทษจำเวน (http://i.ibb.co/zSbTmx2/images-7.jpg) (https://imgbb.com/) เมื่อพ้นโทษแล้วในราวเดือนกรกฎาคม ๒๓๕๐ ออกเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปหาบิดา (หลวงพ่อ) ที่วัดกลางกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง ซึ่งเวลานั้นท่านบวชได้ ๒๐ พรรษาเศษ ได้รับการแต่งตั้งเป็นสมภารวัดบ้านกร่ำ และเป็นเจ้าคณะแขวง (เจ้าคณะอำเภอ) เมืองแกลง รับพระราชทานสมณะศักดิ์เป็นที่ พระครูอารัญธรรมรังสี การเดินทางไปหาหลวงพ่อคราวนี้ ได้เขียนกลอนยาวเป็น “นิราศ” ขึ้นเรื่องแรกชื่อว่า นิราศเมืองแกลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6421.msg22104#msg22104) ในนิราศเรื่องนี้มีบางวรรคบางตอนที่ทำให้ผู้อ่านเข้าใจว่าท่านเป็นชาวบ้านกร่ำเมืองแกลง เช่น
คำที่ว่า พบเผ่าพงศ์พวกวงศา เป็นความชัดเจนว่าได้พบ “โคตรญาติ” ของตน และในบทต่อไปดูเหมือนจะไม่พอใจในความเป็นญาตินั้นว่า
* * โคตรญาติฝ่ายบิดาของท่านเป็นคนเชื้อชาติชอง ท่านผู้อ่านคงสงสัยนะครับว่าคนชาติเชื้อ ชอง นี่เป็นอย่างไร เอาไว้ว่ากันในวันพรุ่งก็แล้วกันนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 09, พฤศจิกายน, 2562, 10:32:28 PM (https://i.ibb.co/MghwTwM/cover-2.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้นำเสนอเรื่องราวของสุนทรภู่ ว่าท่านมีบิดาเป็นชาวชองบ้านกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง มารดาเป็นชนเชื้อพรามณ์เมืองเพชรบุรี บิดามารดาย้ายจากบ้านเดิมมาพบกันในพระราชวังหลัง เมื่อมารดาตั้งครรภ์ใกล้คลอด บิดาลาออกจากราชการกลับไปบวชที่วัดบ้านกร่ำ เมืองแกลง สุนทรภู่เกิดในวังหลัง เล่าเรียนในสำนักวัดชีปะขาว (ศรีสุดาราม) เป็นเสมียนในพระราชวังหลัง ลักลอบได้เสียกับจันทร์ จนถูกกริ้ว จำขังทั้งคู่ ครั้นพระราชวังหลังทิวงคตจึงพ้นโทษ ออกจากการจองจำแล้วเดินทางไปหาบิดาที่เมืองแกลง...... วันนี้มาดูเรื่องราวของท่านต่อไปครับ ท่านสุนทรภู่เขียนบอกไว้ใน นิราศเมืองแกลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6421.msg22104#msg22104) ชัดเจนว่า โคตรญาติทางฝ่ายบิดาที่บ้านกร่ำเมืองแกลงนั้นเป็นชาวชอง “ชอง” เป็นชื่อของชนเผ่าอีกเผ่าพันธุ์หนึ่ง มีถิ่นฐานอยู่แถบชายทะเลฝั่งตะวันออกของไทย แสดงว่าพระครูอารัญธรรมรังสี หลวงพ่อของเสมียนภู่นั้นเป็นคนเชื้อชาติชอง เป็นไปได้ว่า สมัยเมื่อพระยาตากสินหนีพม่ามาตั้งหลักที่เมืองจันท์ ชาวไทย ชาวชอง แถบชายฝั่งทะเลตะวันออกของไทย ได้ถูกกวาดต้อน หรือไม่ก็สมัครใจเข้าร่วมกับกองทัพพระยาตากสิน เพื่อรบพม่ากอบกู้ชาติบ้านเมืองไทย หนุ่มชาวชองซึ่งต่อมาเป็นบิดาของสุนทรภู่นั้น ก็ได้เข้าร่วมในกองกำลังพระยาตากสินด้วย เขาได้ร่วมกับกองทัพพระเจ้าตากสินรบไทยก๊กต่าง ๆ และพม่า จนมีความดีความชอบในราชการสงครามได้บรรดาศักดิ์เป็นที่ขุนศรีสังหาร แล้วลาออกมาบวชเป็นพระภิกษุในที่สุด ปัจจุบันชาวชองแถบฝั่งทะเลตะวันออกถูกชนชาติและวัฒนธรรมประเพณีไทยกลืนกินความเป็นชนชาติชองจนจวนเจียนจะหมดสิ้นไปแล้ว มีคำกลอนที่บ่งบอกว่าสุนทรภู่มีญาติเป็นชนเชื้อชาติชอง ซึ่งเป็นชาวบ้านกร่ำอีกแห่งหนึ่งว่า
คำว่า หลานม่วงกับคำแล้วต่อด้วย “เป็นวงศ์วาน” ฟังแล้วก็เข้าใจว่า คนชื่อม่วง ชื่อคำ สองคนนั้นเป็นญาติมีฐานะอยู่ระดับหลาน แต่พออ่านต่อไปก็พบว่า ม่วง กับ คำ สองนางนั้นไม่น่าจะเป็นญาติของท่าน ที่เรียกว่าหลานนั้นก็เรียกกันด้วยนับถือเท่านั้น กลอนที่ปฏิเสธความเป็นญาติคือบทต่อไปนี้
คำกลอนตอนนี้ได้ความชัดว่า “ม่วง-คำ” สองหลานสาวนั้น มิใช่หลานแท้ ๆ ของสุนทรภู่ หากแต่เป็นหญิงสาวที่มีความสัมพันธ์ต่อกันอย่างลึกซึ้ง ครั้นสองสาวเกิดหึงหวงกันขึ้น แมลงภู่หนุ่มก็ปวดหัวแก้ปัญหาไม่ตก ต้องตัดสินใจ “บินหนี” กลับบางกอก แล้วเขียนกลอนฝากสองสาวไว้แทนกาย โดยสัญญาว่าจะกลับมาอยู่เคียงข้างเหมือนมั่นหมาย ไม่ทิ้งขว้างให้ได้อับอายผู้คน...... * ควรเป็นที่ยุติได้ว่า บิดาของท่านสุนทรภู่เป็นชาวชอง บ้านกร่ำ เมืองแกลง เข้าเป็นทหารร่วมรบอยู่ในกองทัพพระเจ้าตากสิน มีความดีความชอบจนได้รับบรรดาศักดิ์เป็นที่ ขุนศรีสังหาร เมื่อสถาปนากรุงธนบุรีขึ้นแล้ว ขุนศรีสังหารรับราชการอยู่ในกรมพระราชวังหลัง ได้ภรรยาเป็นสาวเชื้อพราหมณ์เมืองเพชรบุรีที่ตามอพยพมากับญาติซึ่งเป็นเจ้าครอกกรมพระราชวังหลัง และเป็นนางนมในพระราชวังหลัง ต่อเมื่อภรรยามีครรภ์ใกล้คลอด เกิดขัดใจกันจนขุนศรีสังหารตัดใจลาออกจากราชการ กลับไปบวชเป็นภิกษุอยู่วัดกลางกร่ำ อยู่มาจนได้เป็นพระครูอารัญธรรมรังสี ตำแหน่งเจ้าคณะแขวงเมืองแกลง ในปีที่เสมียนภู่พ้นโทษแล้วเดินทางไปหาหลวงพ่อที่เมืองแกลงนั้น ท่านบวชได้ ๒๐ พรรษาพอดี และเสมียนภู่ก็มีอายุครบ ๒๐ ปี เช่นกัน สรุปว่า สุนทรภู่เป็นชาวบ้านกร่ำ เมืองแกลงไหม ? ยังสรุปไม่ได้นะ เพราะเหตุใด พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 10, พฤศจิกายน, 2562, 10:38:21 PM (https://i.ibb.co/rHDHZLL/61639248-2401229113242415-8147679017802137600-n.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................... เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องราวของสุนทรภู่ว่า ท่านเดินทางไปหาบิดาที่บวชเป็นพระอยู่วัดบ้านกร่ำ เมืองแกลง พบญาติพี่น้องทางฝ่ายบิดาที่เป็นชนชาติเชื้อชอง อยู่กับหลวงพ่อได้เพียงเดือนเศษ ก็กราบลาเดินทางกลับบางกอก การไปพบหลวงพ่อที่เป็นชนชาวชองที่บ้านกร่ำเมืองแกลงนั้น ผมได้จบลงด้วยคำถามว่า ยืนยันได้หรือยังว่าท่านสุนทรภู่เป็นชาวบ้านกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง และตอบเองว่า ยังยืนยันมิได้ เพราะเหตุใด วันนี้มาดูเรื่องราวของรัตนกวีไทย กวีเอกของโลกท่านนี้ต่อไปครับ ความที่กล่าวมาข้างต้นนี้เป็นการแสดงให้เห็นว่า สุนทรภู่มีเชื้อสายเป็นชาวชอง เพราะบิดาเป็นคนเชื้อชาติชองแห่งเมืองแกลงอย่างไม่ต้องสงสัย ส่วนตัวสุนทรภู่นั้น แม้จะมีเชื้อชาติเป็นคนชอง แต่ก็ไม่ใช่คนชองเมืองแกลง เพราะท่านเกิดที่วังหลังริมคลองบางกอกน้อย เป็นคนกรุงเทพฯ โดยมีมารดาเป็นชาวเพชรบุรี ดังความที่ท่านเขียนไว้ด้วยตนเองในนิราศเมืองเพชร ซึ่งอาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว ปราชญ์อิสระแห่งเมืองเพชรค้นพบได้จากหอสมุดแห่งชาติ มีบางวรรคบางตอนผิดไปจากนิราศเมืองเพชรฉบับเดิมที่มีการตีพิมพ์เผยแผ่ไปแล้ว นิราศเรื่องนี้เชื่อกันว่าเป็นนิราศเรื่องสุดท้ายของท่านสุนทรภู่ มีคำกลอนบ่งบอกว่าท่านเป็นชาวเมืองเพชรอยู่หลายตอน จะยกมาแสดงพอสังเขปดังต่อไปนี้
และยังมีอีกตอนหนึ่งความว่า
ท่านกล่าวถึงบุคคลต่าง ๆ ที่คุ้นเคยกันคราวเมื่อกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข (พระวังหลังในบทกลอนนี้) ทิวงคต หม่อมบุนนากกลับมาทำนาทำไร่อยู่ที่บ้านเดิม สุนทรภู่กราบลาหลวงพ่อพระครูอารัญธรรมรังสี จากเมืองแกลงแขวงระยอง ถึงบางกอกแล้วท่านมิได้พักอยู่กับมารดาในวังหลังอันเป็นบ้านเกิด หากแต่เลยไปหาหม่อมบุนนาก ที่ท่านจากบางกอกมาอยู่เพชรบุรีบ้านเดิมของท่าน โดยช่วยหม่อมบุนนากทำนาทำไร่ ได้พึ่งพาอาศัยหม่อมบุญนาก (ในกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข) ดังความแจ้งในคำกลอนนั้นแล้ว มีความในสำนวนกลอนนิราศเมืองเพชรที่พบใหม่ให้รายละเอียดชัดเจนว่าท่านเป็นชาวเพชรบุรี ว่าดังนี้
เป็นคำบรรยายที่ชัดเจนว่า การเดินทางไปเมืองเพชรครั้งนี้ ได้พบปะผู้คนที่รู้จักคุ้นเคยกันมาเมื่อครั้งที่จากกรุงเทพฯ ไปทำนาทำไร่อาศัยใบบุญหม่อมบุนนาก เคยลักรักกับหญิงบางคนด้วย ก่อนเดินทางกลับกรุงเทพฯ ก็ไปวอนขอท่านยายชื่อคำให้พาไปที่บ้านเก่า ซึ่งเป็นบ้านประตูไม้ไผ่ อันเป็นบ้านของ พราหมณ์รามราช โคตรญาติฝ่ายมารดาของท่าน ยังมีหลักฐานสำคัญคือศาลพระศิวะ เสาชิงช้าคงอยู่ ท่านบอกว่าบ้านพราหมณ์รามราช โคตรญาติฝ่ายมารดาของท่านนั้น เกิด “บ้านแตกสาแหรกขาด” เพราะกรุงแตก แยกย้ายพลัดพรายกัน กลุ่มมารดาของท่านแตกจากเพชรบุรีเข้าบางกอก แล้วไม่ได้กลับไปเมืองเพชรอีกเลย แม้กระนั้นก็สืบได้ว่าญาติทางฝ่ายมารดาของท่านยังหลงเหลืออยู่ที่เพชรบุรีไม่น้อยเหมือนกัน * พักเรื่องท่านสุนทรภู่ไว้แค่นี้ก่อน พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 11, พฤศจิกายน, 2562, 10:33:56 PM (https://upic.me/i/3p/orzue2cerm21u-i7ymwc-o.jpg) (http://upic.me/show/62613014) หุ่นขี้ผึ้งสุนทรภู่ : พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย นครปฐม
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องราวของท่านสุนทรภู่รัตนกวีของไทย และกวีเอกของโลก ถึงตอนที่ว่า หลังจากที่ท่านกราบลาหลวงพ่อพระครูอารัญธรรมรังสี จากเมืองแกลง แขวงระยองแล้ว ไม่พักอยู่กับมารดาในวังหลัง หากแต่เลยไปอาศัยอยู่กับหม่อนบุนนาก ในกรมพระราชวังหลัง ซึ่งออกจากวังหลังไปอยู่บ้านเดิมของท่านที่เมืองเพชรบุรี สุนทรภู่ไปอยู่บ้านหม่อมบุนนาก ช่วยทำนาทำไร่ และสอนหนังสือลูกหลานชาวบ้าน อยู่เป็นเวลานานพอสมควร วันนี้มาดูเรื่องราวของท่านสุนทรภู่ต่อไปครับ เนื้อความจากนิราศเมืองเพชรนี้ยืนยันได้ว่า สุนทรภู่มีโคตรญาติเป็นเชื้อพราหมณ์รามราชอยู่ที่เพชรบุรี ซึ่งเป็นญาติฝ่ายมารดา จะเรียกว่า เมืองแกลง แขวงระยอง เป็นเมืองพ่อ เพชรบุรี เป็นเมืองแม่ ของสุนทรภู่ก็ไม่ผิดไปได้ หรืออาจจะพูดว่า สุนทรภู่มีชาติเชื้อชองผสมชาติเชื้อพราหมณ์ เป็นลูกครึ่งชองครึ่งพราหมณ์ งั้นเถิด! เมื่อพอจะสรุปได้ว่า บิดาของสุนทรภู่เป็นชาติเชื้อชาวชองมีถิ่นฐานบ้านเดิมอยู่เมืองแกลง แขวงระยอง มารดาเป็นชาติเชื้อพราหมณ์รามราชมีถิ่นฐานเดิมอยู่ในเมืองเพชรบุรี ทั้งสองย้ายมาอยู่กรุงธนบุรี ได้พบและรักสมัครสมานกันที่วังหลัง แล้วให้กำเนิดสุนทรภู่ที่วังหลังริมคลองบางกอกน้อย สุนทรภู่จึงถือได้ว่าเป็นชาวบางกอกโดยแท้ ตอนพ้นโทษจำเวรแล้วเดินทางไปเมืองแกลง พักอยู่กับหลวงพ่อได้ไม่นาน ก็อยู่ได้ไม่เป็นสุขสบายนัก ดังกลอนในนิราศเมืองแกลงของท่านเขียนไว้ว่า
ตามประวัติที่เรียนรู้กันมาแต่เดิมว่า เมื่อสุนทรภู่กลับจากเมืองแกลงแล้ว เจ้าครอกข้างใน (ชื่อทองอยู่) ยกนางจัน “คู่รักคู่ใคร่ คู่จำเวร” ให้เป็นภรรยา แต่เมื่อได้อ่านนิราศเมืองเพชรที่ยกมาแสดงข้างต้นนั้นแล้ว พบข้อความที่สันนิฐานได้ว่า สุนทรภู่น่าจะร่อนเร่จากเมืองแกลงไปหาญาติทางฝ่ายมารดาที่เมืองเพชรบุรีดังกลอนนิราศที่ว่า
เป็นความชัดเจนที่ว่า เมื่อกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข (วังหลัง) ทิวงคต สุนทรภู่พ้นโทษจำเวรแล้วเดินทางไปเมืองแกลง อยู่เมืองแกลงได้เดือนเศษ กลับบางกอกแล้วเห็นจะยังมิได้อยู่กับจัน “คู่จำเวร” แต่ท่านเดินทางต่อไปหาญาติฝ่ายมารดาที่เมืองเพชร ทำไร่ทำนาอยู่กับหม่อมบุนนาก ท่านหม่อมผู้นี้เป็นหม่อมในกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข (วังหลัง) บ้านเดิมอยู่เพชรบุรี เห็นทีว่าจะอพยพเข้าบางกอกพร้อม ๆ กับมารดาของสุนทรภู่ ครั้นกรมพระราชวังหลังทิวงคตจึงกลับบ้านเดิม สุนทรภู่กลับจากเมืองแกลงแล้วไปหาท่านอย่างผู้คุ้นเคย จนมีอะไร ๆ กับหญิงชาวเพชรบุรีตามประสา “แมลงภู่หนุ่ม” ความในนิราศเมืองเพชรกล่าวว่า ไปอาศัยอยู่ในถ้ำแห่งหนึ่ง มีศิษย์สาวไปเรียนหนังสือและกลอนในถ้ำเพียงลำพังด้วย ต่อมาเห็นจะทนลำบากตรากตรำทำนาทำไร่ไม่ไหว บวกกับคิดถึงจัน ยอดชู้ที่วังหลังมากจนสุดทน จีงกลับมาหามารดาที่วังหลัง แล้วเจ้าครอกทองอยู่ก็ยกนางจัน “คู่จำเวน ”ให้เป็นคู่ครองอยู่กินด้วยกัน เป็นไปได้ว่าหม่อมบุนนากคือผู้มีส่วนฝากฝังให้เจ้าครอกทองอยู่ (ชายาในพระราชวังหลัง) ยกนางจันให้อยู่กินเป็นสามีภรรยากับสุนทรภู่ สุนทรภู่อยู่กับ จัน ภรรยาคนแรกในวังหลัง มีตำแหน่งเป็น “ข้าวังหลัง” มหาดเล็กรับใช้พระองค์เจ้าปฐมวงศ์ โอรสพระองค์น้อยในกรมพะราชวังหลัง ซึ่งผนวชอยู่ ณ วัดบางหว้าใหญ่ (ระฆังโฆสิตาราม) คราวที่พระภิกษุพระองค์เจ้าปฐมวงศ์เสด็จไปนมัสการพระพุทธบาทในปลายปี พ.ศ. ๒๓๕๐ นั้น สุนทรภู่ต้องตามเสด็จด้วย ท่านได้แต่งกลอนยาวเป็นนิราศขึ้นชื่อว่า นิราศพระบาท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6952.msg24292#msg24292) เป็นเรื่องที่ ๒ ในช่วงเวลานั้นเห็นที่ว่าจะเกิดการระหองระแหงกันกับจันผู้ภรรยา ด้วยสาเหตุความยากจนและหึงหวง ท่านบรรยายอารมณ์ค้างไว้ในนิราศนี้ว่า
กลอน นิราศพระบาท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6952.msg24292#msg24292) มีอย่างไรบ้าง อยากทราบก็ลองไปหาอ่านกันดูเถิด วันนี้ขอพักเรื่องของท่านสุนทรภู่ไว้เพียงก่อน พรุ่งนี้มาอ่านต่อกันใหม่นะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 12, พฤศจิกายน, 2562, 10:10:54 PM (http://i.ibb.co/HKZ7dcx/9dfd.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.................. เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องชีวิตละงานของท่านสุนทรภู่ ถึงตอนที่กลับจากเมืองเพชรบุรีแล้ว เจ้าครอกทองอยู่อนุญาตให้อยู่กันเป็นสามีภรรยากับนางจัน และได้เป็นมหาดเล็กพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ซึ่งผนวชอยู่วัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆังโฆษิตาราม) พระภิกษุพระองค์เจ้าปฐมวงศ์เสด็จไปนมัสการพระพุทธบาท ท่าเรือ มหาดเล็กภู่ก็ตามเสด็จด้วย โดยเดินทางไปทางเรือ ท่านได้แต่งกลอนยาวเป็นนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งชื่อ นิราศพระบาท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6952.msg24292#msg24292) ดังเป็นที่ทราบกันแล้วนั้น วันนี้มาดูวิถีชีวิตของท่านต่อไปครับ * เหตุที่สุนทรภู่จะได้เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์นั้น พ.ณ.ประมวญมารค ทรงกล่าวไว้ในหนังสือ “ประวัติคำกลอน สุนทรภู่” ว่าดังนี้ “ ต่อมาประมาณกลางรัชกาลที่ ๒ เกิดมีการทอดบัตรสนเท่ห์กัน นัยว่าสุนทรภู่ก็อยู่ในจำพวกที่ถูกสงสัย และเหตุที่ได้เข้ารับราชการก็เพราะพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ ทรงตรวจสำนวนบัตรสนเท่ห์แล้ว โปรดที่สุนทรภู่แต่ง ในจำพวกบัตรสนเท่ห์ที่ว่าทอดกันในสมัยนั้น มีโคลงจำกันได้บทหนึ่งว่า
ความในโคลงว่าพระองค์เจ้าไกรสร (กรมหมื่นรักษรณเรศ) ซึ่งทรงกำกับสังฆการี ได้สึกสมเด็จอะไรก็ลิม และลงทัณฑ์โบย โดยกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์เป็นผู้ทรงเฆี่ยน สมเด็จที่ถูกสึกไปนั้น เป็นอาจารย์กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ พระองค์จึงถูกไต่สวนสวนว่าเป็นผู้แต่งโคลง และที่ในโคลงมีใช้คำว่า “ไป่” ซึ่งเป็นคำที่โปรดใช้อยู่เป็นนิจ ก็เลยถูกคุมขัง แล้วประชวรสิ้นพระชนม์ปีนั้นคือ พ.ศ. ๒๓๕๙” จากเรื่องนี้เราจะเห็นได้ว่า ความละเอียดในการสังเกตจับความจริงในสำนวนร้อยกรอง และแม้ร้อยแก้วของนักแต่ง จนได้รู้ชัดว่า สำนวนนี้สำนวนนั้นเป็นผู้ใดเขียน ท่านจับคำที่ว่า ใครชอบใช้คำใดเป็นประจำบ้าง อย่างในเรื่องนี้ พระองค์เจ้าไกรสรซึ่งเป็นกวีสำคัญท่านหนึ่ง ชอบใช้คำว่า “ไป่” แทนคำว่า “ไม่” ใช้ในบทกวีเป็นประจำมากกว่าใคร ๆ จึงถูกจับมาสอบสวนแล้วลงโทษด้วยจำนนต่อคำว่า “ไป่” นี้เอง ปัจจุบันเราก็ใช้วิธีการนี้มาสอบสวนว่า กลอนสำนวนใดเป็นของนักกลอนท่านใด (หมายถึงนักกลอนระดับแนวหน้าที่มีผลงานมากแล้ว) * ปี พ.ศ. ๒๓๕๒ เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์ ต่อมาไม่นานก็ได้เป็นหนึ่งในคณะกวีที่ปรึกษาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร.๒) และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ที่ "ขุนสุนทรโวหาร" มีความดีความชอบในการช่วยแก้ปัญหาติดขัดในการพระราชนิพนธ์บทละครหลายครั้ง จึงเป็นกวีที่ปรึกษาคนโปรดของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (ร.๒) (https://i.ibb.co/tXj6gPD/1434347980-o.jpg) (https://imgbb.com/) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงนิพนธ์ประวัติสุนทรภู่ตอนนี้ไว้ว่าดังนี้ “ เมื่อสุนทรภู่ได้เป็นอาลักษณ์แล้ว มีเรื่องเล่ากันมาถึงสุนทรภู่ได้ทำความชอบในหน้าที่ว่า ในสมัยนั้นกำลังทรงพระราชนิพนธ์บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ถึตอนนางสีดาผูกคอตาย บทพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๑ ซึ่งเล่นละครกันมา กล่าวบทนางสีดาตอนเมื่อจะผูกคอตายว่า
ตอนนี้ถึงบทหนุมานว่า
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงติว่าบทเก่าตรงนี้ กว่าหนุมานจะเข้าไปแก้ไขได้นานนัก นางสีดาจะต้องตายเสียแล้ว บทที่ทรงพระราชนิพนธ์ใหม่ จึงคิดจะให้หนุมานเข้าไปแก้ได้โดยรวดเร็ว แต่งบทนางสีดาว่า
ต่อไปนี้ก็เกิดขัดข้องว่า จะแต่งบทหนุมานอย่างไรให้แก้นางสีดาได้โดยเร็ว เหล่ากวีซึ่งเป็นที่ทรงปรึกษา ไม่มีใครสามารถจะแต่งบทให้พอพระราชหฤทัยได้ จึงลองทรงให้สุนทรภู่แต่งต่อไปว่า
ดังนี้ก็ชอบพระราชหฤทัย ทรงยกย่องความฉลาดของสุนทรภู่" * * ความข้างต้นนี้ เป็นก้าวแรกที่สุนทรภู่ได้เป็นกวีคนโปรดในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พรุ่งนี้มาดูบทบาทชีวิตในราชสำนักของท่านสุนทรภู่ต่อไปนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 13, พฤศจิกายน, 2562, 10:47:01 PM (http://upic.me/i/ms/8q801.jpg) (http://upic.me/show/62613015)
อภิปราย ขยายความ......................... เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องของสุนทรภู่ ถึงตอนที่เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์ เหตุที่จะได้เป็นกวีคนโปรดนั้น ก็เพราะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์บทละครเรื่องรามเกียรติ์ โดยการนำบทเดิมที่มีมาแต่รัชกาลที่ ๑ มาแก้ไขดัดแปลง ตอนแรกคือบทที่ว่าด้วยนางสีดาผูกคอตาย ซึ่งบทเดิมใจความเยิ่นเย้อ จึงทรงแก้ให้กระชับเข้า แต่ก็ติดขัด ไม่มีกวีที่ปรึกษาคนใดช่วยต่อให้ถูกพระราชหฤทัยได้ ทรงให้สุนทรภู่ลองแต่งต่อดู ก็ถูกพระราชหฤทัย ความดังที่ทุกท่านได้อ่านกันแล้วนั้น วันนี้มาดูกันต่อไปครับ * สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงกล่าวไว้ในพระนิพนธ์ต่อไปอีกว่า “คราวนี้ ครั้งหนึ่ง ด้วยการทรงพระราชนิพนธ์บทละครในรัชกาลที่ ๒ นั้น เล่ากันมาว่า เมื่อทรงพระราชนิพนธ์บทขึ้นแล้ว ให้เอาบทไปซ้อมละครเสียก่อน ถ้าบทยังขัดกระบวนการเล่นละคร ก็ต้องแก้ไขบทจนกว่าละครจะเล่นได้สะดวก จึงเอาเป็นใช้ได้ บทที่สุนทรภู่แต่งถวายครั้งนั้น เข้ากับกระบวนการเล่นได้สะดวกดีด้วย จึงได้โปรดฯ (http://upic.me/i/hz/kq102.jpg) (http://upic.me/show/62613016) "อีกครั้งหนึ่ง เล่ากันมาว่าเมื่อแต่งบทเรื่องรามเกียรติ์ ต่อมาถึงตอนศึกสิบขุนสิบรถ ทรงพระราชนิพนธ์บทชมรถทศกัณฐ์ว่า
ทรงพระราชนิพนธ์มาได้เพียงนี้ ทรงนึกความที่จะต่อไปอย่างไรให้สมกับเป็นรถใหญ่โตถึงปานนั้นยังไม่ออก จึงมีรับสั่งให้สุนทรภู่ต่อ สุนทรภู่ต่อว่า
เล่ากันว่าโปรดนัก แต่นั้นก็สนับสนุนสุนทรภู่เป้นกวีที่ปรึกษาด้วยอีกคน ๑ ทรงตั้งเป็นที่ ขุนสุนทรโวหาร ในกรมพระอาลักษณ์ พระราชทานที่ให้ปลูกเรือนอยู่ใต้ท่าช้าง และมีตำแหน่งเข้าเฝ้าฯ เป็นนิจ แม้เวลาเสด็จประพาสก็โปรดฯ ให้ลงเรือพระที่นั่ง เป็นพนักงานอ่านเขียนในเวลาทรงพระราชนิพนธ์บทกลอน” ความกวีที่ปรึกษาคนโปรดทำให้ขุนสุนทรโวหารเห่อเหิมไม่เกรงกลัวใคร ดื่มสุราเป็นอาจิณ จนมีอยู่คราวหนึ่ง เมาสุราจนขาดสติถึงกับทำร้ายร่างกายญาติผู้ใหญ่ มีผู้ถวายฎีกา ทรงทราบแล้วกริ้วถึงกับสั่งให้ลงโทษจำคุก และแม้ไม่มีขุนสุนทรโวหารเข้าร่วมเป็นกวีที่ปรึกษา ราชสำนักก็ยังคงดำเนินกิจกรรมด้านการแต่งบทละคร โขน เสภา เป็นปกติ เพราะมีกวีที่ปรึกษาเก่ง ๆ อยู่หลายท่าน เข่น กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ กรมหมื่นเดชาอดิศร กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ เป็นต้น * สุนทรภู่ถูกจำคุกแบบ “ขังลืม” อยู่จนกระทั่ง วันหนึ่งทรงพระราชนิพนธ์บทชมม้าทรงว่า “ม้าเอยม้าเทศ” แล้วติดขัด ไม่มีกวีที่ปรึกษาท่านใดแก้ไขให้ถูกพระทัยได้ จึงทรงคิดถึงสุนทรภู่ขึ้นมา โปรดฯ ให้เบิกตัวออกมาเข้าเฝ้า สุนทรภู่ต่อถวายเล่นอักษรล้วนว่า “สูงสามศอกเศษสีสังข์” เป็นที่พอพระราชหฤทัยทัย จึงโปรดให้พ้นโทษดำรงตำแหน่งเดิม ชีวิตราชการในกรมพระอาลักษณ์ตำแหน่งกวีที่ปรึกษา ท่าน พ. ณ ประมวญมารค กล่าวว่า สุนทรภู่เริ่มแต่งนิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีตลอดตับศรีสุวรรณ ส่วนตับเกาะแก้วพิสดารนั้น แต่งในรัชกาลที่ ๓ ในขณะบวชอยู่วัดมหาธาตุ และวัดเทพธิดาราม ซึ่งจะได้กล่าวถึงในตอนต่อไป (http://upic.me/i/5b/kgo03.jpg) (http://upic.me/show/62613017) งานกวีที่โดดเด่นของสุนทรภู่ ซึ่งแต่งในสมัยเป็นกวีที่ปรึกษานั้นเรื่องหนึ่งคือ บทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนกำเนิดพลายงาม สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงฯ ทรงกล่าวว่า สุนทรภู่แต่งนิทานคำกลอนเรื่องอื่น ๆ ไม่ได้ตั้งใจ “ประจงแต่งเหมือนบทเสภาตอนนี้” และยังว่าอีกว่า “เสภาตอนกำเนิดพลายงาม มิใช่ตอนที่กวีธรรมดาจะเลือก แต่ก่อนมาไม่มีใครแต่ง หรือแต่งก็เพียงสั้น ๆ เพื่อให้ปะติดปะต่อกัน แต่สุนทรภู่เป็นกวีที่ไม่จนเรื่อง ยิ่งเรื่องเกี่ยวกับเด็กแล้วก็หาตัวจับยาก” * เรื่องดำเนินมาถึงตรงนี้น่าจะสนุกแล้วนะครับ เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนตอนกำเนิดพลายงาม ที่สุนทรภู่เลือกมาบรรจงแต่งประชันฝีมือกับนักกวีเอกหลายท่านในราชสำนัก เรื่องราว ถ้อยคำสำนวน ลีลา จะเป็นอย่างไร พรุ่งนี้จะยกบางช่วงบางตอนมาให้อ่านกันนะ วันนี้ขอพักไว้แค่นี้ก่อน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 14, พฤศจิกายน, 2562, 10:49:43 PM (https://i.ibb.co/4t4Hsk2/1b863c26e9063a63461586d65f13712f.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขายความ............................ เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องชีวิตและงานสุนทรภู่ถึงตอนที่ สุนทรภู่ได้เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์ และได้มีโอกาสแต่งกลอนต่อบทพระราชนิพนธ์เรื่องรามเกียรติ์เป็นที่พอพระราชหฤทัย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นหนึ่งในกวีที่ปรึกษา และตั้งบรรดาศักดิ์เป็นที่ ขุนสุนทรโวหาร พระราชทานที่ให้ปลูกบ้านอยู่อาศัย เพราะความเป็นกวีที่ปรึกษาคนโปรด ทำให้สุนทรภู่ลืมตัวไม่เกรงกลัวใคร เมาสุราอาละวาด ทำร้ายญาติผู้ใหญ่จนถูกลงโทษให้จำขัง ต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์บทละครตัดขัด ไม่มีกวีที่ปรึกษาคนใดแก้ไขได้ ทรงนึกถึงสุนทรภู่ได้ โปรดเกล้าฯ ให้เบิกตัวจากที่คุมขังมาต่อบทละครเป็นที่พอพระราชหฤทัย จึงให้พ้นโทษกลับมารับราชการในตำแหน่งเดิม วันนี้มาดูชีวิตและงานของท่านสุนทรภู่ต่อไปครับ * พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงแบ่งงานให้กวีในราชสำนักแต่งบทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนนิทานพื้นบ้านเมืองสุพรรณ เรื่องนี้ถือได้ว่าเป็นนิทานอิงประวัติศาสตร์ โดยมีเรื่องจริงเกิดขึ้นสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ครองกรุงศรีอยุธยา ระหว่างปี พ.ศ. ๒๐๓๔-๒๐๗๒ มีการทำสงครามกับล้านนานครพิงค์เชียงใหม่ ๒ ครั้ง คือ ปี พ.ศ. ๒๐๕๖ มีกองกำลังเชียงใหม่ยกลงมารุกรานหัวเมืองฝ่ายเหนือของไทย ปี พ.ศ. ๒๐๕๘ กรุงศรีอยุธยายกขึ้นไปตีเชียงใหม่ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ เป็นพระราชโอรสสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ มีพระนามเดิมว่า พระเชษฐาธิราช มีพระราชสมภพ ณ เมืองพระพิษณุโลก เมื่อทรงขึ้นครองราชย์สมบัติกรุงศรีอยุธยา เฉลิมพระนามว่า สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ในนิทานพื้นบ้านเรื่องขุนช้างขุนแผนเรียกนามพระองค์ว่า สมเด็จพระพันวษา (พม่าเรียกว่า วาตะถ่อง) มีกฤษฎาธิการมากเหลือที่จะกล่าว เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนนี้มีการขับร้องในงานต่าง ๆ ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยามาแล้ว แต่บทเสภานั้น ไม่มีการจดบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร กวีชาวบ้านขับลำนำกันด้วยปฏิภาณไหวพริบของแต่ละคน (ปฏิภาณกวี) เช่นเดียวกันกับการร้องเล่น เพลงเรือ เพลงเกี่ยวข้าว เพลงอีแซว และเพลงพื้นบ้านอื่น ๆ บางสมัยก็นำเรื่องขุนช้างขุนแผนมาเล่นเป็นละครเสภา จับมาเล่นเป็นตอน ๆ เช่นตอนกำเนิดพลายแก้ว พิมพิลาไลย ขุนช้าง เป็นต้น นักขับเสภาประชันฝีปากกันอย่างสนุกสนาน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงพระราชดำริให้นักกวีแต่งทำบทเสภาไว้เป็นลายลักษณ์อักษร จึงทรงแบ่งงานให้กวีในราชสำนักรับหน้าที่แต่งบทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนคนละตอนสองตอน โดยพระองค์เองก็ทรงพระราชนิพนธ์ด้วย ขุนสุนทรโวหารรับแต่งตอน กำเนิดพลายงาม และ พลายงามอาสา (http://i.ibb.co/D5xnLX8/images-16.jpg) (https://imgbb.com/) สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงกล่าวว่า “ตอนที่ ๒๔ กำเนิดพลายงาม ตอนนี้ถ้าใครเคยสังเกตกลอนสุนทรภู่ จะเห็นเป็นอย่างเดียวกันหมดว่าเป็นของสุนทรภู่แต่ง จะเป็นสำนวนผู้อื่นไม่ได้เป็นอันขาด ถ้ายิ่งสังเกตกระบวนกลอนในตอนนี้ จะเห็นได้อีกชั้นหนึ่งว่า สุนทรภู่ประจงแต่งตลอดทั้งตอนโดยจะไม่ให้แพ้ของผู้อื่น ดูเหมือนจะกล่าวได้ว่า สำนวนกลอนสุนทรภู่ที่แต่งเรื่องต่าง ๆ ไว้ จะเป็นเรื่องพระอภัยมณีก็ตาม เรื่องลักษณวงศ์หรือเรื่องอะไรก็ตาม ไม่ได้ตั้งใจประจงแต่งเหมือนบทเสภาตอนนี้” ยกตัวอย่างกลอนเสภาสำนวนสุนทรภู่ตอนกำเนิดพลายงาม เมื่อขุนช้างเคียดแค้นนางวันทองที่ตั้งชื่อลูกชายว่า “พลายงาม” แสดงเครื่องหมายว่าเป็นลูกขุนแผน จึงคิดหาทางจะฆ่าพลายงามด้วยกลอุบายต่าง ๆ แต่ผีพรายของขุนแผนช่วยไว้ได้ พลายงามหนีไปหานางทองประศรีผู้เป็นย่าที่กาญจนบุรี เมื่อเดินทางไปใกล้ถึงบ้านนางทองประศรี ก็แวะถามเด็กเลี้ยงควายว่า บ้านนางทองประศรีอยู่ไหน ตรงนี้สุนทรภู่ใส่อารมณ์ขันลงในบทเสภาว่า
บทเสภาตรงนี้มองเห็นภาพนางทองประศรีชัดแจ๋วเลยว่า เป็นยายแก่นมยานที่ดุมาก เด็ก ๆ ไปลักมะยมหวานกิน แกจับตัวได้ก็ไม่เฆี่ยนตี แต่เอามือจับ “ไอ้ขิก” (องคชาตเด็ก) หยิกจนเด็กเจ็บร้องโอดโอยลั่นไปตาม ๆ กัน อีกตอนหนึ่ง เมื่อพลายงามไปพบนางทองประศรีแล้ว แนะนำตัวบอกเล่าความเป็นมาให้ทราบโดยละเอียด นางทองประศรีรู้เรื่องแล้วก็แสดงอาการออกมาว่า
จะเห็นได้ว่า มิใช่แต่จะใช้ถ้อยคำร้อยสัมผัสฟัดโยนกันอย่างไพเราะเท่านั้น ท่านสุนทรภู่ยังใส่อารมณ์ลงไปให้เห็นอาการที่นางทองประศรีโกรธขุนช้างอย่างหนัก แล้วยังแทรกอารมณ์ขันเข้าไปอีกว่า ถ้าไอ้ขุนช้างมันมาอ้างว่าเจ้าพลายงามเป็นลูกมันแล้ว ย่าจะเอานมยานของย่าฟัดกบาลหัวมันให้ดู อ่านแล้วเห็นภาพพจน์ชัดแจ๋วเลย (http://i.ibb.co/z5QtYbP/images-19.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนเสภาในเรื่องเดียวกันนี้ ตอน “พลายงามอาสา” ยกทัพไปตีเชียงใหม่ โดยมีข้อแม้ว่าขอสมเด็จพระพันวษายกโทษขุนแผนให้ออกจากคุกร่วมเดินทางไปในกองทัพด้วย ครั้นยกทัพไปถึงเมืองพิจิตร พลายงามก็ได้ศรีมาลาธิดาเจ้าเมืองพิจิตรเป็นภรรยา แล้วเดินทัพขึ้นไปตีเชียงใหม่ โดยผ่านพิษณุโลก- พิชัย- ศรีสัชนาลัย หรือสวรรคโลก เมื่อออกจากสวรรคโลกก็กล่าวชมนกชมไม้ในไพรกว้าง กลอนตอนนี้ในคำนำกล่าวว่า ไม่ทราบแน่ชัดว่าใครเป็นผู้แต่ง แต่ก็มีผู้รู้หลายท่านลงความเห็นว่า สุนทรภู่แต่ง เพราะลีลากลอนและสำนวนโวหารอันอลังการอย่างนี้จะมีใครแต่งได้ นอกจากขุนสุนทรโวหาร จะขอยกมาแสดงให้เห็นดังต่อไปนี้
เป็นอย่างไรครับ บทชมป่าตามจินตนาการของขุนสุนทรโวหาร ที่ยกมานี่เป็นเพียงชมภูเขาหินเท่านั้น สุนทรภู่ท่านคงจะทราบอยู่บ้างว่าทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเมืองสวรรคโลกนั้นมีน้ำตก ซึ่งปัจจุบันนี้เรียกว่า “ตาดเดือน ตาดดาว” ก็เลยพรรณนาภาพน้ำตกให้เห็นสวยงาม เทือกเขาที่ตั้งของน้ำตกนั้น หากพูดเป็นร้อยแก้วแล้วอย่างไรก็มองไม่เห็นภาพสวยงามเหมือนคำร้อยกรองของสุนทรภู่ ถ้อยคำเสียงสัมผัสนอกสัมผัสใน เคล้าสัมผัสอักษรเล่นคำไพเราะเพราะพริ้งระรื่นโสตหาที่ติมิได้ ท่านเขียนเล่นคำสัมผัสเสียงนอกสัมผัสในยังไม่พอ ยังเล่นคำสัมผัสอักษรด้วย การเล่นคำไพเราะและได้ความหมายชัดเจนอย่างนี้ ภาษาในวงการกลอนเขาเรียกกันว่า “วรรคทอง” เป็นการเขียนได้ยากยิ่ง ดังนั้นบทเสภาชมป่านี้จึงเชื่อได้ว่าเป็นบทที่ขุนสุนทรโวหารแต่ง ** เอาละพักเรื่องไว้ตรงนี้ก่อน พรุ่งนี้เช้าค่อยมาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 15, พฤศจิกายน, 2562, 10:53:52 PM (http://i.ibb.co/pJCGt3K/1-410.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ................................. เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องสุนทรภู่ รับแต่งบทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนตอนกำเนิดพลายงาม และ พลายงามอาสา (ไปตีเชียงใหม่) และนำบทเสภาบางตอนมาให้ทุกท่านได้อ่านกันไปแล้วนั้น วันนี้มาดูเรื่องราวของสุนทรภู่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยต่อไปครับ ขุนสุนทรโวหารเป้นกวีที่ปรึกษาและเป็นคนโปรดในรัชกาลที่ ๒ แม้มีบรรดาศักดิ์เป็นเพียง “ขุน” แต่นักกวีที่ปรึกษาในราชสำนักต่างก็เกรงอกเกรงใจ ให้ความนับถือกันมากพอสมควร เหตุที่นักกวีในราชสำนักให้ความนับถือเกรงใจ น่าจะเป็นเพราะขุนสุนทรโวหารเป็นคนโปรดของรัชกาลที่ ๒ ประการหนึ่ง อีกประการหนึ่งคือยอมรับนับถือในเชาว์ปรีชาของสุนทรภู่ ที่ท่านเป็นทั้ง อรรถกวี สุตกวี จินตกวี ปฏิภาณกวี ที่หาผู้เสมอเหมือนได้ยากยิ่ง ว่ากันว่า ขุนสุนทรโวหาร กับ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ๒ กวีที่ปรึกษาเกิดความขัดแย้งกันอย่างรุนแรง จนมีผลให้ขุนสุนทรโวหารตกระกำลำบากหลังจากรัชกาลที่ ๒ สวรรคตแล้ว สาเหตุความขัดแย้งนั้นเกิดจากการแต่งบทละครเรื่องอิเหนา ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๒ มอบหน้าที่ให้ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ นิพนธ์บทละครเรื่องอิเหนา ตอนที่ว่าด้วยบุษบาเล่นธาร เรื่องนี้เท็จจริงอย่างไรไม่รู้ เคยได้ยินได้ฟังท่านอาจารย์สถิต เสมานิล ปูชนียบุคคลของนักกลอนยุคกึ่งพุทธกาล เล่าให้ฟังที่ ศาลาลอย (ที่พระภิกษุสุนทรภู่ใช้เป็นที่รับแขกและบอกกลอนให้เหล่านางข้าหลวง หน้ากุฏิของท่าน) คณะสุนทรภู่ วัดเทพธิดาราม โดยท่านอาจารย์สถิตยืนยันว่า ข้อมูลของท่านกับอาจารย์ฉันท์ ขำวิไล ตรงกัน จึงควรเชื่อถือได้ เรื่องมีอยู่ว่าวันหนึ่ง กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงนิพนธ์บทละครเรื่องอิเหนาตอนบุษบาเล่นธาร (บ้างก็ว่า จินตะหราเล่นธาร) ถวายตามรับสั่ง เมื่อแต่งเสร็จในเวลาใกล้ค่ำ จึงนำบทที่นิพนธ์นั้นไปให้ขุนสุนทรโวหารตรวจดูก่อนนำถวายในที่ประชุมกวีวันรุ่งขึ้น ทุกครั้งที่นิพนธ์บทละครแล้วจะนำมาให้สุนทรภู่ตรวจดูก่อน ด้วยความนับถือเยี่ยงครูอาจารย์ แม้กวีท่านอื่น ๆ ก็มักจะทำเช่นเดียวกันนี้ พลบค่ำวันนั้น สุนทรภู่ดื่มสุราไปมากจนมึนเมา นั่งเอกเขนกเอ้เต้อยู่อย่างสบายอารมณ์ เมื่อกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์นำบทละครที่นิพนธ์ไปให้ดู ท่านขุนสุนทรโวหารก็อ่านออกเสียงเอื้อนทำนองเสนาะ ในบทนั้นตั้งแต่ต้นไปจนถึงคำที่ว่า
แล้วขุนสุนทรโวหารก็วางบทลงแล้วลุกขึ้นจากท่านั่งเอกเขนก ตบเข่าผาง และกล่าวชื่นชมว่า บทนี้ยอดเยี่ยมมาก มองเห็นภาพชัดเจนเลยว่า นางบุษบากับเหล่าข้าหลวงที่ลงไปแหวกว่ายในธารที่มีกอบัวอยู่นั้น เธอเปลือยกายเล่นน้ำ มองเห็นสรีระงดงาม ปทุมถันโผล่ปริ่มน้ำประชันกับดอกบัวทั้งตูมทั้งบาน เป็นกวีที่งดงามจนเกินคำชม หาที่ติมิได้เลย กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์จึงถือพระนิพนธ์บทนั้นกลับวังด้วยความกระหยิ่มยิ้มย่อง วันรุ่งขึ้น กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ทรงนำบทละครที่ขุนสุนทรโวหารชมว่ายอดเยี่ยมนั้นเข้าถวายกลางที่ประชุม และทรงอ่านให้ที่ประชุมฟัง มาถึงตรงที่ว่า “น้ำใสไหลเย็นเห็นตัว แหวกว่ายกอบัวอยู่ไหวไหว” ขุนสุนทรโวหารกลับทักว่า “เห็นตัวอะไร” จากนั้นจึงมีการแก้บทเป็นว่า
อันที่จริง คำที่สุนทรภู่แก้ว่า “น้ำใสไหลเย็นเห็นตัวปลา แหวกว่ายปทุมา.....” เป็นคำที่ให้ภาพขัดกับความที่ว่า “นิลุบลพ้นน้ำขึ้นรำไร ตูมตั้งบังใบอรชร” บทนิพนธ์ในกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงบรรยายให้เห็นว่า นางบุษบากับนางข้าหลวงเปลือยกายเล่นน้ำ แหวกว่ายในกอบัว น้ำใสไหลเย็นเห็นตัวนางในน้ำใสนั้นชัดเจน แต่คำที่สุนทรภู่แก้นั้น กลับเป็นว่า เห็นตัวปลามาแหวกว่ายกอบัว เห็นดอกบัวตูมปริ่มน้ำรำไร ไม่เกี่ยวกับนางบุษบากับเหล่าข้าหลวงเลย นี่ควรถือได้ว่าเป็นความผิดฉกรรจ์ของสุนทรภู่ อีกคราวหนึ่ง กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์รับพระราชดำรัสสั่งให้แต่งบทละครเรื่องสังข์ทองตอนเลือกคู่ ท้าวสามลรำพึงว่า “จำจะปลูกฝังเสียยังแล้ว ให้ลูกแก้วสมมาตรปรารถนา” ขุนสุนทรโวหารทักท้วงว่า “ปรารถนา” อะไร ตรงนี้ก็ต้องแก้เป็น “ให้ลูกแก้วมีคู่เสนหา” กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ก็ทรงถูกหักหน้าในที่ประชุมกวีเป็นครั้งที่ ๒ ** เรื่องบอกเล่าที่ว่ามานี้ คงจะไม่เป็นเรื่อง “ยกเมฆ” ปราศจากความจริงไปได้ เพราะมีเรื่องเล่าต่อกันอีกว่า หลังจากพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคตแล้ว พระบรมวงศานุวงศ์และเสนาบดีพร้อมใจกันอัญเชิญสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเษฎาบดินทร์ ขึ้นครองราชย์สมบัติ เป็นพระเจ้าแผ่นสยามเป็นรัชกาลที่ ๓ ในพระราชวงศ์จักรี ขุนสุนทรโวหาร เกรงราชภัยจึงลาออกจากราชการ และบวชเป็นพระภิกษุ ระเหเร่ร่อนไป
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 16, พฤศจิกายน, 2562, 10:24:47 PM (http://i.ibb.co/ZfKPnFn/images-220.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ......................... เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องราวของสุนทรภู่กวีเอกของโลก รัตนกวีของไทย ถึงเรื่องเกิดความขัดแย้งกับสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ กวีที่ปรึกษาคนสำคัญอีกท่านหนึ่งในราชสำนัก โดยกรมหมื่นเจษฎบดินทร์ทรงนิพนธ์บทละครเรื่องอิเหนา ตอนบุษบาลงสรง (บ้างก็ว่าจินตะหราเล่นธาร) และบทละครเรื่องสังข์ทองตอนเลือกคู่ ความขัดแย้งดังได้กล่าวแล้วเมื่อวานนี้ วันนี้มาดูความเป็นไปของกวีเอกท่านนี้ต่อนะครับ (https://i.ibb.co/Jj9zgVg/images-21.jpg) (https://imgbb.com/) ชีวิตราชการในกรมพระอาลักษณ์ตำแหน่งกวีที่ปรึกษา ตลอดรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๕๒-๒๓๖๗ เป็นชีวิตที่เรียกได้ว่า “สุนทรภู่รุ่งเรืองเปรื่องมาก” จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ร่มโพธิ์ทองของท่านเสด็จสวรรคต ณ วันที่ ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๗ ความรุ่งเรืองเฟื่องฟูของสุนทรภู่ก็ดับวูบลง “แต่ปีวอกออกขาดราชกิจ บรรพชิตพิศวาสพระศาสนา” ตามคำกลอนที่ท่านสุนภู่เขียนบอกเล่าไว้ใน “รำพันพิลาป” กล่าวถึงการดำเนินชีวิตของท่านของจาก ร.๒ สวรรคต การบวชของท่านมีปัญหาที่ยังหาข้อยุติไม่ได้ (https://i.ibb.co/bWYmmXV/images-20.jpg) (http://imgbb.com/) สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ (พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. ๓)) มีผู้รู้ (และอวดรู้) หลายท่านกล่าวว่า “สุนทรภู่บวชหนีราชภัย ออกบวชเพราะกลัวราชภัย” เหตุด้วยกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ กวีที่ปรึกษาผู้เคยขัดแย้งกับท่านนั้นได้ขึ้นครองราชย์เป็น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๓) กลัวว่าจะทรงแก้แค้น จึงออกบวชทันทีในปีที่รัชกาลที่ ๒ สวรรคตนั่นเอง ซึ่งก็เป็นความคิดเห็นที่ผู้กล่าวนั้นคิดกันเอาเอง ท่านสุนทรภู่เขียนไว้ในรำพันพิลาปบอกชัดเจนว่า ท่านออกบวชเพราะ “พิศวาสพระศาสนา” หาใช่เพราะหนีราชภัยไม่ โดยความเป็นจริงแล้ว รัชกาลที่ ๓ มิได้เคืองแค้นอะไรสุนทรภู่เลย จะเห็นได้ว่าเมื่อบวชเป็นพระภิกษุจำพรรษาอยู่ที่วัดเลียบ (ราชบูรณะ) นั้น พระองค์ยังให้ เจ้าฟ้าชายกลาง เจ้าฟ้าชายปิ๋ว ราชโอรสทั้งสองในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ประสูติแต่พระราชชายา เจ้าฟ้ากุลฑลทิพยวดี) ซึ่งเป็นพระอนุชาของพระองค์ ไปฝากตัวเป็นศิษย์เรียนหนังสือกับพระภิกษุภู่ ดังที่ท่านได้แต่งเพลงยาวถวายโอวาทไว้ก่อนออกจากวัดเลียบไป คำกลอนเพลงยาวถวายโอวาทนี้ มิใช่เพียงแต่ไพเราะเพราะพริ้งเท่านั้น หากแต่เป็นคำสอนที่เป็นปรัชญาลึกซึ้งมาก เช่นที่ว่า
ในเพลงยาวนี้วรรคที่มีการกล่าวถึงกันบ่อย ๆ เมื่อพูดถึงท่านสุนทรภู่ คือ
การที่ทรงให้สุนทรภู่เป็นครูสอนพระราชโอรสทั้งสอง แสดงชัดเจนว่ามิได้มีความแค้นเคืองเลย มีปัญหา คำถามที่ ยังหาคำเฉลย (วิสัชนา) ไม่ได้คือ “สุนทรภู่” ณ พัทธสีมาวัดไหน ? เป็นแต่สันนิษฐานกันว่าน่าจะไปบวชที่เมืองเพชรบุรี เพราะเวลามีปัญหาชีวิตในบางกอก ท่านมักจะออกไปหลบแก้ปัญหาอยู่ที่เมืองนี้บ่อย ๆ เมื่อหาวัดที่ท่านบวชยังไม่พบก็ละไว้ก่อน มาดูกันว่าเมื่อท่านบวชแล้วชีวิตในเพศบรรพชิตของท่านเป็นอย่างไรบ้าง พ.ศ. ๒๓๖๗ คือปีที่ออกบวช แล้วจาริกไปอยู่วัดต่าง ๆ ที่ไม่ปรากฏหลักฐาน จนถึงปี พ.ศ. ๒๓๗๐ มีหลักฐานปรากว่าท่านเข้าอยู่ในวัดเลียบ (ซึ่งท่านน่าจะบวชที่วัดนี้ด้วย) และได้แต่งนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งชื่อ นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) กลับจากไปไหว้ภูเขาทองแล้ว บางท่านว่าเข้าอยู่วัดเลียบตามเดิม บางท่านว่าไปอยู่วัดแจ้ง (อรุณราชวราราม) จากนั้นไปอยู่วัดโพธิ์ (พระเชตุพนฯ) ท่าเตียน ในระยะนี้ท่านได้รับอุปการะจากพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ โอรสอีกพระองค์หนึ่งในรัชกาลที่ ๓ และได้ย้ายจากวัดโพธิ์ เข้าอยู่วัดมหาธาตุฯ ท่าพระจันทร์ ใกล้วังพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ องค์อุปถัมภ์ ปี พ.ศ. ๒๓๘๒ จึงเข้าอยู่วัดเทพธิดาราม ที่สร้างเสร็จและทำพิธีผูกพัทธสีมาในปีนั้น. เวลา ๓-๔ ปี ที่บวชเป็นภิกษุไม่มีหลักฐานว่าท่านระเหเร่ร่อนไปจำพรรษาอยู่ ณ ที่ใดบ้างนั้น พอจะเห็นเค้ามูลได้ว่าท่านไปไหนบ้าง คือความที่ท่านเขียนบอกเล่าไว้ใน “รำพันพิลาป” ซึ่งจะได้นำมาให้อ่านกันในตอนต่อไป วันนี้พักไว้แค่นี้ก่อน พรุ่งน้มาอ่านกันใหม่นะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 17, พฤศจิกายน, 2562, 10:06:05 PM (https://i.ibb.co/3N61vKH/image001.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................... เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องชีวิตและงานของสุนทรภู่ ถึงตอนที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคต ขุนสุนทรโวหารออกบวชเป็นพระภิกษุ ระเหเร่ร่อนไปหลายแห่งโดยไม่พบว่า ท่านบวชที่ไหน ใครเป็นพระอุปัชฌาย์ กรรมวาจา-อนุสาวนาจารย์ของท่าน มีหลักฐานปรากฏในภายหลังว่าท่านได้เข้าอยู่วัดเลียบ (ราชบูรณะ) วัดพระเชตุพนฯ วัดมหาธาตุฯ และสุดท้ายคือวัดเทพธิดาราม เรื่องราวของท่านจะเป็นอย่างไรบ้าง วันนี้มาดูกันต่อครับ * ย้อนกับไปดูข้อมูลการออกบวชของท่านสุนทรภู่กันหน่อยนะครับ ท่านสุนทรภู่เขียนบอกไว้ในรำพันพิลาปว่า
ปีวอกที่ท่านว่าออกบวชนี้ คือ ปี พ.ศ. ๑๒๓๖๗ อันเป็นปีเสด็จสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เราได้ปีบวชที่แน่นอนของท่านแล้ว แต่ พัทธสีมา และอุปัชฌาย์ที่ให้การอุปสมบทของท่านนั้นเรายังไม่ทราบ อาจารย์ (มหา) ฉันท์ ขำวิไล กล่าวว่า ท่านบวช ณ พัทธสีมาวัดราชบูรณะ(วัดเลียบ) พระอุปัชฌาย์ คู่สวด ก็เป็นสมภารและลูกวัดเลียบนั่นเอง แต่ท่านจันทร์ (พ. ณ ประมวญมารค) ไม่เห็นด้วย เพราะว่า ถ้าสมภารวัดเลียบเป็นพระอุปัชฌาย์ ตอนที่ท่านแต่ง นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) คงไม่กล้ากล่าวจ้วงจาบพระอุปัชฌาย์ว่า “จะยกหยิบธิบดีเป็นที่ตั้ง......ก็ใช้ถังแทนสัดเห็นขัดขวาง” แล้วท่านจันทร์ก็สรุปความเป็นของท่านว่า สุนทรภู่ออกไปบวชตามวัดแถว ๆ เมืองเพชร แล้วระเหเร่ร่อนไปจนถึงปี พ.ศ. ๒๓๗๐ ตอนปลายปีจึงได้เข้าอยู่วัดเลียบ (ราชบูรณะ) บ้างก็ว่า ขุนสุนทรโวหารถูกถอดยศปลดตำแหน่งจึงออกบวช ข้อนี้ท่านจันทร์กล่าวว่า ไม่น่าจะเป็นไปได้ เพราะคำกลอนของ “พระภู่” ในรำพันพิลาปที่ว่า “ออกขาดจากราชกิจ บรรพชิตพิศวาสพระศาสนา” ไม่น่าจะหมายถึงถูกถอดยศปลดตำแหน่ง อันเป็นผลการแก้แค้นของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ด้วยดูในบริบทของเรื่องแล้ว พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้ามิได้ทรงแค้นเคืองขุนสุนทรโวหารเลย ท่านจันทร์ยกคำกลอนมายืนยันประเด็นนี้ว่า
กลอนข้างบนนี้พูดถึงเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี (สมเด็จ) ประทานเจ้าฟ้ากลางและเจ้าฟ้าปิ๋ว ให้มาเรียนหนังสือในปีฉลู พ.ศ. ๒๓๗๒ ทูลกระหม่อมในกลอนนี้หมายถึงพระบาสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. ๓) ได้ทรงยินยอมที่จะให้เจ้าฟ้าเล็ก ๆ ซึ่งยังประทับอยู่ในวังหลวงมาเป็นศิษย์สุนทรภู่ หากท่านได้เคยถอดยศจริง ก็ไม่น่าจะพระราชทานอนุญาต ทั้งนี้แสดงว่า ที่สุนทรภู่เกรงพระราชภัยหนีบวชนั้น เป็นข้อที่วิตกไปเอง” มีความที่บอกเล่ากันมาอีกประเด็นหนึ่ง โดยยกคำกลอนในเพลงยาวถวายโอวาทได้กล่าวถึงความตกทุกข์ได้ยากของสุนทรภู่ว่า แม้แต่ศิษย์พระองค์หนึ่งนามว่า “ฟ้าอาภรณ์” ก็ทรงแปลกหน้า ดั่งกลอนที่ว่า
ความในกลอนบทนี้สุนทรภู่กล่าวแก่เจ้าฟ้าชายกลาง เจ้าฟ้าชายปิ๋ว ที่เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดีนำมาฝากเป็นศิษย์พระภิกษุภู่ ท่านกล่าวว่าในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงฝากให้สอนหนังสือเจ้าฟ้าชายอาภรณ์ ซึ่งเป็นพระเชษฐาเจ้าฟ้าชายกลาง เจ้าฟ้าชายปิ๋ว ครั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์นั้นสิ้นพระชนม์แล้ว สุนทรภู่ก็หมดบุญ เจ้าฟ้าอาภรณ์จำหน้าอาจารย์คนเดิมมิได้ ประเด็นนี้ ท่านจันทร๋ พ. ณ ประมวญมารค ทรงกล่าวให้ข้อคิดไว้น่าฟังว่า “ เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคต ใน พ.ศ. ๒๓๖๗ เจ้าฟ้าอาภรณ์พระชนมายุ ๘ ขวบ ในปีนั้นสุนทรภู่ออกบวช แล้วหายไป ๓ ปี จึงกลับมาอยู่วัดราชบูรณะในปลายปี พ.ศ. ๒๓๗๐ ขณะที่สุนทรภู่กลับมา เจ้าฟ้าอาภรณ์พระชันษา ๑๑ ขวบ ยังมิได้ทรงโสกันต์ ฉะนั้น ที่จะจำสุนทรภู่ไม่ได้ย่อมเป็นของธรรมดา แต่ในกรณีนี้ สุนทรภู่มิได้หายหน้าไปเฉย ๆ เมื่อกลับมายังแถมโกนผมห่มผ้าเหลืองอีกด้วย ฉะนั้น ข้าพเจ้าใคร่ถามว่า เด็กในวัยนั้น คนไหนบ้างจะไม่ “แปลกพักตร์อาลักษณ์เดิม” * ความชัดเจนแล้วนะครับว่า สุนทรภู่ออกบวชนั้น มิใช่เป็นเพราะถูก ร.๓ ถอดยศปลดตำแหน่งด้วยความอาฆาตแค้นที่เคยถูกขุนสุนทรโวหารหักหน้าในการแต่งบทละคร หากแต่ออกบวชเพราะ “พิศวาสพระศาสนา” หากว่าจะกลัวราชภัย หนีราชภัย ก็เป็นเพียงวิตกไปเองเท่านั้น หาได้มีภัยจากพระราชามาเบียดเบียนแต่ประการใดไม่ มาอยู่วัดเลียบได้พรรษาหนึ่งแล้วท่านเดินทางไป “อยุธยาเมืองเก่าของเราแต่ก่อน” การเดินทางไปอยุธยาครั้งนี้ ท่านแต่งกลอนนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งชื่อ ชื่อ นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ถ้อยคำสำนวนลีลากลอนไพเราะมาก ท่านไปทำไม อย่างไร พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 18, พฤศจิกายน, 2562, 10:17:29 PM (http://i.ibb.co/C1dryY1/img361.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............... เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องชีวิตและงานของสุนทรภู่ ถึงบทวิเคราะห์ว่า สุนทรภู่ถูกถอดยศปลดตำแหน่ง ออกบวชด้วยความหวาดกลัวราชภัย จริงหรือไม่ โดยยกนิพนธ์ของท่านจันทร์ (พ. ณ ประมวญมารค) มา แสดงให้เห็นว่า สุนทรภู่ออกบวชด้วยอาจจะกลัวราชภัยจริง ซึ่งก็เป็นเรื่องความวิตกหวาดกลัวของปุถุชน แต่เรื่องการถอดยศปลดตำแหน่งแก้แค้นนั้น เห็นว่าจะไม่จริง เพราะหลังจากสุนทรภู่กลับเข้ามากรุงเทพฯ จำพรรษาอยู่ ณ วัดเลียบ(ราชบูรณะ) สมเด็จฯเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ทรงนำราชโอรส ๒ พระองค์คือ ฟ้าชายกลาง ฟ้าชายปิ๋ว ไปทูลขอพระราชานุญาตให้เป็นศิษย์พระภิกษุภู่สอนหนังสือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงอนุญาต แสดงว่ามิได้มีความเคืองแค้นในสุนทรูภู่เลย โดยความเห็นของผม (ผู้เรียบเรียงเรื่องนี้) เชื่อว่าขุนสุนทรโวหารมิได้ถูกถอดยศปลดตำแหน่งใด ๆ แต่การอุปสมบทเป็นภิกษุตามพระวินัยบัญญัติแล้ว “อุปสัมปทาเปกข” (ผู้เข้าขอบวชในท่ามกลางสงฆ์) จะต้องทำตัวให้ว่างจากความเป็นฆราวาส คุณสมบัติที่สำคัญของผู้ขอบวชจะต้องมีอายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ ไม่มีโรคต่าง ๆ เช่น โรคเรื้อน เป็นต้น ถ้ามีบิดามารดาก็ต้องให้บิดามารดาอนุญาตให้บวชได้แล้ว และคุณสมบัติสำคัญอีกข้อหนึ่งคือ ไม่เป็นราชภัฏ คือ ไม่เป็นคนของพระราชา หรือข้าราชการ พระคู่สวดจะถามทามกลางสงฆ์คำถามหนึ่งว่า “เป็นราชภัฏหรือไม่” ต้องตอบว่า “ไม่เป็น” ถ้าเป็นก็ต้องห้าม ดังนั้นข้าราชการจึงต้องมีการลาบวช ถ้าหนีออกบวชโดยที่ยังไม่ขาดจากความเป็นข้าราชการ ก็บวชเป็นภิกษุไม่ได้ เชื่อได้ว่า ขุนสุนทรโวหารมีศรัทธาบวชเป็นภิกษุ จึงลาออกจากราชการให้ถูกต้องตามพระวินัยบัญญัติ มิใช่หนีออกบวชแน่นอน บวชแล้ว ๓ พรรษาแรกท่านไปอยู่ที่ไหน คำถามนี้เห็นจะต้องให้ท่านภิกษุภู่ตอบด้วยตนเอง โดยท่านเขียนไว้ในกลอนชื่อ “รำพันพิลาป” แต่งเมื่อตอนจำพรรษาอยู่ ณ วัดเทพธิดาราม ความตอนหนึ่งท่านว่าอย่างนี้ครับ
อ่านกลอนรำพันพิลาปตอนนี้แล้วเห็นได้ชัดเจนว่า บวชใหม่ ๆ ท่านยังไม่มีวัดอยู่เป็นหลักแหล่ง บอกว่า “ทางบกเรือเหนือใต้ไปเที่ยวทั่ว” โดยเริ่มที่ “พริบพรี” คือ เมืองเพชร จึงเป็นไปได้ตามข้อสันนิษฐานของท่านจันทร์ที่ว่า สุนทรภู่บวชที่เมืองเพชร และเป็นไปได้ว่าผู้ที่อุปการะการบวชของท่านคือ หม่อมบุญนาก ที่ท่านเคยมาพึ่งพาอาศัยในวัยหนุ่ม ดังได้กล่าวแล้ว บวชเป็นภิกษุที่เมืองเพชร แต่ท่านมิได้จำพรรษาอยู่เมืองเพชร เพราะมีงานเร่งด่วนที่ท่านเห็นว่าสำคัญที่สุด คือแสวงหาแร่มาถลุงเป็นทอง ท่านบอกว่าเบื่อน้ำตาลหวานเย็นทำให้เป็นลม จึงจากเมืองเพชรไปหาแร่ตามภูเขาเมืองราชบุรี แต่ก็ไม่ประสบพบแร่ที่ต้องการ พบแต่พวกคนพาลข่มเหงรังแกพระ ไปขึ้นเขาเข้าถ้ำก็ตกเขาเกือบตาย จากราชบุรีไปเมืองกาญจน์ บุกป่าฝ่าดงเข้าไปถึงในที่อยู่พวกกะเหรี่ยง เพราะเชื่อลาวที่บอกว่ามีแร่ทองคำอยู่ในดงกะเหรี่ยง ครั้นเข้าไปอยู่ในดงกะเหรี่ยงก็ถูกปอบเข้าสิงลูกชายวัยกำดัดที่ท่านนำพาไปด้วย ยังดีที่ท่านพอมีวิชาอาคมขลังอยู่บ้าง จึงไล่ปอบออกจากตัวลูกชายได้ แล้วใช้ให้ปอบกลับไปเข้ากินเจ้าของเสีย ท่านไปดงกะเหรี่ยงเมืองกาญจน์ไม่เสียเที่ยวเปล่า เพราะได้แร่ (อะไรไม่รู้) จำนวนหนึ่งกลับมา จอดเรืออยู่ริมแม่น้ำท่าจีนแถว ๆ หน้าวัดสองพี่น้อง แล้วจำพรรษาอยู่ที่นั่น และอยู่อย่างลำบากยากเข็ญ มีสภาพเหมือน “เถรเรือลอย” นอนในเรือประทุน (แบบเรือสำปันที่ทำเป็นเรือจ้างมีเก๋งหรือประทุน) มุ้งก็ไม่มีจะกางกันยุง ทั้งริ้นทั้งยุงที่สองพี่น้องนี่ชุมมาก พระภู่มาจำพรรษาอยู่แถววัดสองพี่น้อง ท่านทำอะไรหรือ มีงานครับ ท่านทุ่มเทกำลังการทำงานจนสุดตัวเลย งานอะไรอย่างไร พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 19, พฤศจิกายน, 2562, 10:10:05 PM (https://i.ibb.co/X8kMrQS/images-18.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.................. เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องราวที่เป็นชีวิตและงานของสุนทรภู่ ถึงตอนที่ท่านออกบวช อยู่เมืองเพชรบุรีระยะหนึ่งแล้วไปราชบุรี กาญจนบุรี บุกป่าฝ่าดงเข้าไปถึงที่อยู่ของชนชาวกะเหรี่ยง ด้วยเชื่อลาวที่บอกว่ามีแร่แปรเป็นทองอยู่มาก กลับจากกะเหรี่ยงไปลอยเรืออยู่แถววัดสองพี่น้อง เมืองสุพรรณบุรี จำพรรษาแรกที่วัดสองพี่น้องนี้เอง พรรษาแรก ณ วัดสองพี่น้อง พระภู่ไม่ได้อาศัยอยู่ในกุฎีวิหารบนบก หากแต่อาศัยอยู่ในเรือประทุนลอยลำอยู่บริเวณหน้าวัด ท่านมิได้ใส่ใจในกิจของสงฆ์มากนัก วัน ๆ เอาแต่ถลุงแร่หวังให้แปรเป็นทอง ดังคำกลอนที่ท่านเขียนไว้ในรำพันพิลาปว่า
ยุงที่วัดสองพี่น้องชุมมาก พระภู่กับลูกชายต้องใช้แกลบสุมให้เกิดควันไฟไล่ยุง แม้กระนั้นยุงมันยังไม่กลัว บินมาเป็นกลุ่ม ๆ เสียงฉู่ ๆ หวู่ว่อน ต้องนั่งปัดยุงอยู่ข้างกองไฟ ท่านว่าได้ตำราดีจากอาจารย์ทองบ้านจุง กล่าวว่าเหล็กไหลถลุงเป็นทองได้ ก็พยายามทำตามตำราอาจารย์ทอง เหล็กไหลนั้นเห็นทีว่าท่านได้จากถ้ำในภูเขาแถว ๆ ราชบุรี นัยว่าถ้ำหลายแห่งมีเหล็กไหลอยู่ ท่านถลุงแร่เพลินไม่เป็นอันกินอันนอนจนเสบียงอาหารหมดสิ้น ไม่เหลือแม้แต่เกลือ (https://i.ibb.co/6Pw0ThH/images-22.jpg) (https://imgbb.com/) มีเรื่องเล่ากันว่าระหว่างที่พระภู่อยู่ที่สองพี่น้องนี้ มีชาวบ้านทำอาหารมาถวายเป็นสังฆทาน แต่ชาวบ้านกล่าวคำถวายไม่เป็น จึงขอให้พระภู่สอนให้กล่าวคำถวาย พระภู่ก็กล่าวคำถวายไม่เป็นเช่นกัน ครั้นจะบอกชาวบ้านว่ากล่าวคำถวายสังฆทานไม่เป็นก็อายชาวบ้าน จึงใช้ไหวพริบปฏิภาณเอาตัวรอด โดยกล่าวนำให้ว่า นะโม ตัสสะ.. ๓ จบ แล้วกล่าวถวายสังฆทานตามแบบของท่านว่า “ อิมัสสะหมิงริมฝัง อิมังปลาร้า น้ำพริกแตงกวา อีกปลาดุกย่าง ช่อมะกอกดอกมะปราง ไก่ย่างยำมะดัน เป็นยอดอาหาร สังฆัสสะเทมิ” ว่ากันว่าคำกล่าวถวายสังฆทานนี้ ท่านว่าเป็นกลอนร่ายยาว ออกชื่ออาหารหวานคาวทุกอย่างที่เขานำมาถวาย ผลปรากฏว่าคำกล่าวถวายสังฆทานของพระภู่ดังกล่าวนี้ชาวบ้านชื่นชอบกันมาก พระภู่ถลุงแร่อยู่ที่สองพี่น้องเป็นเวลานาน เมื่อแร่หมดแล้วท่านก็ไปหามาใหม่ ดังคำกลอนในเรื่องเดียวกันต่อไปว่า
นัยว่ามีตาเถรมาแนะนำว่าที่เขากาเพน (กาเผ่น) ในแถว ๆ พนมทวน มีแร่แปรเป็นทอง จึงไปหาแร่ตามคำตาเถร ครั้นไปถึงเขากาเผ่นก็พบควายป่า(หนุ่ม) ไล่ขวิด ท่านวิ่งหนีจีวรปลิวสะดุดขอนไม้ล้มลง พอดีกับที่ควายไล่มาทัน มันน่าจะหลับตาขวิด เคราะห์ดีที่ร่างท่านนอนเรียงกับขอนไม้ ควายจึงขวิดไม่ถูกตัว เพราะขอนไม้ช่วยกันไว้แท้ ๆ เทียว รอดตายจากควายขวิดแล้วกลับมาอยู่สองพี่น้องที่เดิม คราวนี้ท่านต้องเผชิญกับความทุกข์ยากนานาประการ ดังคำกลอนตอนต่อไปว่า
ยามอยู่ที่สุพรรณ (สองพี่น้อง) นั้น ท่านอดอยากถึงกับต้องเอาหัวเผือกหัวมันมาเผามาต้มกินแทนข้าว จนร่างกายผอมโซเลยทีเดียว ที่ร้ายกว่านั้นคือ หมากดิบหมากแห้งก็ไม่มีจะเคี้ยว (ท่านเป็นคนติดหมาก) ต้องใช้เปลือกไม้ (พะยอม ไม้สีเสียด) มาเคี้ยวแทนหมาก อดอยากปากแห้งเท่านั้นยังไม่พอ ซ้ำร้ายไปกว่านั้น ขณะที่ขึ้นบกถลุงแร่เพลินอยู่นั้น ขโมยมันแอบมาถอยเรือไปทั้งลำ บาตร ผ้าไตรครอง ก็ติดเรือไปสิ้น เรียกว่า “หมดเนื้อหมดตัว” ไปเลยก็แล้วกัน ยังดีที่ชาวบ้านสองพี่น้องที่ศรัทธาเลื่อมใสพระภู่มีอยู่ไม่น้อย จึงช่วยกันทอผ้าไตรจีวรถวายใหม่ และเรี่ยไรซื้อเรือประทุนใหม่ให้อีกลำหนึ่ง คำโบราณที่กล่าวกันมาว่า “เล่นแร่แปรธาตุ ผ้าขาดไม่รู้ตัว” เห็นจะได้แก่พระภู่นี้เอง ไม่ทราบแน่ชัดว่าพระภู่อยู่แถว ๆ วัดสองพี่น้องนานเพียงใด ท่านจากสองพี่น้องแล้วมิได้กลับเข้ากรุงเทพฯ หากแต่ยังเร่ร่อนไปที่อื่น ๆ อีกหลายแห่ง ไปที่ไหนบ้าง พรุ่งนี้มาดูกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 21, พฤศจิกายน, 2562, 10:22:12 PM (http://i.ibb.co/SQwJXN1/img65.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้กล่าวถึงชีวิตและงานสุนทรภู่ถึงตอนที่ พระภู่ไปจอดเรือจำพรรษาอยู่ที่หน้าวัดสองพี่น้อง สุพรรณบุรี เล่นแร่แปรธาตุ ตั้งเตาถลุงแร่เหล็กไหลให้เป็นทองคำ จนเสบียงหาอาหารหมด แร่หมดแล้วจึงไปหาแร่ใหม่ที่เขากาเผ่น พนมทวน (สมัยนั้นน่าจะอยู่ในเขตปกครองของ เมืองอู่ทอง) ไปถูกควายป่าไล่ขวิดจนแทบเอาชีวิตไม่รอด กลับมาอยู่สองพี่น้องตามเดิม มัวถลุงแร่เพลินไป ไม่ลงเรือ เป็นเหตุให้ขโมยมาลักเรือพร้อมเครื่องบริขารในเรือไปจนหมดสิ้น ชาวบ้านสองพี่น้องที่มีศรัทธาเลื่อมใสและสงสาร จึงช่วยกันทอผ้าไตรจีวร จัดหาบาตร และเรือประทุนถวายให้ใช้ได้เหมือนเดิม วันนี้มาดูเรื่องของท่านสุนทรภู่ต่อไปครับ เมื่ออยู่วัดสองพี่น้องได้สักระยะหนึ่งแล้ว พระภู่ทำทองไม่สำเร็จ จึงคิดจะเดินทางต่อไปตามลายแทงที่มีอยู่ในมือตน คราวนี้ท่านไปไหนหรือ อ่านกลอนในรำพันพิลาปที่ท่านแต่งบอกไว้ก็จะทราบได้ครับ ท่านว่าไว้ดังต่อไปนี้
ได้ความชัดว่า พระภิกษุภู่เดินทางตามลายแทงขึ้นไปเมืองเหนือโดยเรือประทุนลำใหม่ที่ชาวบ้านสองพี่น้องจัดหาถวาย การเดินทางของท่านนั้นเห็นจะใช้เส้นทางน้ำสายแม่น้ำท่าจีน จากสองพี่น้องถึงสุพรรณบุรี แล้วทวนน้ำตามแม่น้ำสุพรรณ ผ่านศรีประจันต์ สามชุก เดิมบางนางบวช เข้าเขตชัยนาท ผ่านหันคา ตามลำน้ำคลองมะขามเฒ่า เข้าแม่น้ำเจ้าพระยา ผ่านชัยนาท มโนรมย์ ถึงปากน้ำโพ แยกเข้าลำน้ำน่าน เรื่อยผ่านพิจิตร จนถึงพิษณุโลก (ในกลอนเรียกว่า “พิศศรีโลก”) เดินทางกี่วันกี่คืนไม่ทราบเหมือนกัน ท่านอาจจะพักแรมจำพรรษา ณ ที่ใดที่หนึ่งอีก ๑ พรรษาก็ได้ (http://i.ibb.co/X4BsFcX/images-23.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านไม่บอกว่าในลายแทงที่ได้นั้นบอกให้ไปหาอะไร คงมิใช่แร่แปรเป็นทองอย่างที่เคยหามาแล้ว การหาแร่เหล็กไหลนั้นท่านไปตามถ้ำในป่าเขา แต่คราวนี้ท่านลงหนองน้ำ ลงไปดำน้ำงมหาจนไปปะจระเข้ากลางหนอง หรือบึงใหญ่ ต้องปล้ำกับจระเข้เหมือน “ไกรทองกับชาละวัน” เลยเทียว ท่านไม่กลายเป็นเหยื่อจระเข้เพราะเทวดายังปรานี (ดังที่ว่าในกลอน) หนองน้ำที่ลงไปงมหาของตามลายแทงแล้วปล้ำกับจระเข้เข้านั้น น่าจะเป็น “บึงราชนก” ซึ่งมีตำนานบอกเล่ากันมาว่า บึงนี้เดิมเป็นเมืองชื่อว่า เมืองราชนก ต่อมาเมืองถล่มกลายเป็นบึงใหญ่ (เหมือนทะเลสาบ) ของที่ระบุไว้ในลายแทงจึงน่าจะอยู่ในบึงแห่งนี้เอง (http://i.ibb.co/tHMFz6P/1536817207422510-M.jpg) (https://imgbb.com/) รอดตายจากพิษณุโลกท่านก็ล่องเรือลงใต้ ผ่านพิจิตร นครสวรรค์ ชัยนาท แวะเข้าลพบุรี สระบุรี ตามลายแทงเดิม เส้นทางนี้ก็อันตรายมากมาย โดยเฉพาะเมื่อเดินทางถึง “เขาม้าวิ่ง” (อยู่แถว ๆ ลพบุรี-สระบุรี) พักแรมคืนที่เพิงผาด้วยความเหนื่อยอ่อน กำลังเคลิ้มหลับในยามดึกคืนนั้นก็ต้องตกใจตื่น เมื่อมีเสียงขู่ฟ่อ ๆ ลืมตาดูก็เห็นงูเหลือมใหญ่สองตัวผัวเมียมากอดเกี้ยวเกี่ยวพันกันอยู่รอบกาย จะลุกหนีก็ไม่ทัน จำต้องทำใจดีสู้เสีอ นั่งนิ่งทำสมาธิถอดจิตออกจากร่าง อุทิศร่างกายให้เป็นเหยื่องูใหญ่ไป คงจะด้วยอำนาจสมาธิจิตนั่นเอง งูเหลือมก็คลายตัว เอาลิ้นเลียกายท่านแล้วก็เลื้อยออกไปข้างหน้า กลายร่างเป็นสตรีผมขาว ยืนอยู่เบื้องหน้าตัวสูงใหญ่เท่าเสากระโดงเรือ แลบลิ้นปลิ้นตาหลอก ตอนนี้ท่านได้สติดีแล้วจึงหยิบไม้เท้าจะตี เจ้าผีโป่งตัวนั้นก็ถอยหนีหายไป ขาล่องจากสระบุรีท่านบอกเล่าว่า เรือชนตอล่มเป็นหลายหน ดังกลอนที่ว่า
(https://i.ibb.co/F4cphxr/images-25.jpg) (http://imgbb.com/) วัดราชบุรณราชวรวิหาร (วัดเลียบ) ** หลังจากบวชแล้ว ๓ ปีเศษ เป็นพระบ้านนอกแสวงหาแร่เหล็กไหลมาถลุงเป็นทอง ตกระกำลำบากจนเกือบจะเอาชีวิตไม่รอด จากภาคกลางขึ้นไปภาคเหนือแล้วล่องลงมากรุงเทพมหานคร วัดแรกที่เข้าอยู่ในกรุงเทพฯ คือวัดเลียบ (ราชบูรณะ) ท่านไม่มีกุฏิอยู่เหมือนพระลูกวัดทั่วไป จึงต้องอาศัยอยู่ในพระวิหาร เสื่อหมอนก็ไม่มีให้ใช้ปูหนุนนอน ได้รับความลำบากมาก พรุ่งนี้มาอ่านเรื่องราวของท่านต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 22, พฤศจิกายน, 2562, 10:13:53 PM (https://i.ibb.co/1vCxY0N/1498556489-8899.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องราวของสุนทรภู่ว่า เดินทางจากสองพี่น้อง สุพรรณบุรี ขึ้นไปทางภาคเหนือ ถือลายแทงแสวงหาสิ่งของที่ต้องการ ถึงเมืองพิษณุโลก ลายแทงบอกว่ามีของอยู่ในหนองน้ำใหญ่ จึงลงไปงมหา พบจระเข้ในหนองใหญ่ ได้ปล้ำกับจระเข้ รอดตายมาได้ ล่องเรือกลับลงใต้ ผจญภัยผีโป่งแถว ๆ ลพบุรี สระบุรี แล้วล่องลงกรุงเทพฯ เข้าอยู่ในวิหารวัดเลียบ(ราชบูรณะ) อย่างยากไร้ วันนี้มาดูเรื่องราวชีวิตและงานของท่านต่อไปครับ กลอนข้างต้นนี้ เป็นกลอนที่พระภิกษุภู่แต่งเมื่อยามอยู่วัดเทพธิดาราม รำพึงรำพันถึงความหลังในหัวข้อเรื่องว่า “รำพันพิลาป” ท่านบอกความชัดเจนว่า ตอนนั้นคิดจะลาสิกขา (สึก) เสียแล้ว ก็พอดีมี “พระอภัยมณี ศรีสุวรรณ” เข้ามาช่วยอุปถัมภ์บำรุงไว้ไม่ต้องสึก พระอภัยมณี ศรีสุวรรณ ในที่นี้ท่านหมายถึง เจ้าฟ้าชายกลาง (สมเด็จเจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระบำราบปรปักษ์) กับเจ้าฟ้าชายปิ๋ว สองพระราชโอรสในรัชกาลที่ ๒ อันประสูติแต่สมเด็จเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ซึ่งทรงได้รับพระราชานุญาตจากรัชกาลที่ ๓ ให้นำมาฝากเป็นศิษย์พระภู่ ให้สอนหนังสือเช่นเดียวกันกับที่เคยสอนเจ้าฟ้าอาภรณ์ พระราชโอรสองค์ใหญ่มาแล้ว เมื่อสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดีทรงเข้ามาอุปถัมภ์บำรุง ก็อยู่อย่างมีความสุขสบายขึ้นบ้าง แต่ท่านกลับกล่าวว่า “ค่อยเบาบางสร่างโศกเหมือนโรคฟื้น จะเดินยืนยังไม่ได้ยังไม่หาย” ก็แสดงว่ายังมีอะไร ๆ ในวัดเลียบที่ทำให้ท่านไม่สะดวกสบายนัก ท่านอาจจะถูกอิจฉาริษยา ที่เจ้าฟ้ากุณฑลฯ นำพระราชโอรสมามอบเป็นศิษย์พระภู่ พวกอิจฉาริษยาจึงพากันกลั่นแกล้งนานาประการ และในระยะเวลานั้น พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ (ในกลอนข้างต้นนี้เรียกว่า “พระสิงหไกรภพ”) ซึ่งเป็นพระเจ้าลูกยาเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงร่วมอุปการะพระภิกษุภู่ด้วย ทำให้พวกที่อิจฉาริษยาหาเรื่องใส่จนเดือดร้อนมากขึ้น ครั้นออกพรรษาแล้ว ท่านก็ออกจากวัดเลียบเดินทางไปกรุงเก่า (อยุธยา) แต่งกลอนนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งชื่อว่า นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) โดยมีหนูพัดบุตรชายที่เกิดกับนางจันภรรยาคนแรกร่วมเดินทางไปด้วย นิราศเรื่องนี้ทั้งลีลาคารม คำคม คติธรรมของท่านเรียงร้อยไว้ดีเยี่ยม จนได้รับการยกย่องว่าในบรรดานิราศของสุนทรภู่นั้น นิราศภูเขาทองยอดเยี่ยมที่สุด จึงใคร่ขอเวลาดำเนินเรื่องชีวิตท่าน มาแวะชมคารม คมคำ คติธรรมของท่าน เป็นตอน ๆ ดังต่อไปนี้
ปลายปี พ.ศ. ๒๓๗๑ นั้น ท่านเดินทางออกจากวัดเลียบในเดือน ๑๑ ข้างแรม ท่านว่าเสร็จธุระในการจำพรรษา และอนุโมทนากฐินรับอานิสงส์ตามพระวินัยกรรมแล้ว จึงเดินทางออกจากวัด จะเป็นวันแรมกี่ค่ำเดือน ๑๑ ก็สุดรู้ได้ อย่างเร็วก็คงไม่เกิน แรม ๙ ค่ำเดือน ๑๑ โดยตีเสียว่า วันพระแรม ๘ ค่ำ เดือน ๑๑ เป็นวันถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน พระภู่รับกฐินภิญโญโมทนา วันรุ่งขึ้นเวลาเย็นก็ลงเรือ ตรงที่เป็นบริเวณสะพานพระพุทธยอดฟ้าในปัจจุบัน ก่อนจะออกเรือก็มองดูวัดที่เคยอยู่อาศัยอยู่ “สามฤดูอยู่ดีไม่มีภัย” แต่ในคำกลอนต่อไปดูจะขัดแย้งกันที่ว่า “เพราะขุกเข็ญคนพาลทำรานทาง” ก็แสดงว่าท่านถูกรังแกจากคนพาล ครั้นเข้าฟ้องร้องเจ้าอาวาสแล้วก็ไม่ได้ผล จึงเขียนเป็นกลอนว่า “จะยกหยิบธิบดีเป็นที่ตั้ง ก็ใช้ถังแทนสัดเห็นขัดขวาง” ช่างคิดเปรียบเทียบดีเหลือเกิน ออกจากวัดเลียบแล้วจะไปทางไหน อย่างไร พรุ่งนี้มาอ่านความตามรอย นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) กันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 23, พฤศจิกายน, 2562, 10:11:35 PM (https://i.ibb.co/xHmzmx8/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระเจดีย์ภูเขาทอง วัดภูเขาทอง อยุธยา
อภิปราย ขยายความ.............................. เมื่อวันวานนี้ได้บอกเล่าเรื่องราวชีวิตและงานสุนทรภู่ ถึงตอนที่ท่านเข้าอยู่วัดเลียบ หรือวัดราชบูรณะ ได้รับอุปถัมภ์บำรุงจากพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ทรงนำเจ้าฟ้าชายกลาง เจ้าฟ้าชายปิ๋ว มามอบตัวเป็นศิษย์ให้สอนหนังสือ จนถูกอิจฉาริษยาจากคนพาลนานาประการ แม้ท่านจะฟ้องร้องต่ออธิบดีสงฆ์ (สมภาร เจ้าอาวาสวัด) ท่านสมภารก็ช่วยอะไรไม่ได้ ครั้นออกพรรษา รับกฐินแล้ว ท่านก็เดินทางออกจากวัด มุ่งหน้าไปนมัสการพระมหาธาตุเจดีย์ภูเขาทองที่กรุงเก่าอยุธยา ไปโดยทางเรือตามลำน้ำเจ้าพระยา และได้แต่งกลอนนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งชื่อ นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นนิราศยอดเยี่ยมที่สุดของสุนทรภู่ ตลอดระยะทางที่แจวเรือทวนน้ำขึ้นไปกรุงเก่านั้น ท่านได้พรรณนาถึงสถานที่ต่าง ๆ ตั้งแต่ออกจากวัดเลียบไปจนถึงภูเขาทอง ดังนั้น ผมจึงตกลงใจจะพาทุกท่านตามรอยนิราศภูเขาทองของท่านสุนทรภู่ไปจนจบ และเริ่มออกจากวัดเลียบเมื่อวานนี้ เรือพาหนะของท่านทวนน้ำขึ้นไปถึงแถว ๆ ท่าเตียนแล้ว วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/CPwyGqB/Grand-Palace-of-Bangkok-1860s.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างต้นเรื่องวันนี้ ท่านสุนทรภู่แต่งขึ้นเมื่อเรือประทุนของท่านแจวทวนน้ำขึ้นถึงบริเวณพระบรมมหาราชวัง ซึ่งเรียกว่า “หน้าวัง” ก็เกิดความรู้สึกโศกาอาลัยดังใจขาด ด้วยหวนคิดถึงพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่เคยเข้าเฝ้าทั้งเช้าเย็น โดยเวลาเช้าเฝ้าแหนตามตำแหน่งหน้าที่ของข้าราชการ เวลาเย็นเข้าเฝ้าในตำแหน่งกวีที่ปรึกษา พิจารณาสำนวนกวีในบทละครที่นักกวีแต่งเสร็จแล้วนำมาอ่านเพื่อให้ที่ประชุมกวีเห็นชอบรับรองกัน ขุนสุนทรโวหารมีความสุขสนุกสนานในการเป็นข้าราชการกรมพระอาลักษณ์และกวีที่ปรึกษาคนโปรด ครั้นพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคตแล้ว ขุนสุนทรโวหารปานว่าหัวขาด ไร้ญาติขาดมิตร ตกระกำลำบากยากเข็ญ ต้องระเหเร่ร่อนไปอย่างไร้ที่พึ่ง ในการบวชของท่านนี้ตั้งใจในบัดนั้นว่า จะบำเพ็ญพรตภาวนาปฏิบัติธรรมตลอดพรรษา อุทิศส่วนบุญถวายเป็นพระราชกุศล ตั้งความปรารถนาว่าเกิดชาติใดภพใดขอได้เป็นเกิดเป็นข้ารองบาททุกชาติไป รำพึงรำพันอย่างนี้จนเรือแล่นเลยขึ้นจะพ้นบริเวณพระราชวัง ท่านก็เขียนกลอนรำพันต่อไปว่า
* กลอนตรงนี้ท่านรำพันถึงครั้งที่ยังเป็นกวีที่ปรึกษาคนโปรด ซึ่งเป็นคนเดียวที่ได้รับพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ติดตามพระองค์ไปทุกหนทุกแห่งที่ทรงงาน ทุกครั้งที่เสด็จทางชลมารค ขุนสุนทรโวหารต้องตามเสด็จและหมอบเฝ้าอยู่อย่างใกล้ชิด ทรงพระราชนิพนธ์บทกวีใด ๆ แล้วก็จะให้ขุนสุนทรโวหารตรวจดูทุกครั้ง มิใช่ตรวจดูแต่ตาเท่านั้น ต้องอ่านทำนองเสนาะถวายด้วย สุนทรภู่หมอบเฝ้าใกล้ชิดพระวรกายจนได้กลิ่นเครื่องหอมที่ทาไล้พระวรกายอบอวล กลอนที่ว่า “วาสนาเราก็สิ้นกลิ่นสุคนธ์” เดี๋ยวนี้เขียนกันว่า “วาสนาเราก็สิ้นเหมือนกลิ่นสุคนธ์” โดยเพิ่มคำมา “เหมือน” เข้ามา ซึ่ง ท่านจันทร์ว่า ผิดไปจากของเดิมที่ไม่มีคำว่า “เหมือน” บทที่ว่า “....ตั้งสติเติมถวายฝ่ายกุศล ทั้งปิ่นเกล้าเจ้าพิภพจบสกล ให้ผ่องพ้นภัยสำราญผ่านบุรินทร์” ความตรงนี้หมายถึงพระภิกษุภู่ตั้งสติถวายพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่มิได้ทรงถือโทษโกรธเคืองสุนทรภู่เลย ทั้งนี้ก็เนื่องจากแสดงออกด้วยการทรงมีพระราชานุญาตให้พระราชอนุชาทั้งสองพระองค์ คือเจ้าฟ้าชายกลาง ชายปิ๋ว ไปเป็นศิษย์พระภิกษุภู่นั่นเอง เรือประทุนคู่ชีพถูกแจวแล่นเลยท่าช้าง ท่าพระจันทร์ ผ่านพระราชวังหน้า และพระราชวังหลังแดนเกิดของท่านแล้ว ก็มีกลอนรำพันอีกว่า
* บริเวณปากคลองบางกอกน้อยด้านทิศเหนือเป็นที่ปักเสาหินแสดงเขตแดนราชธานี และที่ตรงนั้นมีวัดตั้งอยู่ เป็นวัดเก่าแก่แต่ปลายกรุงศรีอยุธยา มีชื่อเรียกกันว่า วัดเสาประโคน หรือวัดเสาหิน หมายถึงวัดที่เป็นเขตแดนเมืองหลวง วันที่พระภิกษุภู่แจวเรือผ่านไปนั้นไม่มีเสาประโคนหรือเสาหินให้เห็นแล้ว เห็นแต่ว่าบริเวณนั้นมีเรือนแพ และเรือพายขายค้าสินค้านานาชนิด จะเรียกว่า เป็นตลาดน้ำก็ว่าได้ (https://i.ibb.co/0VyT3jc/NHM03197.jpg) (https://imgbb.com/) วัดดุสิดารามวรวิหาร วัดเสาประโคนนี้ สมเด็จฯ กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ทรงปฏิสังขรณ์เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๕๖ ทรงเปลี่ยนชื่อเป็น วัดดุสิตาราม ต่อมาสมเด็จพระมหาสมณะเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส รวมวัดภุมรินราชปักษี กับ วัดน้อยทองอยู่ ซึ่งมีเขตติดต่อกันและไม่มีพระอยู่ ให้วัดดุสิตารามปกครองดูแล ต่อมาปี พ.ศ. ๒๔๘๙ มีประกาศให้วัดภุมรินราชปักษี วัดน้อยทองอยู่ กับวัดดุสิตารามรวมเข้าเป็นวัดเดียวกัน เป็นวัดดุสิตาราม พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร ** จากวัดเสาประโคนแล้วพระภู่จะต่อไปไหน พรุ่งนี้มาตามรอยท่านต่อไปครับ ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44678#msg44678)
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 24, พฤศจิกายน, 2562, 10:23:12 PM (https://i.ibb.co/qMz6fND/images-21.jpg) (https://imgbb.com/) <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44511#msg44511) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44858#msg44858) .
อภิปราย ขยายความ........................... พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร หนุ่มใหญ่วัย ๔๐ เศษ นั่งเรือเลยวัดเสาประโคนขึ้นไปถึงโรงเหล้าบางยี่ขัน เห็นโรงเหล้ากำลังกลั่นน้ำเมาควันลอยขึ้นออกจากปล่องเป็นโขมง ก็เขียนเป็นกลอนลงใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) แสดงความรู้สึกผิดชอบชั่วดี ดังความที่ยกมาลงไว้ข้างต้นนี้ คำกลอนตอนนี้เป็นคติธรรมคำปรัชญาที่ลึกซึ้งยิ่งนัก ท่านเปรียบน้ำเมาคือสุราเมรัยว่าเป็น “น้ำนรก” เพราะสมัยที่ท่านยังหนุ่มแน่นอยู่นั้น ดื่มสุราเมรัย เมามายไม่มีสติรู้ตัว ทำชั่วไปหลายประการ ต้องติดคุกจำขัง ชีวิตราชการไม่ก้าวหน้า ยศตำแหน่งไม่สูงทันเทียมเพื่อน ทั้ง ๆ ที่ตนเองมีความรู้ความสามารถเหนือใคร ๆ ในรุ่นเดียวกัน ต้องตกระกำลำบากเพราะน้ำเมานี่เอง ดังนั้นท่านจึงตั้งจิตอธิษฐานว่า จะกรวดน้ำทำบุญขอสำเร็จโพธิญาณในอนาคต ต่อนี้ไป แม้ว่าสุราจะพาให้รอดไปได้ดีอย่างไรก็ไม่เชื่อถือแล้ว จะแกล้งเมินไกลเสีย "ท่านจันทร์" ทรงกล่าวว่า สุนทรภู่เห็นทีจะเลิกดื่มสุราได้ตั้งแต่ตอนที่ถูก “ขังลืม” เมื่อพ้นโทษแล้วก็ไม่ได้กลับไปดื่มอีก โดยท่านอ้างเอากลอนตอนนี้เป็นหลักฐานยืนยันว่า สุนทรภู่รู้ซึ้งถึงโทษของการดื่มน้ำเมามาก่อนหน้านี้แล้ว กลอนที่นักกลอนระดับอาจารย์เรียกกันว่า “วรรคทอง” ในนิราศภูเขาทองมีหลายบทหลายตอน วรรคที่คนเป็นนักกลอนและมิใช่นักกลอนจำจำกันได้มากที่สุดคือบทที่ว่า
(https://i.ibb.co/4d7Kxcj/images-28.jpg) (https://imgbb.com/) เป็นปรัชญาความรักที่ลึกซึ้งมาก นักเลงสุราบางคนเอาไปพูดอ้างว่า เมาเหล้าดีกว่าเมารัก เพราะเมาเหล้าไม่นานก็หาย แต่เมารักสิเมาจนตายก็ไม่หายเมา เรือประทุนพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ผ่านโรงเหล้ามาแล้ว ถึงสถานที่จำคัญอีกหลายแห่งที่ท่านเห็นว่าควรบันทึกไว้ในกลอนนิราศคือ
(https://i.ibb.co/HGYd0Jn/o-OPAOec-N1.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางยี่ขัน * เรือประทุนถูกแจวทวนน้ำจากโรงเหล้าบางยี่ขันผ่านบางจาก บางพลู บางพลัด บางโพธิ์ ถึงบ้านญวน บางพลัดกับบางโพธิ์ อยู่เยื้อง ๆ กันคนละฝั่งเจ้าพระยา อ่านนิราศถึงตรงนี้ ได้คำศัพท์ที่ออกเรียกที่ถือว่า ถูกต้องแน่นอน (กว่าพจนานุกรมของราชบัณฑิตสถาน) คือ “โพธิ์” ถ้ามีการันต์เหนือสระอิ ท่านให้ออกเสียงว่า “โพ” ถ้าไม่มีการันต์ให้ออกเสียงว่า “โพด” ผู้ประกาศข่าวทั้งหลายควรจำจดกันไว้ให้ดี บ้านญวนแถวบางโพธิ์สมัยรัชกาลที่ ๒ ที่ ๓ เห็นจะเป็นชุมชนใหญ่กว่าบ้านญวนสามเสน วันที่พระภิกษุภู่ผ่านไปนั้น ท่านเห็นมีร้านโรงมากมาย ในน้ำหน้าร้านโรงนั้น มีกระชังขังกุ้ง ปลา ไว้ขาย นอกจากนั้น ยังมีโพงพางไว้ดักจับกุ้งปลาอีกด้วย นี่ก็เป็นความรู้หนึ่งที่ควรรู้ไว้ (ใช่ว่าใส่บ่าแบกหาม) นะครับ พักเรื่องไว้ตรงบ้านญวนบางโพธิ์นี่ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 25, พฤศจิกายน, 2562, 10:44:30 PM (https://i.ibb.co/XYXntXF/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเขมาภิรตารามราชวรวิหาร : นนทบุรี
อภิปราย ขยายความ.................... เมื่อวันวานนี้พาทุกท่านตามรอย นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ออกจากวัดเลียบมาถึงบ้านญวนบางโพธิ์ วันนี้ตามท่านมาถึงวัดเขมา ปากน้ำเมืองนนท์แล้วครับ คำกลอนข้างบนนี้ท่านสุนทรภู่กล่าวว่าวันที่ท่านมาถึงวัดเขมาภิรตาราม เห็นร่องรอยการฉลองโบสถ์ผ่านไปได้ ๒ วันแล้ว หวนคิดถึงคราก่อนหน้านี้ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จพระราชดำเนินมาทรงผูกพัทธสีมา ขุนสุนทรโวหารกวีที่ปรึกษาคนโปรดก็โดยเสด็จด้วย ได้เข้าชมภายในพระอุโบสถที่มีพระพิมพ์แปดหมื่นสี่พันองค์ ที่แปะติดริมผนังพระอุโบสถอย่างงดงามมาก เสียดายที่งานฉลองพระอารามครั้งนี้มิได้มาร่วมงานด้วย เพราะพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ สวรรคต ขุนสุนทรภู่หมดวาสนาเสียแล้ว เรือประทุนพาหนะของท่านพลัดติดวังน้ำวนตรงปากน้ำใกล้ ๆ วัดเขมาฯ นั้น ถูกกระแสน้ำเชี่ยวกรากกระชากพัดจนเรือเกือบจะล่มจมลง ฝีพายประจำเรือต้องช่วยกันแจวจ้วงจ้ำค้ำถ่อเต็มแรง จึงกระชากลำเรือออกพ้นวังวนของน้ำไป แล้วเรือก็ถูกแจวทวนกระแสน้ำต่อไป
(https://i.ibb.co/LPzDFw3/image.jpg) (https://imgbb.com/) เรือลอยลำทวนน้ำผ่านตลาดแก้วที่ท่านกล่าวว่า แลไม่เห็นตลาดตั้งอยู่ริมน้ำ สองฟากฝั่งในย่านนั้นแลเห็นแต่สวนพฤกษา ซึ่งก็เป็นสวนผลไม้ที่เต็มไปด้วยทุเรียน มังคุด ชมพู่ และไม้ผลนานาชนิด กลิ่นดอกไม้ตรลอบอวลชวนให้คำนึงถึงกลิ่น “ผ้าแพรดำร่ำมะเกลือ” ยิ่งแลเห็นต้นโศกใหญ่ มีกอระกำแฝงแซงแซมด้วยต้นรัก อารมณ์กวีจากหนุ่มใหญ่วัย ๔๐ ปีเศษของท่านก็กระเจิดกระเจิงไปดังคำกลอนข้างต้น จนกระทั่งเรือเลยเข้าถึงตลาดขวัญ ซึ่งเป็นตลาดใหญ่ของเมืองนนท์ ทั้งในเรือนแพริมน้ำและในเรือพายกรายไปมา มีล้วนแต่ผักผลไม้ของสวนนนท์มาค้าขายกัน
เลยขึ้นมาถึงบางธรณี สุนทรภู่แต่งกลอนรำพันตรงนี้เป็นปรัชญาลึกซึ้งมาก ท่านว่าแผ่นดินทั้งหนาทั้งกว้างสุดประมาณ แต่ว่าตัวท่านนั้นร่างกายเล็กนิดเดียวกลับไม่มีแผ่นดินจะให้อยู่อาศัย ทุกหนแห่งมีแต่หนามเหน็บคอยทิ่มแทง ทำให้ “คับใจอยู่ยาก” ต้องร่อนเร่ไปเหมือนนกไร้รัง บินคว้างอยู่เดียวดาย กลอนวรรคทองตรงนี้ยังติดปากคนไทยอยู่จนทุกนี้ว่า “โอ้ยากไร้กายเราก็เท่านี้ ไม่มีที่พสุธาจะอาศัย....” (https://i.ibb.co/kG8M29Y/v48.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนมอญ เกาะเกร็ด : ปากเกร็ด นนทบุรี ถึงบ้านเกร็ด หรือ ปากเกร็ด ชุมชนชาวมอญ ท่านก็ว่าหญิงมอญแต่เดิมมานั้นเกล้ามวยผมสวยงามตามแบบอย่างชนชาวมอญ แต่วันที่ทานไปเห็นนั้น หญิงชาวมอญบ้านปากเกร็ดเปลี่ยนมาถอนไรจุกเหมือนตุ๊กตา แต่งหน้าเหมือนหญิงชาวไทยเสียแล้ว ตรงนี้ท่านกล่าวปรัชญาที่ลึกซึ้งว่า สามัญผันแปรไม่แท้เที่ยง คือทุกสิ่งทุกอย่างตกอยู่ในลักษณะที่เสมอกัน (สามัญ) คือ อนิจจังความไม่เที่ยงแท้ ล้วนผันแปรไป ดูหญิงชาวมอญเป็นตัวอย่างเถิด แล้วท่านก็ว่า “นี่หรือจิตคิดหมายมีหลายใจ ที่จิตใครจะเป็นหนึ่งอย่าพึงคิด” ซึ่งเป็นความจริงตามคัมภีร์อภิธรรมหรือปรมัตถธรรม ที่ว่าด้วยเรื่องจิต หรือใจ ว่าทุกคนมีจิตหรือใจมากนับร้อยดวง สุนทรภู่ท่านคงจะเรียนรู้พระอภิธรรมมาบ้างจึงกล่าวว่า ทุกคนมีหลายใจ อย่าได้คิดว่าคนมีใจเดียว ใครที่พูดว่า “ฉันเป็นคนใจเดียว” นั่นโกหกชัด ๆ เลย ** ตามรอยนิราศภูเขาทองของท่านสุนทรภู่มาแค่ปากเกร็ดก่อนนะครับ เหนื่อยแล้วหละ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อนะ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 26, พฤศจิกายน, 2562, 10:58:32 PM (https://i.ibb.co/gm6RBCF/images-35.jpg) (https://imgbb.com/) วัดกู้ : บางพูด นนทบุรี
อภิปราย ขยายความ................... เมื่อวันวานนี้ได้พาตามรอยสุนทรภู่ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ทวนลำน้ำแม่เจ้าพระยามาถึงบ้านมอญปากเกร็ด ซึ่งเป็นชุมชนชาวมอญใหญ่อีกแห่งหนึ่งในประเทศไทย ท่านกล่าวในกลอนเชิงตำหนิว่า หญิงชาวมอญไม่รักษาวัฒนธรรมประเพณีของตนเอง ที่เคยแต่งกายเกล้าผมมวย กลับเปลี่ยนมาเป็นถอนไรจุกจนหน้าเหมือนตุ๊กตา ผัดหน้าจับเขม่าเหมือนหญิงไทย (สมัยนั้น) วันนี้มาตามรอยนิราศภูเขาทองกันต่อครับ กลอน ๑ บทข้างบนนี้ พระภิกษุภู่นั่งเรือประทุนแจวทวนน้ำจากปากเกร็ดขึ้นไปบ้านบางพูด ก็แต่งกลอนวรรคทองขึ้นอีกบทหนึ่ง กลอนบทนี้ทั้งไพเราะและใส่คติธรรมเป็นปรัชญาที่ลึกซึ้ง เตือนคนที่ชอบพูดจากให้สำเหนียกในการพูดให้จงดี เพราะคำพูดทุกคำสามารถสร้างและทำลายตัวเองและมิตรได้ ถ้าพูดดีก็เป็นศรีเป็นศักดิ์แก่ตนเองและญาติมิตร มีคนรักชื่นชมนิยมชมชอบ ถ้าพูดชั่ว อาจทำให้ตัวตายและทำลายมิตรด้วย คนที่จะเป็นคนผิด คนชอบ (ถูก) ในสังคมมนุษย์ ก็เพราะการพูดจานั่นเอง ท่านเขียนกลอนสอนเรื่องการพูดเพียงสั้น ๆ แต่ได้ความหมายกว้างไกล จนกลายเป็นคำสอนอมตะไปแล้ว เรือประทุนก็ถูกแจวทวนกระแสน้ำเจ้าพระยาขึ้นไปทางเหนือโดยลำดับ
(https://i.ibb.co/bF9hyxq/image.jpg) (https://imgbb.com/) บ้านเดื่อ เรือแล่นถึงบ้านใหม่ ก็ทำให้ใจหวนคิดหาบ้าน (ที่อยู่) ใหม่ เพราะบ้านเก่าคือวัดเลียบนั้น แม้จะเป็นบ้านแคบก็พออยู่ได้ แต่เหตุการณ์หรือสังคมภายในวัดไม่ดี ทำให้คับใจจนไม่อยากทนอยู่ต่อไป จึงขอพรเทวาที่บ้านใหม่ช่วยดลบันดาลให้ท่านได้บ้านใหม่ซึ่งดีกว่าบ้านเก่าด้วยเถิด จากบ้านใหม่เลยไปถึงบ้านเดื่อ ท่านก็ให้ความรู้ว่า ผลมะเดื่อมีแมลงหวี่เกิดขึ้นภายใน เป็นเรื่องประหลาด จึงผลมะเดื่อช่างเหมือนคนพาล ที่ ”หวานนอกขมใน” คบไม่ได้ ครั้นถึงบางหลวงเชิงราก ท่านก็รำพันว่า เหมือนตัวท่านที่สละละทิ้งยศศักดิ์มาบวชอยู่ในร่มผ้ากาสาวพัสตร์ เป็นการล่วงพ้นความดิ้นรนอยากในตัณหาราคะ แม้นางฟ้ามาให้เสพสมก็มิได้อาลัยใยดีแล้ว
(https://i.ibb.co/ZS0yGf5/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/VmDjsHy/img21.jpg) (https://imgbb.com/) สามโคก ปทุมธานี เลยจากบางหลวงเชิงรากถึงสามโคก ซึ่งเป็นชุมชนชาวมอญเก่าแก่แต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ยิ่งโศกหนักด้วยหวนรำลึกถึงนามเมืองใหม่ของสามโคกที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงเห็นว่าเมืองสามโคกนี้มีบัวหลวงมาก จึงพระราชทานนามใหม่ว่า “ประทุมธานี” เป็นหัวเมืองชั้นตรี ท่านรำพันว่า นามพระราชทานนี้ใคร ๆ ก็รู้จักและเรียกขานกันทั่วไป แม้พระองค์จะล่วงลับดับสังขารไปแล้ว นามที่ทรงตั้งก็ยังคงอยู่ไม่รู้หาย แต่ตัวท่านสิ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยพระราชทานนามให้ว่า ขุนสุนทรโวหาร ครั้นพระองค์เสด็จสวรรคตแล้ว นามขุนสุนทรโวหารก็ไม่ “รอดชั่ว” กลับสิ้นไปกับพระชนมชีพของพระองค์ ต้องกลายเป็นพระภู่เที่ยวเตร็ดเตร่เร่ร่อนจรหาที่อาศัยเรื่อยไป
(https://i.ibb.co/rs52BT1/bombacoideae1.jpg) (https://imgbb.com/) ต้นงิ้ว อ๊ะ ! อ้าว.....พระภู่ สุนทรโวหาร กำลังคิดจะเล่นชู้กะเขาบ้างแล้วหรืออย่างไร หรือว่า “กลอนพาไป” เท่านั้นเอง ตามรอยนิราศภูเขาทองมาถึงตรงนี้ เราก็รู้กันแล้วละว่า สุนทรภู่มีความรู้ในเรื่องของศาสนาวัฒนธรรมประเพณีอย่างลึกซึ้งพอสมควร รู้กระทั่งว่า ต้นงิ้วในนรกที่มีไว้สำหรับลงโทษคนทำบาปผิดศีลข้อกาเมสุมิจฉาจารนั้น มีหนามแหลมคม ยาวถึงสิบหกองคุลีเลยทีเดียว คนที่เป็นชู้คู่ครองเขาไม่ว่าชายหรือหญิง ตายไปตกนรกขุมนี้ ต้องปีนป่ายต้นงิ้วหนามแหลมคมจนเลือดโทรมกาย ใครไม่กลัวก็ลองดู พักเหนื่อยไว้แค่บ้านงิ้วก่อนครับ พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปใหม่นะ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 27, พฤศจิกายน, 2562, 10:40:52 PM (https://i.ibb.co/DM551b2/p-1861614.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านตามรอย นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ของท่านสุนทรภู่ ตามลำน้ำแม่เจ้าพระยาจากวัดเลียบกรุงเทพมหานคร รอนแรมขึ้นมาจนถึงเมืองสามโคก แล้วหยุดพักอยู่ตรงบ้านงิ้ว ที่พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ท่านว่าเห็นต้นงิ้วหนามแหลมคมแล้วนึกเสียวแทนชายหญิงที่เล่นชู้กัน วันนี้มาตามรอยท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/7KCnP7V/image.jpg) (https://imgbb.com/) เกาะใหญ่ : นนทบุรี (ฝั่งตรงข้ามราชคราม : บางไทร อยุธยา) กลอนยาวข้างบนนี้ เป็นกลอนที่ท่านสุนทรภู่แต่งต่อจากบ้านงิ้ว รำพันว่าได้คิดมาสารพัดเรื่องแล้ว เห็นว่าเรื่องอะไร ๆ ก็ตัดได้ ปลงได้ แต่เรื่องตัดรักตัดสวาทนี่ตัดเท่าไร ๆ ก็ไม่ขาดสักที แล้วความคิดท่านก็เปลี่ยนไปเมื่อเรือเลยเข้าเกาะใหญ่ราชคราม เขตกรุงศรีอยุธยาในเวลาเย็นใกล้ย่ำสนธยาแล้ว อ่านกลอนที่ท่านพรรณนาตอนนี้แล้วน่าหวาดเสียวมากเลยทีเดียว (https://i.ibb.co/SQs78LT/image.jpg) (https://imgbb.com/) ลานเท : อยุธยา เกาะใหญ่ราชคราม เป็นเกาะกลางแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำเจ้าพระยาตอนนี้กว้างใหญ่ที่สุด คนไทยทั่วไปจะรู้จักกันในนามว่า “ลานเท” เป็นห้วงน้ำที่เต็มไปด้วยภยันตราย เรือใหญ่ ๆ ที่ขึ้นล่องในลำน้ำแม่เจ้าพระยามักจะล่มจมลงในลานเทนี้มากมาย และยังมีโจรผู้ร้ายคอยดักลักขโมย ชิง ปล้นเรือที่ผ่านไปมาอีกด้วย สมัยหนึ่งเกาะราชครามท้ายลานเทนี้เป็นเกาะร้าง เคยใช้เป็นที่ดัดสันดานของเด็กเกเร กล่าวคือ เด็กชายไทยที่เกเรมาก ๆ จนแก้ไขไม่ไหวแล้ว ผู้ปกครองจะยินยอมให้ทางการรับตัวมาไว้ในเกาะแห่งนี้ เพื่อแก้ไขนิสัยใจคอให้เป็นคนดีต่อไป จนเป็นที่มาของคำว่า “ปล่อยเกาะ” เวลาเด็กดื้อรั้นไม่เชื่อฟังพ่อแม่ มักจะถูกขู่ว่า “เดี๋ยวกูจะเอาไปปล่อยเกาะ” ให้เด็กกลัว เกาะที่ว่านั่นก็คือ เกาะใหญ่ราชครามท้ายย่านลานเทนี่เอง ท่านสุนทรภู่กล่าวไว้ในกลอนตอนนี้ว่า เกาะใหญ่ราชครามมีภัยจากสัตว์และคนร้ายที่น่ากลัว คลื่นลมก็แรง เรือของท่านแล่นอืดมาก สู้เรือหนุ่มสาวชาวบ้านไม่ได้ เขาถ่อพายปราดเปรียวแล่นฉิวแซงไปหมดเลย เรือของท่านสะเปะสะปะ เข้ารกเข้าพง เดินหน้าถอยหลังยึกยักโยกเยกจนกระโถน (น้ำหมาก) หก วันนั้นท่านขึ้นไปไม่พ้นลานเท ดังกลอนต่อไปนี้
สุนทรภู่ต้องสั่งจอดเรืออยู่กลางทุ่งริมท้องน้ำลานเท เพราะเป็นเวลามืดค่ำมองไม่เห็นทางที่จะไปแล้ว จำต้องแรมคืนอยู่กลางทุ่งนั่นเอง แต่ท่านก็หลับไม่ลง เพราะยุงชุมเหลือเกิน มันพากันบินมาเป็นฝูงใหญ่ ๆ ในเรือไม่มีมุ้งกางกันยุง จึงต้องทนนั่งปัดยุง มีเณรหนูพัด บุตรชายคนโตที่เกิดแต่แม่จัน เดินทางไปด้วย ช่วยนั่งปัดยุงอยู่ตลอดคืน สำนวนกลอนตอนนี้ท่านแต่งเล่นคำได้ไพเราะเพราะพริ้งมากทีเดียว ท่านทนนั่งปัดยุงอยู่จนกระทั่งอุษาโยค (ใกล้รุ่ง)........ (https://i.ibb.co/GksY2Rf/Un-titled-4.jpg) (https://imgbb.com/)
** ระยะทางจากลานเทถึงกรุงเก่าไกลกันพอสมควร สมัยที่สุนทรภู่ตามเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ไปนมัสการพระพุทธบาท แต่ง นิราศพระบาท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6952.msg24292#msg24292) นั้นท่านพรรณนาสถานที่ในเส้นทางเดียวกันนี้มากกว่าที่กล่าวใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) คราวนี้ท่านเดินทางจากเกาะใหญ่ราชคราม รวดเดียวถึงกรุงเก่าเลย เกาะต่าง ๆ อีกหลายเกาะ เช่นเกาะเรียน เกาะพระ เกาะบางปะอิน ท่านไม่กล่าวถึง คงจะเห็นว่าเยิ่นเย้อเกินไปก็ได้นะครับ (https://i.ibb.co/0QwXTVp/image.jpg) (https://imgbb.com/) แม่น้ำน้อย เกาะใหญ่ราชคราม ขึ้นอยู่กับเขตปกครองอำเภอบางไทร และอำเภอบางไทรนี้ เดิมชื่อว่า เสนาน้อย (แยกจากอำเภอเสนาที่บ้านแพน แม่น้ำน้อย) ต่อมาเปลี่ยนนามเป็น อำเภอ (แขวง) ราชคราม และสุดท้ายเปลี่ยนเป็น อำเภอบางไทร เพราะสถานที่ตั้งอำเภออยู่ที่บ้านบางไทรริมแม่น้ำน้อยก่อนเข้าสู่ลานเท พักเหนื่อยไว้ตรงที่กลอนท่านสุนทรภู่พรรณนาถึงกรุงเก่าก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปใหม่นะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 28, พฤศจิกายน, 2562, 10:42:10 PM (https://i.ibb.co/JpQFzvS/phukhaothong-750x474.jpg) (https://imgbb.com/) เจดีย์ภูเขาทอง : อยุธยา
อภิปราย ขยายความ....................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านตามรอยสุนทรภู่ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ออกจากลานเททวนสายน้ำลำแม่เจ้าพระยาผ่านบางปะอิน ขึ้นมาถึงกรุงเก่าอย่างรวดเร็ว วันนี้มาอ่านแกะกลอนตามรอยท่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/R7f964S/image.jpg) (https://imgbb.com/) กรุงเก่า อยุธยา กลอนข้างต้นนี้ พระภิกษุสุนทรภู่แต่งกลอนนิราศภูเขาทองของท่านตอนที่เข้าถึงกรุงเก่าแล้วผ่านหน้าจวนเจ้าเมือง คิดถึงเจ้าเมืองคือพระยาไชยวิชิต (เผือก) ซึ่งเคยรับราชการอยู่ด้วยกัน (ดูเหมือนจะเป็นที่จมื่นไวย) อดน้ำตาไหลมิได้ เพราะหวนคิดถึงว่าเพื่อนได้เป็นใหญ่เป็นโตมีตำแหน่งเป็นถึงเจ้าเมืองใหญ่ แต่ตนเองกลับไร้ยศตำแหน่งตกระกำลำบาก คิดจะแวะเข้าไปหา ก็เกรงว่าเจ้าเมืองมิใช่ “ไวย” คนเก่าแล้ว ถ้าเกิดเขาแปลกหน้าจำเราไม่ได้ก็จะอับอายขายหน้าเปล่า ๆ จึงตกลงใจไม่แวะหา....
(https://i.ibb.co/jVJPFmD/images-34.jpg) (https://imgbb.com/) * พระภู่ สุนทรโวหาร ให้ศิษย์แจวเรือเลยหน้าจวนเจ้าเมืองไปจอดที่ท่าหน้าวัดพระเมรุ ซึ่งอยู่ริมคลองสระบัวด้านเหนือตัวเมืองเก่า มีเรือมาจอดเรียงรายกันอยู่เป็นอันมาก นัยว่า วันนั้นมีงานกฐินผ้าป่าที่วัดนี้ด้วย ในการฉลองบุญผ้าป่านั้นชาวบ้านก็ตั้งวงเล่นเพลงกลอนกัน มีการขับเสภา เพลงเรือ เพลงอีแซว และเพลงอื่น ๆ ตามถนัด พระภู่อดีตนักกลอนเอกจากราชสำนัก ร.๒ ต้องมาทนฟังนักเลงกลอนบ้านนอกเล่นกลอนโต้ตอบกัน จนเคลิ้มหลับไปถึงเวลาประมาณยามสาม เสียงคนร้องตะโกนไล่ขโมยจึงตื่นขึ้นด้วยความตกใจ เณรหนูพัดรีบจุดเทียนส่องดูในเรือ เห็นว่าไม่มีอะไรหายก็ใจชื้น คิดถึงบุญกุศลของตนเอง ขโมยซึ่งมาเที่ยวลักของในเรือที่จอดนอนกันนั้น ไม่ได้พายเรือมา หากแต่ว่ายน้ำมา ดูว่าคนในเรือลำใดหลับนอนแล้วจึงขึ้นลักขโมยเข้าของตามใจชอบ ถ้าเจ้าของตื่นร้องโวยวายขึ้น ก็ลงน้ำดำหายไปในความมืด และนี่คือที่มาของคำว่า “อยุธยาแมวน้ำ” เป็นฉายาของอยุธยาเรียกขานกันมานาน เรือโยงทั้งในลำแม่น้ำเจ้าพระยา และลำแม่น้ำน้อย ถูกขโมย “อยุธยาแมวน้ำ” ลักของมาเสียนักต่อนักแล้ว (https://i.ibb.co/7rVZTv4/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดหน้าพระเมรุ (วัดพระเมรุราชิการามวรวิหาร) : อยุธยา วัดหน้าพระเมรุเป็นวัดสำคัญทางประวัติศาสตร์ สมัยที่สมเด็จศรีเทพาหูราช พระราชโอรสสมเด็จพระบรมราชาธิราช หรือขุนหลวงพ่องั่ว สละราชสมบัติกรุงสุโขทัย ลงไปครองสุพรรณภูมิ แล้วกลับขึ้นเสวยราชย์ที่กำแพงเพชร และที่สุดขึ้นครองกรุงศรีอยุธยา เฉลิมพระนามว่า สมเด็จพระศรีนครินทราชา หรือที่รู้จักกันทั่วไปทั้งไทยและจีนว่า “เจ้านครอินทร์” นั้น ทรงสถาปนาวัดนี้ขึ้น สร้างพระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยผสมอู่ทองทรงเครื่ององค์หนึ่ง เป็นพระพุทธรูปที่งดงามเป็นอย่างยิ่ง ปัจจุบันเป็นที่เคารพนับถือของคนทั่วไป มีคนกราบไหว้บูชากันมิได้ขาด (https://i.ibb.co/H4FMr9W/11k-Lh-Anz-o.jpg) (https://imgbb.com/) เจดีย์ภูเขาทอง : อยุธยา
(https://i.ibb.co/vX21JVc/image.jpg) (https://imgbb.com/) เจดีย์ภูเขาทอง : อยุธยา ** คืนที่พระภู่ สุนทรโวหาร จอดเรือแรมคืนอยู่วัดหน้าพระเมรุนั้น เป็นวันโกน วันแรม ๗ ค่ำ หรือ ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๑ หรือออย่างล่าที่สุดก็ วันขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๑๒ เพราะวันรุ่งขึ้น ท่านบอกว่า เป็นวันพระอุโบสถ ท่านออกเดินทางต่อไปไหว้องค์พระเจดีย์ภูเขาทอง ที่อยู่กลางทุ่งนอกเมือง ภาพภูมิสถานของภูเขาทอง ท่านเขียนอธิบายไว้ชัดเจนดีแล้ว ไม่จำเป็นต้องกล่าวอธิบายซ้ำนะครับ เอาเป็นว่า สุนทรภู่เดินทางจากกรุงเทพฯ ไปถึงภูเขาทองแล้ว ท่านจะได้อะไรจากภูเขาทองบ้าง พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 30, พฤศจิกายน, 2562, 08:07:54 AM (https://i.ibb.co/FYfQxgT/37-20140120112313.jpg) (https://imgbb.com/) เจดีย์ภูเขาทอง : อยุธยา
อภิปราย ขยายความ............................ เมื่อวันวานนี้ได้นำพาทุกท่านตามรอยสุนทรภู่ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) มาถึงตอนที่ ท่านมานอนในเรือค้างคืนอยู่หน้าวัดพระเมรุชิการาช ที่กำลังมีงานฉลองผ้าป่า ถูกขโมย (แมวน้ำ) ล้วงเรือ แต่ไม่ได้อะไรไป รุ่งเช้าท่านก็เดินทางต่อไปนมัสการเจดีย์ภูเขาทอง และพรรณนาสภาพขององค์พระเจดีย์ที่ตั้งอยู่กลางทุ่ง มีน้ำล้อมรอบ ดังได้อ่านกันไปแล้ว วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/vhX0D0W/phpgy-Kco8-AM78.jpg) (https://imgbb.com/) ภูเขาทองก่อนบูรณะ กลอนเปิดรายการข้างบนนี้ ท่านสุนทรภู่แต่งพรรณนาความต่อจากเมื่อวานว่า ฐานองค์พระเจดีย์นั้นที่ฐานรานร้าวถึงเก้าแสก ยอดสุดของพระเจดีย์ก็หลุดหัก ท่านเห็นสภาพองค์พระเจดีย์ที่ทรุดโทรมจนใกล้จะพังแล้วก็สลดใจ จึงรำพึงถึงชื่อเสียงกียรติยศของบุคคล (รวมถึงตัวท่านด้วย) ว่าแม้แต่องค์พระเจดีย์ที่ใหญ่โตแข็งแรงยังเสื่อมโทรมผุพัง สาอะไรกับเกียรติยศชื่อเสียงจะมิหมดลงทันตาเห็นได้เล่า เป็นผู้ดีมีมากแล้วก็ยากจนลงได้ อะไร ๆ ก็เป็นอนิจจัง ไม่เที่ยงทั้งนั้น
(https://i.ibb.co/Gp44cXK/134-144.jpg) (https://imgbb.com/) * พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร จุดธูปเทียนบูชาพระอัฐิธาตุในมหาเจดีย์ภูเขาทอง แล้วตั้งจิตอธิษฐานแต่สิ่งดี ๆ แก่ตนเอง แล้วขอประการท้ายสุดว่า ขออย่าได้พบหญิงร้ายและชายชั่ว เช่นเดียวกับที่อธิษฐานใน นิราศพระบาท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6952.msg24292#msg24292) แสดงว่าท่านมีเรื่องหญิงร้ายชายชั่วอยู่ในใจตลอดมา
(https://i.ibb.co/gmLMVmz/hqdefault-4.jpg) (https://imgbb.com/) จะว่าเกิดปาฏิหาริย์ก็เป็นจะว่าได้ พระภิกษุภู่กราบพระแล้วก็พบดอกบัวตรงหน้า ในเกสรบัวนั้นมีพระธาตุสถิตอยู่ ท่านดีใจมาก จึงประคองพระธาตุนั้นกลับลงเรืออัญเชิญใส่ขวดแก้ววางไว้ใกล้หัวนอน กลับมาพักแรมคืนในกรุงเก่าคืนหนึ่ง ครั้นรุ่งขึ้นก็ต้องตกใจและเสียใจเป็นอย่างยิ่ง เมื่อไม่พบเห็นพระธาตุในขวดแก้ว แสดงว่าพระธาตุเสด็จไปเสียแล้ว ว่ากันว่าพระสารีริกธาตุจะอยู่กับคนที่ประพฤติพรหมจรรย์มีศีลบริสุทธิ์ และยังมีบุญวาสนาบารมี หากใครได้พระธาตุไปบูชาแล้ว รักษาศีลไม่บริสุทธิ์ หรือแม้ศีลบริสุทธิ์แต่น้อยบุญบารมี พระธาตุก็จะไม่อยู่ด้วยนานนัก กรณีพระภิกษุภู่ เห็นจะเป็นเพราะมีบุญบารมีน้อยไป พระธาตุจึงอยู่ด้วยไม่นาน เมื่อพระสารีริกธาตุเสด็จจากไปแล้ว ท่านสุนทรภู่โศกเศร้าเสียใจ หมดกำลังใจที่จะเที่ยวชมอะไร ๆ ในกรุงเก่า จึงให้ศิษย์แจวจ้ำเรือล่องแม่เจ้าพระยากลับถึงกรุงเทพฯ ในเวลาเพียงวันเดียวเท่านั้นเอง
** นิราศภูเขาทองของสุนทรภู่ก็เป็นอันจบลง เมื่อล่องเรือกลับจากกรุงเก่าอยุธยาลงมาถึงกรุงเทพฯ ในเวลาเพียงวันเดียว ลีลากลอนก็เหมือนกันกับเพลงไทยเดิมนั่นหละครับ คือตอนขึ้นจะช้าอ่อยเอื่อยเจื้อยแจ้ว ชมโน่นชมนี่ชี้ชวนให้ดู เวลาจบจะลงอย่างรวดเร็ว ไม่ดูไม่แลอะไรเลย (https://i.ibb.co/8MDwz14/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดอรุณราชวราราม (วัดแจ้ง) เรือประทุนของสุนทรภู่กลับลงมาถึงกรุงเทพฯ แล้วจอดที่ท่าหน้าวัดอรุณราชวราราม แล้วได้บอกว่าท่านจะไปไหนต่อ จึงทำให้ผู้รู้หลายท่านกล่าวกันว่า ปีนั้น ท่านจำพรรษาอยู่วัดอรุณราชวราราม โดยไม่กลับไปอยู่วัดเลียบอีกเลย แต่เรื่องนี้ไม่น่าจะใช่ แล้วอย่างไร พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อดีกว่าครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 30, พฤศจิกายน, 2562, 10:14:52 PM (https://i.ibb.co/TW5pdXx/images-24.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ....................... เมื่อวันวานนี้พาทุกท่านตามรอยสุนทรภู่ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ไปกรุงเก่าแล้วกลับมาจนจบที่วัดอรุณ (วัดแจ้ง) การไปไหว้ภูเขาทองที่กรุงเก่าอยุธยาคราวนี้ ท่านได้พบพระสารีริกธาตุในเกสรดอกบัวที่พระเจดีย์ภูเขาทอง อัญเชิญใส่ขวดแก้ว แล้ววางข้างหัวนอน กลับเข้านอนค้างแรมคืนในตัวเมืองกรุงเก่า พอรุ่งเช้าพบว่าพระธาตุเสด็จหายไปเสียแล้ว ท่านเสียใจมาก ไม่มีกะใจจะเที่ยวชมอะไร จึงสั่งล่องเรือกลับเข้ากรุงเทพฯ สายน้ำนองเดือนสิบสองไหลค่อนข้างแรง จึงทำให้เรือประทุนของท่านล่องลงกรุงเทพได้อย่างรวดเร็ว เพียงวันเดียวก็ถึงแล้ว (https://i.ibb.co/T0F4cqC/image.jpg) (https://imgbb.com/) ซุ้มประตูทางเข้าพระอุโบสถวัดอรุณฯ (วัดแจ้ง) มีหลายท่านเชื่อและกล่าวกันว่า พระภู่ สุนทรโวหาร กลับจากการไปไหว้ภูเขาทองแล้ว เข้าอยู่จำพรรษาที่วัดแจ้ง (อรุณราชวราราม) เรื่องนี้ท่านจันทร์ (หม่อมเจ้าจันทร์จิรายุวัฒน์ รัชนี) หรือ พ. ณ ประมวญมารค ทรงกล่าวไว้ในหนังสือ ประวัติคำกลอนสุนทรภู่ (ฉบับปรับปรุง) ว่าด้วย “สังเขปประวัติสุนทรภู่” ตอนหนึ่งว่าดังต่อไปนี้ (https://i.ibb.co/zfmKN5d/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดราชบุรณราชวรวิหาร (วัดเลียบ) “...........จึงได้เดินทางกลับลงมาอยู่ที่วัดราชบูรณะในกรุงเทพฯ นับเวลาที่สุนทรภู่ท่องเที่ยวไปอยู่ตามหัวเมืองนั้น นับพรรษาแต่ปี พ.ศ. ๒๓๖๘ ถึงพ.ศ. ๒๓๗๐ ได้สามพรรษา อายุได้ ๔๒ ปี เมื่อบวชออกไปอยู่ตามหัวเมือง ได้รับบุตรคนที่ชื่อหนูพัด ซึ่งเกิดแต่แม่จันภรรยาหลวงร่วมเดินทางไปด้วย เวลานั้นบุตรอายุราวหกปี เมื่อสุนทรภู่กลับจากพิษณุโลกมาอยู่จำพรรษาที่วัดราชบูรณะได้สองพรรษา ใน พ.ศ.๒๓๗๒ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี พระอัครมเหสีในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ก็ทรงฝากโอรสสองพระองค์ คือเจ้าฟ้ากลางและเจ้าฟ้าปิ๋ว ซึ่งเป็นพระอนุชาของเจ้าฟ้าอาภรณ์ ขอให้สุนทรภู่ถวายพระอักษร แล้วได้ทรงอุปการะสุนทรภู่เป็นลำดับมา เวลานั้นเจ้าฟ้ากลางพระชนม์ได้ ๑๑ พรรษา แต่สุนทรภู่ถวายอักษรได้ไม่นานนัก เจ้าฟ้าทั้งสองพระองค์ก้เสด็จจากวังกลาง ไปประทับอยู่ในพระบรมมหาราชวัง สุนทรภู่จึงได้ห่างกันไปจากที่วังนี้ แต่ในระยะนั้นพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ซึ่งเป็นพระเจ้าลูกยาเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งประทับอยู่ที่วังตะวันตก ตรงข้ามประตูสุนทรทิศา เป็นวังต่อกันกับวังกลาง ได้ทรงรู้จักกันกับสุนทรภู่ เหตุที่รู้จักกันนั้น เห็นจะเนื่องด้วยเรืองบทกลอน หรือบทดอกสร้อยสักวา จึงทรงนับถืออุปการะสุนทรภู่ต่อไปอีก ถึง พ.ศ. ๒๓๗๓ ในระหว่างพรรษา สุนทรภู่เกิดความไม่สบายใจ เนื่องด้วยความรำคาญพวกคนร้ายคนพาล จึงคิดจะไปอยู่เสียที่วัดอื่น ได้แต่งเพลงยาวถวายโอวาททูลลาเจ้าฟ้ากลางกับเจ้าฟ้าปิ๋วขึ้นไว้เป็นอนุสรณ์เรื่องหนึ่ง ครั้นออกพรรษาอนุโมทนากฐินแล้ว ได้เดินทางขึ้นไปนมัสการภูเขาทองในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่ง นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ขึ้นไว้อีกเรื่องหนึ่ง (https://i.ibb.co/KctMMw5/images-26.jpg) (https://imgbb.com/) วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร (วัดแจ้ง) เมื่อเดินทางกลับลงมาแล้วจึงไปจำพรรษาที่วัดอรุณ (วัดแจ้ง) ใน พ.ศ.๒๓๗๔ ครั้นออกพรรษาในราวเดือนยี่หรือเดือนสาม ได้เดินทางไปเมืองเพชรบุรีอีกด้วยเรื่องที่รับอาสาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณไป การเดินทางครั้งนั้นได้ตระเตรียมข้าวของเพื่อจะตอบแทนผู้ที่เคยมีคุณแทบทั่วทุกคน (คงจะร่ำรวยขึ้นในตอนนี้) และได้แต่นิราศเมืองเพชรไว้อีกเรื่องหนึ่ง เล่าความหลังที่เคยมาอยู่อาศัยหลายครั้งหลายหน” ประวัติเพียงสังเขปที่ท่านจันทร์ทรงกล่าวนี้ เห็นได้ว่าสุนทรภู่อยู่จำพรรษา ณ วัดราชบูรณะ (วัดเลียบ) นานถึง ๓ พรรษา ชีวิตของพระภู่ที่วัดเลียบนี้ไม่ได้ดำรงอยู่อย่างธรรมดา เพราะอยู่ในฐานะพระอาจารย์ของเจ้าฟ้าชายถึงสองพระองค์ ซ้ำยังได้พระมเหสีในสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย และ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ พระเจ้าลูกยาเธอในพระบาสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นองค์อุปถัมภ์ เป็นไปได้ว่า ยามนั้น บรรดานักกลอนและผู้รัก สนใจในกาพย์กลอนทั้งหลาย เมื่อรู้ว่าพระภู่ สุนทรโวหาร อดีตกวีที่ปรึกษาคนโปรดในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ กลับมาอยู่วัดราชบูรณะ จึงพากันเข้าไปต่อกลอน เรียนกลอนกันมากมาย จนดูวุ่นวายไป และนี่ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้มีผู้อิจฉาริษยา หาเรื่องให้เดือดเนื้อร้อนใจ จนต้องคิดหนีไปอยู่วัดอื่น (https://i.ibb.co/Xj29MtK/426fc-800x0xcover-Ecj6y-Vdt.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนที่ยกมาวางไว้ข้างต้นคอลัมน์วันนี้ เป็นหนึ่งในหลาย ๆ บทของเพลงยาวถวายโอวาท หรือ ราชนิติ ที่พระอาจารย์ภู่ สุนทรโวหาร แต่งถวายเจ้าฟ้าชายกลางซึ่งมีพระชนม์ ๑๑ พรรษา ในปีนั้น เพลงยาวนี้ท่านแต่งสอนใจได้ดีเยี่ยม อย่างเช่นว่า “อันความคิดวิทยาเหมือนอาวุธ” เป็นต้น หลังจากกล่าวคำถวายโอวาทเป็นกลอนยาวแล้ว พระอาจารย์ภู่ก็สรุปว่า
(https://i.ibb.co/6ZfMxyY/images-23.jpg) (https://imgbb.com/) แล้วก็เป็นเช่นนั้นจริง ๆ เพราะปรากฏว่าชื่อเสียงของสุนทรภู่ เป็นที่รู้จักเลื่องลือไปทั่วทิศ มิใช่แต่เฉพาะในเมืองไทยเท่านั้น แม้ลาว เขมร ก็รู้จักว่า สุนทรภู่คือนักกลอน และ นักเลงแต่งเพลงยาวที่เก่งกล้าสามารถ หาตัวจับได้ยาก (https://i.ibb.co/p2Ppzq5/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระปรางค์ใหญ่วัดอรุณฯ (วัดแจ้ง) ท่านจันทร์กล่าวว่า ขณะจำพรรษาอยู่ที่วัดแจ้งนี้ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ทรงอุปถัมภ์บำรุงให้อยู่ดีกินดี มีความสุขสบาย เมื่อทราบว่าโยมอุปฐากมีเรื่องสำคัญที่จะไปทำที่เมืองเพชรบุรี พระภู่ สุนทรโวหารจึงขอรับอาสาไปทำแทน ด้วยหวังจะกลับไปเยี่ยมเยียนญาติมิตรทางเมืองเพชรด้วย การไปเมืองเพชรคราวนี้ไม่เหมือนคราวที่ไปครั้งก่อน ๆ คือไปโดยไม่ได้อะไรเป็นสาระสำคัญฝากไว้เลย แต่คราวนี้ท่านแต่งนิราศเมืองเพชรฝากไว้ในวงวรรณกรรมด้วย ความในนิราศเมืองเพชรมีอะไรอย่างไรบ้าง พรุ่งนี้เรามาแกะรอยตามท่านภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ไปเมืองเพชรบุรีด้วยกันครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 01, ธันวาคม, 2562, 10:10:14 PM (https://i.ibb.co/mJQg3pw/image.jpg) (https://imgbb.com/) อนุสาวรีย์สุนทรภู่ ริมท่าน้ำวัดพลับพลาชัย : เพชรบุรี
อภิปราย ขยายความ....................... เมื่อวันวานนี้กล่าวถึงเรื่องราวของสุนทรภู่ตามนิพนธ์ของท่านจันทร์ ที่กล่าวว่า พระภู่ สุนทรโวหาร กลับจากการไปนมัสการภูเขาทองแล้วเข้าอยู่ประจำในวัดแจ้ง (อรุณราชวราราม) โดยมีพระองค์เจ้าลักขณานุคุณทรงอุปถัมภ์บำรุง ความนี้ว่าไว้ตอนสังเขปประวัติ ดังที่ทุกท่านได้อ่านกันไปเมื่อวานนี้แล้ว วันนี้เกิดประเด็นใหม่ โดย ท่านจันทร์กล่าวไว้อีกตอนหนึ่งว่า สุนทรภู่เดินทางออกจากวัดเลียบไปกรุงเก่านั้น ควรจะเป็นวันขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๒ ไปค้างคืนกลางทุ่งนาที่ ลานเท ราชครามคืนหนึ่ง แล้วไปค้างคืนที่วัดหน้าพระเมรุ ในวันขึ้น ๑๔ ค่ำเดือน ๑๒ รุ่งขึ้นเป็นวันพระอุโบสถขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ นมัสการภูเขาทองแล้วกลับเข้ามานอนค้างคืนในเมือง รุ่งขึ้นวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๒ กลับถึงกรุงเทพฯ แล้วทรงสรุปว่า “ เป็นอันว่าสุนทรภู่ออกจากกรุงเทพฯ เป็นเวลาสี่วันสี่คืน ระหว่างขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๒ ถึงแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๒ การไปเช่นนี้ไม่บ่งวี่แววว่ามีเจตนาที่จะไปจำพรรษาที่หัวเมืองอย่างที่บอกในเพลงยาวถวายโอวาท (จะนิราศแรมไปไพรพฤกษา ต่อถึงพระวษาอื่นจะคืนมา) จึงถือเป็นเหตุอันหนึ่งที่ว่า นิราศภูเขาทองแต่งก่อนเพลงยาวฯ คุณฉันท์ว่าสุนทรภู่กลับจากภูเขาทองแล้วเลยไปอยู่วัดอรุณฯ ข้าพเจ้าว่ากลับมาอยู่วัดเลียบ” เหตุผลที่ท่านจันทร์ทรงเชื่อว่า สุนทรภู่กลับจากภูเขาทองแล้วหาได้เข้าอยู่วัดแจ้ง (อรุณฯ) ตามความเชื่อของใคร ๆ ไม่ หากแต่เข้าอยู่วัดเลียบตามเดิม เพราะนิราศภูเขาทองนี้มีหลักฐานว่าแต่งก่อนเพลงยาวถวายโอวาท จึงเป็นไปได้ว่า เมื่อกลับจากกรุงเก่าเข้าอยู่วัดเลียบตามเดิมแล้ว มีลูกศิษย์ลูกหาเข้ามาต่อกลอน เรียนกลอนกันมากมาย เป็นเหตุให้ขวางหูขวางตาคนพาล จึงหาเรื่องให้ท่านเดือดร้อนจนต้องออกจากวัดเลียบไป ก่อนจะออกจากวัดนี้ก็ได้แต่งเพลงยาวถวายโอวาท ดังเป็นที่ทราบแล้วนั้น (https://i.ibb.co/wh6fdv8/images-37.jpg) (https://imgbb.com/) สรุปได้ว่า ในที่สุดพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ก็ออกจากวัดเลียบ (ราชบูรณะ) เข้าอยู่วัดแจ้ง (อรุณฯ) โดยมีพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ พระเจ้าลูกยาเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงอุปการะบำรุง อาจารย์ฉันท์ ขำวิไล ผู้เชื่อว่า พระภู่เข้าอยู่วัดอรุณฯ หลังกลับจากกรุงเก่า แล้วอาสาพระองค์เจ้าฯ ไปเมืองเพชรบุรี ไปทำเรื่องลับที่เปิดเผยมิได้ แต่ก็แพลมออกมาให้ทราบเป็นนัย ๆ ว่า ไปเจรจาขุนเพ่ง ผู้เป็นเพื่อนของสุนทรภู่ สู่ขอลูกสาวขุนเพ่งให้พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ เหตุที่เปิดเผยมิได้ก็เพราะ พระภู่เป็นภิกษุ หากไปสู่ขอลูกสาวขุนเพ่งให้พระองค์เจ้าลักขณานุคุณจริง ก็เป็นอาบัติ ผิดสิกขาบทที่ชื่อว่าสังฆาทิเสส คือ “ภิกษุชักสื่อให้ชายหญิงเป็นผัวเมียกันต้องสังฆาทิเสส” อาบัติขั้นนี้ “ปลงไม่ตก” ต้องอยู่ปริวาสกรรมเสียก่อนจึงแสดงอาบัติตก สมเด็จฯกรมพระยาดำรงฯ ว่า สุนทรภู่แต่งนิราศเมืองเพชรหลัง นิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) โดยอาสาพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวไปทำธุระ แต่ ท่านจันทร์เชื่อตามที่อาจารย์ฉันท์ ขำวิไล กล่าวว่า สุนทรภู่แต่งนิราศเมืองเพชรเมื่อปี พ.ศ.๒๓๗๔ แต่ไม่เชื่อว่าสุนทรภู่อยู่วัดแจ้ง ออกเรือจากวัดแจ้งไปเมืองเพชร ซึ่งท่านจันทร์ว่า ออกเรือจากวัดเลียบในลำน้ำแม่เจ้าพระยาแล้วเลี้ยวเข้าคลองบางหลวง ประเด็นความขัดแย้งดังกล่าวข้างต้นนี้ ละไว้ก่อนก็แล้วกันครับ (https://i.ibb.co/0KyZppD/9bbc11e373cc25e3138dc937088c491f.jpg) (https://imgbb.com/) ต่อนี้ จะพาทุกท่านตามพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ไปเมืองเพชรบุรี ตามรอยนิราศเมืองเพชร ซึ่งได้ยกตอนแรกของนิราศเมืองเพชร ที่เป็นคำปรารภของท่านผู้แต่งมาวางให้อ่านกันข้างบนนี้แล้ว พระภู่ บอกว่า ยามเย็นย่ำสนธาวันนั้นอากาศเย็นสบาย ท่านลงเรือที่หน้าวัด (จะวัดแจ้งหรือวัดเลียบ ก็ตามทีเถิด) ยกมือไหว้วัดซึ่งเป็นที่สถิตของพระพุทธรูปและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ อธิษฐานจิตอำลาตามธรรมเนียมไทยที่ว่า “ไปลามาไหว” แล้วกล่าวว่าการเดินทางไปเพชรบุรีครั้งนี้ ก็ด้วยอาสาเสด็จไปทำธุระสำคัญให้ท่านผู้มีพระคุณ ที่ได้ช่วยชุบเลี้ยงดูประหนึ่งบิดา (ชนกปกเกศ) ของท่าน ผู้มีพระคุณเสมือนบิดาของท่านผู้นี้ มีบางท่านกล่าวว่าได้แก่ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่สุนทรภู่ไปพึ่งพระบารมีหลังจากลาสิกขาแล้ว แต่ท่านจันทร์ และ อาจารย์ฉันท์ ขำวิไล เชื่อตรงกันว่า ได้แก่พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ซึ่งก็มีหลักฐานให้เชื่อได้ว่า เป็นจริงตามความเชื่อถือของท่านจันทร์ กับ อาจารย์ฉันท์ ขำวิไล (https://i.ibb.co/W0NhpJC/images-36.jpg) (https://imgbb.com/) ทุกครั้งที่กล่าวถึงเพชรบุรี สุนทรภู่จะเรียกเมืองนี้ว่า ถิ่นหวาน เมืองน้ำตาล อะไรทำนองนี้ เพราะเหตุว่า ชาวเพชรบุรีมีอาชีพหนึ่งคือ ทำน้ำตาลโตนดขายกันอย่างเป็นร่ำเป็นสัน จนต้นตาล โตนด น้ำตาลโตนด เป็นสัญลักษณ์ของเพชรบุรีไปแล้ว (https://i.ibb.co/RjrC7m5/50.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางหลวง : กรุงเทพฯ Cr. Photo โดย: MGR Online ท่านบอกว่าการไปเพชรบุรีครั้งนี้ จะจดหมายเหตุรายไปตลอดทางโดยจะเริ่มตั้งแต่เรือเลี้ยวเข้าคลองน้อย คือปากคลองบางหลวงเป็นต้นไป จะไปทางไหน ถึงไหน พบเห็นอะไรบ้าง น่าติดตามไปดูมากเลย พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 02, ธันวาคม, 2562, 10:31:44 PM (https://i.ibb.co/DkSx1rq/DSC07512.jpg) (https://imgbb.com/) Cr. Photo By นำพล
อภิปราย ขยายความ.................... เมื่อวันวานนี้ได้กล่าวถึงเรื่องราวของสุนทรภู่ว่า หลังจากออกจากวัดเลียบไปไหว้ภูเขาทองที่กรุงเก่าอยุธยาแล้ว บางท่านว่าได้เข้าอยู่วัดแจ้ง (วัดอรุณฯ) บางท่านว่ากลับเข้าอยู่วัดเลียบ (ราชบูรณะ) ตามเดิม ต่อมาท่านอาสาเสด็จ เดินทางไปทำธุระที่เมืองเพชร แล้วแต่งนิราศเมืองเพชรขึ้นอีกเรื่องหนึ่ง สมเด็จฯกรมพระยาดำรงฯกล่าวว่า แต่งนิราศเมืองเพชร หลังจากที่ออกจากวัดเทพธิดา และลาสิกขาไปอยู่รับใช้พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นเจ้ากรมอาลักษณ์ในพระราชวังหน้า แล้วอาสาสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ไปเมืองเพชร แต่ท่านจันทร์กับอาจารย์ฉันท์ ขำวิไล มีหลักฐานมายืนยันว่า ท่านแต่งนิราศเมืองเพชรขณะที่ยังเป็นพระภิกษุ อาสาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณไปทำธุระที่เมืองเพชร เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๗๔ เริ่มออกเดินทางตามความในนิราศ อาจาย์ฉันท์ว่า ออกจากวัดอรุณฯ ท่านจันทร์ว่าออกจากวัดราชบูรณะ อย่างไรก็ตาม เป็นอันว่า เรือประทุนลำใหญ่ของท่านสุนทรภู่ก็เลี้ยวจากแม่น้ำเจ้าพระยาเข้าไปในปากคลองบางหลวง (บางกอกใหญ่) แล้ว วันนี้มาตามดูว่าท่านผ่านอะไรไปบ้างครับ (https://i.ibb.co/tQJw2g4/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดหงส์รัตนาราม : กรุงเทพฯ กลอนนำรายการวันนี้คือ คำกลอนนิราศเมืองเพชร ของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ต่อจากเมื่อวานนี้ที่ท่านบอกว่า “นาวาเลี้ยวล่องเข้าคลองน้อย” เมื่อเรือเลี้ยวเข้าไปในคลองบางหลวง (ก็คือคลองบางกอกใหญ่) สิ่งแรกที่ท่านพบเห็นในเวลาเย็นวันนั้น คือแพแขก ขายเครื่องเทศเครื่องไทยสำหรับใช้สอย ที่ท่านรู้ว่าเป็นแพแขกกิเพราะ “แปลกเพศ” เห็นทีว่าพวกเขาคงแต่งกายผิดแผกไปจากคนไทยกระมัง จากนั้นเรือท่านก็เลยไปผ่านวัดหงส์รัตนาราม มีเสาปักไว้ ปลายเสามีรูปหงส์ห้อยอยู่ ท่านว่าไม่เห็นหงส์ทอง มองดูจนเรือถูกแจวเลยไปถึงวัดพลับ (ราชสิทธาราม) ที่เงียบสงัด เพราะวัดนี้เป็นอรัญวาสี ที่อยู่ของพระฝ่ายวิปัสสนาธุระ สมภารองค์แรกชื่อศุก นิมนต์มาจากกรุงเก่าอยุธยาตั้งเป็นพระราชาคณะที่ “พระญาณสังวรเถร” ต่อมาท่านได้เป็นสมเด็จพระสังฆราช สถิต ณ วัดมหาธาตุ เป็นที่รู้จักกันว่า “พระสังฆราชไก่เถื่อน” วันที่สุนทรภู่ผ่านถึงวัดนี้ พระญาณสังวรไปอยู่วัดมหาธาตุแล้ว (https://i.ibb.co/bKY40zH/image.png) (https://imgbb.com/) วัดสังข์กระจายวรวิหาร : กรุงเทพฯ ผ่านวัดพลับแล้วถึงวัดสังข์กระจาย วัดนี้เขียนชื่อกันไปต่าง ๆ คือ วัดสังกระจาย สังฆจาย สังฆจายน์ สังข์กัจจายน์ และ สังข์กระจายที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน วัดนี้เดิมเห็นจะเอานามพระอรหันต์เจ้าองค์หนึ่งที่มีรูปร่างอ้วนพุงพลุ้ย นามเดิมของท่านคือ “กัจจายนะ” รูปร่างงดงาม ภายหลังเมื่อบวชเป็นพระและสำเเร็จอรหันต์แล้ว รูปงามของท่านเป็นภัยแก่พวกราคจริต จึงอธิษฐานตนให้เป็นคนอ้วนพุงพลุ้ย เป็นพระอรหันต์ที่มีความเลิศในทางอธิบายธรรมย่อให้พิสดาร นามตามทำเนียบพระสาวกผู้ใหญ่ของท่านคือ พระมหากัจายนะ คนไทยเรียกท่านว่า “พระสังฆจายน์” พระอรหันต์องค์นี้มีเรื่องเล่าพิสดารพันลึกมาก ใครอยากรู้ละเอียดไปหาหนังสืออ่านกันเอาเองครับ (https://i.ibb.co/9vTyTN9/IMG-6184.jpg) (https://imgbb.com/) ต้นลำเจียกริมคลอง : Cr. Photo By นำพล จากวัดสังข์กระจายที่ท่านภู่คิดว่า เหมือนกระจายพรายพลัดจากน้องที่รัก แล้วก็ถึงคลองบางลำเจียก ซึ่งอยู่ในย่านวัดสังข์กระจายนั่นเอง ท่านไม่สนใจเรื่องคลองแต่ใจประวัติไปถึงลำเจียก ต้นไม้น้ำชนิดหนึ่งซึ่งมีชื่อเดิมว่า เตยทะเล หรือเตยน้ำ ดอกหอมมาก มีชื่อเรียกหลายชื่อ คือ ปาหนัน ลำเจียก การะเกด ก่อนบวชท่านภู่เห็นจะเคยรู้จักมักคุ้นกับหญิงชื่อลำเจียก จึงหวนรำลึกถึงคนรักเก่าเมื่อถึงคลองบางลำเจียก ต้องร้างรากันก็เพราะ “ระอาด้วยหนาหนาม” แม่ลำเจียกคนนั้นเห็นทีจะเป็นคนหวงหึง เอาแต่ใจจนสุดทนรับได้กระมัง (https://i.ibb.co/TP0TMqC/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางเตย : ปทุมธานี จากคลองบางลำเจียกก็ถึงคลองบางเตย (ตระกูลเดียวกันกับลำเจียก) ท่านก็รำพึงถึงความรัก ที่ท่านเคยปลูกไว้กับคนรัก ตั้งแต่แม่จันเป็นต้นมา รักของท่านมักจะกลายเป็นเตยจนไม่มีที่รักเป็นหลักแหล่ง ไร้รักที่จักเชย ต้องชมแต่ “เตยหนามเมื่อยามโซฯ”
(https://i.ibb.co/0VPTx2C/5.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนริมคลองบางหลวง : Cr. Photo By MGR Online จากคลองบางเตยก็เข้าคลองบางหลวง ณ วันนั้น ท่านภู่ สุนทรโวหาร เห็นบ้านช่องในคลองบางหลวงนั้นมี “เจ๊กขายหมู” อยู่มากมาย ดังนั้นตรงปากคลองนี้สมัยนั้นควรเป็นย่านชุมชนชาวจีน ท่านเห็นแล้วมีอารมณ์ขันที่ว่าเมียเจ๊กนั้น “ขาวขาวสาวหมวย” เห็นแล้วก็รู้สึกอายใจมิใช่น้อย เพราะท่านเคยมีเมียเป็นตัวเป็นตนมาแล้วอย่างน้อยก็ ๒ คน แต่ละคนไม่ “ขาวขาวสาวหมวย” เหมือนเมียเจ๊กขายหมู แล้วท่านก็กล่าวเชิงวิจารณ์ว่า ไทยเหมือนกันเวลาไปขอลูกสาวคนที่มีฐานะดีกว่า มักจะถูกปฏิเสธ แข็งขันปานเหล็ก แต่พอเจ๊กไปสู่ขอ เอาเงินเข้างัดง้าง เหล็กที่ว่าแข็ง ๆ นั้นก็ถูกเงินลนจนอ่อนละไมเลยทีเดียว *** วันนี้ตามรอยนิราศเมืองเพชรของสุนทรภู่มาถึงคลองบางหลวง ก็พอแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาตามอ่านกันต่อเถิดครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 03, ธันวาคม, 2562, 10:01:02 PM (https://i.ibb.co/fpL7BGf/0a.jpg) (https://imgbb.com/) ตลาดน้ำวัดไทร : แขวงบางขุนเทียน เขตจอมทอง กรุงเทพฯ
อภิปราย ขยายความ........................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านตามรอยสุนทรภู่ไปเมืองเพชรบุรีโดยทางเรือ ตามความในนิราศเมืองเพชร ตั้งแต่ปากคลองบางกอกใหญ่ หรือคลองบางหลวง ผ่านชุมชนต่าง ๆ ไปจนถึงคลองบางหลวง ซึ่งท่านเห็นบ้านเรือนร้านเจ๊กขายหมูอยู่มากมาย เห็นเมียเจ๊กขายหมูล้วนแต่อาหมวยสวยขาว แล้วคิดอิจฉา กล่าวเป็นคำคมว่า คนที่ปากแข็งใจแข็ง หนึ่งไม่เอาสองไม่เอานั้นน่ะ ถูกเจ๊กเอาเงินงัดง้างปากอ่อนใจอ่อนไปหมดเลย ผมพาทุกท่านมาหยุดอยู่ตรงปากคลองบางหลวงนี้เอง วันนี้มาเดินทางกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/FxHSV1c/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดนางชีวรวิหาร : กรุงเทพฯ กลอนขางบนนี้เป็นกลอนนิราศเมืองเพชรต่อจากเมื่อวานนี้ ความตอนนี้ พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร เล่าว่าเรืองท่านผ่านมาถึงวัดบางนางชีเป็นเวลามืดค่ำพอดี แสดงความฉงนว่า วัดชื่อนางชี แต่ทำไมมีแต่พระภิกษุสงฆ์ แลไม่เห็นชีสักองค์เดียว หรือว่ามีชีเก็บตัวอยู่ในกุฏิ จึงคิดจะแวะเข้าไปปรึกษาชี แต่ก็เสียดายว่าไม่มีเวลา เพราะคำมืดเสียแล้ว จึงผ่านเลยไป (https://i.ibb.co/vz2SwTb/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดนางนองวรวิหาร : กรุงเทพฯ ถึงวัดบางนางนอง ก็หวนคิดว่าถ้าหากมีน้องมาถึงนี่ก็คงจะต้องนองน้ำตา ส่วนท่านมาคนเดียว ไม่เป็นห่วงน้องคนไหน แต่ว่าเศร้าทรงเพราะไร้หวังที่เป็นฝั่งฝา ที่ได้เคยพบมาบ้างก็ล้วนแต่สบตา (ประตา) ลอบรักลักพาคิดอาลัย ไม่ได้มีความสัมพันธ์กันฉันชู้สาวจริงจังอะไร เพียงแค่สบตาพาฝันเท่านั้นเอง ยามนั้นเรือก็พาท่านผ่านเรือกสวนที่เป็นไม้ดอกไม้ผล กลิ่นดอกไม้หอมฟุ้งจรุงใจ...... ครั้นได้กลิ่นดอกไม้ในสวนก็ทำให้หวนคิดกลิ่นนวลปรางนางน้องที่เคยถนอม แล้วมาหมองหมางร้างรา.....
(https://i.ibb.co/wdmPNvM/image.jpg) (https://imgbb.com/) ท่าเรือบางหว้า : กรุงเทพฯ เรือเลยเรื่อยมาถึงบางหว้า วัดจอมทอง ก็หวนคิดถึงพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (พระในโกศ) ผู้ทรงพระราชทานนามวัดนี้ คิดถึงพระเดชพระคุณความดีในพระองค์ จนเรือผ่านมาถึงบางขุนเทียน ก็รำพึงเชิงตัดพ้อว่า เทียนเคยแจ้งแสงสว่าง ไยกลับมาหมองหมางมืดมิด จนเหมือนมืดใจต้องวนเวียน เทียนไม่ส่องสว่างหนทางให้บ้างเลย.....
(https://i.ibb.co/P1shmdM/image.jpg) (https://imgbb.com/) ตลาดน้ำวัดไทร : กรุงเทพฯ เรือประทุนพาพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร เดินทางยามกลางคืนไปอย่างไม่เร่งร้อน จากบางประทุนผ่านคลองบางขวาง บางระแนะ วัดไทร ไปถึงบางบอน ทุกสถานที่ซึ่งผ่านไปนั้นท่านไม่เว้นที่จะรำพึงรำพัน เปรียบเทียบนามสถานที่กับชีวิตของท่าน อย่างเช่นว่า ถึงวัดไทรก็ขอให้พระไทรช่วยอุ้มท่านไปนอนเตียงเคียงข้างนางน้อง เหมือนกับที่อุ้มพระอนิรุธไปเคียงข้างนางอันเป็นที่รักฉันนั้น เมื่อถึงบางบอน ท่านก็ว่ามีแต่ชื่อไม่มีบอน พูดถึงบอนแล้วต้องบอนบางยี่ขันอันเลื่องชื่อ แต่ว่าบอนทุกแห่งแม้จะคัน ครั้นเอาไปปนน้ำตาล (แกงบอน) แล้ว ย่อมกินได้ไม่คัน กลับหวานมันเสียอีก ผิดกับปากคนที่เป็นคนปากบอน มันคันคอยแต่จะพูดพร่ำ ห้ามมิใคร่ฟัง ** ตามรอยสุนทรภู่ไปเมืองเพชรมาถึงบางบอนแล้ว พักตรงนี้ก่อนดีกว่า พรุ่งนี้มาเดินตามรอยท่านจากบางบอนต่อไปนะครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 04, ธันวาคม, 2562, 10:21:20 PM (https://i.ibb.co/pLkgjWf/image.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านตามรอยสุนทรภู่ในนิราศเมืองเพชร เรือประทุนของท่านเข้าคลองบางกอกใหญ่ (คลองบางหลวง) เรื่อยมาถึงบางขุนเทียน บางบอนแล้ว วันนี้มาตามรอยท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/12gLH8v/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดกก : เขตบางขุนเทียน กรุงเทพฯ บทกลอนข้างต้นนี้เป็นกลอนในนิราศเมืองเพชรต่อจากเมื่อวานนี้ จากบางบอนมาถึงวัดกก ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่มีมาแต่กรุงศรีอยุธยาตอนปลาย วันที่ท่านผ่านถึงวัดกกนั้น วัดนี้มีสภาพรกร้าง กำแพง ฝาผนังวัดถูกกระสุนปืนพม่ายิงเป็นรอยแตกทะลุพรุน แต่โรงอุโบสถไม่เป็นอะไร คงอยู่ในสภาพที่ดี ท่านกล่าวไว้ในกลอนว่า ถ้าหากมั่งมีขึ้นมาก็จะมาบูรณปฏิสังขรณ์ให้สวยงาม ทั้งนี้ก็เพราะวัดนี้เป็นสถานที่สำคัญในอดีต กล่าวคือ เป็นที่ตั้ง โขลนทวาร คือซุ้มประตูป่ามงคลให้ทหารเดินผ่านซุ้มประตูป่านี้ไปรบข้าศึก (ทำนองเดียวกันกับ ตัดไม้ข่มนาม) เห็นทีจะเป็นเพราะคำรำพึงของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร นี้กระมัง ปรากฏในกาลต่อมาว่า พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดนี้ขึ้นจนสวยงาม กลายเป็นวัดสำคัญอีกวัดหนึ่ง และหลังจากมีเจ้าอาวาสวัดเก่งทางวิชาอาคมเป็นที่เคารพนับถือของคนมาก วัดนี้จึงกลายเป็นแดนศักดิ์สิทธิ์ในความรู้สึกของประชาชนไปด้วย (https://i.ibb.co/w6CMBmf/image.jpg) (https://imgbb.com/) ต้นตะบูน คำกลอนในนิราศตอนนี้สุนทรภู่แต่งเล่นคำไพเราะมาก ท่านกล่าวชมต้นไม้สองฟากคลองว่า “ดูครึ้มครึกพฤกษาลดาเครือ ล้วนรกเรื้อรำเริงเป็นเซิงซุ้ม ตะบูนต้นผลย้อยห้อยระย้า ดาษดาดังหนึ่งผูกด้วยลูกตุ้ม เป็นคราบน้ำคร่ำคร่าแตกตารุม ดูกะปุ่มกะปิ่มตุ่มติ่มเต็ม.....” เล่นสัมผัสทั้งเสียงและพยัญชนะ ได้ความชัดเจน เห็นภาพพจน์งดงาม เช่นเจ้าลูกกระบูนที่เป็นเหมือนลูกตุ้มห้อยต่องแต่งนั่นแหละครับ
(https://i.ibb.co/DWFRxg6/image.jpg) (https://imgbb.com/) ดอกลำพู กลอนท่อนนี้อ่านเพลินและมันในอารมณ์มาก คำกลอนที่ส่งด้วยคำว่า “เต็ม” ถ้าหากเล่นแข่งกันหรือโต้กัน คำว่า “เต็ม, เค็ม, เล็ม” ถ้าถูกส่งให้ต่อรับสัมผัสแล้ว นักเลงกลอนถือว่า ส่งคำฆ่ากัน เพราะกลอนรับสัมผัสท้ายวรรค ๒ เห็นมีแต่คำว่า “เข็ม” เพียงคำเดียว และก็เป็นคำที่หาความหมายให้เข้ากับคำนี้ก็ยากมาก แต่ท่านสุนทรภู่ก็หาความมาเข้ากับคำว่า “เข็ม” ได้ไม่ยาก โดยท่านเห็นต้นลำพูเรียงรายอยู่ชายตลิ่ง แล้วมองเห็นได้ไงว่า มีขวากแหลมเหมือนปลายเข็มล้อมอยู่ แล้วยังว่าปูเปี้ยวเที่ยวไต่กินไคลเค็ม เจ้าตัวก้ามใหญ่ก็ลากก้ามเก็บเล็มงุ่มง่าม ๆ ไป (https://i.ibb.co/P9kHfnQ/image.jpg) (https://imgbb.com/) "ปูเปี้ยว" คือปูแสม มี ๒ ชนิดคือ เปี้ยวดำ ก้ามจะมีสีแดงอมม่วง และ ปูเปี้ยวก้ามขาว หรือ เปี้ยวแก้ว ก้ามมีสีขาว ลำตัวมีขนาดใหญ่กว่าเปี้ยวดำ สุนทรภู่ท่านรู้จักเข้าใจเรื่องปูดีมากทีเดียว จึงได้พรรณนาถึงเรื่องปูต่อไปในกลอนตรงนี้ว่า เอ็นดูปูที่ไม่มีศีรษะ มีแต่ขาและก้ามเดินโก้งเก้ง เป็นสัตว์ไม่มีเลือด ในตัวมีแต่มัน จนมีคำกล่าวว่า “จะเอาเลือดอะไรกับปู” ท่านยังให้ความรู้เรื่องปูอีกว่า ปูตัวเมียมันกินผัว ยามที่ตัวเมียลอกคราบ เจ้าตัวผู้จะไปหาอาหารมาให้กิน แล้วก็เฝ้าดูแลเมียจนกระดองแข็งเหมือนเดิม แต่พอตัวผู้ลอกคราบบ้าง แทนที่ตัวเมียจะไปหาอาหารมาให้ผัวกิน แล้วคอยเฝ้าดูแลเหมือนที่ผัวคอยดูแลตัวเอง นางตัวเมียกลับจับผัวที่เป็นตัวอ่อนนุ่มนิ่มกินเป็นอาหารเสียนี่ นางปูก็เลยเป็นหม้ายไร้ผัว ก่อนผัวจะลอกคราบแล้วถูกเมียกิน ก็ผสมพันธุ์กันไว้ ครั้นผัวถูกกินจนตัวเองไร้ผัวแล้ว มันก็ท้องเป็นปูไข่ไร้ผัว ออกลูกไร้พ่อมายั้วเยี้ยไปหมดเลย (ดังที่เพลงร้องว่าปูไข่ไก่หลงนั่นเอง) คิดถึงเรื่องปูตัวเมียกินผัวจนตัวเป็นหม้าย แล้วท่านก็สมเพชสัตว์ เปลี่ยนอารมณ์ไปชมพฤกษานานาพันธุ์ เห็นต้นโกงกางแกมต้นกุ่มแซมด้วยแสม บรรยากาศเงียบสงัด มีแต่เสียงจักจั่นกรีดปีส่งเสียงดังแจ่แจ่ ทำให้ยิ่งวิเวกวังเวงใจ *** วันนี้ตามรอยสุนทรภู่ในนิราศเมืองเพชรมาถึงตรงนี้ก่อนก็แล้วกัน เมื่อถึงวัดกกแล้วท่านจะไปไหนอีกบ้าง พรุ่งนี้มาอ่านกันนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 05, ธันวาคม, 2562, 10:16:23 PM (https://i.ibb.co/Fsdkkpz/batch-DSC03724-1.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านตามรอยสุนทรภู่ในนิราศเมืองเพชร มาถึงบริเวณวัดกก ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่มีมาแต่ครั้งปลายกรุงศรีอยุธยา ในสมัยที่พม่ายกทัพมาจากทางใต้ ตีดะจากธนบุรี นนทบุรี ขึ้นไปกรุงศรีอยุธยา ผ่านวัดกกและใช้ปืนยิงวัดกกจนกำแพงผนังเป็นรอยรูลูกปืนทะลุปรุพรุน ตามที่พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร เขียนกลอนรำพันไว้ให้อ่านกันไปแล้วนั้น วันนี้มาความกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/kmVscDg/728x352.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างต้นนี้ เป็นบทต่อจากกลอนเมื่อวานนี้ เลยวัดกกมาถึงคลองชื่อ สามสิบสองคด ท่านว่าเป็นชะวากวุ้งเวียนซ้ายมาขวา จึงให้หนูพัดลูกชายที่มาด้วยเริ่มต้นนับตั้งแต่คุ้งคดแรกไปจนหมดคุ้งคด รวมแล้วนับได้ ๓๒ คดพอดี สามสิบสองคุ้งคดนี่เป็นระยะทางไกลมิใช่น้อยเลยนะครับ ผมไม่เคยเดินทางในคลองสายนี้จึงไม่รู้เลยว่า มีคุ้งคดมากถึงสามสิบสองคุ้งคดจริงหรือไม่ ท่านที่อยู่ในย่านจอมทอง บางบอน บางขุนเทียน คงรู้กันดี เพราะเป็นเจ้าของพื้นที่ เห็นคลองคดดังนั้นท่านก็รำพึงรำพันออกมาเป็นกลอนดังที่ยกมาให้อ่านกันข้างบนนี้ ซึ่งก็ถอดความได้ว่า คลองคด และของคดอื่น ๆ แม้จะมีถึงหมื่นคดก็กำหนดตายตัวได้เป็นจำนวนที่แน่นอน แต่ว่าจิตใจมนุษย์นี้เราไม่สามารถกำหนดจำนวนความคดได้เลย
(https://i.ibb.co/k4svRH9/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองหมาหอน : สมุทรสาคร เรือลอยลำพ้นคุ้งสามสิบสองคดแล้ว ถึงปากช่องทางเข้าคลองหมาหอน ถึงตรงนี้สนุกมาก พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร บรรยายภาพให้เห็นเหตุการณ์ในคลองหมาหอนชัดเจน คลองหมาหอน (สุนัขหอน) อยู่ใกล้ทะเล น้ำในคลองมีขึ้นมาลงตามน้ำทะเล คืนนั้นท่านไปถึงเป็นเวลาน้ำลงพอดี ตรงปากคลองนั้นน้ำไหลวนค่อนข้างแรง และน้ำในคลองเหลือน้อย แต่เรือที่เดินทางขึ้นล่องมีจำนวนมาก จึงมีสภาพแออัดยัดเยียด เบียดเสียดกัน พายไม่สะดวก ต้องใช่ถ่อ ส่วนเรือที่ค้างอยู่บนเลน ถ่อไม่ไหว จึงต้องลงลุยเลนเข็น (ยู้) เรือไปบนพื้นเลน เจ้าของเรือเกิดการกระทบกระทั่งโต้เถียงกันลั่นคลอง ยังไม่พอ ผัวเมียที่ต้องลงลุยเลนเข็นเรือก็ยังทะเลาะกันอีกด้วย ทั้งผัวทั้งเมียเนื้อตัวเปื้อนดินเลนมอมแมมไปตาม ๆ กัน ไหนจะต้องถ่อเรือ เข็นเรือ ไหนจะต้องปัด ตบยุงเปาะแปะ ๆ เป็นสภาพที่ทุลักทุเลมากเลยเทียว ท่านภู่ สุนทรโวหารว่า เจ้าของเรือชายหญิงที่เข็นเรือลุยเลนจมเคียงกันไปนั้นมือมันบอน แต๊ะอั๋งจับขยำเนื้อตัวกันอย่างสนุกสนานบันเทิงคลายเหนื่อยกันไป
(https://i.ibb.co/2ZnJ6zj/UT8ap-AXw-Ra-XXag-OFb-Xe.jpg) (https://imgbb.com/) เรือสุนทรภู่หลุดพ้นคลองหมาหอนมาได้ด้วยความยากเย็น เลยมาถึงบางสะใภ้ ท่านมิได้บอกเวลาว่ารุ่งแจ้งแสงทองดวงตาวันส่องฟ้าแล้วหรือไม่ ได้แต่เดาเอาเองว่า พ้นคลองหมาหอนมาแล้วก็เป็นเวลาเช้าวันใหม่ เพราะท่านมองเห็นบ้านช่องผู้คนสองฟากฝั่งคลองสะใภ้ได้ชัดเจนแล้ว โดยเฉพาะต้นและดอกผลทับทิม ที่ทั้งลูกทั้งดอกดกมาก ดูเหมือนหมู่บ้านบางสะใภ้นี้จะเป็นหมู่บ้านที่ปลูกทับทิมขายกันเป็นอาชีพ หญิงสาวร้องขายทับทิมด้วยเสียงเหน่อ ๆ น่ารัก จนท่านคิดจะขอเป็นลูกสะใภ้สักคนหนึ่ง แต่แล้วก็ต้องชะงักเมื่อเห็นหนูพัด ซึ่งยามนั้นเป็นหนุ่มแล้ว ได้แสดงความเป็นคนเจ้าชู้ให้เห็นด้วยการร้องบอกสาว ๆ ที่ร้องขายทับทิมว่า “ขอชิมหน่อยได้มั้ย” พวกแม่ค้าสาวก็พากันเมินสะเทิ้นอาย เมื่อได้หยอกล้อแม่ค้าสาวขายทับทิม เฮฮาประสาชายแล้วก็จากบางสะใภ้ไป ไปไหน พรุ่งมาอ่านต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 06, ธันวาคม, 2562, 10:32:17 PM (https://i.ibb.co/rdxxJgK/image.jpg) (https://imgbb.com/) ลำน้ำแม่กลอง : สมุทรสงคราม
อภิปราย ยายความ............................. เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปในนิราศเมืองเพชร พ้นเขตกรุงเทพฯ เข้าเขตสมุทรสาคร หลุดพ้นคลองหมาหอนไปได้อย่างทุลักทุเลเต็มที แล้วก็ได้สบายอกสบายใจเมื่อเรือไปถึงบ้านบางสะใภ้ ที่เต็มไปด้วยสวนทับทิม มีชาวบ้านเป็นแม่ค้านำผลทับทิมมาตั้งวางขายรายทางริมฝั่งคลอง แม่ค้า (ชาวบ้าน) สาวร้องขายทับทิมด้วยสำเนียงเสียงไทย (เดิม) ทวาราวดี เหน่อ ๆ ฟังเพราะดี กิริยาท่าทางแม่ค้าสาวน่ารักจนนึกอยากจะขอเป็นลูกสะใภ้สักคน ทั้งหลวงพ่อและลูกชาย (หนูพัด) ได้สนทนาปราศรัย หยอกเอินลูสาวชาวบ้านที่เป็นแม่ค้าขายทับทิมตามประสาชาย แล้วก็แล่นเรือเลยไป วันนี้แกะรอยตามท่านสุนทรภู่จากบ้านบางสะใภ้มาถึงแม่กลองแล้วครับ (https://i.ibb.co/vHxLn0Y/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/JF9tH4g/platoo-00.jpg) (https://imgbb.com/) ลำน้ำแม่กลอง : สมุทรสงคราม กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากกลอนเมื่อวันวาน ท่านสุนทรภู่พรรณนาให้เห็นสภาพของแม่กลองในวันนั้นว่า สองฟากฝั่งคลองเต็มไปด้วยบ้านเรือนบนบกและเรือแพในน้ำ มีการย่างปลาตั้งวางขายรายเรียงกันไป ทั้งผู้ค้าขายและลูกค้าผู้ซื้อสิ่งของดูวุ่นวายขวักไขว่ ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ มีของสำเร็จ (ทำเสร็จแล้ว) ตั้งวางขายหลายชนิด เป็นต้นว่า เป็ด ไก่ ไข่พอก (เค็ม) ปลากระเบน ปลากระบอก ปลาทู ปู หอย ปลาเล็กปลาน้อยกองพะเนิน ต้องโกยใส่กระบุง “นางแม่ค้าปลาเค็มก็เต็มสวย” คำชมแม่ค้าปลาเค็มของสุนทรภู่ในกลอนวรรคนี้ เป็นวรรคทองแท้ คำว่า “เต็มสวย” นี่น่ะไม่รู้ว่าท่านคิดขึ้นมาใช้ได้ไง ใครจะแปลคำนี้ว่าอย่างไรไม่ทราบ สำหรับผมแล้วขอแปลคำนี้ว่า “สวยบริสุทธิ์บริบูรณ์จนหาที่ติมิได้” เลยก็แล้วกัน นางแม่ค้า “เต็มสวย” นางนี้เธอจะใช้ความ “เต็มสวย ” เรียกลูกค้ามาซื้อปลาเค็มของเธอหรือเปล่าก็ไม่รู้นะ ปรากฏว่า มีลูกค้ามาซื้อปลาเต็มของเธอมากมาย เธอได้กำไรจนเงินเต็มถุงในเวลาไม่นานนัก วิธีเก็บเงินของเธอนั้น สุนทรภู่บอกว่า เธอเอาเงินถุงเหน็บท้อง (พุง) และเอว จนท้องและเอวตุงไปเลย
(https://i.ibb.co/2Z8c0fx/image.jpg) (https://imgbb.com/) บ้านเบญจรงค์ : บางช้าง อัมพวา สมุทรสงคราม พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร นั่งเรือประทุนให้คนแจวหัวแจวท้าย จากคลองหมาหอนตั้งแต่เช้า ผ่านบ้านบางสะใภ้ไปถึงแม่กลอง ออกแม่น้ำใหญ่ไปผ่านบ้านบางช้าง แล้วออกอ่าวทะเล เป็นเวลา “สุริยนย่ำสนธยา” หมดเวลาไปหนึ่งวันเต็ม ๆ ครั้นออกสู่ท้องทะเลยามตะวันลับฟ้าไปแล้ว คืนนั้นลมดีท้องฟ้าโปร่งใสไม่มืดมัว มีดาวสว่างกระจ่างตา.......
(https://i.ibb.co/cvmW4hD/1365150644-2008020520-o.jpg) (https://imgbb.com/) ** เริ่มออกทะเลตรงปาก "คลองโคน" เป็นคืนที่คลื่นลมสงบผิวน้ำทะเลราบเรียบ เดือนหงายจนสว่างเหมือนกลางวันจริง ๆ สว่างจนพระภิกษุภู่มองเห็นตัวปลาที่ว่ายอยู่ในน้ำทะเล เห็นจนกระทั่งกุ้งฝอยเป็นหมู่ ๆ ท่านชื่นชมความงามในท้องทะเลยามค่ำนั้นแล้ว ใจก็หวนไปถึงหญิงที่รักคนหนึ่ง เสียดายที่เธอมิได้ร่วมเดินทางมาด้วย เมื่อเรือท่านถึงสถานที่แห่งหนึ่งเรียกว่า แสมตาย (แสมตายห่าพฤกษาโกร๋น) มีต้นลำพูอยู่มากมาย และมีหิ่งห้อยจับตามใบลำพูเต็มไปหมด หิ่งห้อยเหล่านั้นพากันส่องแสงวามวับราวจะแข่งแสงดาว ยามลมโชยพัดใบลำพูดไหวพลิ้ว ทำให้แสงหิ่งห้อยพราวพรายสวยงามเป็นอย่างยิ่ง วันนี้ตามแกะรอยการเดินทางไปเมืองเพชรของท่านสุนทรภู่มาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 07, ธันวาคม, 2562, 10:32:55 PM (https://i.ibb.co/6DdCbNy/1499487361-444.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามท่านสุนทรภู่จากกรุงเทพฯ เดินทางไปเพชรบุรีตามความในนิราศเมืองเพชร จากแม่กลองผ่านบางช้างออกท้องทะเลหลวงยามพลบค่ำ ท้องฟ้าโปร่งใสดวงดาวส่องสว่างกระจายไปทั่ว คลื่นลมสงบ ท้องทะเลราบเรียบ คืนนั้นโคมสวรรค์จากฟากฟ้าส่องแสงลงมากระทบผืนน้ำทะเล ทำให้เกิดความสว่างไสวไปทั่วมณฑล จนท่านสุนทรภู่มองเห็นตัวปลาแหวกว่ายในทะเล เห็นแม้กระทั่งกุ้งฝอยที่ว่ายมากันเป็นฝูง ๆ ริมฝั่งทะเลแถวนั้นมีต้นลำพูขึ้นสลับกับโกงกาง คืนนั้นมีหิ่งห้อยจับเกาะใบลำพูเปล่งแสงเป็นประกายระยิบระยับงามจับตา ท่านจึงเพลิดเพลินชมธรรมชาติจนลืมหลับนอน... (https://i.ibb.co/ZKccVV4/dffww.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นบทต่อเนื่องจากเมื่อวานนี้ พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร บอกเล่าเหตุการณ์อันระทึกขวัญของท่านว่า ขณะที่กำลังชื่นชมธรรมชาติอันงดงามของริมฝั่งทะเล ณ คลองช่องยามค่ำคืนนั้น พลันก็เห็นก้อนเมฆใหญ่ลอยกลัดกลางทะเลทะมึนบนท้องฟ้า ทะเลที่ราบเรียบก็เกิดระลอกคลื่นครืนโครมเข้ากระทบกระแทกฝั่ง เป็นลมสลาตันกระพือโหมมา พัดเรือสำปั้นใหญ่ขนาดสี่แจวของท่านหันเห ฝีพายช่วยกันจ้ำแจวทวนกระแสลมกระแสน้ำ ช่วยกันถือหางเสือไว้อย่างไรก็ไม่อยู่ เคราะห์ดีที่เรือไม่ถูกคลื่นซัดล่มจมลงก้นทะเล แต่กระนั้นก็ถูกคลื่นซัดเข้าเกยตื้นติดอยู่ในดงไม้โกงกางตลอดคืน..
(https://i.ibb.co/0QL1HfQ/images-46.jpg) (https://imgbb.com/) ปรากฏว่า เรือของท่านสุนทรภู่ถูกคลื่นลมซัดเข้ารกเข้าพงไปค้างอยู่ในต้นโกงกาง พอคลื่นลมสงบ ท่านจุดเทียนขึ้นดู ตะเกียงน้ำมันคว่ำไปใช้ไม่ได้ แม้เชี่ยนหมากก็กระจัดกระจาย น้ำในเรือมากมายจนต้องช่วยกันวิดน้ำออกจากเรือ เสื่อหมอนผ้านวมล้วนชุ่มน้ำ เหลือเพียงผ้าแพรน้องนางผืนเดียวที่ไม่ชุ่มชื้น จึงพอได้คลี่ห่มกันหนาวตอนค่อนอุษาสางได้ ไม่รู้เหมือนกันว่าผ้าแพรผืนนี้ น้องนางคนใดให้มาแต่ไหนเมื่อไร ยามนี้ใกล้รุ่งแล้ว พระภิกษุภู่นอนไม่หลับเพราะหวนคำนึงถึงอดีตในหลาย ๆ เรื่องและหลายคนที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะนางน้องเจ้าของผ้าแพร ขณะนั้นทุกคนในเรือล้วนหลับไปด้วยความเหนื่อยอ่อน (https://i.ibb.co/t2TBwhH/images-45.jpg) (https://imgbb.com/) เวลาอุษาโยคใกล้รุ่งแล้ว เสียงวิหคนกริมทะเลต่างก็ร่ำร้องเสียงเซ็งแซ่ พวกลิงค่างต่างก็ส่งเสียงร้องครอก ๆ กระโดดโลดเต้นไปมาตามกิ่งไม้ เสียงชะนีป่าร้องหาผัวอยู่โหวย ๆ วิเวกหวาน ทำให้หวนคำนึงถึงน้องที่อยู่เดียว คงจะเปลี่วยกายใจ ร้องเรียกหาชู้เช่นชะนีเขายี่สานในกาลนี้.......
รุ่งสางสว่างแจ้งแล้วแต่เรือสุนทรภู่ยังลงลอยลำในทะเลไม่ได้ เพราะติดตื้นอยู่ในป่าโกงกาง ครั้นจะช่วยกันเข็นเรือลงน้ำก็ทำไม่ได้ เพราะเรือท่านนั้น “เป็นเรือญวน” ลักษณะเรือญวนที่สุนทรภู่ใช้นี้ เป็นแบบเรือสำปั้นขนาดใหญ่น้อง ๆ เรือมอญที่บรรทุก ครก หม้อ โอ่ง อ่าง กระถาง เตา เครื่องปั้นดินเผาไปขายตามหัวเมืองต่าง ๆ นั่นเชียวครับ ใหญ่ขนาดนั้นใครจะเข็นไหว (https://i.ibb.co/jVgC4zg/image.jpg) (https://imgbb.com/) หอยจุ๊บแจงไต่เกาะตามต้นไม้ชายเลน ครั้นน้ำทะเลขึ้นถึงป่าโกงกาง เรือท่านสุนทรภู่ก็ลอยลำออกสู่ท้องทะเลได้แล้วเดินทางต่อไป ท่านเห็นปูแสมไต่ขึ้นไปเกาะตามต้นแสมเต็มไปหมด หากมีใครไปเขย่าต้นแสม เจ้าปูแสมก็จะทิ้งตัวลงผล็อย ๆ สู่ดินแล้วมุดเลนเห็นแต่ลูกตาโผล่ขึ้นมาเท่านั้น จากป่าแสมก็ไปถึงที่อยู่ของหอยจุ๊บแจง ท่านเห็นมันไต่ขึ้นไปอยู่บนต้นไม้มากมาย ท่านก็คิดหวนไปถึงเรื่องหอยจุ๊บแจง แล้วยกเนื้อเพลงพื้นบ้านที่ร้องกันมานมนาน ถอดความได้ว่า หอยจุ๊บแจงเนี่ยเหมือนคนขี้อาย เวลาจับมาแล้วมันจะคว่ำหน้ามุดอยู่ในเปลือก ต้องกวักมือเรียกว่าลูกเขยเอ้ย เงยหน้ามาหน่อย แม่ยายจะไปทอดกฐินแล้ว มันได้ยินเสียงเรียก ดังนั้นจึงโผล่ออกมาจากเปลือก เรื่องนี้จริงหรือไม่ก็ลองทำดูนะครับ คำว่า “ปากหอย” น่าจะมาจากเจ้าหอยจุ๊บแจงนี้เอง วันนี้ตามรอยสุนทรภู่มาแค่นี้ก่อนนะ เอาไว้ตามต่อในวันพรุ่งนี้ก็แล้วกัน.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 08, ธันวาคม, 2562, 10:14:01 PM (https://i.ibb.co/hdZWGpB/image.jpg) (https://imgbb.com/) ป่าชายเลนบางตะบูน (ปากตะพูน) : เพชรบุรี
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามดูสุนทรภู่เดินทางไปเพชรบุรี ซึ่งมีร่องรอยอยู่ในนิราศเมืองเพชร ออกทะเลไปถึงปากคลองช่อง เขายี่สาน เกิดมีลมสลาตัน ทั้งลมทั้งคลื่นซัดเรือท่านเข้าไปในป่าโกงกาง ค้างเติ่งอยู่ตลอดคืน รุ่งเช้ารอจนทำทะเลหนุนขึ้น เรือลอยลำแล้วจึงเดินทางต่อไป วันนี้มาแกะรอยตามดูท่านกันต่อนะครับ (https://i.ibb.co/s59YqLL/headder.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร บอกเล่าว่า พอเรือลอยลำก็ออกจากป่าโกงกางแล้วเคลื่อนคลาจากคลองช่อง ไปตามร่องน้ำที่มีไม้ปักบอกทางเดินเรือไว้เป็นทิวแถว ข้ามยี่สานบ้านสองพี่น้องแล้วเรือค่อยคล่องขึ้น เข้าถึงชะวากปากตะพูนซึ่งน้ำยังน้อย จึงต้องใช้ถ่อช่วยค้ำไป วันนั้นรู้สึกแปลกประหลาด เพราะบรรยากาศเงียบสงบมาก ไม่มีเรือขึ้นล่องเป็นเพื่อนเดินทางเลย ครั้นเข้าถึงคลองลัดเหลียวดูรอบกายแล้วอาดูร เพราะมีน้ำน้อย ดินพูนขึ้นจนพานจะตื้นเป็นพื้นโคลน ที่ริมคลองนั้นเต็มไปด้วยป่าแสมโกงกางที่ใบโกร๋นยืนต้นตาย ตามริมตลิ่งนั้นยั่วเยี้ยไปด้วยลิงแสม เห็นอ้ายทโมนตัวหัวหน้าเที่ยวคว้าจับปู........
(https://i.ibb.co/R7GRsk7/194255122515.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนตอนนี้สุนทรภู่ท่านได้ให้ความรู้ด้านนิเวศวิทยาได้ดียิ่ง โดยบอกเล่าว่า เจ้าลิงทโมนตัวหัวหน้าที่นำฝูงเที่ยวไล่จับปูกินนั้น ปูมันวิ่งหนีลงรู เจ้าทโมนเอามือล้วงลงรูหมายจับ ก็ล้วงไม่ถึงจึงเอาหางยอนหย่อนลงไปล่อปู เจ้าปูในรูก็เอาก้ามหนีบ เจ้าทโมนดึงหางเอาปูขึ้นไม่ได้ ก็นอนดิ้นกลิ้งเกลือกอยู่ปากรูปู พวกลิงลูกน้องเห็นเช่นนั้นก็ช่วยกันจับตัวเจ้าทโมนดึง ลากเอาตัวปูที่หนีบหางลิงนั้นขึ้นมาจากรูจนได้ เจ้าปูมันโง่ที่ไม่ยอมปล่อยหางลิงจึงถูกลากขึ้นมาให้ลิงจับฉีกกระดองกินเนื้อกินไข่กันอิ่มหมีพีมัน นอกจากปูแสมแล้ว พวกหอยแครง แมงดา พวกลิงก็หาจับได้ง่าย มันมิใช่โง่ เมื่อจับปู หอยแครง แมงดา ได้ ก็ฉีกกระดองกินไข่กินเนื้อกันอย่างไม่อดอยากปากแห้ง (https://i.ibb.co/JvfXD5y/57492f3d4.gif) (https://imgbb.com/) แมงดาทะเล ท่านกล่าวถึงแมงดาทะเลว่า น่าเอ็นดูแมงดาตัวเมียที่มันให้แมงดาตัวผู้ขี่หลังออกเที่ยวหาอาหารกินไปทั่ว ครั้นถูกจับได้ เขาก็เอาเฉพาะตัวเมียไปเป็นอาหาร ส่วนตัวผู้ไร้ประโยชน์เขาก็ปล่อยทิ้งไว้ แต่เจ้าตัวผู้เมื่อไม่มีตัวเมียให้ขี่หลังไปไหน ๆ ก็ไปไม่ได้ เหมือนคนตาบอดคลานคลำวนเวียนอยู่กับที่ แล้วที่สุดก็อดตายไปตาม ๆ กัน เรื่องนี้เห็นจะเป็นที่มาของคำว่า “เป็นแมงดาเกาะเมียกิน” แล้วรวมไปเรียกนักเลงคุมซ่องว่า “แมงดา” เกาะผู้หญิงหากิน ท่านสุนทรภู่ยกย่องแมงดาตัวเมียว่าประเสริฐนัก หากมีเมียที่ไม่ทิ้งผัวเหมือนแมงดา แม้เธอจะรูปชั่วตัวดำอย่างไรก็จะรักให้หนักหนาทีเดียว แต่ทว่า “แต่ดูหน้าในมนุษย์ก็สุดแล” คือว่าผู้หญิงที่รักผัวเหมือนแมงดาตัวเมียก็หาได้ไม่ง่ายนัก (https://i.ibb.co/HpqG9s0/image.jpg) (https://imgbb.com/) ต้นตีนเป็ดน้ำ จากฝูงลิง (ลิง ภาษาบาลีคือ มักกโฏ สุนทรภู่เรียก กะโต) และแมงดาในคลองบางตะพูนใหญ่ล่วงเลยมา ก็มีแต่ป่าต้นตีนเป็ด (สัตตบัน) ป่าเสม็ด แสม มากมาย มีฝูงนกกระยาง ยางกรอก โผผินบินร่อน ร้องกู่หากันขรม กระรอกกระแต กระโดดโลดเต้นส่งเสียงร้องแซ้ซ้ออยู่สองข้างบทางกันดาร......... * เอาละ วันนี้แกะรอยตามท่านสุนทรภู่มาพ้นคลองบางตะพูนใหญ่ แค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาแกะรอยตามดูท่านต่อไปครับ. <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44511#msg44511) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44858#msg44858) .
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 09, ธันวาคม, 2562, 10:51:33 PM (https://i.ibb.co/Jm5MqZY/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดคุ้งตำหนัก : ต. บางตะบูน อ. บ้านแหลม จ. เพชรบุรี เล่ากันว่าในสมัยอยุธยาตอนปลาย บริเวณนี้เคยมีพลับพลาหรือตำหนักพระเจ้าเสือ ซึ่งพระองค์เสด็จฯ มาประทับทรงเบ็ด <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44678#msg44678) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45037#msg45037) .
อภิปราย ขยายความ............. เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยเดินทางของสุนทรภู่ไปเพชรบุรีตามความในนิราศเมืองเพชร ผ่านเหตุการณ์อันระทึกขวัญจากลมสลาตันไปแล้ว ออกจากป่าโกงกางได้ก็เลียบเลาะริมทะเลมุ่งไปเมืองเพชร เห็นฝูงลิงจับปู จับแมงดา หาหอยกินกันเป็นอาหารอันอุดมสมบูรณ์ จากคลองช่อง ผ่านย่านเขายี่สานเข้าปากตะบูน เป็นลำดับ วันนี้มาแกะรอยกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/b2qzR9h/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดคุ้งตำหนัก : ต. บางตะบูน อ. บ้านแหลม จ. เพชรบุรี เล่ากันว่าในสมัยอยุธยาตอนปลาย บริเวณนี้เคยมีพลับพลาหรือตำหนักพระเจ้าเสือ ซึ่งพระองค์เสด็จฯ มาประทับทรงเบ็ด กลอนข้างบนนี้เป็นบทและความต่อจากกลอนเมื่อวันวาน ถึงที่ตั้งวังประทับรับเสด็จทรงเบ็ดตกปลากะโห้ เป็นสถานที่แห่งหนึ่งในระหว่างทางก่อนถึงเมืองเพชร เป็นที่ซึ่งพระเจ้าแผ่นดินพระองค์หนึ่งเคยเสด็จมาประทับทรงเบ็ด ตกปลากะโห้ได้แล้วก็ปล่อยไป ประหนึ่งว่าทรงถือเป็นกีฬาชนิดหนึ่ง นัยว่าพระเจ้าแผ่นดินสมัยปลายกรุงศรีอยุธยาพระองค์หนึ่งทรงโปรดฯ การตกปลาและเคยมาประทับที่นี่ วันที่พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ไปถึงสถานที่ตั้งวังประทับทรงเบ็ดนั้น เป็นป่ารกร้าง ยังเป็นที่เลี่ยนโล่งเฉพาะที่ตั้งพลับพลาเท่านั้น ท่านเห็นสภาพวังร้างแล้วสลดใจ รำพึงถึงความไม่ยั่งยืนของสรรพสิ่งที่ล้วนเป็นอนิจจัง อย่าว่าแต่สถานที่สิ่งของเลย แม้แต่ศักดินาฐานะเกียรติยศ เมื่อมีขึ้นแล้วก็ย่อมลดลงหายไป........
(https://i.ibb.co/MnFh5zX/bh02.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/9yWwnF4/bh03.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนบางหอ : เพชรบุรี ถึงบางหอท่านสุนทรภู่ก็คิดฉงนว่า ใครนะช่างกล้ามาสร้างเรือนหอเสน่หาอยู่ในป่าในดงที่เต็มไปด้วยเสือ ทั้งทางเรือก็เต็มไปด้วยจระเข้จอมเกเร (ที่ชอบขวางคลอง) อย่างนี้ต่อให้เจ้าสาวเป็นนางสวรรค์ท่านก็ไม่ขอมาอยู่ด้วย แม้จะโศกอนาถาก็ขอทนอยู่เดียวดายดีกว่า เพราะกลัวเจ้าเสือโซมากมายในป่านี้ และกลัวจระเข้ที่ลอยเป็นแพอยู่น้ำ มีทั้งตัวเหลืองตัวดำล้วนแต่แกล้วกล้าไม่กลัวใคร เรือแจวลำใหญ่ผ่านฝูงพวกมัน มันก็ยอมถอยลอยคอคอยจะกินเหยื่อ คนในเรือที่ไม่ได้แจวก็ได้แต่นั่งภาวนาให้รอดพ้นจากคมปากของพวกมัน เรือพ้นฝูงจระเข้มาได้ก็เห็นฝูงนกกินปลาน่ารัก มันบินขึ้นสูงแล้วปักหัวพุ่งลงในน้ำจับปลากินเป็นอาหาร เสียงน้ำดังป้ำป๋วม (ท่านได้ยินเสียงอย่างนั้นนะ) “นกกระเต็นก็เต้นตามนกกามกวม ตัวเหี้ยก็ต่ายต้วมเตี้ยมตามชายเลน“ หาอาหารกินไปตามธรรมชาติของพวกมัน
(https://i.ibb.co/6J1nrdt/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/K6FWVFZ/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเขาตะเครา และ หลวงพ่อทอง แห่งวัดเขาตะเครา : เพชรบุรี ถึงเขาตะเครา ในกลอนนี้พิมพ์ผิด ตะเครา เป็น ตะคริว มีต้นฉบับเดิมที่ อ.ล้อม เพ็งแก้ว พบในหอสมุดแห่งชาติ ท่านสุนทรภู่เขียนว่า เขาตะเครา ตามชื่อที่ชาวบ้านเรียกกันมาแต่ดึกดำบรรพ์ ท่านไปถึงวัดเขาตะเครา อ.บ้านแหลม เป็นเวลาเพลพอดี จึงสั่งให้จอดเรือหน้าวัดแล้วจัดธูปเทียนขึ้นไปนมัสการหลวงพ่อสัมฤทธิ์ พระศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านให้ความเคารพนับถือกันมาก หลวงพ่อสัมทธิ์ที่สุนทรภู่กล่าวถึงนี้ ปัจจุบันเรียกว่าพลวงพ่อทอง เป็นพระพุทธรูปหล่อด้วยสำริด ศิลปะเชียงแสน (สิงห์สาม) พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร เข้ากราบไหว้และสรงน้ำ แล้วอธิษฐานขอ....ว่าอย่างไร เอาไว้อ่านกันพรุ่งนี้ดีกว่าครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 10, ธันวาคม, 2562, 10:03:15 PM (https://i.ibb.co/Xp0SWzZ/1518156011.jpg) (https://imgbb.com/) หลวงพ่อทอง วัดเขาตะเครา : เพชรบุรี
อภิปราย ขยายความ............... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่เดินทางไปเพชรบุรีตามความในนิราศเมืองเพชร มาถึงวัดเขาตะเครา บ้านแหลม ใกล้เมืองเพชรเข้าไปแล้ว พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร เดินทางไปถึงวัดเขาตะเคราได้เวลาเพลพอดี ท่านให้จอดเรือแล้วขึ้นไปเดินดูบริเวณวัดที่ร่มรื่น หอมตรลบไปด้วยกลิ่นดอกไม้นานา ครั้นชมไปทั่วบริเวณวัดแล้วก็เข้านมัสการพระพุทธรูปสัมฤทธิ์ (หลวงพ่อทอง) พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ประทับนั่งขัดสมาธิราบปางมารวิชัย ศิลปะเชียงแสน (สิงห์ ๓) แล้วขอพร........ (https://i.ibb.co/jbS5sVQ/otop-img-11562226415.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนที่ยกมาวางไว้ข้างบนนี้เป็นความต่อจากบทเมื่อวานนี้ ซึ่งสุนทรภู่ขอพระพระสัมฤทธิ์ศักดิ์สิทธิ์ว่า ขอ “ให้ได้แหวนแทนทรงสักวงหนึ่ง กับแพรซึ่งหอมห่มให้สมหวัง” ก็ไม่รู้เหมือนกันว่า ท่านต้องการแหวนกับผ้าแพรหอม เอาไปทำไม หรือว่าจะเอาไปให้หญิงสาวที่หมายตาไว้ หากได้ดังขอจะแก้บนด้วยจัดตั้งบายศรี มีละคร ตั้งเทียนเงินเทียนทอง ของเสวย ดังที่เขาเคยทำกัน แล้วท่านก็ใส่อารมณ์ขันแทรกลงไว้ว่า “ให้ได้นอนฟูกฟูเหมือนชูชก”
(https://i.ibb.co/wrXGqrg/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางครก ตัดตรงจากวัดปากคลองไปสู่วัดเขาตะเครา อธิษฐานขอพรเสร็จแล้วก็กราบลาหลวงพ่อทอง ลงเรือออกจากท่าหน้าวัด เลาะเลียบเหลี่ยมเขามาทางบ้านบางครก เห็นมะพร้าวสองข้างคลองดกดื่นตา ส้มสูกลูกไม้เหมือนในสวน ชาวบ้านนำออกมาวางเรียงรายร้องขายด้วยสำเนียงเสียงแปร่งหู ท่านบอกว่า “เสียงแปร่งเปรี้ยวหู” ก็จึงได้พูดเลียนล้อกันสนุก “อร่อยใจ” จากบางครกเรือก็เลี้ยววกไปตามลำน้ำไหล เป็นถิ่นฐานบ้านนาป่ารำไร เขาปลูกถั่วปลูกผัก ฟักแฟง ฟักทอง มากมาย แต่ฟักทองนั้น เขาเรียกว่า “น้ำเต้า” ส่วนฟักเขียวเรียกว่า “ขี้ฟ้า” … เป็นงั้นไป (https://i.ibb.co/zGzpyxm/images-4.jpg) (https://imgbb.com/) ภาษาถิ่นเพชรบุรีไม่เหมือนใคร และไม่มีใครเหมือน ใครไม่เคยได้ยินได้ฟัง เมื่อไปได้ยินได้ฟังแล้วจะงง สับสนไม่น้อยเลย เขาวางคำพูดแบบบาลีไวยากรณ์ เอาคำปฏิเสธวางไว้หลังเสมอ เช่น “ไม่ได้” เขาจะพูดว่า “ได้ไม่” และ “ไม่ถูก-ถูกไม่, ไม่ดี-ดีไม่, ไม่รู้-รู้ไม่, ไ ม่เอา-เอาไม่” อย่างนี้เป็นต้น สำเนียงหรือน้ำเสียงก็อย่างที่สุนทรภู่ท่านว่า “แปร่งเปรี้ยวหู” นั่นแล มีคำด่ากระทบที่ให้ความหมายแสบซึ้งอยู่หนึ่งคำคือ "อ้ายวัวเฒ่าเขาล้มคือสมภาร" คำว่าวัวเฒ่าเขาล้ม นั่นแหละ เขาเปรียบชายแก่ที่หมดน้ำยา ล้มไม่รู้ลุก แล้ว เหมือนพระสมภารเฒ่าชรานั่นแล
(https://i.ibb.co/LSLyj1t/painting.jpg) (https://imgbb.com/) ไหมล่ะ ...ท่านสุนทรภู่เจอสำนวนเด็ดของชาวเพชรเข้าแล้ว ถามชาวบ้านใหม่ว่า บ้านท่านขุนแขวง (น่าจะเป็นตำแหน่งนายอำเภอ) ระยะทางยังอยู่อีกไกลไหม แทนที่เขาจะตอบ กลับถามย้อน (ปฏิปุจฉา) ว่า “ท่านจะพายแรงหรือพายค่อยครับ” แล้วให้คำตอบว่า “ถ้าพายหนักสักครู่หนึ่งก็ถึงดอก” เจออย่างนี้ สุนทรภู่ก็ได้แต่ส่ายหัวแหละนะ วันนี้ที่บ้านใหม่น่าจะมีการ “ลงแขก” เกี่ยวข้าวนาข้าวเบากัน จึงมีผู้คนร่วมงานเกี่ยวข้าวมากมาย ส่งเสียงโห่ร้องเกรียวกราว และหยอกล้อกันอย่างสนุกสนาน พอเลยทุ่งนามาก็เห็นมีการตั้งเตาเคี่ยวน้ำตาล อันเป็นเอกลักษณ์ของชาวเพชรบุรี ** หยุดพักไว้ตรงนี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยแกะรอยตามท่านสุนทรภู่ต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 11, ธันวาคม, 2562, 10:41:46 PM (https://i.ibb.co/FhLH5mH/bandai4.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบันไดทอง ต. บ้านกุ่ม อ. เมืองเพชรบุรี จ. เพชรบุรี Cr. Photo By เอื้อยนาง
อภิปราย ขยายความ................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปเพชรบุรี ตามความในนิราศเมืองเพชร จากวัดเขาตะเครา บ้านแหลม แล้วเลี้ยวเข้ามาทางบางครก ถึงบ้านใหม่ใกล้เมืองเพชรเข้าไปแล้ว วันนี้มาแกะรอยตามกันต่อไปครับ กลอนข้างบนนี้เป็นความและเรื่องต่อจากเมื่อวันวาน เรือท่านถูกแจวมาถึงบ้านบางกุ่มซึ่งเป็นย่านชุมชนใหญ่ มีชื่อบ้านหนึ่งที่สุนทรภู่รู้สึกฉงนในนามที่แปลกเรียกกันว่า “บ้านสะพานยายนม” เป็นชื่อที่น่าขันนัก เขาตั้งชื่อนี้ขึ้นไว้ล้อเล่นกันหรืออย่างไร พอได้ยินชื่อบ้าน บางคนก็นึกไปถึงคุณยายนมยานโตงเตงที่เดินไปเดินมาอยู่บนสะพาน อะไรทำนองนั้น เลยบ้านสะพานยายนม ก็ถึงบ้านโพธิ์ แล้วย้อนสำนึกไปลึกซึ้งถึงอดีตที่เคยมาพักพาอาศัยอยู่ที่นี่ ย้อนกลับไปสู่อดีตในวัยหนุ่ม เมื่อกลับจากไปหาหลวงพ่อพระครูอารัญธรรมรังสี ที่บ้านกร่ำ เมืองแกลง แขวงระยอง แล้วแวะหามารดาในวังหลัง ทราบว่าหม่อมบุนนากในกรมพระราชวังหลังได้ออกจากวังกลับไปอยู่บ้านเดิมที่เพชรบุรีแล้ว แมลงภู่หนุ่มก็คิดจะไปหาญาติพี่น้องทางฝ่ายมารดาที่เพชรบุรี โดยจะอาศัยหม่อมบุนนากเป็นหลัก (นัยว่าหม่อนบุนนากเป็นญาติสนิทกับมารดาท่าน การที่มารดาท่านมาเป็นแม่นมอยู่ในวังหลัง ก็เพราะหม่อมบุนนากพามาสนับสนุนให้เป็นแม่นม) จึงออกจากวังหลัง ทิ้งบางกอกมาปักหลักอยู่ที่บ้านโพธิ์ อาศัยท่านขุนรองน้องท่านแพ่ง อยู่ในทับ (กระท่อม) นา ซึ่งต่อมาขุนรองแปลงทับนาเป็นเรือนหอ จนความทราบถึงเจ้าเมือง ก็ถูกโกรธจนถึงตัดรอน สุนทรภู่ก็จำต้องจากจร เหตุเพราะนางนวลคือหญิงคนหนึ่งที่ขุนรองพึงพอใจ สุนทรภู่จึงไม่อยู่เป็นก้างขวางคอ ท่านรำพึงถึงอดีตมากมายที่สร้างไว้ ณ บ้านโพธิ์ก่อนจะกลับบางกอก เมื่อเดือนสี่ปีระกาโน้น
แล้วก็ถึงบ้านหม่อมบุนนาก บุคคลสำคัญในชีวิตของท่านอีกคนหนึ่ง สมัยที่ท่านมาอยู่กับขุนรองบ้านโพธิ์ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากบ้านหม่อมบุนนากนักนั้น หม่อมบุนนากก็ได้ช่วยอุปถัมภ์บำรุงแมลงภู่หนุ่มด้วย และเมื่อจากทับขุนรองแล้วก็ได้มาอยู่กับหม่อมบุนนาก โดยได้ช่วยหม่อมทำไร่ทำนา หม่อมก็เมตตาจะหาคู่ให้ จัดการแต่งงานให้ร่วมอยู่กินกันอย่างเป็นฝั่งเป็นฝา แต่ท่านยังรักและรำลึกถึงแม่จันคนรักแรกแห่งวังหลังอยู่ จึงไม่คิดจะอยู่กินกับสาวเมืองเพชรคนใด และที่สุดแล้ว หม่อมบุนนากก็ได้เป็นคนเจรจาให้เจ้าครอกทองอยู่ในพระราชวังหลังยินยอมยกนางจันให้แก่สุนทรภู่ แล้วแมลงภู่หนุ่มก็ได้กลับมาเชยชมแม่จัน ณ วังหลังสมใจในที่สุด วันที่พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร อาสาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณมาทำธุระสำคัญที่เมืองเพชรคราวนี้ เมื่อผ่านถึงบ้านหม่อมบุนนาก ท่านก็ได้ย้อนรำลึกถึงอดีตอันยาวนานที่ผ่านมาเกือบ ๒๐ ปีของท่าน โดยคิดถึงใครต่อใครอีกหลายคนที่เคยรู้จักมักคุ้น โดยเฉพาะน้องหญิงที่ชื่อปรางทอง คิดจะแวะหาแต่ก็ไม่กล้า ยังตะขิดตะขวงใจอะไรอยู่ จึงผ่านเลยไป....... * วันนี้แกะรอยตามท่านสุนทรภู่มาแค่นี้ก่อนก็แล้วกันนะ พรุ่งนี้ค่อยติดตามกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 12, ธันวาคม, 2562, 10:40:07 PM (https://i.ibb.co/ysGzfyY/S-121-of-127-700x466.jpg) (https://imgbb.com/) อนุเสาวรีย์สุนทรภู่ริมท่าน้ำวัดพลับพลาชัย : เพชรบุรี Cr. Photo By banbantour.com
อภิปราย ขยายความ.................. เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปเพชรบุรีตามความในนิราศเมืองเพชร เข้าไปถึงชานเมืองเพชรบุรี เลยบ้านขุนรอง บ้านหม่อมบุนนากมาแล้ว วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/JC1wBLX/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/h9WyZHq/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบันไดทอง : เพชรบุรี / คุ้งคดอ้อยวัดบันไดทอง : เพชรบุรี (Cr. Photo By คนบ้านใหม่) กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน ท่านบอกเล่าถึงการเดินทางผ่านวัดกุฎีทองที่แลเห็นโบสถ์วิหารเรืองรอง วัดนี้ปัจจุบันนี้เรียกชื่อว่าวัดบันไดทอง อยู่ในกลุ่มวัดกุฎีดาว วัดกำแพงแลง ห่างจากตัวเมืองประมาณ ๒ กม. แม่น้ำตรงเลยวัดคดโค้งเป็นวังน้ำวนซึ่งสุนทรภู่กล่าวว่าชื่อ “คดอ้อย” (https://i.ibb.co/znXc0kZ/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/3F68PFh/006.jpg) (https://imgbb.com/) ท่าน้ำวัดพลับพลาชัย (Cr. Photo By คนบ้านใหม่) / พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดพลับพลาชัย Cr. Photo By ploenmuangpetch.com ครั้นพ้นจากคดอ้อยแล้วก็แจวเรือได้คล่องขึ้น เป็นเวลาเย็นแล้ว แจวแรง ๆ ก็ถึงเมืองพริบพรี (เพชรบุรี) ในเวลาย่ำค่ำพอดี จึงให้จอดเรือพักอยู่ที่หน้าวัดพลับพลาชัย วัดนี้ปัจจุบันยังชื่อวัดพลับพลาชัย เป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องศาสนาและวัฒนธรรมสำคัญของเพชรบุรี มีพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่ให้ศึกษากันด้วย.......
(https://i.ibb.co/QcrmjyP/laowar33cover.jpg) (https://imgbb.com/) พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร จอดเรือพักค้างแรมคืนอยู่หน้าวัดพลับหลาชัย ตื่นเช้าขึ้นก็เห็นเรือแพถ่อพายอยู่แซ่ซ้อง ขายหมากพลูข้าวของนานา ดูเนืองนองเต็มลำน้ำ เมื่อเสร็จกิจของตนแล้วท่านก็ออกเรือจากวัดพลับพลาไปเรือนขุนแพ่งเพื่อเยี่ยมเยือน ไปเห็นก็แปลกตา เพราะบ้านเรือนมีสภาพไม่เหมือนที่ท่านเคยมาอาศัยเมื่อประมาณ ๒๐ ปีก่อน และที่ร้ายไปกว่านั้น วันที่ท่านไปถึงนั้นปรากฏว่า เมียหลวง เมียน้อย และญาติพี่น้องในบ้านขุนแพ่งอยู่ในอาการไว้ทุกข์ เนื่องด้วยขุนแพ่งได้เสียชีวิตลงในศึกลาวปีนั้น คือศึกเจ้าอนุเวียงจันทน์ (ปี พ.ศ. ๒๓๖๙) นัยว่าขุนแพ่งไปรบแล้วเสียทีแก่ข้าศึกจนถึงแก่กรรมลง......
ช่วงตอนนี้เป็นเรื่องเศร้าและผิดหวังอย่างแรงสำหรับสุนทรภู่ ตั้งใจมาเยี่ยมเพื่อนเก่า แต่กลับมาพบแต่ศพเพื่อน จึงได้สวดและบังสุกุลศพเพื่อนอุทิศส่วนบุญกุศลไปให้ตามยถากรรม ศึกลาวคราวนั้น เกิดขึ้นหลังจากพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยสวรรคต ปี พ.ศ. ๒๓๖๗ เจ้าอนุเวียงจันทน์เข้ามาเคารพระศพ แล้วบังอาจทูลขอคนจากพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อไม่ได้ตามต้องการ กลับไปเวียงจันทน์แล้วก็เตรียมการยกกองทัพมุ่งมาตีกรุงเทพฯ เข้ายึดเมืองนครราชสีมาได้ ในปีนั้นคือ พ.ศ. ๒๓๖๙ ขุนแพ่งไปรบเจ้าอนุวงศ์แล้วเสียชีวิตในที่สุด (https://i.ibb.co/7VTmvPX/8645415706.jpg) (https://imgbb.com/) ตอนเดินออกจากเรือนขุนแพ่งตามสะพานจะลงเรือที่จอดอยู่หัวสะพานท่าน้ำ ปรากฏว่ามีลูกศิษย์ของท่านจำนวนมากมารอรับส่ง ศิษย์เหล่านี้ท่านเคยสอนหนังสือสมัยที่มาพักอยู่กับขุนรอง ขุนแพ่ง และหม่อมบุนนาก มีชาวบ้านนำลูกหลานมาฝากเป็นศิษย์ให้เสมียนภู่ช่วยสอนหนังสือให้ ในบรรดาศิษย์นั้นมีหญิงคนหนึ่งชื่อ ทองมี น่าจะมีอะไรมากไปกว่าความเป็นศิษย์กับอาจารย์ ท่านว่าเมื่อเห็นหน้าน้องทองมีแล้วอยากจะทัก แต่ไม่กล้า เพราะกลัวผัวของทองมีจะหึง เพราะเคยเห็นฤทธิ์ความดื้อดึง ตูมตาม ของเจ้าคนนี้มาแล้ว...... ** พักการแกะรอยตามสุนทรภู่ไว้แค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาแกะรอยตามกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 13, ธันวาคม, 2562, 10:29:58 PM (https://i.ibb.co/94HddS0/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเกาะ (วัดเกาะแก้วสุทธาราม) ต. ท่าราบ อ. เมือง จ. เพชรบุรี Cr. Photo By ploenmuangpetch.com
อภิปราย ขยายความ................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามทางสุนทรภู่ไปเพชรบุรีในนิราศเมืองเพชร ถึงบ้านขุนแพ่ง เพื่อนเก่าที่เคยมาพึ่งพาอาศัยสมัยที่ยังหนุ่ม ต้องพบกับความเศร้าและผิดหวังเมื่อทราบว่า ขุนแพ่งเสียชีวิตในการไปรบลาวเวียงจันทน์ จึงเดินทางต่อไปบ้านท่านแพ่งคนใหม่ที่มารับตำแหน่งใหม่.... กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน สุนทรภู่จากบ้านขุนแพ่งผู้ล่วงลับแล้วไปหาท่านแพ่งคนใหม่ ซึ่งก็เป็นคนคุ้นเคยกันมาก่อนเหมือนกัน นำเรื่องที่อาสาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณมาเข้าเจรจากับท่านแพ่ง ผลการเจรจาสำเร็จเสร็จสมความความปรารถนา (https://i.ibb.co/MkfLsBG/14915423-1330568096994021.jpg) (https://imgbb.com/) ครั้นเสร็จธุระแล้ว หะแรกคิดจะกลับบางกอกทันทีด้วยความดีใจที่ทำธุระสำเร็จ แต่แล้วก็กลับฉุกคิดว่าหาควรรีบกลับไม่ เพราะยังไม่ได้เยี่ยมเยือนคนรู้จักมักคุ้นอีกหลายคน ไหน ๆ ก็เดินทางมาด้วยความลำบากยากเข็ญแล้ว ก็ควรแวะเยี่ยมญาติพี่น้องทางฝ่ายมารดาและบรรดาศิษย์เก่าเสียหน่อยเถิด คิดดังนั้นแล้ว จึงไปเยี่ยมยามถามสารทุกข์สุกดิบของผู้ที่เคยรู้จักกันมาก่อน ทุกคนล้วนยินดีต้อนรับปราศรัยด้วยไมตรีอันดียิ่ง เว้นเพียงคนผู้เดียว คือ น้องอิน คนโปรดในอดีต (อินโปรดเกศของเชษฐา) เธอเห็นแล้วก็เมินไม่ยอมมองเหมือนคนไม่เคยรู้จักกัน แสดงว่าผู้หญิงชื่ออินคนนี้ น่าจะมีความหลังล้ำลึกอะไรอยู่กับหนุ่มแมลงภู่ที่เคยมาอยู่เมืองเพชรคราวก่อนโน้น เห็นทีว่าแมลงภู่หนุ่มเชยชมกลิ่นเกสรบุปผางามดอกนี้แล้วบินจรจากไป ครั้นเป็นแมลงภู่เฒ่าบินหวนกลับมาครานี้ เธอจึงมิได้สนใจใยดี ทั้งนี้ก็เพราะว่า “รักตายกลายตอเป็นกอเตย” ไปเสียแล้ว
(https://i.ibb.co/xF11FBs/w644.jpg) (https://imgbb.com/) อ้อ ...เป็นอย่างนี้นี่เอง วันนั้นเมื่อปีโน้น ไปเยี่ยมบ้านขุนแพ่ง มีการตำข้าวเม่ากัน แมลงภู่หนุ่มก็ไปกุลีกุจอช่วยคั้นกะทิ นัยว่า สาวอินเป็นคนขูดมะพร้าว ยามนั้นทุกคนพากันไปเกี่ยวข้าวในนาจะเอามาคั่วตำข้าวเม่า หนุ่มแมลงภู่กับสาวอินอยู่บ้าน หนึ่งขูดมะพร้าวหนึ่งคั้นน้ำกะทิ แล้วก็มีการหยอกเอินกันตามประสาหนุ่มสาว สาวอินหยิกข่วนแมลงภู่หนุ่มอย่างแรงจนเล็บหัก ผิวหนังแมลงภู่หนุ่มที่แขนเป็นรอยลายพร้อยด้วยรอยเล็บ ทำอะไรกับน้องนางอินคนโปรดเข้าไว้ในอดีตอย่างนี้ รอยเล็บนางยังไม่จางหาย และรอยแค้นใจนางน้องอินจึงยังมิคลายเช่นกัน
(https://i.ibb.co/kBhKpct/3744297e5cb4102cedb3dd2ca561e229-1522918575.jpg) (https://imgbb.com/) จากบ้านน้องอินคนโปรด แล้วก็เลยไปบ้านหลานสาวที่วัดเกาะ แล้วเลยไปบ้านตาลเรียงไม่ไกลจากวัดเกาะนัก ตั้งใจเอาผ้าแพรไปมอบให้ ก็พอดีวันนี้เป็นวันงานมงคลสมรสของน้องอีกหนึ่งนาง อุตส่าห์เดินจากเรือขึ้นไปจนถึงบ้าน พอรู้ว่าเขากำลังทำพิธี “ซัดน้ำ” คือหลั่งน้ำสังข์อวยพรให้คู่บ่าวสาว ก็ไม่กล้าเข้าไป ต้องหักใจจากลา ก่อนจากก็เอาผ้าแพรที่นำมาให้นั้น มอบไว้กับ “ป้าทรัพย์” ให้มอบแทนหลังจากเสร็จพิธีแล้ว พร้อมฝากบอกว่าอีกสักปีหรือปีครึ่ง เมื่อมีลูกแล้วจะมาผูกข้อมือบ้าง ขออย่าได้ระคางหมางหมองเลย จากนั้นก็เดินกลับมาลงไปเที่ยวฉลองคุณท่านทุกบ้านเรือน........ ** วันนี้แกะรอยท่านสุนทรภู่มาแค่บ้านตาลเรียง ย่านวัดเกาะกลางเมืองเพชรก่อนนะครับ พรุ่งนี้ค่อยมาแกะรอยตามท่านต่อไปก็แล้วกัน.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 14, ธันวาคม, 2562, 10:24:49 PM (https://i.ibb.co/c6rw9fj/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระพุทธไสยาสน์ (วัดพระนอน) :ต. คลองกระแชง อ. เมือง จ. เพชรบุรี
อภิปราย ขยายความ...................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่เตินทางไปเพชรบุรีในนิราศเมืองเพชร ท่านไปย่านวัดเกาะแก้วสุทธาราม เยี่ยมเยือนหลานสาวอีกคนหนึ่ง เอาผ้าแพรไปมอบให้ แล้วเลยไปบ้านตาลเรียง ด้วยตั้งใจเอาผ้าแพรไปมอบให้อีกเช่นกัน พอไปถึงก็เห็นผู้คนเต็มไปหมด ทราบว่าเขากำลังทำพิธีรดน้ำสังข์อวยพรให้คู่บ่าวสาว และเจ้าสาวก็คือน้องคนที่จะเอาผ้าแพรไปให้นั่นเอง จึงถึงกับยืนเซ่ออยู่เป็นนาน ไม่กล้าเข้าไปในบ้าน พอดีป้าทรัพย์คนรู้จักกันอีกคนหนึ่งโผล่ออกมาจากบ้านงาน เห็นเข้าก็ทักทาย ท่านจึงมอบผ้าสำรับหนึ่งให้ป้าทรัพย์นำไปมอบให้แทน แล้วเดินกลับมาลงเรือ........ (https://i.ibb.co/TP6LDDk/1407332368-image-o.jpg) (https://imgbb.com/) พระพุทธไสยาสน์(วัดพระพุทธไสยาสน์: เพชรบุรี) กลอนข้างบนนี้ เป็นตอนต่อจากเมื่อวันวาน เดินจากบ้านตาลเรียงที่เขากำลังมีงานมงคลสมรส แล้วลงเรือแจวต่อไปวัดพระนอน ท่านเล่าว่าไปไหว้พระนอน (พุทธไสยาสน์) ซึ่งเป็นพระพุทธรูปที่งดงามมาก ท่านไปนั่งถือพัดโบกวีพระพุทธไสยาสน์องค์นี้ด้วย ปัจจุบันพระพุทธรูปองค์นี้อยู่วัดพระพุทธไสยาสน์ (วัดพระนอน) ถนนคีรีรัถยา อยู่ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้เขาวัง ในตำบลกระแชง สร้างมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีไทย
(https://i.ibb.co/F8SWHFf/15.jpg) (https://imgbb.com/) จากนั้นท่านก็คิดขึ้นได้ว่า มาคราวนี้เป็นหน้าหนาว จึงควรหาผ้ามาห่มองค์พระพุทธไสยาสน์ และก็นึกได้ว่ายังมีผ้าแพรหอมที่ตั้งใจเอามาฝากน้องสาวหลายคน แต่ไม่ได้มอบให้ เพราะว่าน้องสาวนั้น ๆ ไม่สนใจใยดี อย่างเช่นน้องอินคนโปรดเป็นต้น จึงตกลงใจนำผ้าแพรเหล่านั้นมาคลี่ห่มตรงอกพระนอน แล้วก็ตั้งจิตอธิษฐานว่า ขออานิสงส์ของการถวายผ้าห่มแพรหอมนี้ เป็นพลวปัจจัยในภายหน้า ขอให้ตนได้เป็นคนรูปงาม สองแก้มหอมปานเกสรดอกไม้ เนื้อกายหอมขจรไกล ให้คนที่แสนงอนมาง้อขอชิมกลิ่นหอม ผ้าใหม่ขอให้ได้สีทับทิมขลิบริมอบกลิ่นสุคนธ์หอมฟุ้งจรุงใจ ครั้นท่านอธิษฐานดังนี้แล้ว บรรดาศิษย์ที่ติดตามไปได้ยินเข้าก็เกิดศรัทธา คนที่มีผ้าห่มก็เอามาห่มองค์พระนอนแล้วอธิษฐานว่า ขอให้ตนมีเนื้อหอมเหมือนกลิ่นกระแจะจันทน์ เพื่อจะได้เยาะคนขอจูบรักรูปเรา.....
(https://i.ibb.co/SVm27BJ/www-thaidode-com.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/R7b3TGj/201805152d1c74517bc4f339990654744f186dee161951.jpg) (https://imgbb.com/) บันไดอิฐเขาวัง / เขาวัง หรือ พระนครคีรี ออกจากวัดพระนอนแล้วเลี้ยวเที่ยวไปทางบันไดอิฐ เดินชมแมกไม้นานาพรรณ หินผาคณานกไปอย่างเพลิดเพลินเจริญใจ กลอนชมไม้ของท่านตอนนี้ไพเราะมาก (https://i.ibb.co/TBGpqhf/1278382201.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/XxKxDM7/103409.jpg) (https://imgbb.com/) หลังจากเดินเวียนรอบเขาวังแล้ว พอแดดร่มลมตกก็ออกกลางทุ่ง ชมทุ่งนาป่าตาล ชื่นชมว่าคนทำตาลโตนดล้วนแต่มีน้ำใจดีงาม มีมีดปาดตาลขัดเอว แบกพะองยาวไปพาดต้นโตนด ปีนขึ้นไปใช้มีดปาดงวงโตนดแล้วใช้กระบอกรองน้ำหวานจากงวงโตนด เอาลงมาทำน้ำตาลโตนด เมื่อมีใครไปขอดื่มน้ำตาลเขาก็ยินดีให้ดื่มกินจนอิ่ม ไม่หวงเลย (https://i.ibb.co/bvkLYq7/IMG-7939.jpg) (https://imgbb.com/) บันได้ขึ้นเขาหลวงเพชรบุรี (Cr. Photo By นางสาวอนัญญา อิสโร) จากนั้นท่านก็ไปขึ้นเขาหลวง เดินไปตามเนินบันไดที่สองข้างทางเดินเต็มไปด้วยดอกไม้นานามากมาย มีหมู่ภุมรินบินว่อนเชยชมกลิ่นและดูดรสเกสรดอกไม้ และที่สำคัญก็คือมีผึ้งหลวงฝูงใหญ่บินมาเสียงหึ่ง ๆ เหมือนเสียงฆ้องมุย เข้าเกาะกุมดอกไม้แล้วดูดรสหวานจากเกสรกลับไปสู่รวงรัง........ ** วันนี้แกะรอยตามท่านสุนทรภู่มาแค่เขาหลวงก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาแกะรอยตามท่านต่อไปใหม่ครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 15, ธันวาคม, 2562, 10:06:34 PM (https://i.ibb.co/rHBfH9m/5.jpg) (https://imgbb.com/) ถ้ำเขาหลวง : ต. ธงชัย อ. เมืองเพชรบุรี จ. เพชรบุรี
อภิปราย ขยายความ.............. เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปเพชรบุรีในนิราศเมืองเพชร ท่านไปไหว้พระนอนซึ่งเป็นพระไสยาสน์องค์ใหญ่ อายุเก่าแก่มาแต่สมัยกรุงศรึอยุธยา แล้วเดินดูรอบ ๆ เขาวัง จากเขาวังออกท้องทุ่งผ่านดงโตนดที่เขาทำน้ำตาลแล้วไปขึ้นเขาหลวง ชมนกชมไม้นานา.... วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/YN5vym5/image.jpg) (https://imgbb.com/) ทิวทัศน์เมืองเพชรจากยอดเขาหลวง กลอนข้างบนนี้ พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร กำลังเพลิดเพลินเดินชมนกชมไม้บนเขาหลวง ชื่นชมความงามธรรมชาติบนภูลูกนี้ ท่านว่าเดินกันจนถึงยอดที่ตั้งพระเจดีย์ด้วยความเหนื่อยอ่อน และไม่นานก็หายเหนื่อย แลดูรอบ ๆ ยอดภูหลวง มีหมู่เมฆลอยล้อมยอดคีรี ประหนึ่งขึ้นไปอยู่บนวิมานเมฆ มองลงเบื้องล่างแลเห็นทุ่งนาป่าตาลโตนด เลยไปเป็นหาดทรายชายทะเลหลวง เห็นนกโผบินว่อนร่อนไปมาหาเหยื่อ บางตัวที่ไม่มีคู่บินเดี่ยวมาเดียวดาย ก็ส่งเสียงกู้ร้องหาคู่อยู่แซ่ซ้อง ที่ทุ่งกว้างเบื้องล่างนั้นเห็นคนเดินเป็นหมู่ บ้างก็หาบกระบอกน้ำตาลหนักจนคานอ่อนลู่ บ้างก็พูดล้อหยอกเอินกันเป็นที่สนุกสนานตามประสาชาวบ้าน......
(https://i.ibb.co/MpG0vGd/2.jpg) (https://imgbb.com/) พระพุทธรูปปางไสยาสน์ : ถ้ำเขาหลวง เพชรบุรี มองลงมาจากยอดเขาหลวง เห็นล้อเกวียนเคลื่อนไหวไปมาเต็มท้องทุ่งจังหัน (นาข้าว) อยู่บนยอดเขาหลวงจนเพลาเย็น จึงเดินลงมาเข้าชมถ้ำที่มีพระพุทธรูปปางไสยาสน์อยู่ในนั้น เห็นสภาพในถ้ำแล้วก็สลดใจ องค์พระถูกคนใจบาปเจาะทุบทำลายตรงทรงอกและข้อเข่าจนเสียหายมาก (https://i.ibb.co/4RpvGGp/image.jpg) (https://imgbb.com/) ถ้ำเขาหลวง : เพชรบุรี ชะรอยว่าคนบาปคงจะขุดเจาะหาของที่ต้องประสงค์ ผนังพังทับยับเยินอยู่กับถ้ำ ภายในถ้ำพระนอนนั้น เป็นโถงใหญ่ มีหินงอกหินย้อยลดหลั่นเป็นชั้นช่องแลสลับเลื่อมลายงดงามมาก ท่านคิดว่าหากมีฤทธิ์เดชมากพอแล้วจะช้อนยกภูเขาลูกนี้ไปตั้งไว้ริมกรุงเทพมหานคร ให้ชาวเมืองได้ชื่นชมกันบ้าง ถ้ายกเขาลูกนี้ไปไว้ริมเมืองหลวงได้จริง เห็นทีว่าหนุ่มสาวชาวกรุงคงจะแย่งกันจับจองห้องหับในถ้ำอันสวยงามนี้เป็นแน่ ท่านคิดพลางเดินชมถ้ำเรื่อยไปจนถึงห้องน้อยที่มีรอยหนังสือลายมือสวยดี แล้วหวนรำลึกถึงอดีตที่ท่านบอกว่า “เมื่อเป็นบ้าเคยมานอน” อ้าว ! ถ้ำนี้มีความหลังของสุนทรภู่ฝังอยู่ มันยังไงกันแน่หนอ ? ** วันนี้แกะรอยตามดูท่านมาถึงตรงนี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาดูกันต่อว่า ถ้ำพระนอนบนเขาหลวงเมืองเพชรนี้ สุนทรภู่ท่านมีอดีตชีวิตอะไรของท่านฝังไว้บ้าง พบกันพรุ่งนี้ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 17, ธันวาคม, 2562, 10:32:42 PM (https://i.ibb.co/3NGxLMs/1105.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปเพชรบุรีในนิราศเมืองเพชร ท่านเที่ยวชมเขาวัง เขาหลวง ด้วยการเดินเท้าอย่างทรหดอดทน ขึ้นไปถึงพระเจดีย์บนยอดเขาหลวงแล้ว ลงมาเข้าถ้ำพระนอน ครั้นเข้าไปในถ้ำถึงห้องหินห้องหนึ่ง ก็หวนรำลึกถึงอดีตที่ท่านเคยเข้ามานอนพักหลบภัยอยู่ในถ้ำ จนมีอดีตฝังไว้ในถ้ำแห่งนี้ วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/T24n3xm/1473321020-140668-01-02-2-450x300.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวานนี้ ท่านภิกษุภู่ สุนทรโวหาร รำลึกถึงความหลังว่า เคยมาอาศัยหลับนอนโดยมีหญิงชื่อ จัน มาอยู่เป็นคู่ทุกข์คู่ยาก นอนเรียงเคียงกันบนฟื้นหินกระด้างเย็น ท่านกล่าวกลอนกล่อมเป็นทำนองช้าชาตรี จนแขนซ้ายที่ใช้แทนหมอนให้น้องจันหนุนนั้นชาดิกเลย หญิงชื่อจัน ในกลอนนี้เดิมเข้าใจกันว่า คือ แม่จันนางในวังหลัง คนรักแรกของสุนทรภู่ ซึ่งเชื่อกันว่าหลังจากที่ท่านไปหาหลวงพ่อที่เมืองแกลงกลับมาแล้วเลยไปเมืองเพชร ร่อนเร่อยู่กับท่านรอง ขุนแพ่ง อาศัยบารมีหม่อมบุนนากอยู่ระยะหนึ่ง หม่อมบุนนากเจรจาให้เจ้าครอกทองอยู่ยินยอมยกแม่จันให้เป็นคู่ผัวตัวเมียกับหนุ่มแมลงภู่ แต่อยู่ได้ไม่นานก็เกิดเรื่องในราชสำนัก มีการทอดบัตรสนเท่ห์ขึ้น เสมียนภู่แห่งวังหลังต้องสงสัยด้วย เมื่อมีคนมีกระซิบบอกว่าต้องสงสัยก็กลัวภัย จึงพาแม่จันหนีไปเมืองเพชร แต่ไม่กล้าอาศัยอยู่กับ ท่านรอง ขุนแพ่ง และหม่อมบุนนาก จึงเข้าไปหลบอยู่ในพระนอนบนเขาหลวงแห่งนี้ แต่อ่านกลอนตอนท้ายแล้ว ความเชื่อเดิมนั้นน่าจะผิดไปแล้ว เพราะคำกลอนที่ว่า “ชมลูกจันกลั่นกลิ่นระรินรื่น จนเที่ยงคืนแขนซ้ายกลายเป็นหมอน” และ “ยังรินรินกลิ่นกลั่นจันทน์กระแจะ” ในถ้ำนี้ ไม่น่าจะเป็นกลิ่นแม่จันจากวังหลัง จึงควรเป็นไปได้ว่าสุนทรภู่หนีภัยบัตรสนเท่ห์มาเพชรบุรีเพียงลำพัง พึ่งท่านรอง ขุนแพ่ง ในระยะสั้น ๆ เห็นไม่ปลอดภัยจึงหลบเข้าอยู่ในถ้ำแห่งนี้ หญิงชื่อจันทน์ที่มานอนอยู่กับท่านในน้ำนี้ น่าจะเป็นจันทน์เมืองเพชร ที่ท่านจากไปบางกอกแล้วเข้ารับราชการจนขาดการติดต่อกับจันทน์คนนี้ ครั้นกลับมาคราวนี้ เห็นถ้ำที่เคยนอนคู่กับจันทน์แล้วน้ำตาไหลพรากไม่รู้ว่า “เพื่อนยากยังไม่เห็นเป็นไฉน จะไปเรือนเยือนเยี่ยมก็เจียมใจ ขอสั่งไว้เถิดถ้ำที่ช้ำทรวง” (https://i.ibb.co/m5Tpr16/12669466-1036983509658517-6530197134890354423-n.jpg) (https://imgbb.com/) วันที่ท่านกลับมาเมืองเพชรอีกที จันทน์เพื่อนยากก็ยังอยู่ในเมืองเพชร และเห็นทีว่าเธอมีครอบครัวไปแล้ว จึงไม่กล้าไปเยี่ยม ได้แต่สั่งความฝากถ้ำไว้ คำฝากความตรงนี้ ออเซาะหวานนักเชียวว่า “....เขาช่วยเล่าเถิดว่าเขาไม่ล่อลวง แต่เขาหวงเขาห้ามต้องขามใจ” กลอนสั่งถ้ำเขาหลวงตรงนี้คือหลักฐานพยานว่า สุนทรภู่เคยมีภรรยาเป็นชาวเมืองเพชรอีกคนหนึ่งเธอชื่อ จันทน์ และคงเป็นด้วยเหตุนี้ “น้องอิน” คนโปรดที่เคยฝากรอยเล็บไว้ให้คราวอยู่บ้านขุนแพ่ง จึงได้โกรธถึงขั้นเกลียดไม่ยอมมองหน้า ด้วยตอนที่หนีภัยมาอยู่ในถ้ำแทนที่จะมาชวน “ลูกอิน” ไปนอนเป็นเพื่อนด้วยแต่กลับไปชวน “ลูกจัน” ไปนอนเป็นเพื่อนแทนเสียนี่ อย่างนี้ก็ควรต้องโกรธไปจนตายแหละนะ
(https://i.ibb.co/Pgf9m6N/dinsawb2.jpg) (https://imgbb.com/) Cr. Photo By dinsawb2 เขียนความสั่งนางน้องจันทน์ฝากถ้ำเขาหลวงแล้ว ก็ออกจากถ้ำลงเขาเมื่อเวลาใกล้สองยามแล้ว เดินลงพ้นดงเขาเข้าท้องทุ่งนา ในคืนพระจันทร์เพ็ญเด่นดวง ท้องฟ้าโปร่งใส แสงเดือนจึงสว่างราวกะกลางวัน ตามดงหญ้าสองข้างทาง มีกระต่ายป่าออกมากระโดดโลดเต้นเล่นแสงจันทร์กันอยู่ พวกศิษย์ท่านสุนทรภู่ก็วิ่งไล่จับกระต่ายกันอย่างสนุกสนาน ขณะเดินผ่านระหว่างดงตาลโตนด ลูกโตนดสุกงอมร่วงหล่นเสียงกรากตึง พวกศิษย์ก็พากันตกตะลึง พอรู้ว่าลูกตาลตกลงมาก็พากันขบขันในความเป็นคนขวัญอ่อนของพวกตน เสียงนกกลางคืนร้องทักกันเจียวจาว ท่านกลับคิดไปว่าเสียงนกเหล่านั้นช่างเหมือนเสียงสาวชาวพริบพรีเสียเหลือเกิน...... ** วันนี้แกะรอยตามสุนทรภู่ในนิราศเมืองเพชรมาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาแกะรอยตามท่านกันต่อไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 18, ธันวาคม, 2562, 10:15:04 PM (https://i.ibb.co/smDhjc7/5-by-www-touronthai-com.jpg) (https://imgbb.com/) พระปรางค์ 5 ยอดวัดมหาธาตุวรวิหาร จ. เพชรบุรี
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามท่านสุนทรภู่ไปเพชรบุรีในนิราศเมืองเพชร แหล่งสุดท้ายที่ท่านไปคือ ถ้ำเขาหลวง ไปรำลึกถึงอดีตที่เคยหลบหนีภัยไปยู่ในถ้ำแห่งนี้ มีผู้หญิงชื่อจัน หรือ ลูกจันทน์ไปอยู่ด้วยเป็นเวลานานพอสมควร พอเห็นว่าเรื่องราวทางพระราชวังสงบแล้วจึงลาจากจันกลับเข้าบางกอก และเข้ารับราชการในที่สุด ท่านมาคราวนี้ไม่กล้าที่จะไปเยี่ยมเยือนที่เรือนจัน เพราะเธอมีครอบครัวเป็นฝั่งฝาไปแล้ว จึงเขียนความสั่งฝากถ้ำไว้ก่อนอำลาลงจากเขาหลวง ผ่านท้องทุ่งนาป่าตาลกลับมาเรือที่จอดไว้... (https://i.ibb.co/cCCF2SR/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระธาตุ (วัดมหาธาตุวรวิหาร) : จังหวัดเพชรบุรี กลอนข้างบนนี้ ต่อจากเมื่อวันวานนี้เป็นความตอนอาวสาน ท่านว่าเดินตรงมาถึงหน้าวัดพระธาตุ (มหาธาตุ) แลดูพระปรางค์ไม่เห็นมีเงาก็แปลกใจ แต่ไม่คิดอะไรมาก ยามนั้นเป็นเวลาใกล้รุ่งสางสว่างแจ้ง ไก่โต้ง ไก่อู ไก่แจ้ ก็พากันขันยามรับอรุณแห่งวันใหม่แล้ว จึงลงเรือที่จอดรออยู่และสั่งออกเรือกลับเข้ากรุงเทพมหานครทันที ความในนิราศเมืองเพชรฉบับกระทรวงศึกษาธิการก็จบลงด้วยเนื้อหาสาระใจความเพียงเท่านี้ แต่ทว่านิราศเมืองเพชรอีกฉบับหนึ่งที่ อาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว ปราชญ์ (ชาวบ้าน) แห่งเมืองเพชรค้นพบในหอสมุดแห่งชาติ มีความบางช่วงบางตอนและบางถ้อยคำต่างไปจากนิราศเมืองเพชรฉบับ (หลวง) นี้ อย่างเช่นตอนที่ท่านจะกลับกรุงเทพมหานคร ได้เขียนไว้ว่า
คำกลอนตอนนี้บ่งบอกว่า ก่อนจะเดินทางกลับบางกอก ท่านไปลาเหล่าญาติที่เป็นชนเชื้อพราหมณ์รามราช โดยขอร้องให้ยายคำพาไปบ้านเก่าของต้นตระกูลฝ่ายมารดาซึ่งเป็นบ้านประตูไม้ไผ่ ที่นั้นยังปรากฏหลักฐานสำคัญเช่นเทวสถานที่สถิตพระอิศวร เสาชิงช้า เป็นต้น ท่านรำพึงรำพันถึงโคตรญาติที่ล่วงลับแล้วกรวดน้ำอุทิศส่วนบุญไปให้ นิราศเมืองเพชรที่ อ.ล้อม เพ็งแก้ว อ้างว่าค้นพบต้นฉบับในหอสมุดแห่งชาติจึงนำออกมาเผยแผ่ แต่มีนักวิชาการหลายท่านไม่เชื่อถือ บางท่านถึงกับกล่าวหาว่า อ.ล้อม แต่งขึ้นเองเสียอีก แต่เรื่องนี้พิสูจน์ได้ไม่ยาก เพราะหอสมุดแห่งชาติไม่ได้หนีหายไปไหน ใครไม่เชื่อ สงสัยใด ๆ ก็น่าจะไปค้นหาดู พิสูจน์ความจริงได้เสมอ (https://i.ibb.co/PNBhD9s/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดโพธิ์ (วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ) : กรุงเทพฯ อย่างไรก็ตามเถิด เป็นอันยุติได้ว่าสุนทรภู่เดินทางไปเพชรบุรี ด้วยอาสาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณไปทำธุระให้เรื่องหนึ่ง ท่านแพ่งคนใหม่รับทำธุระให้ตามที่ไปเจรจา แล้วก็เดินทางกลับมาบางกอก ท่านจันทร์ว่าในปี พ.ศ. ๒๓๗๕ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณทรงออกผนวชประทับ ณ วัดพระเชตุพนฯ และได้ชวนให้พระภิกษุภู่เข้ามาอยู่วัดพระเชตุพนฯ ด้วยกัน (https://i.ibb.co/7zQVVn4/image.jpg) (https://imgbb.com/) รูปหล่อของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ในตำหนักวาสุกรี วัดโพธิ์ ครั้นพระองค์เจ้าลักขณานุคุณลาผนวชแล้ว พระภิกษุภู่ก็ยังคงอยู่ในสำนักวัดพระเชตุพนฯ ซึ่งมีพระกรมหมื่นนุชิตชิโนรสเป็นผู้ปกครอง ในช่วงนี้ภรรยาคนที่ชื่อ นิ่ม ซึ่งเป็นคนบางกรวยถึงแก่กรรมลง ท่านจึงต้องรับบุตรชายชื่อ ตาบ พยานรักของท่านกับนิ่มมาเลี้ยงดู หนูตาบ มาอยู่คู่กับหนูพัดที่วัดพระเชตุพนฯ ตั้งแต่นั้นมา ในขณะที่อยู่วัดพระเชตุพนฯ นี้ท่านได้เดินทางไปแถว ๆ อยุธยาอีกครั้ง คราวนี้ไปแสวงหายาอายุวัฒนะ ซึ่งมีลายแทงระบุว่าอยู่ที่วัดเจ้าฟ้าอากาศ ได้แต่งนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งชื่อ นิราศวัดเจ้าฟ้า โดยใช้ชื่อผู้แต่งว่า “เณรหนูพัด” จะลองเสียเวลาแกะรอยตามท่านไปวัดเจ้าฟ้ากันสักคราวดีไหมเอ่ย ? ขอนอนคิดสักคืนหนึ่งนะว่า จะแกะรอยตามสุนทรภูกับเณรหนูพัดไปอยุธยาในนิราศวัดเจ้าฟ้าดีไหม พรุ่งลองมาเปิดอ่านดูก็แล้วกันนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 19, ธันวาคม, 2562, 10:20:57 PM (https://i.ibb.co/6gxR9M9/wat-pho.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระเชตุพนฯ (วัดโพธิ์) : กรุงเทพฯ
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรายตามสุนทรภู่ไปเพชรบุรีในนิราศเมืองเพชร จบเรื่องนิราศเมืองเพชรซึ่งเป็น “มาตุภูมิ” ของสุนทรภู่ไปแล้ว ความในนิราศเมืองเพชรนี้แหละ ที่เป็นพยานหลักฐานยืนยันว่า สุนทรภู่มีมารดาเป็นคนเมืองเพชรแน่นอน และไม่จำเป็นต้องกล่าวย้ำในที่นี้อีกแล้ว วันนี้ผมตกลงใจว่าจะลองแกะรอยตามสุนทรภู่ไปตามหายาอายุวัฒนะ ซึ่งปรากฏอยู่ในลายแทงว่ามีอยู่ที่วัดเจ้าฟ้าอากาศ วัดนี้เป็นวัดอยู่ในนิราศแต่ในทางภูมิศาสตร์ประวัตศาสตร์ยังหาไม่พบว่าตั้งอยู่ในแห่งหนตำบลใด มีคนเที่ยวค้นหากันมาไม่น้อยแล้วก็ยังไม่พบตำแหน่งพิกัดที่แน่นอน ด้วยคิดว่าหากจะแกะรอยตามสุนทรภู่ไปในนิราศวัดเจ้าฟ้า อาจจะพบที่ตั้งของวัดนี้ก็ได้ จึงตกลงใจเริ่มแกะรอยตามสุนทรภู่ต่อไป (https://i.ibb.co/nw2vD48/image.jpg) (https://imgbb.com/) ท่าเตียน วัดพระเชตุพนฯ : Cr. Photo By กิตติพงศ์ นิยมสูตร กลอนข้างบนนี้คือ ความขึ้นต้นของนิราศวัดเจ้าฟ้า ที่ท่านสุนทรภู่แต่งในนามของ “เณรหนูพัด” บุตรชายคนโตของท่านที่เกิดกับแม่จัน ณ วังหลัง สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และ อาจารย์ฉันท์ ขำวิไล ว่าตรงกันว่า พระภิกษุภู่มาอยู่วัดพระเชตุพนฯ ตามคำชักชวนของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณซึ่งผนวชอยู่ที่วัดนี้ และตอนนั้นหนูพัดก็ได้บรรพชาเป็นสามเณร อยู่ปฏิบัติรับใช้พระภิกษุพระองค์เจ้าลักขณานุคุณจนลาผนวชไป นัยว่าพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ได้ลายแทงมาแผ่นหนึ่ง ลายแทงนั้นระบุว่ามียาอายุวัฒนะศักดิ์สิทธิ์อยู่ที่พระเจดีย์วัดเจ้าฟ้าอากาศทางเหนือกรุงศรีอยุธยา จึงปรารถนาจะได้ยาวิเศษขนานนี้ เมื่อได้โอกาสจึงใช้เรือเป็นพาหนะเดินทางไปแสวงหายาตามลายแทงนั้น ท่านลงเรือออกจากท่าน้ำวัดพระเชตุพนฯ (ท่าเตียน) แล้วเริ่มแต่งนิราศในนามเณรหนูพัดดังปรากฏข้างบนนี้........
(https://i.ibb.co/Ht9Ydgf/wat-arun.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/Xfn4jrh/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดแจ้ง (วัดอรุณราชวราราม) / วัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆังโฆสิตาราม) เรือประทุนลำใหญ่แจวจากท่าเตียนทวนสายน้ำในลำเจ้าพระยา ผ่านวัดแจ้ง (วัดอรุณราชวราราม) ถึงวัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆังโฆสิตาราม) ก็ยกมือบังคมบรมธาตุ ที่บรรจุพระอัฐิธาตุเจ้าครอกทองอยู่พระชายาในกรมพระราชวังหลัง แล้วหวนรำลึกถึงพระเดชพระคุณที่ท่านมีต่อตนจนสุดพรรณนา ท่านนึกเสียดายว่า เจ้าครอกทองอยู่ผู้งามทั้งรูปโฉมและจิตใจ “โอ้พระคุณขาดยศทั้งงดงาม” ไม่ได้รับการสถาปนาอิสริยยศใด ๆ จนกระทั้งสู่สวรรค์ครรไล...... * วันนี้แกะรอยตามสุนทรภู่ในนิราศวัดเจ้าฟ้ามาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยแกะรอยกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 20, ธันวาคม, 2562, 10:18:59 PM (https://i.ibb.co/YddbqVN/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางกอกน้อย กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๔๔๕ Cr. เพจ ภาพในอดีตหายากฯ คลิก (https://web.facebook.com/papboran/?_rdc=1&_rdr)
อภิปราย ขยายความ.................. เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านเริ่มแกะรอยตามสุนทรภู่ในนิราศวัดเจ้าฟ้า เรือประทุนขนาดสี่แจวของท่านออกจากท่าเตียนผ่านวัดอรุณฯ วัดระฆัง ท่านก็รำพึงรำพันถึงเจ้าครอกทองอยู่ พระชายาในกรมพระราชวังหลังผู้มีพระคุณ จนเรือเลยวังหลังไป วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/h1XhtCb/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางกอกน้อย : กรุงเทพฯ กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือไปถึงปากคลองบางกอกน้อยซึ่งท่านเรียกว่า “ปากง่าม” เพราะตรงนั้น (บริเวณวัดดุสิตาราม) ดูลักษณะเหมือนปากง่าม มีปลายแหลมดุจลูกศร ท่านก็รำพึงรำพันว่าทรวงท่านเศร้าเหมือนต้องศร จำจากจรเมืองหลวงรอนแรมไปราวไพร เคยชมเมืองเรืองระยับด้วยแสงสี ต้องไปชมห้วยหนองคลองบึงที่เต็มไปด้วยแพจอกดอกแขม เคยชมหน้าขาว ๆ นวลก็ต้องไปชมหน้าตามอมแมม เสียดายดวงพวงผกามณฑาทิพย์ที่หวงพุ่มจนภุมรินไม่บินเข้ากรายใกล้ ต้องร่วงโรยกลีบเกสรสิ้นกลิ่นไปในที่สุด (ดุจดังสาวสวยรวยทรัพย์สูงยศศักดิ์ที่เป็น “สาวบนคานทอง” ในยุคปัจจุบันนี้แล)
(https://i.ibb.co/1M8VnN1/image.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนคลองบางพรม : กรุงเทพฯ ถึงบางพรม ท่านไม่ได้คิดถึงเรื่องการประพรมน้ำ หากแต่คิดถึงพระพรหมที่มีสี่หน้า เหมือนจงใจจะกระทบกระเทียบเปรียบเปรยใคร ๆ มีหน้าเป็นร้อยหน้าพันหน้ามากกว่าพระพรหม กลอนบทนี้เป็นปรัชญาคติที่ดีเยี่ยมมาก แล้วท่านก็แถมว่า เสียดายรักภักดีที่ให้แก่คนที่ใช้เล่ห์ลิ้นลมลวงหลอกใช้ จนต้องเจ็บอกฟกช้ำระกำตรม.....
(https://i.ibb.co/xSqyHW6/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางจาก: กรุงเทพฯ Cr. Photo By คุณสร้อยฟ้ามาลา ครั้นถึงบางจากท่านก็ครวญว่า ไม่รู้เป็นกรรมที่สร้างแต่ปางไหน เกิดมาชาตินี้มีแต่หญิงชิงชังรังเกียจ จะรักใคร ๆ เขาก็ไม่ปรานี วันนี้จึงไม่ไม่มีนางใดจะให้จากเลย เรือเลยบางจากถึงบางพลู ก็คิดถึงใบพลูที่กินกับหมาก ชาวบ้านสามัญทั่วไปก็เอาใบพลูใส่กระบะให้หยิบมาบ้ายปูนกินเอง แต่คนที่มีบุญหนักศักดิ์ใหญ่ก็จะมีคนเอาใบพลูบ้ายปูนจีบเป็นมวน เจียนหมากดิบวางเคียงใส่พาน ให้หยิบกินอย่างสะดวกสบาย แล้วก็คิดว่ายามนี้หากรู้ว่าใครรัก ก็จะตามไปด้วยความเพียร และจะฉีกทุเรียนที่มีหนามแหลมคมดูสักครา......
(https://i.ibb.co/M8MVT4X/image.jpg) (https://imgbb.com/) สายน้ำเจ้าพระยาหน้าตลาดแก้ว : นนทบุรี ชื่อบ้านย่านตำบลต่าง ๆ ที่สุนทรภู่ผ่านไปตามลายแทงหายาอายุวัฒนะ ตอนต้น ๆ นี้ เดินทางตามรอยเดิมที่ไปนมัสการพระพุทธบาท และภูเขาทอง ท่านบอกชื่อบ้านที่ผ่าน แต่ความคิดเห็นเกี่ยวกับชื่อบ้าน ต่างไปจากในนิราศสองเรื่องก่อนนั้น อย่างเช่นตอนที่ถึงบางอ้อ ท่านคิดอยากได้ลำต้นอ้อเอามาทำแพนแคนแล้วเที่ยวเป่าแคนเกี้ยวสาว แต่ก็จนใจที่ว่า ไม่เคยเล้าโลมชมเชยสาวลาวมาก่อนเลย ก็จึงไม่รู้ว่าจะเกี้ยวสาวลาวอย่างไรดี *** วันนี้แกะรอยตามท่านมาถึงตลาดแก้วย่านเมืองนนท์ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยแกะรอยตามท่านไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 21, ธันวาคม, 2562, 10:37:21 PM (https://i.ibb.co/1sLZSL0/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเขียน : นนทบุรี
อภิปราย ขยายความ........................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะในนิราศวัดเจ้าฟ้า จากปากคลองบางกอกน้อยผ่านบางพรม บางพลู บางจาก เรื่อยมาจนถึงตลาดแก้ว ย่านนทบุรีแล้ว การเดินทางเที่ยวนี้เป็นเส้นทางเดียวกันกับไปไหว้พระบาท และภูเขาทอง แต่ความคิดของท่านเกี่ยวกับนามบ้านต่าง ๆ ที่ผ่านถึงนั้น ต่างจากความคิดในการผ่านถึงครั้งก่อน ๆ จ ากตลาดแก้วแล้วไปไหน มาแกะรอยตามท่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/CBZ02F4/image.jpg) (https://imgbb.com/) ท่าน้ำวัดเขียน : นนทบุรี กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวานนี้ จากตลาดแก้วมาถึงวัดที่ท่านเรียกว่า “วัดตั้งฝั่งสมุทรพระพุทธสร้าง” ผมค้นหาหลักฐานที่ตั้งของวัดนี้แล้วไม่พบ จึงอยากเดาเอาเป็นว่าวัดนี้คือวัดเขมาภิรตาราม ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ท่านได้กล่าวถึงรายละเอียดไปแล้ว แต่มาคราวนี้ท่านว่า ใครแก้ปัญหาคิดปริศนาอะไรไม่ออก ก็ให้ไปตอกที่ตาพระ ซึ่งท่านเห็นเป็นเรื่องขำขัน ลองไปนึกบ้างแล้ว ก็หาที่ตอกไม่พบ จึงเลยไปถึงวัดเขียน ก็คิดจะเขียนกลอนกล่อมส่งไปถนอมโฉมนางในดวงใจ ขอให้รักที่เป็น (รักคุด) หรือรักลัก (แอบรัก) ได้สมปรารถนา
(https://i.ibb.co/JFJ20mT/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางอ้อยช้าง : บางสีทอง นนทบุรี จากวัดเขียนเรือถูกแจวทวนสายน้ำขึ้นถึงคลองขวาง บางสีทอง บางแวก ที่มีคลองแยกเป็นสองทาง แล้วก็ถึงตลาดขวัญ รู้สึกว่าเดินทางมาเที่ยวนี้ท่านบอกชื่อบ้านย่านที่ผ่านมาค่อนข้างละเอียดกว่านิราศภูเขาทอง แม้การคร่ำครวญตามความหมายของชื่อบ้านนั้น ๆ ก็ต่างไปจากนิราศเรื่องก่อน ๆ ในช่วงตอนบางสีทองนั้น ท่านว่าลมโบกพัดพากลิ่นดอกโศกสวนหวนมาให้หอมตรลบอบอวล เป็นกลิ่นหอมแบบโศก ๆ กลิ่นอย่างไรลองจินตนาการเอาเองนะครับ
(https://i.ibb.co/7pm0hN4/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองน้ำอ้อม นนทบุรี (Cr. Phot By คุณมาสบาย) จากตลาดขวัญผ่านบางขวาง (ปัจจุบันเป็นที่ตั้งเรือนจำใหญ่และเป็นแดนประหารนักโทษ) เลยไปถึงบางธรณี คราวนี้ท่านคิดครวญต่างไปจาก นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) เช่นเดียวกันกับเมื่อถึงปากเกร็ดย่านชุมชนชาวมอญ คราวนี้ท่านกล่าวถึงทุกบ้านเรือนชาวมอญเห็นแต่หญิงอุ้มเด็กอ่อน ดูเหมือนว่านางคงจะคลอดลูกแบบหัวปีท้ายปี อยู่ไฟกันจนหลังไหม้ทีเดียว ไม่สบายเหมือนหญิงชาววังที่ไม่ต้องทนย่างตัวบนกระดานอยู่ไฟนานนัก เมื่อเรือเลยปากเกร็ดเข้าคลองน้ำอ้อม (น้ำวก) แลเห็นนกบินร่อนว่อนเวหา นกกระทุงทองบินจับกลุ่มลงย่านดงบัวแล้วคลัวเคลียกันเป็นคู่ ๆ ดูน่ารัก นกกาน้ำดำหาปลาแข่งกับนกกระสาเป็นฝูง ๆ พอเรือแจวเข้าไปใกล้มันก็พากันบินหนีไปเสีย (https://i.ibb.co/yqxyvP3/9764913855-dd78b6c691-b.jpg) (https://imgbb.com/) นกยางขาวเป็นนกที่แปลก ท่านให้ความรู้เรื่องนกยางขาวว่า ในฤดูผสมพันธุ์นกยางขาวตัวผู้จะมีหางเปียออกมา หลังผสมพันธุ์แล้วหางเปียก็หลุดหายไป เวลาจะวางไข่นกยางทั้งหมดจะพากันไปวางไข่ตามโขดเขาเมืองลับแลแม่หม้าย (ไม่ใช่เมืองลับแลที่อุตรดิตถ์กระมัง) ไม่ยอมให้ผู้คนรู้เห็นไข่ของมัน เมื่อลูกมันออกจากไข่และมีปีกกล้าขาแข็งแล้วก็พากันบินออกจากเมืองลับแลไปทั่วบ้านทั่วเมือง.... ** วันนี้แกะรอยตามสุนทรภู่มาแค่คลองอ้อมปากเกร็ดก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาแกะรอยกันต่อไปนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 22, ธันวาคม, 2562, 09:36:15 PM (https://i.ibb.co/0Y9qvHp/pelicans-424348-960-720.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงในนิราศวัดเจ้าฟ้า เรือประทุนสี่แจวของท่านแล่นทวนกระแสน้ำขึ้นเหนือ จากปากเกร็ดออกคอลงอ้อม เห็นนกนานาพันธุ์ เช่นนกกระทุง นกกระสา นกยางขาวหางเปีย ท่านก็เพลินชมนก วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/x7Bdy2H/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดกู้ : บางพูด นนทบุรี กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าเรือมาถึงบางลาวเห็นแต่ลาวหูยานเป็นบ่วงเหมือนห่วงหวาย คนลาวลักษณะนี้ไม่เคยรู้เคยเห็นมาก่อน และบ้านบางลาวนี่ก็เพิ่งเคยได้ยิน น่าจะเป็นบ้านชุมชนชาวลาวเล็ก ๆ อยู่ระหว่างปากเกร็ดกับบางพูด ในนิราศภูเขาทองท่านมิได้กล่าวถึงบ้านบางลาวนี้เลย เมื่อผ่านพ้นบางลาวแล้วก็ถึงบางพูด ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) ท่านแต่งกลอนเมื่อถึงบางพูดว่า “ถึงบางพูดพูดดีเป็นศรีศักดิ์....” เป็นวรรคทองที่ติดปากติดคำคนไทยมายาวนาน แต่คราวนี้ท่านมาถึงบางพูดก็แต่งกลอนออกมาอีกแนวหนึ่งดังที่ยกมาไว้ข้างบนนี้
(https://i.ibb.co/nDRMy3V/image.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนชาวมอญย่านบางตะไนย์ (บางกงกระไน) : ปากเกร็ด นนทบุรี ถึงบางกงกระไน ได้เห็นหญิงหลากหลายวัยพายเรือบรรทุกอ้อยขายในน่านน้ำหลายลำเรือ ท่านว่าผู้หญิงที่พายเรือขายอ้อยเหล่านี้เป็นมอญกลาย ตัดผมกันไรเหมือนคนไทย ดูจริตกิริยาเห็นว่าติดจะเจ้าแง่แสนงอนอยู่สักหน่อย ผ้าห่ม (สไบ) ก็ห่มแบบลวก ๆ เมื่อถูกลมกระพือพัดแรงหน่อยก็เวิกไม่ป้องปิดของขำ ท่านเห็นแล้วก็แกล้งพูดเตือนให้รู้ตัวว่า “แพรลงแช่น้ำ อ้อยสองลำนั้นจะเอาสักเท่าไร” แม่ค้าอ้อยนั้นรู้ตัวก็หัวเราะ แล้วก็ต่อว่าแบบงอน ๆ ว่า “พ่อมากินอ้อยแบบแอบแฝง อย่างนี้ไม่อยากพูดด้วยแล้ว เจ็บอายครั้งนี้ชั้นจะจำไปจนวันตายเลย” คำว่าอ้อยสองลำในกลอนนี้หมายถึง ปทุมถันสองเต้าที่ผ้าสไบถูกลมพัดเปิดให้เห็นนั่นเอง
(https://i.ibb.co/7GvSMvP/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/c6BnrZK/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเทียนถวาย ต.บ้านใหม่ อ.เมืองปทุมธานี จ.ปทุมธานี / ภาพบรรยากาศท่าน้ำหน้าวัดเทียนถวาย จากบางกงกระไนเลยมาถึงบ้านไผ่รอบ ทางขวามือคือริมน้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออกมีวัดชื่อเทียนถวาย ทางซ้ายมือเป็นหมู่บ้านชื่อบ้านใหม่ ท่านแลเห็นแม่ค้าขายเต่าเป็นสาวทึมทึก (ไม่รู่เหมือนกันว่าท่านรู้ได้ไง) ปิดขมับจับเขม่าด้วยมินหม้อดูดำเป็นหมึก สาวทึมทึกเป็นคำเรียกหญิงที่เป็นสาวแก่ไม่มีสามี ซึ่งสมัยนี้เรียกว่า “ขึ้นคาน” หรือ “คานทอง” อะไรทำนองนั้น ท่านเห็นสาวทึมทึกที่มอมแมมแล้วก็หวนนึกไปถึงสาวชาววังชาวสวนที่ท่านคุ้นเคย ดูต่างกันราวฟ้ากะดิน ยามนั้นก็พอดีเป็นเวลาพลบค่ำ เสียงกบเขียดร้องกรีดเกรียวเซ็งแซ่เหมือนแตรสังข์ ฆ้องกลองโหมประโคมดัง สองฟากฝั่งลำน้ำเจ้าพระยาราตรีนั้นมืดมัวมองไม่เห็นอะไร เพราะเป็นคืนเดือนแรม เห็นแต่แสงหิ่งห้อยพรอยพราวแพรวจากต้นลำพูและปลายแขมที่เรียงรายอยู่ริมตลิ่ง เป็นแสงสว่างอร่ามเรืองลงกระทบผิวน้ำทำให้กระจ่างแจ่มพอเห็นลำเรือ.........
(https://i.ibb.co/GWWmT2F/Fah-T-Krittiyaporn.jpg) (https://imgbb.com/) วัดมะขาม (วัดมอญเชิงราก) : ปทุมธานี (Cr. Photo By Fah T. Krittiyaporn) เลยวัดเทียนถวายไปถึงบางแขยงที่เป็นท้องทุ่งกว้างใหญ่ แลเห็นพุ่มเงาไม้ตะคุ่ม ๆ เป็นรูปเสือสิงโตวัวควาย ท่านสอนลูก ๆ ว่าพุ่มไม้ที่เป็นรูปสัตว์เหล่านี้ ถ้ามันหันหน้าออกนอกบ้านเรือนแล้วจะป้อนกันภยันตรายนานา แต่หากหันหน้าเข้าหาเจ้าของเรือน จะทำให้ผู้คนล้มตายพลัดพรากจากกัน ถ้ามันหันหน้าเข้าบ้านเรือนเมื่อใดให้รีบตัดมันเสีย เรือลอยลำผ่านบางแขยงไปถึงเชิงรากวัดมอญเป็นเวลาดึกแล้ว ท่านจึงสั่งพักการเดินทางจอดเรืออาศัยนอนอยู่ใต้ต้นไทรริมน้ำข้างป่าช้าวัดมอญนั่นเอง (https://i.ibb.co/N3SZ6hj/250917-5288d2354bbea.jpg) (https://imgbb.com/) และแล้วในเวลาดึกดื่นคืนนั้น ขณะที่พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร หลับสนิท ผีในป่าช้าวัดก็ออกอาละวาดเข้าปลุกปล้ำศิษย์ของท่านที่นอนอยู่ภายนอก ศิษย์ของท่านก็ลุกขึ้นคว้าทรายกรวดที่ท่านเสกให้ไว้นั้นสาดซัดใส่ผี มันกลัวทรายมนต์ก็โดดหนีขึ้นไปบนต้นไทร เขย่าขย่มกิ่งไทรโครม ๆ ห้อยหัวลงแลบลิ้นปลิ้นตาเห็นอกขาว หนูกลั่นใจกล้าคว้าจับรากไทรที่ห้อยยาวด้วยนึกว่าผมผีสาว แล้วกระชากพร้อมร้องว่า นี่แน่ ๆๆ พอพระภิกษุภู่ตื่นขึ้นผีก็หนีไป ท่านจึงขึ้นไปบนบกเดินสำรวจดูป่าช้า เห็นหลุมฝังศพก็สวดบังสุกุลอุทิศส่วนบุญไปให้........... ** เรื่องการเผชิญกับผีป่าช้าวัดมอญเชิงรากยังไม่จบ แต่ขอพักไว้แค่นี้ก่อน พรุ่งนี้ค่อยมาดูกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 23, ธันวาคม, 2562, 10:21:19 PM (https://i.ibb.co/WkTcLNv/3.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงในนิราศวัดเจ้าฟ้า ผ่านวัดเทียนถวาย บ้านใหม่เขตเมืองปทุมธานี ผ่านบางแขยงถึงวัดมอญเชิงราก เป็นเวลาค่ำค่อนข้างดึก ท่านสั่งจอดเรือนอนพักผ่อนใต้ร่มไทรริมน้ำเจ้าพระยาข้างป่าช้าวัดมอญนั้น (https://i.ibb.co/nB62ty0/pj5z546im-LPO6-HWi-GA2-0.jpg) (https://imgbb.com/) ขณะพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร นอนหลับสนิท เณรหนูพัดกับหนูตาบนอนไม่หลับ กระสับกระส่ายอยู่ปลายเท้าหลวงพ่อ บรรดาศิษย์นอนอยู่ข้างนอกประทุนเรือนั้น ปรากฏเหตุการณ์ระทึกขวัญขึ้น โดยมีผีผู้หญิงผมยาวเข้ามากอดปล้ำศิษย์หลวงพ่อภู่อยู่ขลุกขลัก พวกศิษย์ตื่นเอะอะโวยวาย บ้างก็คว้าเอาทรายกรวดที่พระอาจารย์ปลุกเสกไว้นั้น สาดซัดเข้าใส่ผีผู้หญิงนั้น นางผีกลัวทรายมนต์จึงโดดขึ้นไปอยู่บนต้นไทรแล้วขย่มกิ่งไทรกราวๆ เอาขาเกี่ยวกิ่งไทรห้อยหัวลงเห็นอกขาว แล้วแลบลิ้นปลิ้นตาหลอก หนูกลั่นใจกล้าเห็นรากไทรห้อยย้อยอยู่ สำคัญผิดคิดว่าเป็นผมผีสาวตัวนั้น จึงรีบคว้ารากไทรกระชากอย่างแรงพร้อมส่งเสียงว่า “นี่แน่ ๆๆๆ” พระภิกษุภู่ตื่นขึ้นมารู้ว่าอะไรเป็นอะไรแล้ว ก็รีบครองจีวรห่มดองเดินขึ้นจากเรือไปในป่าช้า ท่านไปทำไมหรือ วันนี้มาดูกันต่อครับ (https://i.ibb.co/z6SwM5C/17-1445432441.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวานบอกเล่าความว่า พระภิกษุภู่ขึ้นจากเรือเดินไปในป่าช้า สำรวจดูทั่ว ๆ ไป เห็นหลุมฝังศพอยู่ท่านก็สวดบังสุกุลอุทิศบุญกุศลไปให้ พวกศิษย์ในเรือพากันได้สติหายกลัวแล้วก็หาเทียนมาจุด เณรหนูพัดห่มจีวรดองเรียบร้อยแล้วก็นั่งเจริญกรรมฐานตามอย่างหลวงพ่อภู่ บรรยากาศในบริเวณนั้นเงียบสงบอยู่จนกระทั่งอุษาสาง พระเณรในวัดพากันตื่นส่งเสียงกระแอมกระไอ พระภิกษุภู่กลับลงเรือเมื่อเวลารุ่งอรุณวันใหม่ แล้วสั่งออกเรือเดินทางต่อไป
(https://i.ibb.co/9NNtxdv/image.jpg) (https://imgbb.com/) บ้านกระแชง : ปทุมธานี เรือลอยลำผ่านบางหลวงถึงบ้านกระแชง ก็จัดแจงหุงข้าว (จังหัน) เช้านั้นฉันข้าวกับผักโหม พอฉันข้าวเสร็จก็พอดีมีขบวนแห่นาคมาถึงบริเวณนั้น แลเห็นขบวนแห่นาค โดยมีสาว ๆ ชาวมอญล้วนสวยงามรำฟ้อนมาหน้านาค ท่านบอกว่า ขันติที่ถือมาแต่วัดมอญเชิงรากนั้น พลันกลายเป็นขันแตกด้วยอำนาจความสวยของสาวมอญเนื้อเหลือง ณ ตรงนี้เอง ท่านเข้าร่วมในขบวนแห่นาคกะเขาด้วย สาวสวยในชุดสีชมพูนั้นต้องตาติดใจมาก มีการเล่นในขบวนแห่นาคที่ไม่เคยรู้เห็นมาก่อน คือ การโยนลูกหมากดิบ เขาเล่นกันอย่างไร ใครสนใจลองอ่านกลอนข้างบนนี้หลาย ๆ เที่ยวเพื่อทำความเข้าใจเอาเองนะครับ ** วันนี้ขอแกะรอยตามท่านสุนทรภู่มาแค่บ้านกระแชงนี่ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาแกะรอยตามท่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 24, ธันวาคม, 2562, 10:21:54 PM (https://i.ibb.co/Bnhcksg/image.jpg) (https://imgbb.com/) พิพิธภัณฑ์บัว จังหวัดปทุมธานี
อภิปราย ขยายความ............................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยการเดินทางของสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงในนิราศวัดเจ้าฟ้าอากาศ มาถึงบ้านกระแชง หุงข้าวฉันเช้าแล้วก็พอดีมีการแห่นาคมาเป็นขบวนใหญ่ สาวชาวมอญรำฟ้อนอ่อนช้อยมาหน้าขบวน มีการโยนลูกหมากดิบกันสนุกสนาน ท่านได้เข้าร่วมขบวนแห่นาคกับเขาด้วย วันนี้มาแกะรอยกันต่อไปนะครับ (https://i.ibb.co/7YFLzGZ/2.jpg) (https://imgbb.com/) สามโคก : ปทุมธานี กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน ท่านออกจากงานแห่งนาคเลยมาถึงสามโคก ซึ่งเป็นเมืองเก่าของปทุมธานี ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) นั้นเมื่อท่านมาถึงสามโคกก็ “โศกถวิลถึงปิ่นเกล้า” บอกเล่าถึงพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระราชทานนามใหม่ว่าปทุมธานีเพราะมีบัว แต่มาคราวนี้ท่านพูดถึงสามโคกว่า ชื่อสามโคกเพราะท้าวอู่ทองเอาเงินมากองไว้ ๓ กอง เพื่อให้เป็นค่าจ้างแก่ประชาชนที่ช่วยกันสร้างบ้านแปงเมือง ครั้นเกิดโรคห่าลงทำให้ท้าวอู่ทองสูญหายไป เงิน ๓ กองนี้ก็กลับกลายเป็นดินแดงกองอยู่เป็นโคกสามโคก (https://i.ibb.co/T4fdJ4Z/004-1.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนชาวมอญสามโคก: ปทุมธานี - สมัยกรุงศรีอยุธยา พระเจ้าแผ่นดินพระราชทานให้พื้นที่บริเวณนี้เป็นที่อยู่อาศัยของชนชาวมอญที่อพยพหลบหนีพม่ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร - สมัยกรุงธนบุรีมีการตั้งตำแหน่งให้ผู้นำชาวมอญสามโคกมียศตำแหน่งใหญ่ เป็นที่พระยาจักรีมอญ - และต่อมาถึงสมัยรัชกาลที่ ๒ กรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยยกฐานสามโคกขึ้นเป็นเมืองตรี นามว่าปทุมธานี บัวที่ปทุมธานีจะออกดอกออกฝักในเดือน ๑๑ ของทุกปี
(http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/h6.jpg) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1276) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/yV.jpg) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1277)
ชาวมอญเมืองสามโคกสมัยนั้น พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร บอกผ่านปากเณรหนูพัดว่า ผู้ชายชาวมอญล้วนสักขาด้วยหมึกสีดำเป็นพืดไปถึงพุง (มอญพุงดำ) ฝ่ายหญิงสาวเกล้าผมมวยนุ่งผ้าตาหรี่เหมือนสีรุ้ง เป็นผ้าถุงนุ่งยาวกรอมลงถึงตีน เวลาเดินก้าวเท้าทุกครั้ง “สว่างแวบ” ตรงหว่างขาเห็นขาอ่อนขาว ๆ เห็นแล้วศีลเกือบขาดเลยทีเดียว ถ้าหากท่านเคยอ่านเพจนี้มาแต่ต้น ตอนที่ว่าด้วยประวัติศาสตร์พม่าสมัยพระเจ้าปดุง (ยุค ร. ๒) คงจำได้ว่า พระเคียนอูชาวพม่าหนึเข้ามาเมืองไทยแล้วบอกเล่าว่า พระเจ้าแผ่นดินพม่าพระองค์หนึ่งมีดำริจะให้ออกกฎหมาย กฎหมายบังคับพระให้สึกมาเป็นทหาร คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10761.msg44235#msg44235) เพราะยามนั้นชายพม่าพากันเข้าไปบวชเรียนกันมาก จนกำลังพลในกองทัพมีไม่พอใช้ในการศึกสงคราม พวกอำมาตย์เสนาบดีพากันทัดทานพระราชดำรินี้ แล้วเสนอแนะให้ออกกฎหมายบังคับให้สตรีชาวพม่านุ่งผ้าถุงแหวกหน้า ให้เห็นขาอ่อนแว้บ ๆ แวม ๆ เพื่อพระทั้งหลายเห็นแล้วเกิดกำหนัดลาสิกขาออกมาเอง นี่เป็นวิธีการสึกพระโดยทางอ้อมของทางการพม่า หญิงมอญสามโคกที่ท่านสุนทรภู่เห็นและบรรยายไว้ในกลอนนิราศนี้ คงเป็นผลจากกฎหมายพม่าดังที่พระเคียนอู่บอกเล่านั่นเอง (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/W4.jpg) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1278) “ตุ่มอีเลิ้ง”หรือ “ตุ่มสามโคก” เอกลักษณ์ปากและก้นแคบ ป่องกลาง เนื้อดินสีแดงอิฐ อย่างไรก็ตามทีเถิด กลอนวรรคนี้ท่านสุนทรภู่โชว์ฝีปากฝากฝีมือให้เห็นว่า ท่านหาคำยากมาร้อยเป็นกลอนได้อย่างงดงาม คือคำที่ว่า “ทั้งผ้านุ่งนั้นก็อ้อมลงกรอมตีน” ส่งด้วยคำหาสัมผัสยาก แล้วท่านก็หาคำมารับสัมผัสได้อย่างเหมาะเจาะว่า “ เมื่อยกเท้าก้าวย่างสว่างแวบ เหมือนฟ้าแลบแลผาดแทบขาดศีล นี่หากเห็นเป็นเด็กแม้นเจ๊กจีน เจียนจะปีนซุ่มซ่ามไปตามนาง” ท่านหาคำยากมาเล่นในกลอนบทเดียว (สี่วรรค) ถือได้ว่าเป็นกลอนวรรคทอง ให้ความไพเราะและภาพพจน์ (หรือภาพลักษณ์) อย่างชัดเจน เกินคำบรรยายเป็นร้อยแก้ว จากนั้นท่านก็เห็นชาวบ้านปั้นอีเลิ้ง คือโอ่งหรือตุ่มใส่น้ำ เครื่องปั้นดินเผานานาชนิดในเพิงตามริมน้ำ ซึ่งส่วนใหญ่ช่างฝีมือเป็นหญิงชาวมอญตั้งแต่สาวรุ่นขึ้นไปถึงเฒ่าชรา ท่านสุนทรภู่นึกสนุกก็บอกให้ศิษย์ร้องถามหญิงชาวมอญเหล่านั้นว่า “เขาว่ามอญขวางนั้นขวางจริงหรือเปล่าจ๊ะแม่นาง” แล้วท่านก็ถูกคารมนางมอญยอกย้อนให้ว่า “ไม่รู้ซี อยากรู้ก็ถามคนที่นั่งสอนอยู่ข้างหลังนั่นเถิด” โดนยันกลับมาแบบ “มอญยันหลัก” อย่างนี้ท่านก็ถึงกับ “อึ้งทึ่ง” ไปเลย
(https://i.ibb.co/ynVtrXh/mai4.jpg) (https://imgbb.com/) ** ใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) เมื่อมาถึงบ้านงิ้ว ท่านพูดถึงต้นงิ้วหนามแหลมคมในนรก คนเป็นชู้กันตายไปจะตกนรกขุมนี้ แต่มาคราวนี้ท่านไม่คิดกลัวงิ้วนรกแล้ว หากแต่ไปหวนคำนึงถึงนางเอกงิ้วที่เนื้อเหลืองสวยงามไปโน่น.... (https://i.ibb.co/Fq55CLm/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดป่างิ้ว ต. บ้านงิ้ว อ. สามโคก จ. ปทุมธานี วันนี้แกะรอยตามท่านสุนทรภู่ในนิราศวัดเจ้าฟ้าอากาศมาถึงบ้านงิ้วก่อนนะ พรุ่งนี้มาแกะรอยตามกันต่อไปใหม่ครับ. <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44678#msg44678) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45037#msg45037) .
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 25, ธันวาคม, 2562, 10:57:04 PM (https://i.ibb.co/WxXrvnp/8b597b554df4ece5fab28ec728fd26b4.jpg) (https://imgbb.com/) พระราชวังบางปะอิน : ต. บ้านเลน อ. บางปะอิน จ. พระนครศรีอยุธยา <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44858#msg44858) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45253#msg45253) .
อภิปราย ขยายความ ................................. เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะในนิราศวัดเจ้าฟ้าอากาศ ออกจากสามโคกที่เป็นเสมือนเมืองมอญ ขึ้นสู่ทิศเหนือมาจนถึงบ้านงิ้ว เห็นทีว่าท่านสุนทรภู่จะเคยชอบดูการแสดงงิ้ว และติดอกติดใจนางเอกงิ้วอยู่ เมื่อถึงบ้านงิ้วคราวนี้แทนที่จะคิดถึงต้นงิ้วในนรกที่มีไว้สำหรับลงโทษคนทำบาปเรื่องการเล่นชู้กัน ท่านกลับหวนคิดถึงนางงิ้วผิวงามเสียนี่ วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านสุนทรภู่ผ่านเลยบ้านงิ้วมาถึงโพแตงที่มิได้กล่าวถึงใน นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) โพแตงเป็นแหล่งปลูกแตงโมที่มีรสชาติอร่อยเลิศในสมัยนั้น มีชื่อเสียงเลื่องลือไปไกล ครั้นเลยถึงราชครามเกาะใหญ่ มาคราวนี้ท่านเห็นชาวบ้านไทยลาว มาถากถางป่าพงทำนาทำไร่จนสถานที่ดูโล่งแจ้ง กว้างไกล แลเห็นนกแร้งบินอยู่บนฟากฟ้าสูงไกลลิบลิ่ว จนแลดูว่ามีตัวขนาดเมล็ดถั่วดำเท่านั้นเอง ยามนั้นเป็นเวลาสายัณห์ตะวันรอนแล้ว......
(https://i.ibb.co/TBPywYg/image.jpg) (https://imgbb.com/) แม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่านที่ศูนย์บางไทร : บางไทร อยุธยา (Cr. Photo By thai-tour.com) เลยเกาะใหญ่ราชคราม ลานเท มาถึงด่านบางไทร เป็นด่านตรวจค้นหาของผิดกฎหมาย ซึ่งดูเหมือนว่าจะเป็นด่านถาวร ไม่ใช่ด่านลอย (ชั่วคราว) ทางน้ำที่เป็นทางเดินเรือผ่านไปมามีไม้ปักทำเป็นรูปเฉลว คือไม้ไขว้กั้นกลางลำน้ำเป็นสัญญาณให้เรือจอด เจ้าหน้าที่จะตรวจดูวามีของผิดกฎหมายอะไรในเรือบ้างหรือไม่ ท่านว่าบนที่ทำการด่านมี ตุ้งก่า คือหม้อหรือบ้องสูบกัญชา ตั้งวางอยู่สำหรับเจ้าหน้าที่สูบกัญชากัน เจ้าคนหัวหน้าด่านนั่งกุมบ้องกัญชาคอยพูดจาข่มขู่ชาวเรือ สั่งให้ลูกน้อง (ไพร่เลว) ลงค้นเรือ เมื่อไม่พบสิ่งผิดกฎหมาย ก็หน้าด้านพูดขอสิ่งของนานาเอาดื้อ ๆ ไม่เว้นจะขอแม้กระทั่งพริกเกลือ จนชาวเรือพากันอิดหนาระอาใจ โดยไม่มีใครกล้าพูดจาคัดค้านประการใด ได้แต่พากันก่นด่าอยู่ในใจเท่านั้นเอง (https://i.ibb.co/zXzv3HJ/image.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนเกาะเกิด : อยุธยา ส่วนเรือประทุนของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ไม่ถูกเจ้าหน้าที่ด่านขี้กัญชาพวกนั้นตรวจค้น เพราะเห็นเป็นเรือพระ ท่านจึงผ่านด่านไปได้โดยสะดวกโยธิน ริมน้ำยามนั้นพฤกษาเขียวชรอุ่มพุ่มไสวเป็นที่น่าทัศนายิ่งนัก เรือของท่านสุนทรภู่ผ่านถึงวัดบางไทร มีต้นไทรใหญ่ยืนต้นอยู่หน้าวัด ท่านจึงทำความเคารพเพราะคิดว่ามีเทพารักษ์ศักดิ์สิทธิ์สิงสถิตอยู่ พร้อมกับอธิษฐานจิตขอให้อุ้มนางฟ้ามาให้ท่านบ้างเถิด ในย่านวัดบางไทรนั้นมีบ้านเรือนไร่นาสวนผักมากมาย น่าดูน่าชมเป็นยิ่งนัก เรือลอยลำขึ้นถึงเกาะเกิด ท่านก็อธิษฐานจิตขออย่าให้เกิดคนติเตียนเป็นเสี้ยนหนามเลย ขอให้เกิดลาภขึ้นอย่างราบเรียบงดงามดั่งนามเกาะเกิดด้วยเถิด
(https://i.ibb.co/DCmD79S/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระราชวังบางปะอิน : บางปะอิน อยุธยา จากเกาะเกิดก็มาถึงเกาะเรียง หรือ เกาะเรียน เกาะเลน เกาะบางนางอิน บางปะอิน เกาะนี้มีหลายนามที่เรียกกัน เป็นเกาะที่มีอดีตที่เป็นเหมือนนิยายปรัมปรา หรือ เรื่องจริงอิงนิยายอะไรทำนองนั้น เป็นนิทานโบราณคดีที่น่าสนใจ กล่าวว่า สมเด็จพระเอกาทศรถสมัยเป็นมหาอุปราช ปลอมพระองค์เสด็จประพาสมาถึงสถานที่แห่งนี้ เกิดพายุฝนกระหน่ำหนักจนเรือพระที่นั่งล่มลง พระองค์ว่ายน้ำมาขึ้นที่เกาะแห่งนี้ ครอบครัวชาวบ้านบนเกาะนี้มีลูกสาวชื่ออิน ได้ตกเป็นบริจาริกา หลังจากพระองค์เสด็จกลับพระนครแล้ว นางมีครรภ์ พระมหาอุปราชทรงรับอุปการะเลี้ยงดูอยู่ห่าง ๆ จนประสูติพระกุมาร และต่อมาพระกุมารนี้คือ สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง เกาะเรียง เกาะเรียน เกาะเลน หรือเกาะบางนางอิน จึงมีนามว่าบางปะอินแต่นั้นมา (https://i.ibb.co/7zqLKX9/4-DQpj-Utz-LUwm-JZZPEb-Shy7mpnp-Ti09-QH1cuedqt-Ny-Uc1.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านสุนทรภู่มาถึงเกาะบางปะอินคราวนี้กลับหวนรำลึกไปถึง “อินน้องละอองเอี่ยม” คือแม่ลูกอินเมืองเพชรที่ฝากรอยเล็บให้ ตามที่กล่าวไว้ในนิราศเมืองเพชร วันนี้ไม่ขยายความตอนนี้ยาวละนะ เพราะปล่อยกลอนมายาวมากแล้ว ขอแกะรอยตามสุนทรภู่มาแค่เกาะเรียงก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้เช้ามาแกะรอยตามท่านไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 26, ธันวาคม, 2562, 10:28:30 PM (https://i.ibb.co/7n6RWjX/1455368508.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านเดินทางแกะรอยตามสุนทรภู่ไปแสวงหายาอายุวัฒนะในนิราศวัดเจ้าฟ้า ท่านเลยบางไทร ผ่านเกาะเกิด ที่มีไร่แตงโมรสอร่อยชื่อเสียงโด่งดังสมัยนั้น ผ่านเกาะเรียงบางปะอินก็หวนคิดถึง แม่ลูกอินเมืองเพชร ที่ฝากรอยเล็บไว้ให้ในงานตำข้าวเม่าบ้านท่านแพ่ง วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/CQDjSS6/image.jpg) (https://imgbb.com/)
กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน และเป็นที่มาของเพลง “ยากยิ่งสิ่งเดียว” ของครูเอื้อ สุนทรสนาน ที่นำเอากลอน “ถึงเกาะเรียนเรียนรักก็หนักอก แสนวิตกเต็มตรองเจียวน้องเอ๋ย เมื่อเรียนกนจนจบถึงกบเกย ไม่ยากเลยเรียนได้ดังใจจง.......” ไปแปลงเป็น “แม่กงแม่กนจวบจนกบเกย เคยเรียนร่ำ บากบั่นหมั่นท่องจำไม่ลำบาก ยากยิ่งอยู่สิ่งเดียว เกี้ยวผู้หญิง........” สรุปได้ว่า การเรียนเรื่องซึ่งยากที่สุดคือการเรียนเรื่องของความรัก ยิ่งเรียนยิ่งยุ่งยากมากปัญหา เรียนกันจนตายไม่รู้กี่ภพกี่ชาติก็เรียนไม่จบ......
(https://i.ibb.co/QKjCC2C/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพนัญเชิงวรวิหาร : บ้านคลองสวนพลู อยุธยา เรือพาหนะคู่ใจลอยลำจากบางปะอินขึ้นถึงวัดพนัญเชิง วัดนี้เรียกผิดเพี้ยนกันไปตามยุคสมัย สุนทรภู่เรียกตามชาวบ้านสมัยนั้นว่า พนังเชิง ก่อนหน้านั้นในพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐฯเรียกว่า วัดพแนงเชิง นิทานโบราณคดีเรื่องพระเจ้าสายน้ำผึ้ง-พระนางสร้อยดอกหมากเรียกว่า วัดพระนางเชิง ตั้งอยู่ริมลำน้ำแม่เจ้าพระยาฟากตะวันออก บ้านคลองสวนพลู ตรงหน้าวัดเป็นวังน้ำวน กระแสน้ำเชี่ยวกรากมาก เรือน้อยใหญ่มักจะล่มจมลงในวังน้ำวนนี้เสมอมา (https://i.ibb.co/q0GYsff/image.jpg) (https://imgbb.com/) หลวงพ่อโตหรือพระพุทธไตรรัตนนายก (ซำปอกง) วัดพนัญเชิง อยุธยา พระพุทธรูปองค์ใหญ่ซึ่งเป็นพระประธานในวัดนี้ ผู้คนจำนวนมากนับถือกันว่าเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ โดยเฉพาะชาวจีนเคารพนับถือกันมาก เรียกกันว่า “ซำปอกง” พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ได้บอกเล่าลูก ๆ และศิษย์ของท่านว่า พระใหญ่ประจำวัดนี้เป็นพระเสี่ยงทาย ยามใดที่บ้านเมืองจะเคืองเข็ญก็มักจะเกิดอาเพศพังทรุดหลุดสลาย ยามที่บ้านเมืองมีความผาสุกสนุกสบาย พระพักตร์องค์พระจะเอิบอิ่มยิ้มพราย พวกเจ๊กจีนเรียกพระใหญ่องค์นี้ว่า “พระเจ้าปูนเถาก๋ง” (ปุงเถ้ากง, ซำปอกง) มีผู้คนพากันมากราบไหว้บนบานศาลกล่าวขออะไร ๆ กันมากมาย ถ้าใครมีน้ำใจบาปหยาบช้าจะเข้ากราบไหว้ ก็รู้สึกว่าองค์พระจะล้มทับไม่กล้ากราบไหว้ ต้องรีบถอยหนีไป ท่านสั่งให้จอดเรือเหนือศาลาท่าน้ำแล้วพาศิษย์ขึ้นไปนมัสการ .........
(https://i.ibb.co/L0fdsfW/D8-SOXZv-U8-AEv-P8-V.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านบอกเณรหนูพัดที่ไปเก็บดอกโศก ดอกรัก มาแบ่งปันกันบูชาพระว่า ดอกรัก ดอกโศก มักทำให้พลัดพรากจากกัน นำมาถวายบูชาพระเสียก็ดีแล้ว จากนั้นจึงพาศิษย์เดินเวียนรอบสถานที่ประดิษฐานองค์พระเป็นประทักษิณ ๓ รอบ รอบ ๆ พระวิหารนั้นมีดอกไม้นานาพรรณ ที่หน้าโบสถ์มีจำปา (จำปาลาว = ลั่นทม) ออกดอกบานขาวสะพรั่งสงกลิ่นหอมฟุ้งไปทั่วบริเวณ จากนั้นจึงพาศิษย์เข้ากราบไหว้องค์พระในพระวิหาร แล้วก็นำอธิษฐาน ดังใจความในกลอนข้างบนนี้ ** ขออนุญาตไม่ขยายความกลอนอธิษฐานนะครับ เพราะเป็นความยืดยาวมาก วันนี้ขอหยุดพักอยู่ตรงหน้าพระพุทธไตรรัตนนายกวัดพนัญเชิงนี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้เช้ามาแกะรอยตามท่านสุนทรภู่ต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 27, ธันวาคม, 2562, 11:02:16 PM (https://i.ibb.co/1nZT6X3/image.jpg) (https://imgbb.com/) เจดีย์ชัยมงคล (วัดใหญ่ชัยมงคล จ.อยุธยา)
อภิปราย ขยายความ......................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงในนิราศวัดเจ้าฟ้า ท่านออกเรือจากกรุงเทพฯ ขึ้นเหนือตามลำน้ำแม่เจ้าพระยา ผ่านสถานที่ต่าง ๆ ถึงวัดพนัญเชิง พาลูกและศิษย์ขึ้นจากเรือไปไหว้หลวงพ่อโต พระพุทธไตรรัตนนายก “ซำปอกง” แล้วอธิษฐานขอตามใจปรารถนา วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/1qtNHG8/image.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้ความต่อจากเมื่อวานวาน ท่านอธิษฐานขอให้ได้เจ้านายที่ดีเป็นที่พึ่งคนใหม่ จบคำอธิฐานแล้วก็กราบลาพระซำปอกงออกจากพระวิหารลงเรือ และสั่งออกเรือเดินทางต่อไป โดยเข้าในคลองสวนพลูอันร่มรื่นไปด้วยป่าไม้ไผ่ดูชุ่มชื่นรื่นรมย์ หอมดอกลำดวนรัญจวนใจ ทำให้ต้องคร่ำครวญหวนหาความหอมของน้ำอบน้ำปรุงที่เคยได้รับในขณะที่อยู่ในยศตำแหน่ง เมื่อหมดยศศักดิ์แล้วก็ต้องมาร่อนเร่เอกาอนาถา......
(https://i.ibb.co/Xx4pBf5/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดใหญ่ชัยมงคล : อยุธยา เรือถูกแจวลอยลำแล่นผ่านถึงวัดใหญ่ชายทุ่ง ซึ่งเข้าใจกันได้ว่าคือวัดใหญ่ชัยมงคล หรือวัดป่าแก้วที่สถิตของพระพนรัตที่สมเด็จพระนเรศวรทรงเคารพนับถือ และทรงทะนุบำรุงวัดนี้ สร้างพระมหาเจดีย์องค์ใหญ่ และสร้างพระพิมพ์ขุนแผนบรรจุไว้ในพระเจดีย์เป็นจำนวนมาก (มีทั้งแบบดินเผาเคลือบและไม่เคลือบ) วันที่ท่านผ่านมาถึงวัดนี้ สภาพของวัดที่เสนาสนะปรักหักพัง อยู่ในป่ารกร้าง องค์พระเจดีย์ชำรุดทรุดโทรม แต่ยังแลเห็นเด่นตระหง่านอยู่ชายทุ่ง กลอนตอนนี้ไม่รู้ว่าพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร เขียนกระแนะกระแหนใครในเมืองกรุงว่า พระองค์ใหญ่ ๆ โตก็ยังกลืนกินกันได้ น่าจะหมายถึงการอัญเชิญพระโตจากสุโขทัยลงกรุงเทพฯ เอาไปตั้งกลางแจ้งแถวเสาชิงช้า แล้วจัดสร้างพระวิหารใหญ่อย่างล่าช้า เพราะมีการกินค่าจ้างแรงงานอะไรกันมากมายกระมัง ท่านภู่จึงว่า คนกรุงเทพฯ อมกลืนพระโต ยามนั้นเรือลอยลำมาถึงย่านวัดใหญ่ชัยมงคลแล้วก็พอดีฟ้าคลุ้มมืดครึ้มหมู่เมฆทึบทะมึนลอยมา.....
(https://i.ibb.co/W2FxBn8/2.jpg) (https://imgbb.com/) พายุฝนกระหน่ำลงมาอย่างหนัก ท่านแลเห็นโคมไฟในวัดจึงสั่งแจวเรือเข้าไป เรือก็หลีกหลบแมกไม้วกไปวนมาอยู่จนดึก เห็นต้นโพธิ์ใหญ่ใบหนา(โพธิ์ทอง) จึงให้จอดเรือกระทำพิธีสักการบูชา เทน้ำผึ้งจากชวดใส่จอกได้ครึ่งจอก จัดดอกไม้วางเคียงจอกน้ำผึ้ง จุดเทียนเล่มใหญ่บูชาตามตำราอัญเชิญพระปรอท แล้วนั่งภาวนาทำใจให้เป็นสมาธิ เป็นเวลานานสองนานจนเทียนดับไป บรรยากาศสงบเงียบ เสียงไก่ขันแว่วมาเป็นสัญญาณบอกว่าค่อนแจ้งแล้ว บัดนั้นก็เกิดแสงวับลับลงมาจึงเห็นว่า พระปรอทลงมาดูดกินน้ำผึ้งแล้ว ! พระปรอทเป็นสารเหลวชนิดหนึ่ง บางท่านก็ว่าเป็นอย่างเดียวกันกับเหล็กไหล พระปรอท และเหล็กไหลถือเป็นธาตุกายสิทธิ์ ลอยไปมาได้เอง ชอบกินน้ำผึ้ง หากใครได้มาไว้ในครอบครองถ้าบุญไม่มีพอ ปรอท-เหล็กไหลก็จะหนีหายไป คืนนี้พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ทำพิธีเชิญพระปรอทในป่าใหญ่ย่านวัดใหญ่ชัยมงคลตลอดคืน จนมาได้ผลตอนเวลาใกล้รุ่งมีเสียงไก่ขันยามรับอุษาแล้ว จึงปรากฏว่ามีพระปรอทมาลงกินน้ำผึ้งในจอกของท่าน ........ ** ขอพักเรื่องไว้ตรงนี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาแกะรอยตามท่านต่อไปก็แล้วกันนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 28, ธันวาคม, 2562, 10:21:05 PM (https://i.ibb.co/kxBfr7L/1195109535.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่ตามหายาอายุวัฒนะในลายแทง จากกรุงเทพฯ มุ่งหน้าสู่วัดเจ้าฟ้าอากาศที่ระบุไว้ในลายแทงนั้น มาถึงวัดที่เชื่อได้ว่าคือวัดใหญ่ชัยมงคล หรือวัดป่าแก้วอันโด่งดังในกรุงศรีอยุธยาสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช มาถึงวัดนี้เป็นเวลาเย็นย่ำสนธยาแล้ว ครานั้นเกิดพายุฝนหนัก ท่านเห็นโคมไฟจุดส่องแสงอยู่ในวัด จึงสั่งให้แจวเรือเข้าไป ณ ที่เห็นแสงโคมไฟนั้น ท่ามกลางลมฝนกระหน่ำหนัก เรือถูกแจววกไปวนมาจนดึก แล้วเข้าไปถึงต้นโพธิ์ทองในกลางป่า เข้าใจว่าเป็นโพธิ์ทองที่ศักดิ์สิทธิ์เห็นทีว่าจะมีพระปรอทอยู่ จึงจอดเรือใต้ต้นโพธิ์ เทน้ำผึ้งออกจากขวดใส่จอกได้ครึ่งจอกแล้วจัดดอกไม้วางเคียงจอกน้ำผึ้ง จุดเทียนเล่มใหญ่ปักบูชา ทำพิธีเชิญพระปรอท จนเวลาเลยเที่ยงคืนไปแล้วจึงปรากฏว่ามีพระปรอทลงมาดูดกินน้ำผึ้ง วันนี้มาดูความกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/G0T8bZD/images-3.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านเล่าว่า เมื่อเห็นปรอทลงมาดูดกินน้ำผึ้งจึงรีบเอามือคลำจับปรอทนั้น แต่พระปรอทก็ลื่นหลุดมือไป ต้องจุดธูปเทียนเวียนบวงสรวงกันใหม่ จนกระทั่งดาวประกายพรึก (ดาวประจำเมือง) ลอยเด่นขึ้นกลางฟ้าเบื้องปัจจิมทิศ เสียงจักจั่นจังหรีดขยับปีกกรีดร้องประชันเสียง และสอดแทรกด้วยเสียงกรีดของงูปี่แก้ว เพิ่มความวิเวกวังเวงของบรรยากาศค่อนแจ้งมากขึ้น สายลมเย็นเริ่มผ่าวพัดใบโพธิ์พลิ้วไหวไปทั้งต้น หอบพาเอากลิ่นช่อมะกอกดอกโสนมารวยรื่นให้ชื่นใจ........
(https://i.ibb.co/zJ7QPwW/559000009186601.jpg) (https://imgbb.com/) ผลของการนั่งสมาธิภาวนาเชิญพระปรอทในคืนนั้น พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ผิดหวังหวุดหวิดจะได้พระปรอท ท่านเชิญมาได้ถึง ๓ องค์ แต่จับหลุดมือไปหมดทั้ง ๓ องค์ เมื่อผิดหวังจากพระปรอทแล้ว ท่านก็นำใบลานที่จารึกลายแทงมาอ่านทบทวน อ่านช้า ๆ ออกเสียงดัง ๆ เพื่อย้ำความเข้าใจ ความในใบลานบอกสรรพคุณของยาว่า กินแล้วรูปร่างจะงดงามผิวกายชายเหลืองอร่ามเรือง แม้ฟันหักก็จะงอกขึ้นมาใหม่ ผมที่หงอกขาวก็จะกลับดำ ความแก่ชราก็จะกลับกลายเป็นหนุ่ม สถานที่ซึ่งซ่อนยาอายุวัฒนะนี้อยู่ทางทิศตะวันออกของแขวงเมืองอยุธยา จากนั้นท่านก็จัดเครื่องสังเวยบูชาครบครัน ประมาณ ๑๐ ทุ่มคืนนั้น จึงพร้อมด้วยศิษย์ มีหนูกลั่น จัน มาก บุนนาก ขึ้นบกเดินมุ่งออกทุ่งหลวง ตามลายแทงที่ระบุว่าอยู่ทางทิศตะวันออก (เฉียงเหนือ) กรุงเก่านั้น เดินตามปลายคลองถึงหนองพลวง เห็นควายนอนอยู่ในหนองที่เต็มไปด้วยสาหร่าย เข้าใจผิดคิดว่าผี จึงตีฆ้องป่อง ๆๆ พร้อมส่งเสียงโห่ ควายตกใจก็ผลุดขึ้นพลุ่งโครม สาหร่ายคลุมเต็มตัวปิดตามองอะไรไม่เห็น ก็หมุนหุนหันเวียนไปมา......
(https://i.ibb.co/8jxPD6w/2.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนนิราศวัดเจ้าฟ้าตอนนี้มีฮา เมื่อบรรดาศิษย์พระภิกษุภู่ที่ร่วมเดินทางขึ้นบกกับพระอาจารย์ มุ่งออกท้องทุ่งทางทิศตะวันออกแขวงกรุงเก่าไปถึงหนองพลวง เห็นควายนอนแช่อยู่ในหนองสาหร่ายเข้าใจว่าเป็นผี จึงตีฆ้องโห่ร้องไล่ผี ควายได้ยินเสียงก็ตกใจทะลึ่งพรวดขึ้นจากน้ำ สาหร่ายคลุมเต็มหัวมองไม่เห็นหน ก็มุ่นวนเวียนอยู่ในหนอง กว่าจะรู้ว่าเป็นควาย พวกศิษย์ท่านก็ตกใจจนแทบขวัญหนีดีฝ่อทีเดียว (https://i.ibb.co/3TWh0kN/w644-1.jpg) (https://imgbb.com/) ครั้นแสงเงินแสงทองส่องฟ้าเป็นเวลารุ่งอรุณของวันใหม่ก็เดินทางถึงป่าเกรียน ที่เรียกว่าป่าเกรียนก็เพราะว่า ต้นไม่ในป่านั้นใบโกร๋นหมด มีนกกระจาบนับหมื่น ๆ ตัวจับต้นไม้ ทั้งจิกทั้งขี้รดใบไม้จนงอกไม่ขึ้น พวกมันทำรังห้อยโตงเตงตามกิ่งไม้เต็มไปหมด เช้ามืดวันนั้น คณะพระภิกษุภู่เดินทางเข้าไปถึงป่ารังนกกระจาบต่างก็แสบแก้วหู เพราะนกมันส่งเสียงร้องพร้อม ๆ กันเป็นเสียงจากหมื่น ๆ ตัวจนฟังไม่ได้ศัพท์ เหมือนกับเข้าไปในตลาดจอแจที่เต็มไปด้วยผู้หญิงส่งเสียงพูดจากันเจียวจาวเซ็งแซ่ไปหมด ท่านพูดถึงนกกระจาบที่มันเป็นยอดวิศวกรโยธาสามารถไปเที่ยวหาใบแขมใบอ้อใบพง คาบมาถักร้อยทำรวงรังของมัน ในบรรดารังนกทั้งหมด นกกระจาบเป็นนกที่ทำรังอยู่ได้อย่างสวยงามที่สุด ป่านกกระจาบแห่งนั้น แทนที่ต้นไม้จะมีใบเขียวชรอุ่มพุ่มไสว ร่มรื่นชื่นชุ่ม แต่กลับเป็นต้นไม้ที่เต็มไปด้วยรังนกกระจาบห้อยย้อยระย้าเต็มไปหมด ช่างงดงามเหลือเกินแล้ว ** วันนี้แกะรอยตามสุนทรภูมาถึงป่านกกระจาบริมหนองพลวงนี้ก่อนนะ แล้วค่อยมาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 02, มกราคม, 2563, 10:55:18 PM (https://i.ibb.co/FbY0h8F/556000012759106.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยการเดินทางของสุนทรภู่ในนิราศวัดเจ้าฟ้าเสาะหายาอายุวัฒนะตามลายแทง ท่านไปจอดเรือไว้แถว ๆ วัดใหญ่ชัยมงคล แล้วขึ้นบกเดินเท้าไปตามลายปลายคลองถึงหนองพลวง พบควายนอนอยู่ในหนองที่เต็มไปด้วยสาหร่ายเข้าใจว่าเป็นผี ศิษย์จึงตีฆ้องร้องโห่ไล่ ทั้งคนทั้งควายต่างตกใจจนเป็นเรื่องขำขัน จากนั้นก็เดินตัดทุ่งเข้าไปในป่าเกรียน ต้นไม้ใบโกร๋นมีแต่รังนกกระจาบห้อยโตงเตงเต็มต้นไม้ทุกต้น เสียงนกกระจาบร้องเจี๊ยวจ๊าวจอแจ วันนี้มาแกะรอยตามท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/T1gZXmG/8.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้ความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านบอกว่า เมื่อเดินพ้นป่านกกระจาบก็มาถึงโป่งหอยโข่งคุด ซึ่งมีหอยโข่งคุดหมกตัวอยู่ในดินเป็นอันมาก เห็นต้นตาลโดดอยู่บนโขดเนิน มีพุ่มไม้พงไผ่รายดูเหมือนลายแทง เดินอยู่ในทุ่งกว้างตั้งแต่รุ่งเช้าของวันนั้นจนถึงเวลาเพลจึงพักฉันอาหาร และเอนกายนอนพักเหนื่อย พอได้แรงแสงแดดอ่อนจึงเริ่มเดินทางต่อไป
(https://i.ibb.co/ZYPq0MN/556000000503205.jpg) (https://imgbb.com/) ออกเดินทางต่อตามภาพที่เห็นอยู่ไกล ๆ แต่ดูเหมือนยิ่งเดินเข้าหาภาพนั้นก็ยิ่งถอยหนีห่างออกไป จนกระทั่งถึงเวลาเย็นจึงรีบเดินด่วนถึงต้นตาลโดด(ตาลเดี่ยว) บนโคกพูนมูนดินสูง เดินขึ้นไปบนโคกแล้วเลาะเลียบชมทั่วป่าบริเวณนั้น เห็นฝูงนกยูงกำลังแพนหางฟ้อนกันอยู่กลางลานทรายอย่างสวยงาม ดูราวกะนางละครฟ้อนรำระบำถวายกระนั้นเทียว ท่านแอบดูไปใจก็รำพึงถึงนางละครที่เคยชมในราชสำนัก ด้วยความอาลัยอาวรณ์ จึงเดินออกจากที่ซุ่มซ่อน นกยูงเห็นเข้าก็พากันบินหนีไป เมื่อเดินต่อไปในป่าโปร่งอันรื่นรมย์นั้นก็เห็นเป็น ร่มไทร ร่มโพธิ์ ตะโก กอไผ่ใหญ่น้อยขึ้นอยู่เรียงราย
(https://i.ibb.co/HNn08rc/03190215875021.jpg) (https://imgbb.com/) คำกลอนช่วงตอนนี้ให้ความไม่ชัดเจนนักเลยครับ คือความตั้งแต่เรือท่านมาถึงวัดใหญ่ชัยมงคล แล้วเรือวกวนพลัดเข้าไปในป่าจนถึงต้นโพธิ์ทองที่ท่านทำพิธีอัญเชิญพระปรอท แล้วขึ้นบกเดินตามคลองไปถึงหนองพลวง เลยหนองพลวงเข้าป่าโกร๋นที่อยู่ของนกกระจาบเป็นหมื่น ๆ ตัว พ้นป่านกกระจาบไปถึงโป่งหอยโข่งคุด จากโป่งหอยโข่งคุดแล้ว เข้าป่าที่มีต้นตาลโดดเดียวอยู่บนโคก แล้วก็เห็นนกยูงเป็นฝูงรำแพนอยู่กลางลานทราย พบซากปรักหักพังของโบสถ์วิหาร และพระพุทธรูปศิลา ความเหล่านี้ดูจะเป็นเหมือนความคิดจินตนาการเอาเอง โดยไม่มีสถานที่จริง (https://i.ibb.co/KD44gZT/30-4-728x485.jpg) (https://imgbb.com/) คลองข้าวเม่า : อยุธยา บอกตรง ๆ ว่าผมแกะรอยตามท่านมาด้วยความมึนงงมากเลย หากจะให้ผมเดาทิศทางตามกลอนที่ท่านแต่งไว้ตอนนี้ ก็พอจะเดาได้ว่า ท่านได้จอดเรือไว้ในคลอง หรือ ลำน้ำป่าสัก แล้วขึ้นบกเดินออกมาทางคลองข้าวเม่า ตามเส้นทางที่พระยาตากหนีพม่าวันกรุงศรีอยุธยาแตก เพราะท่านว่าลายแทงนั้นระบุว่ายาอายุวัฒนะอยู่ทางทิศตะวันออกของแขวงกรุงเก่า ผมคาดเดาเอาว่า วัดในป่าที่มีต้นตาลเดี่ยวเป็นสัญลักษณ์นี้อยู่แถวอำเภออุทัยฯ ในปัจจุบันนี่เอง ** พักไว้ตรงนี้ก่อนนะ นิราศมาถึงจุดหมายปลายทางตามลายแทงใกล้จะจบแล้ว พรุ่งนี้มาแกะรอยตามท่านในตอนท้าย ๆ ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 03, มกราคม, 2563, 10:16:20 PM (https://i.ibb.co/Nprq2xW/4093014146-daf8ee3705-z.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่ที่เดินทางตามลายแทงไปหายาอายุวัฒนะที่วัดเจ้าฟ้าอากาศ ระยะทางจากวัดใหญ่ชัยมงคล กรุงเก่า ค่อนข้างจะเลอะเลือน ตำแหน่งและเส้นทางคือสถานที่เดินบกผ่านไปนั้นไม่ชัดเจน พอจะเดาสุ่มเอาว่า ท่านเดินทางผ่านป่าตัดทุ่งออกทางทิศตะวันออกเมืองเก่าอยุธยามาทางอำเภออุทัย หรือไม่ก็นครหลวง จนถึงป่าที่มีต้นตาลโดดอยู่บนโขดเนิน พบวัดร้างสิ่งก่อสร้างปรักหักพัง หลังคาและผนังโบสถ์พังทลายสิ้น เหลือแต่องค์พระพุทธปฏิมาศิลาตั้งกรำแดดกรำฝนอยู่กลางป่านั้น ลักษณะต้องตามที่ระบุไว้ในลายแทง วันนี้มาแกะรอยท่านต่อไปครับ (https://i.ibb.co/587HBfv/mutulakkana-07.jpg) (https://imgbb.com/) บทกลอนข้างบนนี้ ความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านบอกเล่าว่า วัดนี้เป็นวัดโบราณนานมาแต่สมัยพระเจ้าตะเภาทอง ท่านเสด็จประพาสที่นี่แล้วโปรดให้ช่างแกะสลักแท่งหินที่ขาวปานสำลีเป็นองค์พระพุทธปฏิมา ยามนั้นมีฤๅษีสี่ตนเหาะมาลงตรงหน้าแล้วถวายยาอายุวัฒนะ พระองค์รับแล้วดำริว่าคนกินยาอายุวัฒนะคือคนที่ยังหลงอยู่ในสงสาร พระองค์ปรารถนาพระโพธิญาณจึงไม่เสวยยานี้ โปรดให้ใส่ตุ่มทองประดิษฐานไว้ใต้ฐานองค์พระพุทธปฏิมา ต่อไปเบื้องหน้าหากใครมาพบแล้วกินยานี้ ขอให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดนี้ให้มีสภาพสวยงามด้วย จากนั้นทรงให้จารึกนามวัดว่า วัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ .......
(https://i.ibb.co/YZt9qKN/images-4.jpg) (https://imgbb.com/) ลายแทงหรือตำรานี้ท่านได้มาแต่เมืองเหนือ เห็นจะได้มาแต่คราวขึ้นไปพิษณุโลกตอนเมื่อบวชใหม่ ๆ นั่นเอง ท่านอุตส่าห์ด้นดั้นฟันฝ่าอุปสรรคเสาะหาวัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ตามลายแทงจนพบ แต่ไม่สามารถจะขุดเอายาอายุวัฒนะใต้องค์พระได้ เพราะพื้นหินแข็งแกร่งเกินกว่าเครื่องมือที่ท่านนำมาจะขุดเจาะได้ จึงคิดจะลองวิชาเวทย์มนต์คาถาตามตำราที่เรียนรู้มา ด้วยหวังว่าได้สำเร็จสมความปรารถนาบ้าง
(https://i.ibb.co/0FmDDfk/pexels-219298.jpg) (https://imgbb.com/) * * เป็นอันว่าพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ไร้เครื่องมือและแรงจะขุดเจาะพื้นหินเอายาอายุวัฒนะในตุ่มทองใต้ฐานพระพุทธปฏิมาได้ ยามนั้นเป็นเวลาเย็น “สุริยนย่ำสนธยา” พระอาทิตย์ลดดวงลงลับทิวไม้ อำลาหล้าอย่างลังเลอาลัย ท่านเห็นแล้วก็หวนคิดว่า แม้ดวงตาวันอำลาโลกก็ยังรู้สั่งลาอาลัย แต่คนเราชาววังทั้งทวีป ไยอำลาโดยไม่อาลัยเลย (https://i.ibb.co/4pf3TW5/21032785-1758004237563544-4387871804942738575-n.png) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/2Ssv3Yd/IMG-1433-resize.jpg) (https://imgbb.com/) (ซ้าย): ลูกตะโก / (ขวา) : ลูกพิกุล ยามนั้นเณรหนูพัดและศิษย์ทั้งหมดต่างก็หิวโหย ไม่มีอะไรจะกินแก้หิว ก็เก็บผลตะโกนาอันฝาดเฝื่อนมากลืนกินกัน เห็นลูกพิกุลห่ามเหลืองเต็มต้นก็เก็บมากิน รสชาติขมฝาดเฝื่อนยิ่งกว่าตะโกนาเสียอีก วันนี้แกะรอยตามท่านมาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาตามดูความเป็นไปของท่านต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 04, มกราคม, 2563, 10:27:07 PM (https://i.ibb.co/4mZKBCF/118230639.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่เดินทางไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงในนิราศวัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ท่านเดินทางบุกป่าข้ามทุ่งฝ่าดงไปจนถึงวัดร้างกลางป่าบนเนินเขาเตี้ย ๆ ซึ่งมีสภาพตรงตามลายแทงที่ท่านได้มาแต่เมืองเหนือแล้ว แต่ไม่สามารถจะขุดเจาะเอายาอายุวัฒนะใต้ฐานพระประธานได้ เพราะพื้นเป็นหินแข็ง ไม่มีเครื่องมือและเรี่ยวแรงพอที่จะขุดเจาะได้ วันนี้มาดูความกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/H702zvW/original-1565151101569.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวานนี้ ถึงเวลามืดค่ำแล้ว หลังจากที่เณรหนูพัดและศิษย์หิวโหยอาหารจนตาลาย เก็บผลตะโกนาและพิกุลมากินพอประทังชีวิต พระภิษุภู่ สุนทรโวหาร สั่งสอนเณรหนูพัดและศิษย์ทั้งหลายให้ตั้งจิตสำรวงในศีล แล้วเข้าอาศัยอยู่ในร่มโพธิ์ใหญ่บนเนินดินนั้น ได้กลิ่นเกสรดอกไม้นานาแล้วชื่นใจคลายเหนื่อย หวนรำลึกถึงกลิ่นเครื่องหอมกระแจะจันทน์ที่เคยได้ชมชื่นในกรุง ได้กลิ่นฉุนฉมของพิกุลแล้วยิ่งเพิ่มความอาลัยอาวรณ์เป็นทวีคูณ บรรยากาศบนโขดดินยามนั้นเงียบวังเวง น้ำค้างพร่างพรายปรายโปรยลงมาเพิ่มความเย็นยะเยียบยิ่งขึ้น เสียงจังหรีดหริ่งเรไร ประสานเสียงจักจั่น เป็นดนตรีธรรมชาติกล่อมอารมณ์ให้นอนชมหมู่ดาวที่พรางฟ้า......
(https://i.ibb.co/QmnFY18/1-Wn-ZE9-Gdu-Gxn-Ml-U736-Dwn-Ew.jpg) (https://imgbb.com/) สายลมโชยอ่อนพัดพาละอองน้ำค้างเย็นมากระทบผิวกาย “หนาวดอกงิ้ว” ยามนั้น ทำให้หวน ”งิ้วคน” คือชู้รัก หากแม้นมาด้วยก็จะได้นั่งชิดกายคลายหนาวได้บ้าง ยามนั้นศิษย์ทั้งสี่นายฝันยามตื่นว่าได้กินยาอายุวัฒนะไปแล้ว แม้นยาประจักษ์ศักดิ์สิทธิ์จริงจะไปเที่ยวเกี้ยวหญิงชื่นชมให้สมใจ บุนนากเพ้อว่าขอให้มีอายุยืนเป็นหมื่นปี จะได้ชมหญิงสาวสักแสนนาง เรี่ยวแรงแข็งขันไม่รู้หมดรสชาติไม่ขาดแคลน หนูกลั่นก็เพ้อว่าครั้นได้กินยาอายุวัฒนะแล้วเวลาล่องกลับเมืองกรุงจะแวะรับนางสาวมอญเมืองสามโคกลงไปอยู่ด้วย เป็นได้ดูให้รู้แจ้งกันละว่า นางมอญจะขวางจริงหรือไม่อย่างไรกันแน่ พระภู่ได้ฟังศิษย์เพ้อฝันกันอย่างนั้นก็รำคาญหู จุดเทียนถือเดินวนเวียนสำรวจดูเสมาโบสถ์ไปทั่วบริเวณนั้น........
(https://i.ibb.co/mcskpKh/images-5.jpg) (https://imgbb.com/) ตอนนี้ปล่อยกลอนให้อ่านกันยาว ๆ เพราะเป็นเรื่องยาว พอจะสรุปได้ว่า ท่านสุนทรภู่จุดเทียนเดินเที่ยวส่องหาเสมา คือเขตโบสถ์ ได้พบว่ามีการขุดเจาะไปก่อนหน้านี้บ้างแล้ว ท่านพบพระสารีริกธาตุพระอรหันต์ขาวบริสุทธิ์ จึงอาราธนามาเก็บไว้ด้วยความยินดียิ่งนัก จากนั้นก็เริ่มทำพิธีทางไสยศาสตร์เพื่อจะเปิดกรุเอายาอายุวัฒนะในตุ่มทองคำใต้องค์พระประธาน โยงสายสิญจน์ปิดยันต์กันปิศาจ จุดเทียนชัยและเทียนบริวารครบถ้วน ซัดทรายมนต์ ลงดินดำคว่ำหอยโข่ง ครั้นปกธงลงดิน ก็เกิดมหัศจรยย์ลั่นเลื่อนดังตังตึง เสียงคนแซ่อึง ฝนลมโหมกระหน่ำลงมา เทียนดับหมดจนมืดมนไปทั่ว ลูกเห็บตกลงมาถูกต้องตัวเจ็บแสบไปหมด ควักข้าวสารมนต์สาดซัดไปก็ไร้ผล ครานั้นเหมือนมีคนมาทุบลงบนหลังจนสติดับวูบหลับลงตรงนั้น...... ** เรื่องจะเป็นอย่างไรต่อไป พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 05, มกราคม, 2563, 10:17:41 PM (https://i.ibb.co/h1rh5gr/11-6-07-big-view-prairie.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยตามสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะที่บ่งบอกไว้ในใบลานลายแทงซึ่งได้มาจากเมืองเหนือ ว่ามียาอายุวัฒนะใส่ตุ่มทองฝังไว้ในฐานประประธานในโบสถ์วัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ท่านจึงดั้นด้นค้นหาจนพบสถานที่ตามลายแทงนั้น แล้วทำพิธีกรรมตามตำราไสยศาสตร์เพื่อเปิดอุโมงค์ลงไปเอายาอายุวัฒนะ พิธีกรรมสุดท้ายคือการปักธงลงดินดำ ก็ปรากฏวิบัติมหัศจรรย์ เกิดเสียงดังตึงตังแผ่นดินสะเทือนเลื่อนลั่น เกิดลมพายุพัดมาพร้อมฝนลูกเห็บกระหน่ำ เทียนดับเครื่องสังเวยถูกลมพัดกระจัดกระจายไปสิ้น ยามนั้นเหมือนมีใครมาทุบหลังอย่างแรงจนท่านหมดสติวูบหลับไป วันนี้มาดูกันว่าท่านสุนทรภู่ของเราจะเป็นอย่างไรต่อไปครับ (https://i.ibb.co/hXWmPwY/02-1.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนยาว ๆ ข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ที่ท่านบอกเล่าว่า... ท่านสลบไสลไปนานเท่าไรไม่รู้ได้เลย มารู้สึกตัวตื่นขึ้นก็ต่อเมื่ออุทัยไขแสงแจ้งโล่งแล้ว ลุกขึ้นมองหาย่ามและตำราลายแทงไม่เห็น แม้จีวรที่ห่มทำพิธีเมื่อคืนนี้ก็ไม่มี แสดงว่าถูกลมพายุพัดพาหายไปหมดสิ้น ผ้าที่เหลือติดตัวท่านมีเพียงสบงที่นุ่งกับอังศะ (สะไบ) ที่สวมกายอยู่เท่านั้น เห็นภาพของตนเองเช่นนั้นก็นึกละอายแก่ใจยิ่งนัก สำนึกนึกได้ว่าตนผิด จึงกราบกรานขอขมาองค์พระปฏิมา ตัดอาลัยในตำราลายแทงและสิ่งของทั้งหลายที่ลอยตามสายลมหายไป ท่านสำนึกได้ว่า ตนเกิดความโลภและปรารถนาลามกต้องการยาอายุวัฒนะด้วยหมกมุ่นในกิเลสกาม (กามคุณ) และประกอบกับความอยากรู้อยากพิสูจน์ตำรา จึงกระทำการอันมิบังควรลงไป บัดนี้สำนึกผิดแล้ว เห็นฤทธิ์กฤยานุภาพแล้ว เลิกคิดรื้อร้างขุดหาของตามลายแทงแล้ว เข็ดหลาบไปจนตายเลยทีเดียว ขอกรวดน้ำคว่ำขันอุทิศให้แก่ภูตพรายไพรโขมดโขดหิน เจ้าทุ่งเจ้าป่ากรุงทวาราวดีเทพารักษ์ผู้รักษาคูหาหินและเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ผู้สร้างวัด ขอให้ทุกท่านจงจุติไปเกิดในที่อันปรารถนาเถิด จากนั้นก็กล่าวคำอำลาเซิงไทรไผ่โพธิ์ตะโกนา ท่านยังมีอารมณ์ขันในการกล่าวลาตะโกนาว่า แม้จะแก่งอมมีกลิ่นหอมแล้วยังมีรสฝาด แต่ยามขาดแคลนก็คิดรักเสียอักโข ขอให้ตะโกนาและพิกุลอาหารยามยากจงภิญโญเถิด
(https://i.ibb.co/CnXjXTW/wild-growth-247520-960-720.jpg) (https://imgbb.com/) สรุปความจากคำกลอนนิราศท่อนนี้ได้ว่า หลังกล่าวคำอำลาเจ้าที่เจ้าทางเจ้าป่าเจ้าเขา พิกุลป่า ตะโกนาแล้ว พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ก็พาศิษย์ออกเดินทางกลับ ไม่ได้กลับในทางเดิมที่ไป หากแต่ลัดป่าหญ้าป่าแฝกแหวกพง จนถึงเวลามืดค่ำ กำหนดหมายเอาทิวไม้เป็นแนวทาง แหวกหญ้าฝ่าดงในยามค่ำคืน ด้วยความทุกข์ยากอย่างยิ่ง ท่านรำพึงว่า อนิจจาตัวเรา หมายจะได้ยาอายุวัฒนะตามลายแทงก็ไม่ได้ ซ้ำยังสิ้นเนื้อประดาตัว ผ้าห่มสักผืนหนึ่งก็ไม่มีติดตัว หนูกลั่นก็พ้อว่าหนูก็เสียแพรเพลาะหอมไปหนึ่งผืน เดินทางทั้งคืนแบบ ”มะงุมมะงาหรา” จนรุ่งแจ้งแสงอุทัยเจิดจ้า จึงคำนวณทิศทางได้ เดินวกลงถูกทางมาถึงเรือที่จอดคอยอยู่ในเวลาเที่ยงวัน กลับต้องมาอับอายตามากับตาแก้วคนแจวเรือ ที่เห็นสภาพของพระอาจารย์กลับมาอย่างทุลักทุเลอย่างนั้น ก็ยกมือสาธุสะขึ้นท่วมหัวเหมือนจะเยาะเย้ยด้วยสมน้ำหน้า ครั้นจะสั่งออกเรือล่องกลับวัดก็เห็นว่ายังขัดข้อง เพราะข้าวของเสบียงหาอาหารแม้จังหันก็ไม่มีจะหุง จึงคิดถึงเพื่อนเก่าที่มาเป็นพระยารักษากรุงเก่าอยู่ เมื่อมาภูเขาทองคราวก่อนไม่กล้าแวะไปหา มาคราวนี้ขัดสนจนยากยิ่งแล้วจึงบากหน้าไปหา (พระยาไชยวิชิต เผือก) ก็ได้รับการต้อนรับบำรุงเป็นอย่างดียิ่ง แถมยังปวารณาตัวไว้ว่า ขึ้นมากรุงเก่าคราวใดขอให้แวะมาเยี่ยมทุกครั้ง เพื่อจะได้ต้อนรับปฏิบัติบำรุงต่อไป ก่อนจากกันก็อวยชัยให้พรดังกลอนข้างบนนี้ วันนี้แกะรอยท่านสุนทรภู่ในนิราศวัดเจ้าฟ้ามาเพียงนี้ก่อนนะ ใกล้จบแล้วหละ พรุ่งนี้มาแกะรอยกันต่อให้จบก็แล้วกันครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 07, มกราคม, 2563, 10:22:30 PM (https://i.ibb.co/37JvctP/dfgss.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่ไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงถึงวัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ทำพิธีทางไสยศาสตร์เปิดกรุยาในตุ่มทองใต้ฐานพระประธานโบสถ์ร้างกลางป่า เกิดอาถรรพ์บันดาลลมฝนลูกเห็นกระหน่ำลงมาอย่างหนัก ลมพายุพัดข้าวของในพิธีปลิวหายไปสิ้น ตัวพระภิกษุภู่ เจ้าพิธีถูกมือที่มองไม่เห็นทุบหลังอย่างแรงจนสลบไสลไป ฟื้นตื่นขึ้นมาตอนตะวันโด่งของวันรุ่งขึ้น พบว่าข้าวของหายไปหมดสิ้น เหลือเพียงสบงที่นุ่งกับอังสะที่ใส่ติดกายเท่านั้น หลังจากกราบขอขมาเจ้าที่เจ้าทางแล้วพาศิษย์เดินบุกป่าฝ่าดงหญ้าแฝกกลับลงเรือ เสียเวลาไปอีกหนึ่งวันหนึ่งคืนจึงถึงเรือที่จอดอยู่ย่านวัดใหญ่ชัยมงคล จากนั้นก็ไปหาเจ้าเมืองกรุงเก่าซึ่งเคยเป็นเพื่อนกัน ได้รับการรับรองปฏิบัติบำรุงเป็นอย่างดี วันนี้มาแกะรอยตามท่านกลับบางกอกครับ กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน หลังจากร่ำลาเจ้าเมืองแล้วลงเรือออกจากท่าน้ำ พบเห็นสาวนามว่า “หุ่น” ผัดหน้าทาขมิ้นนั่งชุนผ้าถุงอยู่ดูน่ารัก เลยสาวหุ่นมาก็พบเห็นเรือแพแม่ค้ามากมาย แพสาวผิวขาวนางหนึ่งเลี้ยงนกแก้วไว้ สอนให้พูดเชิญลูกค้าแวะที่แพตน นกแก้วพูดแจ้ว ๆ ว่า “สาวกอด ๆ” ช่างน่ารักเสียกระไร
(https://i.ibb.co/sQj9q4w/IMG-20170226-151348-735.jpg) (https://imgbb.com/) * เรือล่องลำเจ้าพระยากลับบางกอก ได้แรงไหลของกระแสน้ำค่อนข้างแรงช่วยให้เรือแล่นเร็วมาก ใช้เวลาเพียงคืนเดียวก็ถึงกรุงเทพฯ แล้ว เมื่อถึงบางกอกท่านก็แต่งคำสั่งลา ออกตัวว่านิราศเรื่องนี้ไม่ได้ร่ำไรถึงหญิงคนใด ทำให้คำกลอนไม่อ่อนหวานนิราศของคนอื่นที่เขามีหญิงคนรักให้ครวญหา อีกประหนึ่งหนึ่งท่านเป็นพระภิกษุ จึงกระดากปากละอายใจที่จะกล่าวคำคร่ำครวญถึงคนรัก ที่กล่าวแกล้งแต่งเล่นมานี่ก็เพราะความเป็นหม้ายเท่านั้น และแล้วท่านก็หยอดคำหวานฝากไว้ในตอนจบของกลอนนิราศ ดังความข้างบนนี้แล นิราศวัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ความจบลงแล้ว แต่เรื่องนี้ยังไม่จบ เพราะประเด็นสำคัญอยู่ตรงที่ว่า วัดเจ้าฟ้านี้อยู่ ณ แห่งหนตำบลใดกันแน่เล่าหนอ (https://i.ibb.co/bJCkRKn/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/JKsQbPN/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/GM7gZ5q/image.jpg) (https://imgbb.com/) ธนิต อยู่โพธิ์ / เปลื้อง ณ นคร / สุจิตต์ วงษ์เทศ อาจารย์มหาธนิต อยู่โพธิ์ กับ อาจารย์มหาเปลื้อง ณ นคร ท่านชี้ไว้ว่า วัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ คือวัดเขาดิน ต. ธนู อ. อุทัย จ. พระนครศรีอยุธยา แต่มีอีกหลายท่านไม่เห็นด้วย อย่างเช่นนักประวัติศาสตร์โบราณคดีรุ่นใหม่ไฟแรงอย่าง สุจิตต์ วงษ์เทศ เขาเชื่อว่าวัดเจ้าฟ้าน่าจะอยู่เลยวัดเขาดินไปถึงวัดพระพุทธฉาย สระบุรี หรือไม่ก็ต่ำลงมาที่วัดเขาพนมโยง (พนมยงค์) แถวหนองแค สระบุรี เรื่องนี้มีนิทานพื้นบ้านที่สุนทรภู่ท่านก็รู้อยู่ว่า มีเจ้าเมืองท่านหนึ่งที่ชาวบ้านเรียกว่า ท้าวอู่ตะเภา พระนามจริงว่าเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ครองเมืองอู่ตะเภา ยุคสมัยทวาราวดี ซึ่งปัจจุบันเมืองนี้อยู่ในตำบลมะม่วงหวาน อ. หนองแซง สระบุรี เขตติดต่อกับเขาดิน ต. ธนู นั่นเอง (https://i.ibb.co/k1vw43w/728x410.jpg) (https://imgbb.com/) เมืองโบราณอู่ตะเภา (คูน้ำล้อมรอบ) จึงยังไม่เป็นที่ยุติว่า วัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ที่เจ้าเมืองอู่ตะเภาสร้าง และบรรจุยาอายุวัฒนะไว้นั้น ปัจจุบันอยู่ตรงไหนกันแน่ ใครอยากได้ยาอายุวัฒนะกินแล้วแข็งแรงไม่แก่เฒ่า ก็ลองค้นหากันเอาเองนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 08, มกราคม, 2563, 11:26:01 PM (https://i.ibb.co/bsjCCRF/Thumbnail-Horizon-ohfewezi8fn6qjs0om1sj0lqt2r54dqfzet2lrymu0.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านแกะรอยสุนทรภู่เดินทางไปหายาอายุวัฒนะตามลายแทงวัดเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์ ซึ่งยังไม่แน่ว่า เป็นวัดเขาดิน ต.ธนู อ.อุทัย พระนครศรีอยุธยา หรือบริเวณวัดพระพุทธฉาย และหรือ วัดเขาพนมโยง (พนมยงค์) อ.หนองแซง สระบุรี หรือไม่ ส่วนเมืองของท้าวอู่ตะเภา หรือเจ้าฟ้าอากาศนาถนรินทร์นั้น ปัจจุบันมีซากเมืองเก่ายุคทวาราวดีอยู่ ในตำบลม่วงหวาน อ.หนองแซง สระบุรี เมื่อท่านผิดหวังจากการไปหายาอายุวัฒนะแล้ว เรื่องราวของท่านจะดำเนินไปอย่างไร มาตามดูกันครับ (https://i.ibb.co/RySddtW/ATR-6628-Cover-620x392.jpg) (https://imgbb.com/) วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ พ. ณ ประมวญมารค หรือท่านจันทร์ กล่าวว่า สุนทรภู่กลับจากวัดเจ้าฟ้าอากาศแล้วเข้าอยู่วัดโพธิ์ตามเดิม ต่อมาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณซึ่งมีวังอยู่ใกล้วัดนิพพานาราม หรืออวัดมหาธาตุ ใคร่ที่จะอุปถัมภ์บำรุงอย่างใกล้ชิด จึงนิมนต์ให้ออกจากวัดโพธิ์ (พระเชตุพนฯ) ไปอยู่สำนักวัดมหาธาตุ เจ้าพระองค์นี้โปรดการเล่นสักวา ว่ากันว่าเวลาที่ไปเล่นสักวาจะนิมนต์พระภิกษุภู่นั่งไปในเรือด้วยเสมอ ท่านจึงมีฐานะเป็นที่ปรึกษาวงสักวาของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณไปโดยปริยาย (https://i.ibb.co/5rR08Rr/images-7.jpg) (https://imgbb.com/) ภารกิจสำคัญอีกประการหนึ่งของพระภิกษุภู่ สุทรโวหาร ในพระอุปถัมภ์ของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ คือการแต่งกลอนนิยายเรื่องพระอภัยมณีต่อจากที่แต่งค้างไว้แต่สมัยรัชกาลที่ ๒ กล่าวคือ ตอนที่ท่านถูก “ขังลืม” อยู่นั้นได้ใช้เวลาว่างแต่งนิยายคำกลอนเรื่องพระอภัยมณี เรียกว่า “ตับศรีสุวรรณ” หลังจากพ้นโทษแล้วมีงานกวีที่ปรึกษามาก นิยายคำกลอนเรื่องนี้จึงหยุดไว้ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณได้ทรงอ่านแล้วพอพระทัย จึงขอให้ท่านแต่งต่อใน “ตับเกาะแก้วพิสดาร” นิยายคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีเป็นที่ชื่นชอบของชาววังมาก ต่อมาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ลงในปี พ.ศ. ๒๓๗๘ ท่านจันทร์ว่า พระภิกษุภู่หมดที่พึ่งจึงลาสิกขาในต้นปีนั้น ปีที่ท่านสึกจากพระนั้นอายุย่างเข้า ๕๐ ปีแล้ว ชีวิตฆราวาสของท่านมีสภาพลุ่ม ๆ ดอน ๆ จนมีผู้เล่ากันว่า นายภู่อาศัยอยู่ในเรือเที่ยวร่อนเร่ไป ขายบทกลอนพอเป็นค่าเลี้ยงชีพ ในช่วงนี้ท่านมีภรรยาเป็นตัวเป็นตนอีกคนหนึ่งชื่อม่วง และมีบุตรด้วยกันอีก ๑ คน (https://i.ibb.co/4m5W4T3/554000013378901.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเทพธิดาราม ในปี พ.ศ. ๒๓๘๓ หนูพัดมีอายุครบบวช สุนทรภู่จึงเข้ากราบทูลเล่าเรื่องที่เป็นมาของตนถวายสมเด็จฯ กรมหมื่นชิโนรส ณ วัดพระเชตุพนฯ ให้ทรงทราบ จึงได้รับพระอุปการะบวชให้ทั้งบิดาและบุตร ครั้นบวชแล้ว สมเด็จฯ พระอุปัชฌาย์ก็ให้ไปอยู่วัดราชบูรณะ ซึ่งเป็นสำนักเดิม แต่ท่านเกรงว่าจะถูกกลั่นแกล้งจากพวกอันธพาลอีก จึงขอให้สมเด็จฯ พระอุปัชฌาย์ส่งไปอยู่วัดเทพธิดาราม ซี่งสร้างเสร็จและผูกพัทธสีมาในปีนั้น พรรษาแรกในการบวชครั้งที่ ๒ นี้ ท่านจึงจำอยู่ ณ วัดเทพธิดาราม และวัดนี้ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พระราชธิดาในสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ ทรงสร้าง พระนางเป็นพระพี่นางของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ได้ทรงอ่านเรื่องพระอภัยมณีมาก่อนแล้วพอพระทัยมาก จึงทรงอุปการะพระภิกษุภู่ และขอให้แต่งเรื่องพระอภัยมณีต่อจากเดิมให้อีกด้วย (https://i.ibb.co/8YQ9C1j/soonthornpoo000.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านจันทร์ว่า พระภิกษุภู่อยู่วัดเทพธิดารามอย่างมีความสุขสบายได้ ๒ พรรษา ครั้นถึงปี พ.ศ. ๒๓๘๔ ท่านออกจากวัดเดินทางไปสุพรรณบุรีด้วยธุระอะไรสักอย่างหนึ่ง และแต่ง โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) ขึ้นอีกเรื่องหนึ่ง นิราศเรื่องนี้เป็นเรื่องแรกและเรื่องเดียวที่ท่านแต่งเป็นโคลง ว่ากันว่ามีนักกวีด้วยกันพูดเชิงดูหมิ่นแคลนว่า สุนทรภู่แต่งเป็นแต่กลอนตลาด ซึ่งเป็นกวีพื้นบ้านที่ใคร ๆ ก็แต่งกันได้ โคลงฉันท์ที่เป็นกวีชั้นสูงนั้นสุนทรภู่หาแต่งเป็นไม่ ด้วยคำสบประมาทนี้เองทำให้ท่านแต่งนิราศเป็นโคลง เพื่อแสดงให้เพื่อนนักกวีเห็นว่า ท่านก็แต่งโคลงเป็นเหมือนกัน แต่ว่าท่านถนัดเชี่ยวชาญ ชำนาญในการแต่งกลอน ดังนั้นเมื่อมาแต่งโคลงที่ท่านไม่ถนัด คำโคลงของท่านจึงใช้ถ้อยคำไม่ลื่นไหลเหมือนกลอน ยังติดเล่นสัมผัสเสียงแบบกลอนเสียมากกว่า ท่านจันทร์กล่าวถึงโคลงของสุนทรภู่ไว้ว่า “นิราศที่แต่งเป็นคำโคลงเรื่องนี้ ไม่เหมือนนิราศคำโคลงเรื่องอื่น ๆ ที่แต่งเลียนแบบกันมาตลอด คือเป็นบทครวญที่กล่าวเข้ากับตำบลที่ผ่าน หรือชื่อนก ชื่อไม้ ไม่มีที่จะบันทึกเหตุการณ์อะไรเลย โคลงนิราศสุพรรณของสุนทรภู่ เล่าการเดินทางเหมือนอย่างนิราศที่แต่งเป็นกลอน ฉะนั้นในด้าน “รสความ” จึงไม่เหมือนนิราศคำโคลงอื่น ๆ ที่ครวญก็ครวญอย่างเฉ ๆ ดังในสองบทต่อไปนี้ ซึ่งข้าพเจ้าเห็นว่าเป็นวิธีชมโฉมที่ขันเอาการ
(https://i.ibb.co/92p5ydY/images-8.jpg) (https://imgbb.com/) รายละเอียดในเรื่อง โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) ผมขออนุญาตไม่นำมากล่าวมากไปกว่านี้นะครับ ท่านใดสนใจอยากศึกษาค้นคว้าก็หานิราศสุพรรณคำโคลงของท่านมาอ่านกันตามความพอใจเถิด ท่านไปสุพรรณกลับมาแล้วจะดำเนินชีวิตต่อไปอย่างไร พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 09, มกราคม, 2563, 10:13:25 PM (https://i.ibb.co/18NM81v/bannerp2-3.jpg) (https://imgbb.com/) รูปหล่อครึ่งตัวของสุนทรภู่ เมื่อครั้งยังเป็นพระภิกษุ : วัดเทพธิดาราม
อภิปราย ขยายความ.......... ชีวิตของสุนทรภู่ดูท่าว่าจะเจริญรุ่งเรืองอีกครั้ง เมื่อได้กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพอุปถัมภ์บำรุง ท่านแต่งนิยายคำกลอนต่อจากเดิมจนเป็นเรื่องยาวใหญ่โต ชาววังนิยมชมชอบอ่านจนติดกันงอมแงม ในช่วงนี้ศาลาลอยหน้ากุฏิพระภู่ไม่ว่างผู้คน บ้างก็มาขอเรียนการแต่งกลอน มาต่อกลอน มาสนทนาวิสาสะ โดยเฉพาะพวกนางข้าหลวงในวังกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพและวังเจ้าพระองค์อื่น ๆ มาสมัครเป็นศิษย์ และไหว้วานให้ช่วยแต่งกลอนเพลงยาวกันมาก พระภิกษุภู่จึงกลายเป็น “หลวงน้า” ของเหล่านางข้าหลวงไปแล้ว (https://i.ibb.co/r0XvkF8/bannerp2-2.jpg) (https://imgbb.com/) กุฏิสุนทรภู่ วัดเทพธิดาราม : กรุงเทพฯ “หลวงน้าภู่” ของเหล่านางข้าหลวง ถูกล้อมหน้าล้อมหลังด้วยเหล่าชาววังอยู่ดีมีสุขได้ ๒ พรรษา ปัจจัยที่ได้รับการถวายบำรุงก็เพียงพอต่อความเป็นอยู่อย่างพระภิกษุ แต่จิตใจอันเป็นปุถุชนของท่านมิได้พอใจอยู่เพียงนั้น ท่านเห็นสุขคฤหัสถ์ของชาววังและพ่อค้าวาณิชแล้วก็คิดจะได้บ้าง จึงหวนคิดถึงการถลุงแร่ให้เป็นทอง เพื่อสร้างความร่ำรวยทรัพย์สินอีกครั้ง ระยะนี้ท่านไม่ค่อยสนใจใยดีกับเหล่านางข้าหลวงและศิษย์ที่มาขอลอกกลอน ต่อกลอน เรียนกลอน เหมือนก่อนแล้ว หากแต่คิดทำเบ้าเตาถลุงทอง และเอาแร่ที่เคยไปแสวงหาเมื่อตอนที่บวชใหม่ ๆ (บวชครั้งแรก) ซึ่งยังหลงเหลืออยู่บ้างนั้นมาถลุงให้แปรเป็นทองอย่างเอาจริงเอาจัง เมื่อแร่หมดจึงเดินทางไปสุพรรณเพื่อหาแร่มาถลุงต่อไป (https://i.ibb.co/8gKtGv6/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองโอ่งอ่าง : กรุงเทพฯ การออกจากวัดเทพธิดารามไปสุพรรณ เห็นทีว่าท่านคงจะไม่บอกลาผู้ที่เคารพนับถือใด ๆ เลย แม้เจ้าอาวาสก็คงไม่ได้บอกลา ปิดกุฏิแล้วออกเรือจากคลองโอ่งอ่างไปทันที พระอธิการเจ้าอาวาสและพระลูกวัดองค์อื่น ๆ ของวัดเทพธิดารามไม่มีใครกล้าที่จะแตะต้องพระภิกษุภู่ เพราะเหตุว่า ท่านเป็นพระสัทธิงวิหารริกในสมเด็จพระกรมหมื่นนุชิตชิโนรส วัดพระเชตุพนฯ ๑ และ เป็นพระที่อยู่ในพระอุปถัมภ์บำรุงของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่(ร. ๓) อีก ๑ เพราะท่านจากวัดเทพธิดาไปนานหลายเดือน เมื่อหวนกลับมาก็พบว่าคณะของท่านอยู่ในสภาพรกร้าง โดยเฉพาะกุฏิของท่านมีปลวกขึ้นกัดข้าวของเสียหายมากมาย เพราะไม่มีคนดูแลรักษาให้ ซ้ำสายตาเพื่อนพระที่มองดูท่านก็แปลก ๆ ไปหมด แทนที่จะมองด้วยความชื่นชมยินดีมีไมตรีต่อกัน กลับมองดูอย่างเหยียด ๆ คือดูหมิ่นดูแคลน (https://i.ibb.co/FYfVQf0/hqdefault-4.jpg) (https://imgbb.com/) เรื่องดังกล่าวนี้ เรารู้ได้จากบทกลอนประเภทนิราศหรือเพลงยาวที่ท่านแต่งไว้ในชื่อว่า “รำพันพิลาป” กลอนสำนวนนี้เป็นผลงานที่พบชิ้นล่าสุด ใจความของกลอนเป็นเรื่องบอกเล่าวิถีชีวิตของท่านตั้งแต่ออกจากราชการและบวชเร่ร่อนไปในที่ต่าง ๆ เพราะรำพันพิลาปเป็นคำกลอนที่ให้รายละเอียดในชีวิตส่วนหนึ่งของท่าน และพบใหม่ยังไม่มีการตีพิมพ์เผยแผ่ให้แพร่หลายเหมือนนิราศเรื่องอื่น ๆ ผมจึงเห็นสมควรนำบทกลอนสำนวนนี้ของท่านมาลงโพสต์ให้ทุกท่านได้อ่านกันตั้งแต่ต้นจนจบ ดังต่อไปนี้....
** นี่เป็นเพียงเริ่มกลอนปรารภก่อนจะบอกเล่าเรื่องราวในชีวิตที่ตกทุกข์ได้ยากของท่านไว้ค่อนข้างละเอียด ท่านกล่าวว่า กลอนนี้ชื่อ “รำพันพิลาปล้ำกาพย์กลอน” เป็นกลอนที่ท่านบรรจงแต่งอย่างสุดฝีมือ ดังนั้นทุกท่านก็ควรติดตามอ่านงานเขียนชิ้นอย่างละเอียดต่อไปนะครับ” (..................... มีต่อพรุ่งนี้ .....................)
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 10, มกราคม, 2563, 10:00:30 PM (https://i.ibb.co/gR6RNRh/556000010130107.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านติดตามดูชีวิตและงานของสุนทรภู่หลังจากที่ท่านจากวัดโพธิ์ท่าเตียน ไปอยู่วัดมหาธาตุท่าพระจันทร์ ซึ่งท่านจันทร์ว่า เมื่อพระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ พระภู่ก็ลาสิขาออกไปเป็นนายภู่อยู่เรือ เร่ขายบทกลอนเลี้ยงชีพ และมีภรรยาเป็นตัวเป้นตนอีกคนหนึ่งชื่อว่า “ม่วง” ใช้ชีวิตเป็นนายภู่อยู่ ๕ ปี ก็อุปสมบทอีกครั้ง แล้วเข้าอยู่วัดเทพธิดารามในพระอุปถัมภ์ของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ราชธิดาในสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. ๓) อยู่วัดเทพธิดารามได้ ๒ พรรษา ก็ไปสุพรรณและแต่งนิราศเป็นโคลงเรื่องแรกและเรื่องเดียวที่แต่งเป็นคำโคลง กลับจากสุพรรณเข้าอยู่ในวัดเทพธิดาตามเดิม ก็พบความทุกข์ยากแสนสาหัส จึงคิดจะไปเสียจากวัดเทพธิดาราม ในพรรษาที่ ๓ นั้น ท่านแต่งกลอนทำนองนิราศหรือเพลงยาวขึ้นอีกเรื่องหนึ่งให้ชื่อว่า “รำพันพิลาป” ท่านอ้างว่าฝันเมื่อคืนวันจันทร์แรม ๑๐ เดือน ๘ ปีขาล พ.ศ. ๒๓๘๕ (เดือนแปดจันทวาเวลานอน) คืนนั้นบรรยากาศเงียบสงัดวังเวง ได้ยินแม้กระทั่งเสียงแมงมุมอุ้มไข่มาใต้เตียงนอนท่านแล้วตีอกอยู่ผึง ๆ.... วันนี้มาดูความต่อไปครับ (https://i.ibb.co/FbdrzCG/images-220.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านบอกเล่าว่า ในปีที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยสวรรคตนั้น คือ ปีวอก พ.ศ. ๒๓๖๗ ท่านออกจากราชการแล้วอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ด้วยความเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนา (บวชที่ไหนก็ได้กล่าวมาแล้วนะครับ) หลังจากบวชแล้วท่านก็ระเหเร่ร่อนไป “เที่ยวแสวงทุกแขวงแคว” ดังคำกลอนตอนต่อไปว่า...
(https://i.ibb.co/JQYvfPc/image001.jpg) (https://imgbb.com/) ความในดลอนนี้ว่า บวชแล้วท่านก็ท่องเที่ยวไปตั้งแต่ เพชรบุรี (พริบพรี) ราชบุรี (ราชพรี) ไปขึ้นเขาเข้าถ้ำเที่ยวหาแร่ จนเลยไปถึงที่อยู่ของชนชาวกะเหรี่ยงแถวด่านเมืองกาญจนบุรี ไปถูกกะเหรี่ยงใช้ผีปอบมาเข้าร่างลูกชาย (หนูพัด) จนท่านต้องใช้วิทยาคมที่เรียนรู้มาเข้าแก้ไข ไล่ปอบออกแล้วใช้ให้กลับไปเข้ากินเจ้าของ รอดอันตรายจากแดนกะเหรี่ยงมาอยู่ที่วัดสองพี่น้อง ล่องเรือตามลำแม่กลองลงมาถึงสมุทรสาคร เลี้ยวเข้าลำแม่น้ำท่าจีนขึ้นถึงวัดสองพี่น้อง เป็นเวลาเข้าพรรษาพอดี ท่านจึงจำพรรษาแรกที่นี่ (https://i.ibb.co/vwF9mnS/81714442-2676965652526984-941477975407198208-n.jpg) (https://imgbb.com/) อยู่ที่วัดสองพี่น้องได้ด้วยความยากลำบากยิ่ง ท่านจอดเรือกินนอนอยู่ในเรือตรงท่าน้ำหน้าวัด ยุงชุมมากต้องสุมแกลบไฟไล่ยุง เพราะไม่มีมุ้งกางกันยุง ที่นี่ท่านถลุงแร่แปรเป็นทองตามตำราอาจารย์ทองบ้านจุง แต่ไม่ประสบความสำเร็จ มีตาเถรบอกว่าที่เขากาเผ่น (กาเพน) แถว ๆ พนมทวนมีแร่แปรเป็นทองได้ ท่านก็ขึ้นไปหาแร่ตามคำตาเถรนั้น ไปถูกควายป่าไล่ขวิดแทบเอาชีวิตไม่รอด มิหนำซ้ำยังถูกขโมยลักเรือไปทั้งลำบาตร จีวร พริกเกลือ เสบียง อาหารก็ติดลำเรือไปไม่เหลือหลอ ดีที่ชาวบ้านมีศรัทธาช่วยกันทอจีวร และหาเรือให้ใหม่....... ** วันนี้อ่านรำพันพิลาปของท่านสุนทรภู่มาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 11, มกราคม, 2563, 10:28:56 PM (https://i.ibb.co/jMFGB0D/0.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้เล่าเรื่องของสุนทรภู่ตามความในรำพันพิลาป ที่ท่านบอกเล่าว่า เมื่อปีวอก พ.ศ. ๒๓๖๗ ท่านออกขาดจากราชกิจ แล้วบวชเป็นภิกษุร่อนเร่ไปในเมืองเพชรบุรี ราชบุรี ไกลถึงด่านที่อยู่กะเหรี่ยงเมืองกาญจน์ แล้วกลับมาจำพรรษาอยู่ที่วัดสองพี่น้อง จังหวัดสุพรรณบุรี ตกทุกข์ได้ยากอย่างยิ่ง ขณะที่ถลุงแร่ให้เป็นทองอยู่นั้น ขโมยมาถอยเอาเรือไปทั้งลำ บาตร จีวร ข้าวของในเรือก็ถูกขโมยไปสิ้น.. วันนี้มาดูทางเดินชีวิตของท่านตามที่บอกเล่าในรำพันพิลาปต่อไปครับ (https://i.ibb.co/LQpG5gd/images-23.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้ความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านเล่าว่าเดินทางจากสุพรรณบุรีขึ้นเหนือไปถึงจังหวัดพิษณุโลก (พิศศรีโลก) ลงในหนองน้ำใหญ่งมหาของตามลายแทง ได้ปล้ำกับจระเข้จนเกือบจะกลายเป็นเหยื่อจระเข้แล้ว เคราะห์ดีที่เทวดาช่วยไว้จึงรอดตาย ล่องลงมาพักที่เขาม้าวิ่งก็เผชิญกับผีโป่งที่แปลงกายเป็นงูเหลือม วงรอบกายขู่ฟ่อๆอยู่ ท่านต้องทำสมาธิถอดชีวิตเสีย ผีโป่งจึงพ่ายบุญฤทธิ์หนีไป.......
(https://i.ibb.co/WzJCZh5/35295411-434051880389806-8293307382985916416-n.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเลียบ (วัดราชบูรณะราชวรวิหาร) : กรุงเทพฯ * ให้อ่านกลอนรำพันพิลาปยาว ฟังท่านเล่าเรื่องจากเขาม้าวิ่งแถว ๆ ลพบุรี สระบุรี ลงมา ประสบภัยซ้ำแล้วซ้ำเล่า เรือชนตอล่มเกือบจมน้ำตายบ้าง ขโมยลักหนูพัดไปบ้าง เมื่อลงมาถึงกรุงเทพก็เข้าอยู่ในวิหารวัดเลียบอย่างอัตคัดขัดสนจนคิดจะสึก ก็พอดี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ทรงนำพระราชโอรสสองพระองค์ คือ เจ้าฟ้าชายกลาง เจ้าฟ้าชายปิ๋ว มาฝากเป็นศิษย์ให้สอนหนังสือ และทรงอุปถัมภ์บำรุง ต่อมาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณทรงเข้าอุปการะต่อดังได้ขยายความไปแล้ว ในช่วงเวลานี้ "ท่านจันนทร์" ว่าสุนทรภู่สึกจากพระหลังจากพระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ สึกแล้วได้ภรรยาชื่อม่วงมีบุตรด้วยกัน ๑ คน คือ หนูตาบ (https://i.ibb.co/4T4fz2s/m-SQWl-Zd-Cq5b6-ZLkv-NCs8-OEAJB29p-ZXe-R.jpg) (https://imgbb.com/) วัดโพธิ์ (วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร) : กรุงเทพฯ หลังจากสึกไปลอยเรือเร่อยู่ห้าปี ก็บวชใหม่ คราวนี้พระอุปัชฌาย์คือกรมหมื่นนุชิตชิโนรส (พระองค์เจ้าวาสุกรี) วัดพระเชตุพนฯทรงเป็นพระอุปัชฌาย์ ทรงบวชให้แล้วก็ให้กลับเข้าอยู่วัดเลียบตามเดิม ท่านว่า “พระฤๅษีช่วยชุบเสือโคแล้วไม่เลี้ยง หากแต่ชี้ทางให้ไป..” ท่านไม่อยากอยู่วัดเลียบด้วยเกรงอันธพาล จึงขอให้พระอุปัชฌาย์ส่งไปอยู่วัดเทพธิดาราม........ พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อเถิดครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 12, มกราคม, 2563, 10:04:47 PM (https://i.ibb.co/CzXM22Y/4ixpx.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ....... เมื่อวันวานนี้ได้เล่าความตามกลอนรำพันพิลาปของท่านสุนทรภู่ ที่บอกเล่าว่ากลับจากเมืองเหนือเข้ามาอยู่พระวิหารวัดเลียบ (ราชบูรณะ) ได้เป็นพระอาจารย์สอนหนังสือเจ้าฟ้าชายกลาง เจ้าฟ้าชายปิ๋ว โดยเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดีทรงอุปการะ และจากนั้น พระองค์เจ้าลักขณานุคุณทรงรับอุปการะต่อจนสิ้นพระชนม์ ท่านจันทร์ว่า พระภู่ลาสิกขาออกไปมีภรรยาชื่อม่วง แล้วกลับมาบวชใหม่พร้อมกับหนูพัด สมเด็จพระอุปัชฌาย์คือกรมหมื่นชิโนรส วัดพระเชตุพนฯ ทรงให้กลับไปอยู่วัดเลียบตามเดิม แต่ท่านเกรงอันธพาลกลุ่มเก่า จึงขอให้ทรงส่งไปอยู่วัดเทพธิดาราม วันนี้มาดูความในรำพันพิลาปกันต่อครับ (https://i.ibb.co/BTnNJn4/sunthonphumuseum-13.jpg) (https://imgbb.com/) ห้องนอนท่านสุนทรภู่ เมื่อเป็นพระภิกษุวัดเทพธิดาราม กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านรำพันว่า มาอยู่วัดเทพธิดาในสองพรรษาแรกมีความสุขสนุกสบาย แต่พรรษาสองมาแล้ว กลับคืนสู่ความยากเข็ญ เป็นเคราะห์อะไรเช่นนั้นที่บันดาลให้ปลวกก่อปล่องขึ้นในห้องนอน (เมื่อตอนที่ท่านไปสุพรรณแล้วแต่งคำโคลงนิราศ) ปลวกกัดเสื่อสาดขาดปรุ แล้วยังกัดสมุดข่อยที่ท่านเขียนกลอนไว้ในสมุดนั้นขาดปรุไปด้วย ท่านคร่ำครวญว่าสุดแสนเสียดายเรื่องราวที่เขียนบันทึกไว้ในสมุดที่ถูกปลวกกัดกินนั้นนักหนา ผ้าจีวรแพรที่ปลวกกัดกินท่านยังไม่เสียดายเท่าสมุดนั้น เราอ่านถึงตรงนี้แล้วก็แสนเสียดาย ไม่รู้ว่ากลอนดี ๆ ที่ท่านเขียนไว้ในสมุดที่ปลวกกัดกินนั้นมีเรื่องอะไรบ้าง เสียดายจริง ๆ ครับ
(https://i.ibb.co/GQ2yL1y/sunthonphumuseum-20.jpg) (https://imgbb.com/) ตู้หนังสือท่านสุนทรภู่ เมื่อเป็นพระภิกษุวัดเทพธิดาราม * อ่านคำรำพันของท่านตอนนี้แล้วรู้สึกสงสารท่านไม่น้อย ไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับพระภู่ สุนทรโวหาร ท่านว่า ในเดือนยี่ปีฉลูนั้นที่วัดเทพธิดาเขามีเทศน์ประจำปี ท่านมิได้กัณฑ์เทศน์เหมือนพระองค์อื่น ๆ ก็รู้สึกเสียหน้ามาก จึงเกิดมานะที่จะสร้างฐานะตนเองให้ใคร ๆ เห็นความสำคัญบ้าง หลังจากนั้นไม่นานจึงตัดสินใจไปสุพรรณดังกลอนที่ว่า “ปลายปีฉลูมีธุระ” ท่านไม่บอกว่าธุระอะไร แต่ก็พอจะเดาได้ว่า ไปหาแร่มาถลุงทอง การออกเรือไปคราวนี้ท่านว่า เจ้าฟ้าชายกลางมาช่วยแจวเรือให้ (เห็นแต่พระอภัยพระทัยดี ช่วยแจวเรือเกื้อหนุนทำบุญด้วย เหมือนโปรดช่วยชูหน้าเป็นราศี) ไม่ทราบเหมือนกันว่า พระองค์ช่วยแจวเรือไปจนถึงสุพรรณ หรือแจวจากคลองโอ่งอ่างออกไปสู่เจ้าพระยาแค่นั้น ครั้นกลับมาอีกทีก็พบสภาพกุฏิดังที่ท่านพรรณนาเป็นกลอนไว้ชัดเจนแล้ว ถ้ายังไม่เข้าใจก็กลับไปอ่านกลอนท่านอีกสักเที่ยวสองเที่ยวนะครับ วันนี้ตามดูชีวิตท่านมาแค่นี้ก่อน พรุ่งนี้ค่อยมาตามดูกันต่อไปครับ. (..................... มีต่อพรุ่งนี้ .....................)
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 14, มกราคม, 2563, 01:03:40 AM (https://i.ibb.co/47Q1KHQ/313961-241162759260672-4821679-n.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านอ่านกลอนรำพันพิลาปตามดูเรื่องราวของสุนทรภู่ ถึงตอนที่ ท่านเขียนรำพันถึงโชคเคราะห์ของท่านหลังไปสุพรรณกลับมา พบว่าในกุฏิของท่านนั้นมีปลวกก่อเป็นจอมปล่องขึ้นห้องนอน กัดเสื่อสาด ไตรจีวรแพร และสมุดบันทึกคำกลอนจนเสียหายใช้การไม่ได้ สายตาเพื่อน ๆ พระในวัดมองดูท่านอย่างเหยียดหยาม เห็นชัดว่า ”ทั้งบ้านทั้งวังวัดเป็นศัตรู” จึงคิดจะออกจากวัดเทพธิดาไปเสีย แล้วจะไปหาแร่มาถลุงให้เป็นทองด้วยหวังว่า “ต่อเมื่อไรไปทำทองสำเร็จ แก้ปูนเพชรพบทองสักสองถุง จะผาสุกทุกสิ่งนอนกลิ้งพุง กินหมูกุ้งไก่เป็ดจนเข็ดฟัน” วันนี้มาดูท่านในพิลาปรำพันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/1RRhb8L/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระพุทธเทววิลาส หรือหลวงพ่อขาว : วัดเทพธิดารามฯ กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน ท่านรำพันว่าคืนนั้น สวดมนต์ภาวนาอิษฐานขอให้ฝันดี จากนั้นก็นอนหลับวูบไป แล้วก็ฝันไปว่า ว่ายอยู่ในกลางทะเล กำลังจะสิ้นกำลังจมน้ำตายนั้น ก็มีนารีรุ่นรูปงามเหมือนหุ่น เหาะมาจับมือท่านจูงไปไว้ในวัดแห่งหนึ่ง (คือวัดเทพธิดารามนั่นเอง) แลเห็นพระศิลาสีขาวดังสำลี และพระทองสององค์ทรงเครื่องงดงามมีรัศมีรุ่งเรือง ขณะที่เพลินชมพระพุทธรูปอยู่นั้นก็ได้ยินเสียงเซ็งแซ่แห่มา ในขบวนนั้นล้วนเป็นสตรีสาวน้อยสดสวยนับเป็นร้อยเป็นพัน.......
(https://i.ibb.co/1KmCqPs/13174038-1729512717296341-7630825547258616662-n.jpg) (https://imgbb.com/) ฝันว่า ในหมู่นางสาวสอางโฉมเหล่านั้น มีนางหนึ่งทรงศรีฉวีวรรณดั่งดวงจันทร์แจ่มฟ้า อยู่ท่ามกลางนางสาวน้อยที่เปรียบปานดวงดาวล้อมเดือน เมื่อนางนั้นเข้ามาใกล้ ก็ปราศรัยไต่ถามชื่อ นางไม่ตอบ แต่ทำชม้ายอายเอียงเดินหลีกไปเก็บดอกไม้นานาพรรณมาถวาย แล้วพูดว่า อย่าอยู่ในชมพูทวีปเลย ขึ้นไปเสวยสุขอยู่ในวิมานบนสวรรค์ชั้นฟ้าเถิด แล้วก็จากไป ทิ้งให้ท่านตะลึงลานอาลัยอยู่ในที่นั้นเอง ครั้นพอได้สติท่านก็คิดรำพึงว่า.....
(https://i.ibb.co/mB6B5s8/mutulakkana-02.jpg) (https://imgbb.com/) ** ตื่นจากฝันแล้ว ท่านหวั่นวิตกว่า ที่นางฟ้าในฝันสั่งให้ขึ้นไปเสวยสุขในวิมานบนสวรรค์นั้น เป็นรางบ่งบอกให้รู้ว่าท่านจะต้องตายในปีขาล (พ.ศ. ๒๓๕๘) นี้เสียแล้วกระมัง แต่ถ้าหากจริงดั่งที่สั่งมาท่านก็ยินดีที่จะตายเพื่อไปพบพานนางฟ้าองค์นั้น (..................... มีต่อพรุ่งนี้ .....................) วันนี้ตามคำกลอนรำพันพิลาปของท่านสุนทรภู่มาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาติดตามอารมณ์กลอนของท่านกันต่อไปครับ. <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg44858#msg44858) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45253#msg45253) .
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 15, มกราคม, 2563, 08:28:29 AM (https://i.ibb.co/DV7Hx8K/2556.jpg) (https://imgbb.com/) <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45037#msg45037) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45393#msg45393) .
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้พาทุกท่านตามความในกลอนรำพันพิลาปของท่านสุนทรภู่ ถึงตอนที่ท่านฝันว่าขณะว่ายอยู่ในทะเลกำลังจะจมน้ำนั้น มีนางฟ้าเหาะลงมาช่วยนำขึ้นบก แล้วจูงมือพาไปปล่อยไว้ในวัดที่มีพระพุทธรูปศิลาขาวและพระทองทรงเครื่อง แล้วมีนางเทพธิดาพร้อมด้วยนางสวรรค์กำนัลเข้ามาเที่ยวชมวัด นางเด็ดดอกไม้ถวายแล้วบอกให้ไปเสวยสุขอยู่ในวิมานบนสวรรค์เถิด วันนี้มาดูความในรำพันพิลาปต่อไปครับ (https://i.ibb.co/LZ16DYW/103670227.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนยาว ๆ ข้างบนนี้เป็นความคะนึงรำพึงรำพันของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ว่า แม้นท่านเหาะได้ก็จะเหาะตามขึ้นไปบนสวรรค์ ยินดีตายเพื่อยอดหญิงที่รักนางนั้น เวลานอนก็จะกล่าวกลอนกล่อมให้หลับนอน ถ้าไม่หลับก็จะร้องเพลงโอดพัดชาช้าลูกหลวงเห่กลอม หากนางเหงาเซาซึมไม่ยิ้มหวัว ก็จะเล่านิทานเรื่องกระต่ายตื่นตูมให้ฟัง นี่จนใจที่ไม่รู้การเหาะ แต่ถ้านางรับรักก็จะพยายามดั้นด้นค้นหา จนใจที่ไม่รู้จักหลักแหล่ง จึงจนปัญญาที่จะเสาะแสวงหา ในยามนั้นท่านว่ามีนางเมฆขลาชูดวงจินดามีแสงสว่างมากลางสวรรค์ รัศมีเปล่งปลั่งดังจันเพ็ญ ลงมาบอกว่า นางองค์นั้นอยู่ชั้นฟ้ามีนามว่า “เทพธิดา” วิมานอยู่ใกล้เคียงกับนางเมฆขลานั้น รักใคร่กันดุจพี่น้องสนิท จะให้แก้วแล้วไปหาเถิด มีปัญหาขัดข้องใดก็จะได้ปรึกษาหารือกันแก้ไขได้........
(https://i.ibb.co/yh33vC2/d14a4zv-8b86d515-6e73-491d-8973-6c1133a31230.jpg) (https://imgbb.com/) อ่านคำรำพันตอนนี้แล้วเห็นภาพ “เมฆขลาล่อแก้ว” ชัดแจ๋วเลยไหมครับ นางบอกว่าจะให้แก้ว ยื่นมาแล้วก็ชักมือกลับไม่ให้แก้ว แล้วขี่นกการเวกบินไปแฝงเมฆเมียงมองอย่างยั่วเย้า อุแม่เจ้า ! คำอ้อนวอนตอนท้ายของสุนทรภู่ ช่างหยาดเยิ้มเสียเหลือเกิน “ให้หล่นลอยลงมาหน่อยเถิดนะจะประคอง.....ถนอมรักร้อยปีไม่มีหมอง แม้นมั่งมีพี่จะจ้างพวกช่างทอง หล่อจำลองรูปแม่นางวางไว้ข้างเตียง” ฟังคำพร่ำวอนอย่างนี้ สาวใดหรือจะใจแข็งอยู่ได้ หรือยังมีครับ
(https://i.ibb.co/b1qLRZR/PB-2989-18075.jpg) (https://imgbb.com/) พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ตื่นฝันเมื่อใกล้รุ่งสาง เสียงระฆังฆ้องกลองดังปลุกพระภิกษุในวัดตื่นลุกขึ้นครองผ้าไตรเตรียมทำวัตรสวดมนต์ เจริญภาวนารออรุณขึ้นแล้วออกเดินหนโปรดสัตว์ รับอาหารบิณฑบาตจากญาติโยม ท่านรำพึงว่านิสัยตนก็มิใช่คนใฝ่สูง ไฉนจึงมีนางฟ้ามาเข้าฝัน ทำให้ฟั่นเฟือนในพรตพรหมจรรย์อย่างนี้ หรือว่าสวรรค์แสร้งลองใจเรา....... * วันนี้ตามความในรำพันพิลาปมาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาติดตามกันใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 15, มกราคม, 2563, 10:14:21 PM (https://i.ibb.co/4MBfyk0/songkran-ladies-4a.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ......................... เมื่อวันวานนี้ได้พาทุก ๆ ท่านอ่านความฝันในกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ถึงตอนที่ท่านเล่าว่าในฝันคืนนั้น นางฟ้าองค์หนึ่งพาท่านขึ้นจากท้องทะเลเอามาปล่อยไว้วัดที่มีพระพุทธรูปศิลาขาวและพระทองทรงเครื่อง (ก็คือวัดเทพธิดาราม) จากนั้นมีนางเทพธิดาพร้อมด้วยนางบริวารเข้ามาเดินชมวัด ท่านปราศรัยไต่ถามนาม นางไม่บอก เพียงแต่ยิ้มเมียงชม้ายเดินหลีกไป แล้วเก็บดอกไม้มาถวายพร้อมบอกว่าอย่าอยู่ชมพูทวีปเลย ขึ้นไปเสวยสุขในวิมานบนสวรรค์เถิด แล้วก็จากไป ต่อมามีนางเมฆขลาถือดวงแก้วสว่างไสวมายื่นให้ แล้วบอกว่านางสวรรค์องค์นั้นชื่อว่า เทพธิดา มีวิมานอยู่ใกล้กัน นางจะให้แก้วแล้วขอให้ขึ้นไปเถิด มีปัญหาอะไรก็จะช่วยแก้ไขให้ แล้วนางก็จากไปโดยมิได้ให้แก้ว ท่านสะดุ้งตื่นตอนพระตีฆ้องกลองระฆังย่ำรุ่ง คิดประหลาดใจว่าทำไม่จึงฝันเช่นนั้น ทั้ง ๆ ที่ตนก็มิใช่คนใฝ่สูงเกินศักดิ์ เห็นทีว่าเทวดามาแกล้งลองใจ เพื่อจะให้ละทิ้งเพศพรหมจรรย์กระมัง (https://i.ibb.co/q0b8G70/13083085-1729516063962673-8454926004601446193-n.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความที่ต่อจากเมื่อวันวาน ในที่นี้เป็นที่รู้แล้วว่านางเทพธิดาที่ท่านฝันเห็นนั้น ได้แก่ พระนางผู้เป็นเจ้าของหรือผู้สร้างวัดเทพธิดารามนี้เอง จึงได้อวยชัยให้พร ขอพระอุมาช่วยรักษาบำรุงพระรูปพระโฉมเทพธิดาให้งดงามผุดผาดอยู่ในท่ามกลางนางฟ้าบริพาร ขอให้พระอินทร์ช่วยดีดพิณแก้ว บรรเลงเพลงขับกล่อมถนอมขวัญ สาวสุรางค์นางสวรรค์จับระบำรำฟ้อนบำเรอ ขอพระจันทร์ช่วยรักษาศรีฉวีวรรณให้ปเล่งปลั่งดั่งแก้วนพเก้า ขอพระพายช่วยรำเพยพัดกลิ่นหอมของบุปผาจากทั่วทวีปมาอบร่ำอารมณ์ให้ชมชื่น ขอพระแม่คงคาช่วยชำระล้างละอองธุลีให้ผิวพรรณทั้งสกนธกายปราศจากละอองธุลี มีผิวเนื้อนวลนุ่มชุ่มชื่นตลอดกาลนาน....
(https://i.ibb.co/zhLVFKf/380222-539249666104028-1614947853-n.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนรำพันพิลาปในช่วงตอนนี้ อ่านทบทวนดูแล้ว ดูเหมือนว่าจะมีเจ้านางอีกพระองค์หนึ่ง อยู่ใกล้ชิดพระนางเทพธิดาพระองค์นั้น ซึ่งสุนทรภู่เรียกว่า นางเมฆขลา นัยว่าพระนางทำตัวเป็นดัง “แม่สื่อ” ให้พระภิกษุภู่ หรืออย่างไร ดูความในกลอนตอนนี้มีความนัยลับ ๆ ล่อ ๆ ชอบกลอยู่ ชอบคำที่ท่านว่า “บวชตะบึงถึงตะบันน้ำฉันชื่น” หมายถึงว่า จะบวชไปจนแก่ฟันหลุดหมดปากต้องตะบันน้ำกินนั่นเทียว ท่านได้สอดแทรกนิทานพื้นบ้านเข้ามาว่า เหมือนพระจันทร์กรุณาให้ตายายและกระต่ายที่รับขึ้นไปอยู่กลางดวงจันทร์ (นิทานตานั่งสานพ้อม ยายซ้อมข้าว ที่เห็นภาพกลางดวงจันทร์ และรูปกระต่ายกลางดวงจันทร์) สรุปกลอนตอนนี้ก็คือ ท่านแต่งว่าได้ “ลักโลมโฉมศรีแม่เทพธิดามาแต่แรกพบ เป็นการล่วงเกินตามวิสัยของมนุษย์ปุถุชน จึงขอประทานอภัย วันนี้ตามคำรำพันพิลาปมาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 16, มกราคม, 2563, 10:17:34 PM (https://i.ibb.co/9p7bvHd/13139253-1729513770629569-6781948071215941313-n.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ......................... เมื่อวันวานนี้ได้นำพาทุก ๆ ท่านอ่านกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร ถึงตอนที่ท่านอ้างว่านอนหลับแล้วฝันไป ดังที่ทราบกันแล้วนั้น วันนี้มาอ่านกันต่อนะครับ (https://i.ibb.co/hYNKQbZ/2556-2-2556.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านรำพึงว่า ปีนี้ปีขาล พ.ศ. ๒๓๘๕ ได้ฝันไปดังนั้น จึงแต่งความฝันเป็นกลอนรำพันพิลาป ให้ศิษย์ทราบกันไว้ ครั้นจะสั่งความเหล่านางข้าหลวงก็เกรงพระราชอาชญา จึงบังอาจเอื้อมอ้างนางสวรรค์ที่ฝันเห็นนั้น มาแต่งเป็นกลอนให้อ่านกันเพื่อรู้ความเป็นนัยๆว่า “ไม่รักใครในแผ่นดินถิ่นสุธา รักแต่เทพธิดาสุราลัย” เพียงนางเดียวเท่านั้น
(https://i.ibb.co/SRQHJdF/sabai.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านว่า ที่ครวญคร่ำรำพึงถึงเบื้องสูง ก็เพราะเพื่อพยุงยกย่อง (แม่เทพธิดา) ให้ผ่องใสเท่านั้น ใจจริงมิได้คิดอาจเอื้อมเลย แล้วท่านก็ออกตัวว่า ทั้งสาวแก่แม่ลูกอ่อนลาวมอญไทยทั้งหลาย อย่าได้คิดเฉลียวใจว่าพระภู่เขียนกลอนเกี้ยวพาน กลอนทั้งหมดนี้พระภู่แกล้งกล่าวดอกนะ ขออย่าได้ถือสาหาความกันเลย สาว ๆ ชาววังและชาวบ้านทั้งหลายที่เคยคุ้นกันมานั้น หลวงน้าถือว่าเป็นหลานเหลนทั้งนั้น ที่แต่งกลอนนี้ก็เพราะว่า “นักเลงกลอนนอนฝันเป็นสันดาน เคยเขียนอ่านอดใจมิใคร่ฟัง” เท่านั้นเอง ไหน ๆ ก็จะจากวัดเทพธิดาไปแล้ว จะขอเขียนกลอนฝากไว้ เป็นการฝากฝีปากและฝากรัก ไว้อาลัยให้ละห้อย จงคอยฟังด็แล้วกัน จะร่ำสั่งสิ้นสุดอยุธยา กันเลยทีเดียว
(https://i.ibb.co/BjCsT3D/cool-temples-trip-bangkok-2.jpg) (https://imgbb.com/) พระปรางค์สี่ทิศวัดเทพธิดาราม คำกลอนตอนนี้เป็นการพาเที่ยวชม ศาสนวัตถุสถานภายในวัดเทพธิดาราม เช่นพระปรางค์มีหน้ามุขสี่ทิศ โบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ หน้าบันปั้นแบบศิลปะกวางตุ้ง (เมืองจีน) เป็นรูปนกบิน มีสิงโตจีนตั้งตั้งอยู่หลายตัว ริมกำแพงมีสะพานขวางเรียงข้างคลองโอ่งอ่าง มีพลับพลาที่ประทับสำหรับเสด็จมาฉลองในงานเดือน ๑๑ ทุกปีที่มีงานฉลองจะมีโขนหนังละครร้องเรื่องแขก (อิเหนา) วัดเทธิดารามแบ่งเป็นสองฝ่าย คือฝ่ายคันถธุระอยู่ฝ่ายกลางและเหนือ ฝ่ายวิปัสสนาธุระอยู่ทางใต้ท้ายวัด ข้างทางเดินระหว่างกุฎี มีสระน้ำ (บ่อ) ขุดไว้สำหรับพระสงฆ์ใช้อุปโภคบริโภค มีหอระฆัง หอกลอง หอไตร ริมทางเดินขอบนอกปลูกไม้ดอกไม้ประดับรายเรียง ผลิดอกสลับสีสวยงาม ส่งกลิ่นหอมฟุ้งจรุงใจยิ่งนัก วันนี้อ่านรำพันพิลาปมาถึงตรงนี้แล้วควรหยุดพักไว้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 17, มกราคม, 2563, 10:19:37 PM (https://i.ibb.co/5Rpnjgf/268-1232698818-jpg-211.jpg) (https://imgbb.com/) กุฎิสุนทรภู่ วัดเทพธิดารามฯ : กรุงเทพฯ
อภิปราย ขยายความ......................... เมื่อวันวานนี้ได้นำพาทุกๆท่านอ่านบทกลอนรำพันพิลาป ของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาถึงตอนที่ท่านกล่าวถึงวัตถุและสถานที่ต่าง ๆ ภายในวัดเทพธิดารามแล้วยังไม่จบ วันนี้มาตามอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/jh9Tg7F/image.jpg) (https://imgbb.com/) หน้ากุฎิสุนทรภู่ วัดเทพธิดารามฯ กลอนข้างบนนี้ความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านกล่าวถึงต้นชมพู่ภายในวัด ที่หน้ากุฎีและในคณะของท่าน แต่ละต้นมีผลดกเป็นพวงระย้า (เดี๋ยวนี้เห็นมีอยู่ข้างศาลารายหน้ากุฏิท่านต้นหนึ่ง) ต้นทรงบาดาลมีดอกออกให้ทันเก็บทั้งเช้าทั้งเย็นทุกวัน ต้นทับทิม ยี่โถริมกุฏิ เห็นแล้วก็อาลัยใจหายที่จะต้องจากไป เห็นต้นชาริมกระไดกุฏิแล้วก็นึกเสียดาย เพราะเคยเด็ดใบชาต้นนี้ชงน้ำร้อนเป็นประจำ จะซื้อชาจีนมาชงน้ำร้อนดื่มเหมือนเขาอื่นก็ไม่มีเงินจะซื้อ เพราะยามนี้แสนอัตคัดขัดสนจนยากอย่างยิ่ง
(https://i.ibb.co/tMVy5NQ/image.jpg) (https://imgbb.com/) กุฎิสุนทรภู่ วัดเทพธิดารามฯ ที่หน้ากุฏิพระภิกษุภู่ มีศาลาที่เราเรียกกันว่าศาลาลอย ไว้สำหรับเป็นที่รับรองแขก และยังเป็นที่เรียนหนังสือและเรียนการแต่งกลอน ทุกวันจะมีผู้คนมายังศาลาหลังนี้ มาเพื่อพบปะเพื่อนเก่า มารู้จักเพื่อนใหม่ มาต่อตอบกลอนกันบ้าง หัดแต่งกลอนกันบ้าง มาฟังพระภู่ว่ากล่าวเพลงยาวให้ฟัง และบอกให้จดกันบ้าง มายืมหนังสือสำคัญ ๆ ที่ท่านสุนทรภู่แต่งไว้บ้าง ในช่วงเวลานั้นนิยายคำกลอนเรื่องพระอภัยมณี ที่กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพขอให้ท่านแต่งต่อกำลังสนุกมาก นางข้าหลวงชาววังทั้งหลายต่างก็มาติดตามเรื่อง และขอคัดลอกกันไป ศาลาลอยหลังนี้ (ยังอยู่) จึงเป็นที่นัดพบของชาววังและชาวบ้านทั่วไป
(https://i.ibb.co/7JK4vkQ/Edit.jpg) (https://imgbb.com/) * ผมปล่อยคำกลอน “ลากยาว” มาถึงตรงนี้ ให้ทุกท่านอ่านกันอย่างจุใจ เอิบอิ่มดื่มด่ำในกวีรสที่ท่านสุนทรภู่รินมาให้ซดกัน ท่านพรรณนาถึงเรื่องราวในกาลที่เป็นฤดูร้อน ได้ฉันข้าวแช่ในช่วงตรุษสงกรานต์ เข้าวษาฤดูฝนได้รับพุ่มผ้าจำนำพรรษา อาหารที่ชาววังแต่งมาถวายนั้น เขาประดิดประดอยอย่างสวยงาม อ่านกลอนท่านแล้วเห็นภาพโดยไม่ต้องอธิบายขยายความเลย มาถึงการถวายเครื่องไทยทานในวันเข้าพรรษาอีกเล่า ของถวายนั้นตกแต่งสวยงามสุดพรรณนาเลยทีเดียว วันนี้อ่านมาหยุดพักตรงนี้ก่อนก็แล้วกันนะ พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 18, มกราคม, 2563, 10:35:57 PM (https://i.ibb.co/52ycjv3/20191018-093418.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ................................................ เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนรำพันพิลาปของสุนทรภู่มาให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงตอนที่ พระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร รำพันรำพึงถึงความสุขสบายที่ได้ในวัดเทพธิดาราม ทั้งในฤดูร้อน ตรุษสงกรานต์ และเข้าฤดูฝน วันเข้าพรรษา ได้รับผ้าอาบน้ำฝนพร้อมเครื่องไทยทานอันประณีต วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/fk0RJJ6/28467891-10211210890894679-1912962892074960339-n.jpg) (https://imgbb.com/) คำกลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านกล่าวถึงเหล่านางข้าหลวงในวังของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพและวังอื่น ๆ ที่ไปมาหาสู่ท่านอยู่ทุกเมื่อเชื้อวัน มีหลายคนมาลวงหลอกให้ท่านแต่งกลอนเพลงยาวโต้ตอบกัน นัยว่าเธอนำกลอนเพลงยาวที่ท่านแต่งเกี้ยวสาวให้ใครไปนานจนจำไม่ได้แล้ว เอามาให้ท่านแต่งกลอนเพลงยาวตอบ โดยอ้างว่ามีชายส่งกลอนเพลงยาวนั้นมาให้เธอแล้วเธอตอบไม่ได้ จึงขอให้ “หลวงน้า” ช่วยเขียนตอบให้ที เมื่อเธอได้ไปแล้วก็เอาไปคัดลอกเวียนอ่านกัน แล้วก็มาลวงให้ท่านเขียนเพลงยาวตอบโต้อีก เป็นอย่างนี้หลายครั้งหลายหน จนระยะหลัง ๆ ท่านจึงค่อยรู้ตัวว่าถูกนางข้าหลวงหลอกให้เขียนกลอนเพลงยาว แบบ “ถามเองตอบเอง” มาถึงยามที่จะต้องจากเหล่านางข้าหลวงนั้น ท่านจึงรำพันว่า สงสารพวกนางปากหวานเหล่านั้น ขอให้หลานแก้วทั้งหลายนั้นอยู่กันอย่างบันเทิงเถิด หลวงน้าได้ “ฉันลมชมลิ้น” พวกเจ้าจนสิ้นแล้ว ให้ได้เป็นหม่อมกันทุกคนเถิดนะ หลวงน้าจำต้องล่าหนีไปแล้ว
(https://i.ibb.co/SwVQ629/image.png) (https://imgbb.com/) * ท่านรำพึงถึงสิ่งที่เคยได้รับเมื่อเดือนอ้ายของปีที่ผ่านมา สมัยก่อนนี้ในเดือนอ้ายของทุกปีมีประเพณีบุญพิธีอย่างหนึ่ง คือการทอดผ้าป่าต่อจากการทอดกฐิน พิธีการทอดผ้าป่าทางน้ำสมัยนั้นสนุกสนานมาก ชาวบ้านจะจัดกระจาด ชะลอม ใส่เครื่องครัว ผลไม้นานา ประดับตกแต่งอย่างสวยงาม มีผ้าสบงบ้าง จีวรบ้าง ผ้าไตรบ้างพาดบนกระจาด ชะลอมนั้น ใส่เรือแจวเรือพาย แห่เป็นขบวนเล็กบ้างใหญ่บ้าง มีการร้องรำทำเพลงกันไปในเรืออึกทึกครึกโครม ผ่านวัดใดก็จอดเรือนำกระจาด ชะลอม ขึ้นไปตั้งไว้บนศาลาท่าน้ำ แล้วขบวนแห่ก็เลยไปโดยไม่ต้องรอดูว่าจะมีพระรูปใดมาชักผ้าป่าหรือไม่ ในขบวนแห่ผ้าป่าจะมีผ้าป่ากี่กองก็ได้ บางขบวนแห่ก็ทอดผ้าป่าได้หลาย ๆ วัด (https://i.ibb.co/3Yy3cjK/0e290abe-3800-40d2-9ac3-9192d7e958f7.jpg) (https://imgbb.com/) ขบวนแห่ผ้าป่าของชาววังตามที่ท่านสุนทรภู่กล่าวไว้ในรำพันพิลาปนี้ ดูเป็นขบวนใหญ่มาก โดยเฉพาะขบวนผ้าป่าของ “หม่อมจอมมารดาเจ้าภาษี” คือเจ้าจอมมารดาบาง พระมารดากรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ และพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ท่านบอกว่าปีนั้นได้ชักผ้าป่ากระจาดของเจ้าจอมมารดาบาง ได้ไตรแพรสีแสด ซึ่งเป็นผ้าไตรชั้นดีที่สุดในยุคนั้น สบงกว้างยาวแปดคืบ ๗ กระทง (สัตตขันธ์) ท่านหวนคิดถึงเรื่องนี้ที่ผ่านมาแล้วให้แสนจะอาลัย นับแต่นี้จะไม่ได้เห็นเป็นเช่นนั้นแล้ว
(https://i.ibb.co/nfwX1VV/70.jpg) (https://imgbb.com/) ถึงวันออกพรรษาในปีขาลนั้น พระองค์เจ้า (กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ) นำผ้าสบง (มักเรียกกันว่า ผ้าจำนำพรรษา) มาถวายพระบนอาสน์สงฆ์ในศาลาการเปรียญ ขณะที่ยกพระหัตถ์จบแล้วประเคนผ้าสบงนั้น พระภิกษุภู่ นั่งสำรวมกายก้มหน้าไม่กล้าแลดูพระพักตร ด้วยเกรงกลัวพระบารมี ครั้นคณะสงฆ์สวดอนุโมทนา (ยะถา สัพพี..) จบ ท่านกราบพระแล้วรีบเดินก้มหน้าลงจากศาลาการเปรียญ (ซึ่งอยู่ไม่ห่างไกลจากุฏิท่านมากนัก) สองข้างทางจากศาลามากุฏิมีผู้คนพลุกพล่าน ท่านเห็นเหล่านางข้าหลวงนุ่งห่มผ้าแพรสีมากหน้าหลายตา แต่ไม่กล้าเงยหน้ามองทักทาย แม้แต่จะแย้มยิ้ม หากแต่ก้มหน้าเดินหงุด ๆ กลับกุฏิ “เหมือนไม่มีตาตัวด้วยกลัวตาย” แล้วก็มารำพึงรำพันดังคำกลอนข้างบนนี้แล วันนี้อ่านรำพันพิลาปมาถึงตรงนี้แล้วก็สมควรพักไว้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 19, มกราคม, 2563, 10:13:05 PM (https://i.ibb.co/2ZprFVm/1529977686-36035705-2032109306861139-6021676764697198592-o.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ....................... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงตอนที่มีงานบุญพิธีทอดผ้าป่าในเดือนอ้าย เจ้ามารดาบางจัดผ้าป่ากระจาดใหญ่ใส่เรือแห่มาทอดที่วัดเทพธิดาราม ท่านเป็นผู้ชักผ้าป่ากระจาดนั้น ได้ผ้าเป็นไตรแพรสีแสด แล้วเล่าถึงวันออกพรรษาว่า พระองค์เจ้า (กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ) นำผ้าจำนำพรรษามาถวาย ท่านไม่กล้าเงยหน้ามองด้วยเกรงพระบารมี ครั้นพระสงฆ์อนุโมทนาแล้ว ท่านก็รีบเดินลงจากศาลาก้มหน้าเดินหงุด ๆ กลับกุฏิ โดยไม่ยอมแลมองใคร วันนี้มาอ่านความต่อจากเมื่อวันวานครับ (https://i.ibb.co/Zcw989Q/1-1265878371.jpg) (https://imgbb.com/) คำกลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านรำพึงรำพันว่า จะพึ่งพาอาศัยพระสิงหะไตรภพ (พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ) และพระอภัยมณี (เจ้าฟ้าชายกลาง) เหมือนเดิมไม่ได้แล้ว จำต้องทนบากบั่นฟันฝ่าทุกข์ยากไปด้วยตนเอง วอนขอพรจากพระสยมบรมนาถ (สยมภู=ผู้เป็นเอง,เกิดเอง) คือพระพรหมโปรดช่วยอำนวยพร หากตนจะรักใครที่ไหนบ้าง ขอได้โปรดดลบันดาลให้สมหวังด้วยเถิด ขอพรจากพระพรหมเท่านั้นยังไม่พอ ท่านยังรำพันขอต่อไปอีกว่า...
(https://i.ibb.co/DtYw20p/10110137.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านยังได้วอนขอให้พระนารายณ์ผู้รักษาโลก ซึ่งบรรทมสินธุ์อยู่ใต้มหาสมุทร โปรดได้ใช้มหาอานุภาพปราบไพรี อย่าให้มีมารมาขวางกั้นทางชีวิต หากพระนารายณ์ช่วยปราบศัตรูหมู่มารพินาศไปเรียบร้อยแล้ว จะเดินลอยชายไปเชยชมสมสมรไม่เว้นแต่ละวัน
(https://i.ibb.co/y8WdGMp/13082695-1100094633397719-5274155694049752659-n.jpg) (https://imgbb.com/) อ่านรำพันพิลาปมาถึงตอนนี้ ก็เห็นว่าท่านสุนทรภู่มีความนึกคิดแสนละเอียดละเมียดละไม อ่อนไหวในเรื่องของความรักเป็นอย่างยิ่ง ขอให้พระพายช่วยสั่งให้สายลมหอบพัดพาท่านไปหานางอันเป็นที่รักเพียงชั่วพริบตาเดียวก็ให้ถึงนางแล้ว และเมื่อไปถึงแล้วจะสอพลอฉอเลาะปะเหลาะประโลมโฉมสมรเฉกภมรภู่ผึ้งเคล้าคลึงเกสรสุมามาลย์ แล้วท่านก็คิดพาดพิงไปถึงพระอินทร์ (สหัสนัยน์) เป็นถึงจอมสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ยังแปลงองค์ลงไปลักพาไพจิตราธิดาท้าวไพจิตรอสูรจอมยักษ์ ตัวท่านเองเป็นเพียงมนุษย์ ไยจะลอบลักพานางอันเป็นที่รักดุจพระอินทร์ลักพาธิดายักษ์มิได้เล่า ..... วันนี้อ่านรำพันพิลาปมาแค่นี้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 20, มกราคม, 2563, 10:24:31 PM (https://i.ibb.co/WWX2T0N/cac00db9984f328fd8bebc6ee2d924a4-700.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.......................... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงตอนที่ ท่านรำพึงรำพันถึงความรักในใจซึ่งมีต่อเทพธิดาในฝัน และว่า แม้พระอินทร์จอมสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ยังลอบรักไพจิตราธิดาท้าวไพจิตรอสูร ณ พิภพใต้สวรรค์ แปลงกายลงมาแล้วพานางขึ้นไปเป็นมเหสีอีกพระองค์หนึ่ง (นางสุชาดา) ตนเองเป็นมนุษย์บุรุษชาติไยจะบังอาจลักรักนางเทพธิดามิได้เล่า วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/C7YXNNK/trzmiel0-370x247.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้ความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าอย่าประมาทชาติชายหนุ่มที่เป็นเช่นภู่ผึ้ง เมื่อมีความรักความปรารถนาในสตรีใดแล้ว ก็จะพยายามตามติดเชยชมเอาจนได้ แม้จะลำบากยากเข็ญเพียงใดก็ตามทีเถิด อันดอกไม้โกสุมพุ่มพวงดวงดอกนี้มีสีสวยกลิ่นหอม เราผู้เหมือนภมรภู่ผึ้งจึงมาเฝ้าเคล้าคลึง ปรารถนาจนตรอมตรมระทมทวี ก็ยินยอมแล้ว
(https://i.ibb.co/KhCwtyz/v29rvyquw-U.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/1RfqnvH/luciano.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/7tdVgKY/NLHhYB.jpg) (https://imgbb.com/) ปล่อยกลอนให้อ่านกันยาว ๆ อีกตอน เพราะว่ากลอนตอนนี้ไพเราะเพราะพริ้งยิ่งนัก เป็นจินตนาการ หรือฝันยามตื่นของท่าน ท่านว่าถ้าแม่นางเทพธิดาเมตตาตอบรักแล้วอย่างไรก็ต้องพยายามเข้าอยู่ร่วมหอห้องจนได้ แม้จะต้องลักพาก็ยอมกันละ มีตัวอย่างอยู่แล้ว อย่างเช่นอิเหนา และพระอินทร์นั่นอย่างไร ท่านยกตัวอย่างแล้วแล้วจินตนาการไปว่า ได้ลักพาแม่นางเทพธิดาอุ้มลงเรีอกลพยนต์ออกสู่ท้องทะเลมหาสมุทร แม้จะมีลมสลาตันพัดพานเรือนานาระเหเร่ร่อนและล่มจมไป แต่เรือของท่านเบาฟ่องล่องลอยฝ่าคลื่นลมไปได้อย่างสบาย เพื่อน ๆ นักกลอนอ่านกลอนตอนนี้แล้วจะเห็นได้ว่า ท่านสุนทรภู่เล่นคำสำนวนได้ยอดเยี่ยมมาก ใช้คำยาก เช่น “เค็ม เต็ม เข็ม เล็ม” มาร้อยเรียงเป็นเรื่องราวได้ชัดเจนและไพเราะเพราะพริ้ง เป็นแบบอย่างที่ดีในการเล่นกลอนกัน วันนี้อ่านมาพักไว้ตรงนี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 21, มกราคม, 2563, 10:51:03 PM (https://i.ibb.co/p1XrQW6/1151-1473094083.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงตอนที่ ท่านสุนทรภู่ว่าหากนางรับรักแล้วจะอุ้มลงเรือพยนต์หนีออกสู่ท้องทะเลมหาสมุทร และพรรณนาถึงคลื่นลมในทะเลมหาสมุทรนั้นอย่างน่ากลัว วันนี้มาอ่านกันต่อจากเมื่อวันวานครับ (https://i.ibb.co/qrzbKbf/caribdis.jpg) (https://imgbb.com/) คำกลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าเรือพยนต์ของท่านแล่นออกไปถึงสะดือสมุทรตรงนั้นเป็นวังน้ำวนมีพรายน้ำผุดพลุ่ง ๆ คอยดูดสิ่งของต่าง ๆ ที่เข้าไปใกล้ให้จมลงไปในสะดือทะเล เรือของพวกพ่อค้าวาณิชไม่มีใครกล้ากรายเข้าไปใกล้ มีบ้างที่แก้อาถรรพณ์พรายน้ำด้วยการจุดไฟเผาหนังไล่ แต่ท่านว่าไม่กลัวเพราะมีคาถาอาคมดี สามารถเสกเพลิงชุดเป็นไฟประลัยผลาญ ทิ้งลงไปในวังน้ำวนนั้น พรายน้ำก็จะถูกทำลายวายปราณ มิให้พบหน้าน้องจนหมองมัว (https://i.ibb.co/8bnXMPx/zxeZ2s.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/7g9rWn1/unnamed.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/Zx6V0kd/4521.jpg) (https://imgbb.com/) เกาะนมสาว : ประจวบคีรีขันธ์ ท่านว่าเมื่อพ้นจากสะดือทะเลมาแล้วจะให้ดูปลาใหญ่ว่ายมาเป็นฝูงคลาคล่ำดำมืด แล้วก็ผุดโผนจากน้ำทะยานขึ้นฟ้า ดูแต่ละตัวยาวเป็นโยชน์ ดูน่ากลัวมาก หากครานั้นน้องหน้าเครียดเพราะความหวาดกลัว ก็จะพูดยั่วให้หัวเราะ โดยชี้ให้ชมเกาะกะเปาะกลมที่ชื่อว่า เกาะนมสาว ชี้ชวนให้ชมเรือของชาวเมืองที่แล่นไปเทียวไปมาบริเวณเกาะนมสาวนั้น น่าเพลินตาคราได้ยล แล้วก็เล่าให้ฟังว่า ในทะเลนี้มีโจรสลัดโหดร้าย พวกมันตัดระกำร้อยเป็นลำหวาย ทำเรือค่ายแน่นหนา ให้เหล่าสลัดลูกเรือโพกผ้าลงยันต์ ช่วยกันกรรเชียงเรือส่งเสียงร้องเฮฮุย สุเรสุรา ครั้นมีเรือใครไปมาในน่านน้ำนี้ เมื่อพวกมันจับได้จะไม่ฆ่าให้ตาย หากแต่จะเจาะตรงเอ็นต้อยบริเวณข้อเท้า เอาหวายร้อย (เรียกตรงนั้นว่าร้อยหวาย) ถ้าหากเราไปพบเรือสลัดพวกนี้พี่จะเอาน้องวางบนตัก เอาธงยันต์โบกกำบังตาพวกมันไว้
(https://i.ibb.co/Rh6fC3Q/5cdbdcd52100003100d0c8e3.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านคิดจะใช้ใบให้เรือแล่นเยื้องไปต่างประเทศ ชมพวกแขกที่แต่งตัวแปลก ๆ ทั้งหญิงชายไว้ผมยาวเกล้ามวย แต่งกายอย่างพราหมณ์ ผ้านุ่งห่มล้วนแต่ “โขมพัสตร” คือผ้าที่ทำด้วยเปลือกไม้ ทุกคนถือสัจศีล ประดับร่างกายด้วยเพชรนิลจินดาสลับสีพรายพราว บ้านเรือนเป็นตึกรามงามนักหนา การไปมาก็ขี่รถหรูหราราคาแพง ดังนั้นจึงจะเชิญน้องนางขึ้นเที่ยวชมเมืองและซื้อแหวนเพชรงามให้สวมใส่จนเป็นที่พอใจ คำกลอนที่หวานหยดย้อยสุด ๆ ในรำพันพิลาป ที่ผ่านมายังไม่พบว่ามีบทไหนหวานเกินบทนี้ คือ
เรียกว่า “รักปานจะกลืน” กระนั่นเทียวครับ เอาละพักไว้ตรงนี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 23, มกราคม, 2563, 09:26:44 AM (https://i.ibb.co/23PR5GY/image.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ...................... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาให้ทุกท่านอ่านกัน ถึงตอนที่ท่านกล่าวว่าจะพานางเทพธิดาออกทะเลไปจนถึงสะดือทะเล ฝ่าอันตรายไป หากพบโจรสลัดก็จะใช้ธงชัยโบกบังตาเหล่าโจรร้ายมิให้เห็น วันนี้มาอ่านความกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/GPRqC2g/Tarian-Jaipong.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าจะตระกองอุ้มพาแม่นางไปสู่เกาะชวา เมืองอิเหนาที่หาคนงามมิได้ แล้วจะพาข้ามเข้าเกาะมะละกา....
(https://i.ibb.co/99qzmd2/1313600756.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านว่าเกาะมะละกาเดิมเป็นของแขก ถูกฝรั่งตีแตกยึดไว้เป็นเมืองขึ้น เป็นที่ขายปืนผาอาวุธร้ายแรง หากน้องนางไปด้วยจะอุ้มพาไปนอนเอกเขนก ร้องละครอิเหนาเข้ามะละกา ชมปลานานาชนิด แล้วใช้ใบแล่นเรือออกจากฝั่งไปชมภูเขานิลกลางทะเล ภูเขานี้กว้างใหญ่ ใช้เรือแล่นรอบหนึ่งวันจึงครบรอบ เป็นเกาะเต็มไปด้วยกัลปังหาสีดำเหมือนนิล และมุกดา (ไข่หอยมุก) และหอยเบี้ย (เบี้ยอีแก้) ที่ถูกคลื่นทะเลซัดขึ้นมากองกลาดเกลื่อนอยู่บนพื้นทรายรอบเกาะ บนเกาะนิลนี้มีไม้เทศไม้หอมนานา เป็นที่อยู่ของเทวดา นกทุกชนิดก็ไม่กล้าบินกรายเข้าไปใกล้.........
(https://i.ibb.co/WB3wYvM/image.jpg) (https://imgbb.com/) จากเกาะเขานิลไปเมืองสุหรัด แล้วเลยไปมังกล่า (บังกลาเทศ) ภาพคนละเมืองต่าง ๆ ในกลอนนี้เป็นเพียงจินตนาการของท่าน ตามการได้ยินได้ฟังจากชาวต่างชาติที่เข้ามาสยามในสมัยนั้น ภาพจริงอาจผิดเพี้ยนไป เช่น ชาวเกาะชวา เป็นต้น วันนี้พักไว้ตรงมังกล่าก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันใหม่นะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 23, มกราคม, 2563, 10:30:19 PM (https://i.ibb.co/M7qpqrk/image.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............................ เมื่อวันวานนี้ผมได้นำกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาให้ทุกท่านได้อ่านกัน ถึงตอนที่ท่านกล่าวถึงเกาะ เมืองต่าง ๆ ในทะเลอันดามัน มีเกาะสำคัญเกาะหนึ่งมีกัลปังหาสีดำที่ทำให้เกาะนั้นสีดำเป็นนิล ท่านเรียกว่าเกาะเทวดา จากเกาะนี้แล้วไปเมืองสุหรัด มีผู้สันนิษฐานว่าน่าจะได้แก่สุราษฎร์ธานี ซึ่งไม่น่าจะใช่ เพราะจากเมืองสุหรัดแล้ว เลยไปบังกลาเทศ (มังกล่า) ซึ่งอยู่คนละทะเลกับสุราษฎร์ธานี วันนี้มาอ่านกันต่อในตอนจบรำพันพิลาปครับ (https://i.ibb.co/QbzbjQz/8c2b59f122e64806596370088483af6c.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่า เมืองมังกล่ามีคนแขก ฝรั่ง ปะปนกัน มีเจ๊กแทรกเข้ามาด้วย คนในเมืองนี้มีฐานะร่ำรวย สร้างตึกรามบ้านช่องใหญ่โต ประดับประดาด้วยแก้วกระจกสีแวววาว ที่แปลกมากก็คือ มีการค้าขายเพชรเจ็ดสี แทนที่จะใส่ตู้กระจกตั้งวางขายในร้าน เขากลับเอาเพชรใส่จานวางไว้หน้าตึก และเจ้าของไม่นั่งเฝ้า วางจานเพชรทิ้งไว้อย่างนั้น เมื่อมีคนสนใจจะซื้อ ก็มายืนร้องเรียกเจ้าของให้ออกมาขาย เขาไม่กลัวขโมยจะลักเพชร เพราะคนเมืองนี้ไม่มีใครเป็นขโมยเลย ถ้าเป็นบ้านอื่นเมืองอื่น (เช่นสยาม) คงไม่มีเหลือ
(https://i.ibb.co/3rbXRjy/dates1.jpg) (https://imgbb.com/) * เมืองมังกล่าของท่านสุนทรภู่ช่างสวยงามน่าอยู่เสียนี่กระไร เราได้ความรู้อีกอย่างหนึ่งว่า น้ำตาลของคนเมืองนี้ทำจากผลอินทผาลัม เมื่อผลอินทผาลัมสุกแล้วก็เอากองสุมบนพื้นไม้ที่มีรู ร่อง แล้วเอาของหนัก ๆ ทับข้างบน เอาอ่างรองไว้ข้างใต้ น้ำอินทผาลัมจะไหลลงอ่างทำเป็นน้ำตาล มีการปลูกอินทผาลัมอย่างทะนุถนอม จัดการแต่งงานต้นผู้ต้นเมียของอินทผาลัม ประเพณีสู่ขอ แต่งงานเหมือนคนเลย จะทำพิธีแต่งกันตอนที่อินทผาลัมแตกจั่นครับ
(https://i.ibb.co/RzhWBxh/1-43.jpg) (https://imgbb.com/) * จึงเป็นอันว่ากลอน “รำพันพิลาปล้ำกาพย์กลอนของท่านสุนทรภู่ก็จบลงบริบูรณ์แล้วครับ ผมขออนุญาต ไม่อภิปราย ขยายความของกลอนในตอนนี้นะ เพราะความชัดเจนดีแล้ว ขอพักเหนื่อยไว้ตรงนี้ก็แล้วกัน ชีวิตของกวีเอกของโลกท่านนี้จะเป็นไปอย่างไร หลังจากออกจากวัดเทพธิดารามไปแล้ว พรุ่งนี้มาดูกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 24, มกราคม, 2563, 10:53:28 PM (https://i.ibb.co/7p7X8cx/image1381-5.jpg) (https://imgbb.com/) พระปฐมเจดีย์ (พระธมเจดีย์) : จ. นครปฐม
อภิปราย ขยายความ............................ เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนรำพันพิลาปของพระภิกษุภู่ สุนทรโวหาร มาให้ทุกท่านอ่านกันถึงตอนจบบริบูรณ์ไปแล้ว แต่เรื่องของท่านยังไม่จบ วันนี้มาดูความเป็นไปในชีวิตของท่านต่อครับ ณ ปีขาล พ.ศ. ๒๓๘๕ นั้น สุนทรภู่ออกจากวัดเทธิดารามแล้ว ท่านมิได้ไปแสวงหาแร่มาถลุงทองดังที่หลายท่านคาดเดากัน ท่านจันทร์ พ. ณ ประมวญมารค กล่าวว่า ท่านได้ลาสิกขาออกจากการเป็นพระภิกษุ แล้วไปอยู่กับพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) กรมวังของเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ (เจ้าฟ้าน้อย) ในพระราชวังเดิม โดยพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) ผู้นี้เคยเป็นเพื่อนกันมาแต่เยาว์ ในขณะที่สุนทรภู่รับราชการในกรมพระอาลักษณ์และเป็นกวีคนโปรดนั้น พระยามณเฑียรบาลได้เป็นพระอภิบาล (พี่เลี้ยง) เจ้าฟ้าน้อย กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ซึ่งประทับอยู่ในพระราชวังเดิม (https://i.ibb.co/KbVV9qr/12961557-1055582207838582-3876721231951791745-n.jpg) (https://imgbb.com/) เจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ สุนทรภู่ลาสิกขาออกจากวัดเทพธิดารามแล้ว มีพระยามณเฑียรบาลเป็นที่พึ่งสุดท้าย ในปีที่สึกออกจากผ้าเหลืองมานั้นอายุสุนทรภู่ได้ ๕๗ ปี พระยามณเฑียรบาลในฐานะกรมวังเจ้าฟ้าน้อย ได้นำเข้าฝากตัวเป็นข้ารับใช้ในสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ (เจ้าฟ้าน้อย) ให้รับราชการในกรมพระอาลักษณ์วังหน้า นัยว่าการเข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์วังหน้านี้ ได้รับการสนับสนุนจากกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพอีกแรงหนึ่งด้วย (https://i.ibb.co/kHkTtNL/King-Pinklao.jpg) (https://imgbb.com/) พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว (เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์) ครั้นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) เสด็จสวรรคต พระสมเด็จเจ้าฟ้ามงกุฎฯ ลาพระผนวชขึ้นเสวยราชสมบัติเป็นสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔) ทรงตรัสสถาปนาสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ (เจ้าฟ้าน้อย) เป็นสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว สำเร็จราชการในพระราชวังหน้า แม้จะมีตำแหน่งเป็นสมเด็จกรมพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) แต่พระองค์ก็ยังคงประทับอยู่ที่พระราชวังเดิม และโปรดตั้งสุนทรภู่เป็นเจ้ากรมอาลักษณ์ในพระราชวังบวรสถานมงคล มีบรรดาศักดิ์เป็น พระสุนทรโวหาร ด้วยวัย ๖๖ ปี (https://i.ibb.co/1QhdQQ3/1381498268-o.jpg) (https://imgbb.com/) พระปฐมเจดีย์ : นครปฐม พระสุนทรโวหาร (ภู่) อาศัยอยู่ในบ้านพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) ในพระราชวังเดิม ได้นำภรรยาคนที่ชื่อม่วงและบุตรมาอยู่ด้วย ในช่วงปลายชีวิตนี้ท่านได้แต่งนิราศขึ้นอีกเรื่องหนึ่งเป็นนิราศเรื่องสุดท้าย ชื่อ นิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ตั้งแต่ต้นจนจบ ดังนั้นจึงขอนำคำนิราศพระประธม เล่าเรื่องการเดินทางไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ นิราศเรื่องนี้ระบุว่าแต่งเมื่อ “ ถวิลวันจันทิวาขึ้นห้าค่ำ” ซึ่งในวันดังกล่าวนักวิชาการกรมศิลปากรตรวจชำระแล้ว พบว่าเป็น วันจันทร์ขึ้น ๕ ค่ำเดือน ๑๒ ตรงกับวันที่ ๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๓๘๕ ก็แสดงว่า ท่านออกจากวัดเทพธิดา และลาสิกขาแล้วเดินทางไปไหว้พระประธม แต่ง นิราศพระประธม ต่อจาก รำพันพิลาป กันเลยทีเดียว และกลับจากไหว้พระประธมจึงเข้าอยู่ในบ้านพระยามณเฑียรบาลในพระราชวังเดิม และเข้ารับใช้เป็นข้าในสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ในที่สุด ผมคิดว่าจะเป็นเรื่องที่น่าเสียดายมากหากทุกท่านมิได้อ่านความในนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ตั้งแต่ต้นจนจบ ดังนั้นจึงขอนำคำนิราศพระประธม นิราศเรื่องสุดท้ายของท่านสุนทรโวหารมาวางให้ทุกท่านได้อ่านกันตั้งต้นจนจบดังต่อไปนี้
วันขึ้น ๕ ค่ำ เดือน ๑๒ วันที่สุนทรภู่เริ่มออกเดินทางไปไหว้พระประธมนั้น บางท่านเข้าใจว่า ท่านไปในขณะเป็นพระภิกษุ ออกจากวัดเทพธิดารามแล้วก็เดินทางไปพระประธมเลย แต่ก็น่าเชื่อตามที่หลายท่านเข้าใจว่าท่านลาสิกขาแล้ว เพราะดูสำนวนกลอนเป็นฆราวาสมากกว่าเป็นพระภิกษุ พอเริ่มต้นท่านก็ครวญถึงหญิงคนรักแล้ว บอกว่าคนที่ปลูกรักหวังได้เชยทุกเช้าค่ำก็ไม่สมหวัง คนที่เคยเชยชมก็เป็นเสาหินที่หักโค่นไปแล้ว ยังเหลือคนเดียว คำว่า “ยังเหลือแต่แม่ศรีสาครอยู่ ไปสิงสู่เสน่หานางสาหงส์ จะเชิญเจ้าเท่าไรก็ไม่ลง ให้คนทรงเสียใจมิได้เชยฯ” แม่ศรีสาครผู้นี้เป็นใคร ก็ลองคิดเดากันเอาเองเถิด วันนี้พักไว้ตรงนี้นะ พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 25, มกราคม, 2563, 10:30:41 PM (https://i.ibb.co/yn5TR5L/resize.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ..................... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่ เริ่มตอนแรกที่ท่านบอกว่าออกเดินทางไปไหว้พระประธม หรือพระปฐมเจดีย์ เมื่อวันจันทร์ขึ้น ๕ ค่ำ เดือน ๑๒ ตรงกับวันจันทร์ที่ ๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๓๘๕ โดยออกเดินทางเมื่อเวลาประมาณยามสองแล้ว ไม่ได้บอกว่าออกจากสถานที่ใด พอจะเดาเอาได้ว่าน่าจะออกจากพระราชวังเดิม เรือแจวทวนน้ำในลำเจ้าพระยาขึ้นไปทางเหนือ (https://i.ibb.co/fFr7g80/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดอมรินทรารามวรวิหาร (วัดบางหว้าน้อย) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือท่านแจวผ่านหน้าวัดระฆังโฆสิตารามหรือวัดบางหว้าใหญ่ ท่านหวนรำลึกว่า ตั้งแต่เสร็จงานศพเจ้าครอกทองอยู่ผู้มีพระคุณของท่าน ซึ่งปลงศพที่วัดนี้แล้ว มิได้พบภัคินี คือแม่จันภรรยาคนแรกของท่านอีกเลย ก็ได้คร่ำครวญหวนหาอาลัยอาวรณ์เท่านั้นเอง จนกระทั่งเรือถูกแจวผ่านไปถึงคลองบางกอกน้อย เห็นเรือนแพริมคลองสงบเงียบ ทุกคนในเรือนแพพากันหลับ เพราะดึกมากแล้ว ท่านหวนรำลึกถึงพระราชวังหลังอันเป็นที่เกิดและเติบโตของท่าน รวมทั้งมีรักแรกกับแม่จันที่นี่ ภาพอดีตตั้งแต่เกิดจนโตที่วังหลังเกิดขึ้นในสำนึกเป็นฉาก ๆ เป็นความรักความหลังที่ยากจะลืมเลือน เห็นวัดบางหว้าน้อย (อัมรินทร์) แล้วยิ่งสะท้อนอ่อนอกใจ.....
(https://i.ibb.co/bbWLFTJ/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดสุวรรณารามราชวรวิหาร (วัดทอง) วัดทอง คือวัดสุวรรณาราม ริมคลองบางกอกน้อย วัดนี้มีป่าช้าใหญ่และเป็นที่ประหารนักโทษ เขาลือกันว่าผีดุนักเชียว น้องสาวต่างบิดาของสุนทรภู่ชื่อ ฉิม กับ นิ่ม ภายหลังได้เป็นแม่นมในวังหลังแทนแม่ เสียดายที่อายุไม่ยืนยาวนัก สองนางนั้นเสียชีวิตไปก่อนสุนทรภู่ วันที่ท่านผ่านวัดนี้ก็หวนรำลึกถึงนางที่เขานำศพมาเผาที่เมรุวัดทองทั้งสองคน จึงตั้งจิตอธิษฐานขอให้นางจงไปบังเกิดในสวรรค์ด้วยเถิด (https://i.ibb.co/yFcrFHb/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดศรีสุดารามวรวิหาร (วัดชีปะขาว) เลยวัดทองไปก็ถึงวัดปะขาวหรือชีปะขาว (ศรีสุดาราม) อันเป็นวัดที่ท่านเรียนหนังสือในสำนักวัดนี้จนจบการศึกษาในยุคสมัยนั้น วัดนี้ท่านมีความหลังฝังใจอยู่เยอะมาก วิชาการด้านอักษรศาสตร์ของท่านได้อาจารย์ที่วัดนี้ประสิทธิ์ประสาทให้ทั้งหมด นอกจากจะได้วิชาความรู้จากวัดปะขาวแล้ว ท่านยังมีความหลังกับหญิงคนหนึ่งที่ท่านเรียกว่า “แม่ศรีสาคร” ความหลังกับหญิงคนนี้แหละที่ท่านกล่าวในกลอนนี้ว่า “วัดปะขาวขาวเหลือเชื่อไม่ได้ ด้วยดวงใจเจ้านั้นคล้ำดำมิดหมี” นัย ๆ ว่าแม่ศรีสาครผู้นี้มีคนรักคนหวงกันมาก กีดกันไม่ให้ท่านมีความใกล้ชิดด้วย ดังกลอนที่ท่านเขียนว่า “เหมือนดอกไม้ไกลแดนเพราะแตนตอม ใครแปลงปลอมปลิดสอยมันต่อยตาย..” เรื่องทำนองนี้เราคุ้น ๆ กับคำว่า “มดแดงแฝงพวงมะม่วง” แต่นี่ท่านสุนทรภู่กลับคิดใช้คำใหม่ว่า “แตนตอมดอกไม้มิให้ใครเด็ดดมชมเลย....." วันนี้อ่านนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) มาถึงวัดปะชาว หรือ วัดศรีสุดารามท้ายวังหลังก่อนก็แล้วกัน ดูเรื่องท่าจะสนุกแล้วนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 26, มกราคม, 2563, 10:14:43 PM (https://i.ibb.co/h7R11vC/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางขุนนนท์ : กรุงเทพฯ
อภิปราย ขยายความ.................. เมื่อวันก่อนนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ซึ่งเป็นนิราศเรื่องสุดท้ายของสุนทรภู่มาให้ทุกท่านได้อ่านกัน ถึงตอนที่ท่านเดินทางออกจากที่พักซึ่งน่าจะเป็นพระราชวังเดิม ผ่านวัดระฆังฯ พระราชวังหลังเลี้ยวเรือเข้าคลองบางกอกน้อย ผ่านวัดบางหว้าน้อย (อัมรินทร์) วัดทอง (สุวรรณาราม) วัดปะขาวหรือชีปะขาว (ศรีสุดาราม) ท่านคร่ำครวญถึงคนรักและความรักในอดีตทุกแห่งที่เรือผ่านไป วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/vQv21dm/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางระมาด Cr. Photo By คุณประภพ เบญจกุล บทกลอนข้างบนนี้กล่าวเมื่อเรือของท่านถูกแจวเลยวัดชีปะขาวไปถึง บางบำหรุ ท่านก็หวนนึกถึงรักที่หวังไว้ไม่สมหมาย เพราะรักเกิดขึ้นเป็นสองรายพร้อมกันเป็นฝักฝ่าย คือ “รักซ้อนซ่อนรัก” อะไรทำนองนั้น ถึงบางขุนนนท์พ้นจากเรือนแพก็เป็นเรือกสวน เวลาดึกบรรยากาศจึงเงียบสงัด สายลมพัดมาอย่างแรง ทำให้หนาวยะเยือกทรวง แหงนมองท้องฟ้าเห็นดวงดาวสุกสว่างดังโคมส่องจากฟากฟ้า ข้างทางมีต้นลำพูเรียงราย เห็นหิ่งห้อยฝูงใหญ่จับอยู่ตามใบลำพู เปล่งแสงพราวพรายราวแสงเพชรพลอยแวววามงามระยิบระยับจับตา จังหรีดกรีดเสียงร้องประสานเสียงเรไร จนเรือลอยเลยล่วงถึงบางระมาด ท่านก็หวนคำนึงถึงสานสวาทที่ไม่สมมาดปรารถนา หวังสมมาดเหมือนใจแล้วไม่เหมือน ปองหมายมาหลายเดือนแล้วไม่สมมาดประหลาดใจ......
(https://i.ibb.co/nmQzXFm/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดไก่เตี้ย : ตลิ่งชัน กรุงเทพฯ เรือเลยบางระมาดมาถึงวัดไก่เตี้ย ท่านว่าไม่เห็นไก่เตี้ย (ก็จะเห็นได้อย่างไรล่ะ เพราะท่านผ่านไปในเวลากลางคืน ไก่เตี้ยนอนหลับหมดแล้ว) เห็นแต่ต้นไทรที่กิ่งย้อยห้อยต่ำ กอระกำแซมสละอยู่หน้าวัดมากมาย หอมกลิ่นดอกระกำแล้วยิ่งระกำใจ เลยมาถึงสวนหลวงยิ่งโศกทรวงหนัก เมื่อหวนถึงคนรักที่เป็นคนของหลวง กลอนนิราศตรงนี้มีหลายท่านบอกว่า ท่านครวญถึงเจ้าของวัดเทพธิดาราม คือ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพที่จิตใจท่านยังผูกพันมั่นคง เท็จจริงอย่างไรก็คิดค้นกันเอาเองนะครับ
(https://i.ibb.co/VNfWvqC/Wat-Phi-Kun.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพิกุล : ตลิงชัน กรุงเทพฯ รู้สึกไหมครับว่า นิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) นี้เป็นนิราศที่ท่านสุนทรภู่ลงรายละเอียดในการเดินทางมากที่สุด โดยระบุชื่อบ้านย่านตำบลลงในกลอนเรียงลำดับไปอย่างไม่ขาดตกเลย ไล่ตั้งแต่เรือลอยลำเข้าคลองบางกอกน้อยมา ท่านก็พูดถึงวัดบางหว้าน้อย วัดทอง วัดปะขาว บางขุนนนท์ บางระมาด เรื่อยมาวัดไก่เตี้ย บางขวาง วัดพิกุล บางสนาม วัดเกด ทุกสถานที่ซึ่งเรือท่านถูกแจวผ่านมาจะพรรณนาถึงอดีตรักบ้าง ถึงความหมายของชื่อสถานที่บ้าง ข้อความคำคม อารมณ์กลอนกวีของท่านไพเราะเพาะพริ้ง ให้ภาพชัดเจนโดยไม่ต้องอภิปรายขยายความเลย วันนี้ให้ทุกท่านอ่านนิราศเรื่องนี้มาถึงวัดเกดก่อนก็แล้วกันนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 27, มกราคม, 2563, 10:33:12 PM (https://i.ibb.co/VwpYcWF/1517976936.jpg) (https://imgbb.com/) วัดชลอ : อ. บางกรวย จ. นนทบุรี Cr. Photo By เพจวัดสวยในเมืองไทยไปมาแล้ว คลิก (https://web.facebook.com/UnseenTemples/)
อภิปราย ขยายความ...................................... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านได้อ่านกัน ถึงตอนที่เรือพาหนะของท่านถูกแจวผ่านสถานที่ต่าง ๆ ในคลองบางกอกน้อยมาถึงวัดเกด วันนี้มาอ่านกันต่อไปนะครับ (https://i.ibb.co/GM1cyRx/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางกรวย : นนทบุรี กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือท่านเลยวัดเกดมาถึงวัดชะลอ (วัดชลอ บางกรวย) ท่านก็คิดครวญว่า ใครหนอช่างชะลออาวาส (ที่อยู่) มาตั้งไว้ให้เป็นที่อาศัยของพระสงฆ์ อยากจะขอให้ช่วยชะลอนางผู้เลอโฉมอันเป็นที่รักลงมาไว้ในเรือรวมอยู่ในนวมที่นอนด้วยเถิด หากชะลอลงมาให้ได้จริงจะขอ “ถนอมแอบอุ้มประทุมน้อย” ให้นอนหนุนแขนแทนหมอนแล้วกล่าวกลอนกล่อมให้นิทรา ท่านเพ้อฝันฟุ้งซ่านจนเรือเลยมาถึงปากคลองบางกรวยจึงหวาดจิตคิดถึง “นิ่ม” ภรรยาเก่าซึ่งเป็นเป็นแม่ของตาบ นิ่มเป็นคนชาวบางกรวย สิ้นชีวิตไป นับแต่วันตายถึงวันที่สุนทรภู่แต่งนิราศพระประธมนี้เป็นเวลานานได้ ๙ ปีแล้ว ดูท่าว่าท่านจะรักแม่นิ่มคนนี้มาก จึงคร่ำครวญหวนหาดังในคำกลอนข้างบนนี้....
(https://i.ibb.co/cD4JM0B/image.jpg) (https://imgbb.com/) บางอ้อยช้าง : บางกรวย นนทบุรี
(https://i.ibb.co/gj8kvqg/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางขนุน : บางกรวย นนทบุรี
(https://i.ibb.co/W3rj2fm/15.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางอ้อยช้าง : บางกรวย นนทบุรี ถึงบางสีทองท่านก็คิดถึงน้ำตาลสดที่บางนี้ว่ารสหวานคอมาก แล้วคิดเลยไปถึงพี่สาวคนหนึ่งที่เป็นลูกคู่บอกดอกสร้อยสักวา ถูกคอกันมาก ดูเหมือนพี่สาวคนนี้จะชื่อว่า “สีทอง” เหมือนชื่อบางเสียด้วย วันที่เดินทางผ่านบ้านนี้ท่านบอกว่า พี่สีทองเธอเฒ่ามาก พอ ๆ กับที่สุนทรภู่ก็หง่อมลงไม่น้อยเลย เลยบางสีทองก็ถึง “บางอ้อช้าง" ชื่อบางนี้ปัจจุบันดูเหมือนจะเรียกชื่อว่า “บางอ้อยช้าง” แล้วนะครับ เดิมอาจจะชื่อบางอ้อช้างอย่างที่ท่านสุนทรภู่เรียกนี่แหละ ท่านจะต้องรู้จากชื่อนี้ดี เพราะว่า บ้านภรรยาคนที่ชื่อนิ่ม แม่น้องตาบ อยู่ในคลองบางกรวยไม่ไกลจากบางอ้อช้างมากนัก วันนั้นท่านไปถึงวัดบางอ้อช้างเป็นเวลาอุษาสาง นกกาตื่นแล้วส่งเสียงร้องขานประสานเสียงกันเซ็งแซ่ ดอกไม้ในเรือกสวนเริ่มคลี่กลีบเบ่งบานรับแสงอรุณ ส่งกลิ่นหอมฟุ้งจรุงใจ บทครวญของท่านตอนนี้ไพเราะเพราะพริ้งมาก เกินที่ผมจะอภิปราย ขยายความครับ (https://i.ibb.co/JRj5BY1/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดสักใหญ่ : บางกรวย นนทบุรี เรือเลยบางอ้อช้างมาถึงวัดสัก ท่านก็คิดเปรียบเทียบความคิดของตัวเองว่า เหมือนคนที่รักผู้ที่มีศักดิ์สูงจนเกินสอย ซึ่งนักอ่านกลอนส่วนมากก็ตีความกันว่า หมายถึงสุนทรภู่หลงรักพระราชธิดา ร. ๓ นั่นเอง เรือเลยวัดสักถึงบางขนุนขุนกอง (ต.ขุนกองปัจจุบัน) ท่านก็ให้ความรู้ว่าเดิมบางนี้ชื่อบางถนนเป็นที่ขนของในสมัยท้าวอู่ทอง เรียกกันสืบมานานเข้าก็เพี้ยนเป็นขนุนขุนกองไปไม่เหมือนเดิม วันนี้อ่านมาพักอยู่ตรงบางขนุนขุนกองก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อเถิดครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 28, มกราคม, 2563, 11:32:37 PM (https://i.ibb.co/FXCNMzZ/11106396-860723087324222-2097888061-n.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ...................... เมื่อวันวานนี้ผมได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านได้อ่านกัน ท่านผ่านมาถึงบางขนุนขุนกอง คือบางขนุนในปัจจุบัน ก็ได้ให้ความรู้ว่า อดีตบางนี้ชื่อถนนเป็นที่กองขนถ่ายสิ่งของในสมัยท้าวอู่ทอง ชื่อเรียกกันนานเข้าก็ผิดเพี้ยนไป วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/xsybPRq/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางไกรใน (วัดบางนายไกร) ต. บางขุนกอง อ. บางกรวย จ. นนทบุรี กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน เรือแจวของทานสุนทรภู่ลอยลำมาถึงบางนายไกร อันเป็นที่อยู่บ้านเดิมของนายไกรทองตามนิทานพื้นบ้านที่ว่ามีวิชาอาคมขลัง อาสาปราบชาละวัน จระเข้ตัวเก่งแห่งเมืองพิจิตร เมื่อปราบชาละวันจนสิ้นชีพแล้ว เจ้าเมืองพิจิตรได้มอบธิดาทั้งสองคือ ตะเภาทอง ตะเภาแก้ว ให้เป็นภรรยา มิหนำยังได้นางจระเข้ทั้งสองของชาละวัน คือ เลื่อมลายวรรณ วิมาลา มาเคียงครองอีกด้วย ท่านสุนทรภู่ครวญว่า หากพี่ได้ครองแม้น้องเพียงนางเดียวก็จะเป็นการเอื้อให้หน้าดูงามขึ้นแล้ว ครั้นเรือลอยลำถึงคลองบางระนก ก็ครวญว่า หากมีปีกบินได้เหมือนนก จะบินไปอุ้มน้องนางแก้วแววตาพาจรมาลงเรือ เมื่อเธอตื่นสะอื้นอ้อนก็จะช้อนร่างกางแขนอุ้มไม่หยุมหยิม ให้แย้มสรวลชวนเชยชิมจนอิ่มอกแล้วนอนอิงแอบแนบนิทรา.... (https://i.ibb.co/g6GM9hR/tamdoo-141007-001.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางคูเวียง : บางกรวย นนทบุรี
(https://i.ibb.co/dP7n0j8/large-116.jpg) (https://imgbb.com/) Cr. Photo By คุณดอกหญ้าน้ำ คลิก (https://www.gotoknow.org/posts/478354) * เรือแจวมาถึงบางคูเวียงเป็นดินแดนของเรือกสวน ท่านสุนทรภู่ตาไวมองเห็นหญิงชาวบางคูเวียงแต่ละนางว่า ตัวเหมือนเนียงนา คือดำเหมือนตัวเหนี่ยงในท้องนา ไม่เหมือนนางในวังเวียง เห็นเขากำลังหีบอ้อยทำน้ำตาลอ้อยกัน และได้ยินเสียงคนร้องตวาดควายด้วย ท่านเปรียบเทียบเรื่องอ้อยไว้น่าฟังมาก ว่าน้ำอ้อยที่ไหลย้อยลงในรางที่วางเรียงนั้นเหมือนน้ำตาที่ท่านร่ำไห้ ลำอ้อยที่ถูกหีบบดแตกยับเหมือนอกท่านแตกเพราะถูกทุกข์โศกถมทับ น้ำอ้อยตกเหมือนน้ำตาท่านที่ตกลงเต็มขัน แล้วท่านก็คิดเปรียบเทียบน้ำใจคนว่าเหมือนน้ำในลำอ้อย ตอนที่จากโคนถึงกลางลำ น้ำจะหวาน ตอนปลายลำจะจืดจางความหวานไป เหมือนน้ำใจคน เมื่อคบและรักกันใหม่ ๆ ก็จะหวาน พอนานไปก็จืดจาง ดังนั้นคนหีบอ้อยที่ฉลาดจึงเอาต้นอ้อยมาหีบตั้งแต่ต้นจนสุดปลาย เพื่อให้น้ำหวานข้นกับน้ำหวานจืดจางปนกันให้เหลือความหวานเพียงรสเดียว... (https://i.ibb.co/pb6BcGV/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดอัมพวัน (วัดบางม่วง) ต. บางม่วง อ. บางใหญ่ จ. นนทบุรี
(https://i.ibb.co/PG3yQsF/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางใหญ่ : ต. บางใหญ่ อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี Cr. Photo By พี่หนุ่ม-สุทน
(https://i.ibb.co/xMS78KH/picture2.jpg) (https://imgbb.com/)
ปล่อยกลอนยาวมาถึงตรงนี้เพื่อให้อ่านกันอย่างจุใจ ใจความในคำกลอนชัดเจนดีแล้ว ผมขออนุญาตไม่อภิปราย ขยายความกลอนตอนนี้นะครับ พักไว้ตรงย่านบางใหญ่นี้ก็แล้วกัน พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อครับ. <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45037#msg45037) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45393#msg45393) .
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 29, มกราคม, 2563, 10:36:54 PM (https://i.ibb.co/JjgQx5G/4251wh300.jpg) (https://imgbb.com/) <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45253#msg45253) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45534#msg45534) .
อภิปราย ขยายความ........................................ เมื่อวันวานนี้ได้นำคำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงบางใหญ่ ท่านให้จอดเรือรับประทานอาหาร ริมตลิ่งตรงนั้นมีต้นรักใหญ่กำลังแตกใบอ่อนกิ่งยื่นล้ำมาในน้ำ เขาจึงเด็ดใบรักมาจิ้มปลาร้าทานกันอย่างเอร็ดอร่อย ต้นรักที่กล่าวถึงนี้ไม่ใช่ต้นรักที่เราเก็บดอกมาร้อยมาลัย หากแต่เป็นไม้ยืนต้นที่สูงใหญ่พอสมควร เป็นพันธุ์ไม้ในวงศ์มะม่วง ทางเชียงใหม่เรียกรักเทศ มะเรียะ สุรินทร์เรียก น้ำเกลี้ยง (รักน้ำเกลี้ยง) ภาคเหนือโดยรวมเรียก ฮักหลวง กะเหรี่ยงเมืองกาญจน์เรียก รักซู้ สู่ รักใหญ่นี้ยางมีพิษ โบราณนิยมใช้ยางรักนี้มาเคลือบภาชนะ ยางแห้งแล้วเป็นสีดำ ก็เพิ่งรู้จากนิราศพระประธมของท่านสุนทรภู่นี่เองว่า ใบอ่อนรักใหญ่จิ้มปลาร้าอร่อยมาก ท่านแก้ห่อเสบียงอาหารออกมาพบว่ามีของฝากจากหลายคน ส่วนมากเป็นของหวาน กินกันทั้งลำเรือ เป็นอะไรของใครบ้าง ลองกลับไปอ่านทวนดูเถิด วันนี้มาอ่านตอนต่อไปอีกนะครับ (https://i.ibb.co/9tRq3ph/201610041210151-20021028190244-1024x576.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือแจวออกจากบางใหญ่หลังจากทานอาหารกันเรียบร้อยแล้ว ถึงบางกระบือเห็นควายเป็นฝูงลงนอนในปลักเลนเพื่อคลายร้อน หวนคิดถึงตนเองที่อกร้อนด้วยไฟรักเผาลน แม้นฝนตกลงมาสักแสนห่าก็ไม่สามารถจะดับร้อนได้ แต่หากได้ลิ้มรสพจมานอันหวานชื่นจากคนที่รักนั่นแหละจึงจะปรีด์เปรมเอมอิ่ม ความร้อนคลายไปทันที แต่นี่ตัวท่านเปรียบเหมือนนกน้อยที่คิดจะลอยขึ้นไปร่วงสรงกับหงส์ทองจึงร้อนอกร้อนใจยากคลายถอน
(https://i.ibb.co/jMQ8yJ8/image.jpg) (https://imgbb.com/) ชุมชนบางโสนพัฒนา 2 : บางใหญ่ นนทบุรี
(https://i.ibb.co/KzC17nz/Caesalpinia-bonduc-inflo.jpg) (https://imgbb.com/) ดอกสวาด
(https://i.ibb.co/r23KDFh/image.jpg) (https://imgbb.com/) ดอกโสน เรือแจวแล่นผ่านถึงบ้านหมาบ้า เลยถึงบ้านโสน (ลอย) ท่านก็ครวญถึงหมาบ้าที่ใคร ๆ ก็เกลียดกลัวไม่กล้ากรายใกล้ เหมือนคนที่จิตคิดแค้นแสนน่ากล้วที่ใคร ๆ ก็รังเกียจ ยามนั้นโสนกำลังออกดอกเป็นพวงระย้าเหลืองอร่ามงามตา แล้วท่านก็เปรียบต้นโสนเป็นไม้เบา ไม่มีใครนำมาใช้ แล้วก็ว่าไม้โสนราวกะใจหญิงที่แสนเบา เรือลอยลำผ่านเห็นต้นตะโก เถาสวาด ท่านก็คร่ำครวญเรื่อยไปตามทางที่สุดเรือกสวนแล้ว เป็นท้องทุ่งเวิ้งว้าง น้ำเจิ่งนองเต็มไปด้วยจอกแหน สันตะวาสายติ่ง บัวเผื่อน บัวลินจง.....
(https://i.ibb.co/vjqSnrh/image.jpg) (https://imgbb.com/) พิพิธภัณฑ์สุนทรภู่ วัดต้นเชือก อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี ริมคลองบางใหญ่ (คลองโยง)
(https://i.ibb.co/nQyk6gX/141073.jpg) (https://imgbb.com/) วัดต้นเชือก : บ้านใหม่(ธงทอง) อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี ถึงบ้านใหม่ธงทอง ซึ่งอยู่ในคลองลัดมีวัดที่ปักเสาหงส์ไว้หน้าวัดแลดูสง่างาม วัดนี้คือวัดต้นเชือก ปัจจุบันอยู่ในปกครองของ อบต.บ้านใหม่ ลำคลองในช่วงตอนนี้ตามที่ท่านสุนทรภู่ได้พรรณนาในกลอนนี้วันที่สุนทรภู่ไปนั้นมีน้ำน้อย เรือเล็กพายแจวไปได้สบาย แต่เรือใหญ่ขนาดเรือมอญ ต้องใช้ควายโยงลากจูงไป ท่านว่าสงสารควายมาก เกิดชาติใดภพใดขออย่าให้เกิดเป็นควายลากเรือโยงเลย... วันนี้อ่านมาถึงตรงนี้แล้วก็ขอพักไว้ก่อนเถิด พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 30, มกราคม, 2563, 11:40:55 PM (https://i.ibb.co/p4fNnNh/905.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ...... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านอ่านกันถึงคลองโยง ท่านว่าคลองนี้น้ำน้อย เรือเล็กยังพายแจวไปมาได้สะดวกแต่เรือใหญ่โป้งโล้ง แจว ถ่อ ไม่สะดวก ต้องใช้ควายมาช่วยลากจูงโยงไป เห็นแล้วรู้สึกสงสารควายมาก วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/7t54CxG/1795-009.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าสองข้างทางคลองที่ไปนั้นเป็นทุ่งกว้างว่างบ้านเรือน มีศาลาปลูกไว้ เป็นศาลาไร้ฝาปิดกั้น เปิดโถงโล่งไว้ มีเจ๊กจีนและไทยไปตั้งโรงพัก ขุดร่องน้ำลำกระโดงลากโยงดินกัน ในทุ่งกว้างนั้นมีนกพันธุ์ต่าง ๆ มากมายบินว่อนร่อนบนอากาศบ้าง เดินย่องจ้องจับปลาหาหอยกินบ้าง เท่าที่ท่านเห็นก็มีนกกระกรุม หรือ กระซุม (คือ ตะกรุมหัวล้านเหม่ง) นกค้อนหอยขายาว นกอีโก้ง นกกระทุง นกยางกรอก นกกระจาบ นกขาบ นกคุ่ม นกกระสาและหลากหลายคณานก (https://i.ibb.co/6ghSCc1/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดลานตากฟ้า ต. ลานตากฟ้า อ. นครชัยศรี จ. นครปฐม
(https://i.ibb.co/5K5TWgv/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดงิ้วราย ต. งิ้วราย อ. นครชัยศรี จ. นครปฐม Cr. Photo By รตจิตร
(https://i.ibb.co/yNzKdkH/image.jpg) (https://imgbb.com/) แม่น้ำท่าจีนผ่านนครปฐม เห็นนานานกเที่ยวหากินกันในทุ่งกว้างแล้ว แทนที่จะชมกิริยาท่าทางนกอย่างเพลิดเพลินเจริญใจ ท่านสุนทรภู่กลับไร้อารมณ์สนุกสนานเพลิดเพลิน หากแต่สลดหดหู่ จนเรือออกปากช่องคลองโยงมาถึงลานตากฟ้า จึงค่อยสดชื่นขึ้นบ้าง ลูกชายน้อยที่มาด้วยช่างคิด กล่าวว่า ฟ้าตกน้ำแล้วใครนะดำน้ำลงไปยกฟ้าขึ้นมาตากไว้บนลานนี้ได้ ท่านก็ชื่นชมความคิดฉลลาดเฉียวของลูกชาย จนเรือเลยถึงบ้านงิ้วราย แม่น้ำท่าจีน เห็นชื่องิ้วรายท่านก็หวนคิดไปถึงงิ้วงามในวัง...... (https://i.ibb.co/VVwR5Pw/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดสัมปทวน ริมน้ำท่าจีน อ. นครชัยศรี จ. นครปฐม
(https://i.ibb.co/ChQbKnJ/images-17.jpg) (https://imgbb.com/) จากงิ้วราย เรือถูกแจวเข้าย่านน้ำสำประทวน ผ่านโรงเหล้า (ต้มกลั่นสุรา) นครชัยศรีของขุนพัฒน์ ท่านก็กล่าวชื่นชมบุญของขุนพัฒน์ที่เป็นเจ๊กจีน แต่สามารถตั้งเนื้อตั้งตัวร่ำรวยกว่าคนไทย มีเมียน้อยตั้งหลายนาง มีคนนับหน้าถือตามาก หวนนึกถึงตัวท่านที่เป็นคนยากจนไร้คนเหลียวแล น่านึกน้อยใจในวาสนานัก รำพึงรำพันจนเรือเลยเข้าสู่ปากน้ำสำประโทน ที่สองฝั่งคลองเต็มไปด้วยแมกไม้นานาพรรณ เจียวจาวด้วยฝูงนกน้อยใหญ่นานาชนิด ทำให้คิดหวนหาน้องในคลองลัด.... วันนี้อ่านมาถึงสำประโทนก็พักไว้ก่อนเถอะนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 31, มกราคม, 2563, 10:27:10 PM (https://i.ibb.co/Jtm96gk/images-20.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ......... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านอ่านกันถึงตอนที่ สุนทรภู่นั่งเรือแจวผ่านโรงเหล้านครชัยศรี ชื่นชมความร่ำรวยของขุนพัฒน์ชาวจีนเจ้าของโรงเหล้า แล้วน้อยใจในวาสนาของตนที่จนยาก รำพึงรำพันมาจนเรือเลยเข้าปากน้ำสำประโทนอันร่มรื่นด้วยไม้นานา นกกาโบยบินกันมากมาย วันนี้มาอ่านกันต่อไปนะครับ กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าขณะคำนึงถึงน้องในคลองลดนั้น พลันก็เกิดฟ้ามืดคลุ้มลมพายุพัดมา ฟ้าแลบคำราม พร้อมสายฝนโปรยปรายลงมาอย่างหนักจนเหน็บหนาว ฟ้าแลบฟ้าร้องทำให้หวนคิดถึงเรื่องรามสูรนางเมฆขลาขึ้นมา (https://i.ibb.co/4p7sGWT/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางแก้ว ต. บางแก้ว อ. นครชัยศรี จ. นครปฐม
(https://i.ibb.co/s11PY42/108-20140813161803.jpg) (https://imgbb.com/)
เรือลอยเลยมาถึงบางแก้ว ท่านก็ครวญถึงนางแก้วในวังที่จากมา เลยบางแก้วเข้าย่านบ้านที่เขาทำนำตาลโตนด ตั้งเตาเคี่ยวน้ำตาลกันควันคลุ้งโขมงไปทั้งหมู่บ้าน แล้วเลยถึงโพธิ์เตี้ย ท่านหวนนึกถึงนิทาน ตำนานเรื่องพระยากงพระยาพาน ที่ว่า พระยากงลูกชายพระยาพาน มาฆ่าพระยาพานชิงราชสมบัติ สำนึกบาปแล้วปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ์เพื่อล้างบาป แต่ปรากฏว่าต้นพระศรีมหาโพธิ์นั้นไม่เจริญเติบโตขึ้น หากแต่เตี้ยลง นิทานเรื่องนี้เท็จจริงอย่างไรท่านไม่รับรอง เพราะเป็นเรื่องไกลตา เขาเล่ามาอย่างไรก็เล่าให้ฟังอย่างนั้น ที่ท้ายบ้านนี้ท่านเห็นศาลเจ้าใหญ่มีคนทรงเจ้าประจำอยู่ มีการตั้งบายศรีและเข้าทรงกันเป็นประจำ ท่านก็ว่าน่าสลดใจที่คนเชื่อเจ้าเชื่อผีที่ไร้ตัวตน ผีจะช่วยอะไรได้ คนต่างหากล่ะที่จะช่วยเราได้ หากถือเจ้านายที่ดีเขาก็เป็นที่พึ่งของเราได้ แต่นี่คนบ้านนอกขอกนาอยู่ป่าเขา ไม่มีเจ้านายจึงต้องพึ่งเจ้าป่าเจ้าเขา ผีบ้าน ไปตามประสาคนบ้านนอก (https://i.ibb.co/31Hg73v/2-18.jpg) (https://imgbb.com/) ตำนานเรื่องพระยากงพระยาพาน เป็นนิทานโบราณคดีที่มีความจริงอยู่มาก ในเรื่องนี้เล่าว่า พระยาศรีสิทธิชัยพรหมเทพจากเมืองมโนหัน (อยู่ในเขตปราจีนบุรีปัจจุบัน) ติดเมืองยศโสธร ได้ยกมาสร้างบ้านแปงเมืองเล็ก ๆ ให้เป็นเมืองใหญ่ขึ้น (ตรงบริเวณที่เป็นเมืองนครชัยศรีปัจจุบัน ) แล้วให้ชื่อว่าเมืองตักศิลามหานคร อีกนามหนึ่งว่า อริมัทนบุรี เมื่อประมาณปี พ.ศ. ๑๘๐๐ เมืองนี้เจริญรุ่งเรืองขึ้นเป็นลำดับ หลานของพระยาศรีสิทธิชัยพรหมเทพองค์หนึ่งนามว่า กากวัณติศราช มีอำนาจปกครองหมดทุกหัวเมืองในภูมิภาค (สุวรรณภูมิ) นี้ ซึ่งรู้จักต่อมาว่า อาณาจักรทวาราวดี ตกมาถึงพระยาพานลูกของกากวัณติศราชครองเมืองนี้ มีลูกชายองค์หนึ่งชื่อว่าพระยากง เป็นอุปราชครองอยู่นครสุโขทัย ได้ยกมาชิงราชสมบัติ แล้วฆ่าพระยาพานผู้บิดาเสีย จากนั้นอาณาจักรทวาราวดีอันยิ่งใหญ่ก็แตกกระจัดกระจายไปเป็นแคว้นเล็กแคว้นน้อย เรื่องนี้ผมได้ให้รายละเอียดไว้ในตอนเริ่มเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ชาติไทย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10761.msg39932#msg39932) แล้ว ท่านที่เข้ามาอ่านเรื่องของผมภายหลัง หากอยากรู้รายละเอียดก็ลองย้อนกลับไปค้นหาดูเถิดครับ (https://i.ibb.co/2NzJLXP/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดท่ากระชับ ต. ท่ากระชับ อ. นครชัยศรี จ. นครปฐม
(https://i.ibb.co/Htwmfkf/20200101-123144.jpg) (https://imgbb.com/) ภาพวาดพระเจ้าบรมวงศ์เธฮ พระองค์เจ้าวิลาศ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ณ วัดเทพธิดารามฯ (Photo By บ้านกลอนน้อยฯ) เรือเลยมาถึงบางกระชับ สุนทรภู่ท่านก็ครวญถึงคำกำชับสั่งให้กลับไปหานางแก้วของท่านอย่างเร็ววัน ความที่ครวญมาตลอดจนถึงบางกระชับนี้ นักอ่านกลอนนิราศส่วนใหญ่จึงเข้าใจกันว่า นางในนิราศเรื่องนี้คือ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ค่อนข้างจะเป็นที่แน่นอน แต่ผมยังไม่อยากเชื่อนะครับ รอให้อ่านไปจนจบเรื่องก่อนค่อยตกลงใจ วันนี้อ่านมาถึงบางกระชับก็ระงับเรื่องไว้ก่อน พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 01, กุมภาพันธ์, 2563, 10:11:19 PM (https://i.ibb.co/PzSC8PD/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดสิงห์ ต.บางแก้ว อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม
อภิปราย ขยายความ............. เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้อ่านกัน ถึงตอนที่ท่านเดินทางมาถึงบางกระชับแล้วคิดหวนถึงคำสั่งให้รีบกลับ ก็ครวญว่าจะกลับโดยพลัน วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/tqwqyQ9/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดท่าใน ต.ท่าพระยา อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือท่านเลยบางกระชับมาถึงวัดสิงห์ ครวญว่าตัวท่านมาอยู่ที่นี่แต่ใจกลับไปอยู่ที่สมร เฝ้าอาวรณ์หวังเสน่ห์ทุกเวลา จนเรือเลยถึงวัดท่า เห็นท่าน้ำดูฉ่ำชื่น มีร่มไม้ใหญ่และร่มไทรแผ่กิ่งก้านสาขาน่าสำราญ หวนคิดว่านุชสุดสวาทที่จากมาคงจะคอยท่า ถามข่าวทุกเที่ยวเรือที่เข้าเทียบท่าน้ำ.......
(https://i.ibb.co/sQnMq0F/2.jpg) (https://imgbb.com/) กล้วยกล้าย จากวัดสิงห์มาถึงบ้านกล้วย ท่านกล่าวถึงกล้วยชนิดหนึ่งคือ “กล้วยกล้าย” กล้วยชนิดนี้เป็นกล้วยลูกผสมพันธุ์หนึ่งในสกุล Musa วงศ์ Musaceae ผลใหญ่ โค้ง ยาวกว่ากล้วยหอม เปลือกหนาเนื้อเหนียว ไส้แข็งมีสีส้ม รสหวาน นิยมกินกันตอนที่สุกแล้ว เดี๋ยวนี้น่าจะไม่มีแล้วนะ ที่บ้านกล้วยยามนั้นมีพืชผักผลไม้มากมาย เช่นว่า น้ำเต้าลูกเท่ากระติก พริกมะเขือ ฟักแฟง สำหรับต้มแกงมีพร้อม กล้วยหักมุกสุกเหลืองอยู่ริมคลองใกล้มือ เห็นภาพธรรมชาติเช่นนั้นท่านก็หวนคิดถึงนุชสุดที่รัก หากมาด้วยจะชี้ชวนชมธรรมชาติอันงดงามตลอดรายทาง รำพึงรำพันพรางจนตะวันยอแสงแล้วลาลับฟ้า ดวงจันทร์เพ็ญลอยเด่นทางทิศบูรพาขึ้นมาแทน แสงจันทร์สว่างกระจ่างจ้า เห็นรูปกระต่ายกลางดวงจันทร์ ก็พลันหวนถึงว่า แม้กระต่ายยังทะยานขึ้นไปแต้มอย่างกลางดวงจันทร์ได้ แต่มนุษย์ไยถือดีว่ามีศักดิ์มิรับรักเราผู้ต่ำต้อย ยิ่งคิดยิ่งน้อยใจ ครานั้นลมหนาวพัดมาทำให้หนาวยิ่งนัก ท่านว่าเป็น “หนาวดอกงิ้ว” อันหนาวดอกงิ้วนี้เป็นความที่เยือกเย็น โบราณท่านว่า ทุกปีที่ถึงเวลาดอกทองกวาว (ดอกจาน) ดอกงิ้วบาน ฟ้าจะส่งความเย็นลงมาโลมหล้า ท่านเรียกหนาวนี้ว่า “หนาวดอกทอง ดอกงิ้ว” สุนทรภู่ท่านอยู่ในยุคโบราณเหมือนกันจึงรู้จักอานุภาพของความหนาวนี้ดี (https://i.ibb.co/g4kmjjX/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดธรรมศาลา ต. ธรรมศาลา อ. เมืองนครปฐม จ. นครปฐม
(https://i.ibb.co/vVwhZH5/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดธรรมศาลา ต. ธรรมศาลา อ. เมืองนครปฐม จ. นครปฐม เลยบ้านกล้วยมาถึงบ้านธรรมศาลาซึ่งเป็นโรงธรรมอันรุ่งเรืองในอดีต เป็นที่ตั้งหลักเผยแผ่พุทธศาสนาให้แพร่หลายและสถาพรมาจนตราบเท่าวันนี้ ท่านก็อธิษฐานขอให้สมหวังในรักที่ปรารถนา......... วันนี้อ่านมาหยุดพักตรงวัดธรรมศาลานี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 02, กุมภาพันธ์, 2563, 10:27:21 PM (https://i.ibb.co/wWjFHn3/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดห้วยตะโก ต.เพนียด อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านอ่านกันถึงบ้านธรรมศาลา ซึ่งเป็นโรงธรรมสถานในอดีต วันนี้มาอ่านกันต่อไปนะครับ (https://i.ibb.co/3czW6nw/sryt-p03.jpg) (https://imgbb.com/) บทกลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านออกจากบ้านธรรมศาลามาถึงบ้านเพนียดมีเนินสูง ที่นีเป็นเพนียดคล้องช้างในอดีต ท่านก็รำพึงถึงช้างว่า ช้างพลายป่าถูกนางพังช้างบ้านล่อให้ตามเข้าเพนียดจนถูกคล้องจับเข้าผูกไว้ในโรง ช่างเหมือนตัวท่านที่หลงตามฝูงมาติดบ่วงรักให้หนักทรวงห่วงหา และค่ำวันนั้นท่านสั่งให้จอดเรือพักแรมที่ท่าน้ำหน้าเพนียด ซึ่งมีโรงร้างว่างอยู่ใต้ร่มไทร อากาศหนาวเย็นทำให้ท่านคิดฟุ้งซ่านไปดังคำกลอนข้างบนนี้......
(https://i.ibb.co/7ksY8fw/images-23.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/hF82Gfs/1567173703.jpg) (https://imgbb.com/) แมลงเป็ดผี และ งูปี่แก้ว
(https://i.ibb.co/wNttPcW/1105.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านนอนรำพึงรำพันมากมายจนหลับไปแล้ว ฝันว่าได้นอนแนบแอบเนื้ออุ่นของนางอันเป็นที่รัก จำได้แม่นยำเพราะนางมีไฝที่ริมฝีปาก นางในนิราศของท่านนางใดมีไฝที่ริมฝีปากหนอ ใครอยากรู้ต้องค้นคว้าหากันเอาก็แล้วกัน ผมเองก็จนปัญญา
(https://i.ibb.co/CMnhKR4/1531971761-80363-11.jpg) (https://imgbb.com/) ครั้นรุ่งสาวสว่างแจ้งแล้วทานข้าวปลาอาหารกันเสร็จก็พร้อมด้วยบุตรสองคนคือ นายตาบ นายนิล และบรรดาศิษย์ผู้ติดตามก็พากันขึ้นจากเรือ เดินทางผ่านป่าดงชมนกชมไม้ไปตามกลอนข้างบนนี้ มุ่งหน้าไปยังองค์พระประธมเจดีย์ วันนี้ปล่อยให้อ่านกลอนยาวยาว ๆ ที่ไพเราะของกวีเอกแห่งโลก มาถึงตรงนี้ก็ขอพักไว้ก่อน เรื่องใกล้จะจบแล้ว พรุ่งนี้มาอ่านต่อกันใหม่เถิดครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 03, กุมภาพันธ์, 2563, 10:49:27 PM (https://i.ibb.co/HDLR3VQ/images-26.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระปฐมเจดีย์ราชวรมหาวิหาร : นครปฐม
อภิปราย ขยายความ................................. เมื่อวันวานนี้ได้นำบทกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของสุนทรภู่ มาวางให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงตอนที่ท่านจอดเรือพักแรมคืนในโรงร้างที่เพนียดเก่า รุ่งเช้าก็ขึ้นบกเดินทางมุ่งหน้าไปไหว้พระประธม วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/nnjVLP9/0004932-Phra-Pathom-Chedi-001.jpg) (https://imgbb.com/) องค์พระปฐมเจดีย์ (พระประธม) : นครปฐม กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านเดินบกผ่านป่าดงมาจนถึงองค์พระประธมที่สูงทะมึนทึน องค์พระมหาเจดีย์ตั้งตระหง่านอยู่บนเนินสูง เป็นเจดีย์ก่ออิฐย่อมุมมีซุ้มมุข บุดีบุกตั้งแต่พื้นจนถึงนภศูล พระมหาเจดีย์องค์นี้เรียกชื่อแต่เดิมมาว่า พระประธม ด้วยเชื่อกันตามตำนานว่า ในสมัยพุทธกาลพระพุทธเจ้าเสด็จมาตามคำกราบบังคมของพระปุณณเถระ ทูลเชิญเสด็จมาโปรดชาวสุวรรณภูมิ (ประทับนั่งแสดงธรรม ณ ถ้ำเขางูราชบุรี) แล้วมาสำเร็จพระสีหไสยาสน์ ณ ที่นี้ จึงได้สร้างพระมหาเจดีย์ครอบพระแท่นสีหไสยาสน์ไว้เป็นสัญลักษณ์ เป็นที่กราบไหว้บูชาของชาวพุทธทั่วไปในดินแดนสุวรรณภูมิสืบมา กาลลุถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๔) แห่งกรุงสยาม ทรงค้นพบความในสังคีตวงศ์ว่า หลังจากพุทธปรินิพพานได้ประมาณ ๒๓๐ ปีเศษ พระเจ้าอโศกมหาราชทรงเป็นองค์เอกอัครศาสนูปถัมภก กระทำสังคายนายครั้งที่ ๓ เสร็จแล้วทรงส่งพระสมณะทูตไปยังประเทศต่าง ๆ และโปรดให้พระโสณะ พระอุตระ นำคณะธรรมทูตมายังสุวรรณภูมิ และมาตั้งหลักเผยแผ่พระพุทธศาสนา ณ ที่นี้เป็นครั้งแรก จึงได้มีการสร้างพระมหาเจดีย์นี้เป็นสัญลักษณ์ ดังนั้นสมเด็จพระจอมเกล้าฯ จึงทรงโปรดให้บูรณปฏิสังขรณ์พระมหาเจดีย์ที่ทรุดโทรมแล้วนั้น ให้แลงดงามเป็นที่เจริญศรัทธา และเปลี่ยนนามเรียกเสียใหม่ว่า “พระปฐมเจดีย์” แต่ปี พ.ศ. ๒๓๙๐ นั้นเป็นต้นมา สุนทรภู่ท่านไปไหว้พระมหาเจดีย์นี้ก่อนที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะทรงเปลี่ยนนาม ท่านจึงเรียกว่าพระประธมตามนามเดิม
(https://i.ibb.co/t8V9CWj/unnamed-1.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านสุนทรภู่เที่ยวเดินดูรอบ ๆ ลานองค์พระเจดีย์ ได้แลเห็นรอยตีนกวางทรายเกลื่อนอยู่บนลานรอบองค์พระเจดีย์ และยังมีไก่เถื่อนอยู่เป็นฝูง คุ้ยเขี่ยลานพระเจดีย์หาอาหารกินกัน แล้วโก่งคอขันประชันเสียงกันอยู่เซ็งแซ่ แสดงว่าในสมัยที่สุนทรภู่ไปไหว้องค์พระประธมนั้น บริเวณรอบๆองค์พระมหาเจดีย์เป็นป่าเป็นดง ปราศจากอาคารบ้านเรือน หรือถึงมีก็คงประปรายไม่กี่หลังคาเรือน รอบองค์พระมหาเจดีย์มีป่าคนทา (ไม้หนามชนิดหนึ่ง)ขึ้ นอยู่มากมาย และมีเถาวัลย์พันเลื้อยขึ้นปกคลุมเป็นพุ่มเขียวชรอุ่มน่าทัศนา แล้วยังเห็นห้องที่ค่อนข้างลี้ลับ เป็นที่พักอาศัยหลับนอน ปฏิบัติธรรม ของพระภิกษุสงฆ์ที่เดินทางประพฤติธุดงควัตรมานมัสการพระประธมเจดีย์ พระภิกษุที่ประพฤติธุดงค์วัตร ท่านนิยมเดินทางประพฤติธุดงค์ในช่วงออกพรรษา รับกฐินเรียบร้อยแล้ว มีกลดพร้อมบาตร ย่ามใหญ่ กาน้ำ ผ้าไตรจีวรย้อมสีกรัก (แก่นขนุน) ทำพิธีสมาทานธุดงค์แล้ว แบกกลด สะพายบาตรและย่าม หิ้วกาน้ำดื่ม ออกเดินเท้ามุ่งหน้าไปนมัสการสถานที่สำคัญ ๆ ทางพระพุทธศาสนา เช่นพระพุทธบาทท่าเรือ (สระบุรี) พระแท่นศิลาอาสน์ (อุตรดิตถ์) พระแท่นดงรัง (กาญจนบุรี) พระประธมเจดีย์ (นครชัยศรี) เป็นต้น ท่านมิได้ไปครบทุกสถานที่ในปีเดียว เพราะเดินไม่ไหว กำหนดไว้ว่าปีใดจะไปสถานที่ไหนบ้างเท่านั้น ที่พระประธมเจดีย์นี้อยู่ในภาคกลางของประเทศ เห็นทีจะมีพระเดินธุดงค์มานมัสการกันปีละไม่น้อยเลย
(https://i.ibb.co/MNchpC3/images-7.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านสุนทรภู่พร้อมลูก ๆ และศิษย์เดินขึ้นไปไหว้พระมหาเจดีย์ถึงชั้นบน โดยกระทำประทักษิณ (เดินเวียนขวา) ครบ ๓ รอบแล้วก็กราบไหว้ตามธรรมเนียม ถวายดอกไว้ธูปเทียนทั้งของตนและของที่รับฝากมาจากกรุงเทพฯ กิริยานี้บอกให้เรารู้ว่า สมัยนั้นคนเคารพนับถือปูชนียสถานวัตถุทางพระพุทธศานากันมาก หากใครเดินทางไปไหว้พระพุทธบาท หรือพระมหาธาตุเจดีย์ที่ใด ผู้ที่มิได้เดินทางไปด้วย ก็จะฝากธูปเทียนให้นำไปบูชาแทนตน ท่านสุนทรภู่มาไหว้พระประธมก็มีคนฝากธูปเทียนมาจุดบูชาหลายราย โดยเฉพาะหญิงผู้ใกล้ชิดสนิทสนมกับท่าน ท่านบอกว่ารับฝากธูปเทียนมาบูชาพระประธมเจดีย์ก็หมายใจใคร่ได้เป็นญาติทุกภพทุกชาติ อย่าได้ขาปรารถนา...... วันนี้ให้อ่านมาถึงตรงนี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านต่อกันใหม่ครับ. (..................... มีต่อพรุ่งนี้ .....................)
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 04, กุมภาพันธ์, 2563, 11:24:05 PM (https://i.ibb.co/HF9Vt1P/Nakhonprathom-1-1.jpg) (https://imgbb.com/) องค์พระปฐมเจดีย์ (พระประธม) : นครปฐม
อภิปราย ขยายความ............. เมื่อวันวานนี้ผมอยู่ระหว่างการเดินทางจากกรุงเทพฯ กลับสุโขทัย ไม่สะดวกในการนำนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาให้อ่านกัน วันนี้มีเวลาแล้วจึงขอนำกลอนนิราศพระประธมของท่านสุนทรภู่ ที่ได้นำมาวางให้อ่านกัน ถึงตอนสุนทรภู่พร้อมด้วยบุตรชายทั้งสองและศิษย์ผูติดตามเดินทางถึงพระประธมเจดีย์ เดินขึ้นไปข้างบนลานที่กราบไหว้บูชาพระบรมธาตุ ท่านจุดธูปเทียนของตนและของทุกคนที่ฝากมาบูชาพระบรมธาตุแล้วอธิษฐาน... วันนี้มาอ่านกันต่อนะครับ (https://i.ibb.co/6Wrfynx/112914665527-72.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันก่อน ท่านจุดธูปเทียนบูชาแล้วอธิษฐานขอให้พระประธมเจดีย์ทรงศาสนาไว้อย่ารู้สูญ และอานิสงส์ที่ท่านได้ทำบุญนี้ ขอคุณพระได้ช่วยเพิ่มพูนบุญหนุนส่งให้ถึงพระโพธิญาณ และขอให้บุญนี้ช่วยบันดาลให้ผลงานกลอนของท่านลือชาปรากฏไปทั่วจักรวาล ใครที่ติเตียนกลอนท่านแล้วทำตามอย่างหวังเทียบเทียมท่าน ขอให้ฟั่นเฟือนไป ต่อเมื่อโอนอ่อนออกชื่อยกย่องท่านสุนทรภู่แล้วจึงจะลือชา.......
(https://i.ibb.co/HNWTVCm/dg-K7043622-11.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านสุนทรภู่นี่ปากร้ายไม่เบาเลยนะครับ อ่านคำอิษฐานเกี่ยวกับผู้หญิงของท่าน สมกับที่ท่านเป็น “นักกลอนตลาด” แท้ ๆ ปากแม่ค้าในตลาดก็สู้ท่านไม่ได้ ดูตอนที่ท่านแช่งหญิงขี้ปด (ตอหลดตอแหล) ซี คิดได้ไงว่า “ขอให้ออกดอกทุกวัน” ความหมายในคำด่าแบบแม่ค้าปากตลาดที่ด่ากันว่า “อีดอก.....” อะไรนั่นแหละ มิหนำยังแช่งให้มีลิ้นสองแฉก (เหมือนลิ้นเหี้ย) และเป็นม่ายเท้งเต้งวังเวงใจไปจนตายอีกด้วยแน่ะ
(https://i.ibb.co/bbQMQGb/unnamed-3.jpg) (https://imgbb.com/) คำอธิษฐานหวานแหววตอนนี้ คล้ายกับว่าท่านเอานิราศอิเหนาที่แต่งไว้ก่อนหน้านี้มาแปลงย้ำความหวานของอารมณ์รักที่ยังไม่จืดจาง คำอธิษฐานรำพันของท่านในนิราศนี้ เหลือล้ำคำอภิปรายขยายความจริง ๆ จึงขอพักไว้ตรงนี้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาอ่านต่อกันใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 05, กุมภาพันธ์, 2563, 10:18:35 PM (https://i.ibb.co/TBfHkjQ/U12328766364036124232084002.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............. เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่ มาวางให้อ่านกันถึงตอนท่านจุดเทียนของท่านและของทุกคนที่ฝากมาจุดถวาย แล้วก็อธิษฐานหลายอย่าง เช่นว่าถ้าใครที่ติกลอนของท่านว่าไม่ดีนานา แล้วก็ทำเทียบเอาอย่างของท่าน ขอให้ฟั่นเฟือนไป ต่อเมื่อเอ่ยออกชื่อยกย่องท่านจึงจะมีชื่อลือชา แล้วอธิษฐานขอไกลจากสตรีโลเลหลอกลวง แม้เธอจะสวยงามปานนางฟ้านางสวรรค์ก็ไม่ปรารถนาใกล้ชิดเชยชม แต่สตรีใดที่มีความซื่อสัตย์ต่อสามี แม้จะปากแหว่งแข้งคอดก็ไม่ทอดทิ้งจะรักไปจนตาย และยังแช่งสตรีที่โกหกตอแหล ขอให้นางจงออกดอกทุกวี่วัน เป็นม่ายเท้งเต้งอยู่จนตาย และอธิษฐานขออยู่เป็นคู่นางอันเป็นที่รักทุกภพทุกชาติไป วันนี้มาอ่านกันต่อจากเมื่อวันวานครับ (https://i.ibb.co/yFLDbJs/spd-20160407181536-b.jpg) (https://imgbb.com/) บทกลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านครวญคำนึงถึงนิ่ม แม่หนูตาบ ชาวบางกรวย ภรรยาอีกคนหนึ่งของท่านที่ตายจากไปเมื่อ ๙ ปีแล้ว สิ่งที่หลงเหลือของแม่นิ่มคือ ตาบ ลูกชาย ๑ ผ้าแพรชมพู ๑ แหวน ๑ ท่านได้ย้อมผ้าแพรเป็นสีเหลืองแล้วนำมาห่มองค์พระเจดีย์พระประธม ส่วนแหวนนั้น ก็ถวายบูชาพระประธม แล้วอุทิศส่วนบุญกุศลไปให้แม่นิ่มบนสรวงสวรรค์
(https://i.ibb.co/zHrGbG8/unnamed-1.jpg) (https://imgbb.com/) จบคำอธิษฐานแล้วกราบลาพระบรมธาตุ ออกมามาเดินเลียบรอบองค์พระเจดีย์ พรรณนาถึงภูมิทัศน์รอบๆองค์พระประธมที่มีความงดงาม ความกว้างใหญ่ของฐานพระมหาเจดีย์ ความสูงของพระมหาเจดีย์ ว่ามองลงมาข้างล่างแลเห็นช้างตัวเท่าหมู ดูแล้วตาลาย....
(https://i.ibb.co/VxfRVp5/image.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านว่าลานบนขององค์พระประธมนี้ตอนขึ้นนั้นขึ้นได้ง่าย แต่ตอนที่จะลงจากลานไหว้พระบรมธาตุนั้น มองลงมาข้างล่างแล้วหวาดเสียว หันหน้าเดินลงไม่ได้ ทุกคนต้องหันหลังเดินถอยหลังลงมา เมื่อลงมาถึงพื้นดินแล้วโล่งอกโล่งใจไปตาม ๆ กัน ท่านเที่ยวชมบริเวณรอบ ๆ พระมหาเจดีย์ที่มีไม้โพธิ์ไทรรื่นร่ม นอกจากไม้ใหญ่แล้วยังมีไม้ดอกนานา เช่นนมสวรรค์ นมนาง และพิกุล เป็นต้น เฉพาะนมสวรรค์นั้น ท่านว่าสู้นมนางอันเป็นที่รักของท่านมิได้เลย วันนี้อ่านมาพักไว้ตรงนี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านต่อกันใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 06, กุมภาพันธ์, 2563, 10:18:11 PM (https://i.ibb.co/4Y5gJFw/0lb12.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้เอากลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของสุนทรภู่มาวางให้อ่านกันถึงตอนที่ ท่านสุนทรภู่ลงจากองค์พระประธมเจดีย์มาถึงพื้นดินแล้วก็เดินเที่ยวชมนกชมไม้รอบ ๆ บริเวณองค์พระประธมนั้น วันนี้มาอ่านกันต่อนะครับ (https://i.ibb.co/xXhDSTQ/image.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านเห็นในบริเวณป่ารอบ ๆ องค์พระประธมนั้นมี นกนานาชนิด เช่นนกเปล้า หรือเขาเปล้าซึ่งไม่ค่อยได้พบเห็นกันมากนัก นกชนิดนี้เป็นนกเขาที่มีตัวใหญ่ อยู่ในสกุล Treron มีหลายอย่าง คือ นกเปล้าหางเข็ม นกเปล้าอกสีม่วง สีน้ำตาล นกเปล้าใหญ่ นกเปล้าธรรมดา นกเปล้าแดง นกเปล้าเทา เปล้าขาเหลือง เปล้าหางเข็มหัวปีกแดง เปล้าหางพลั่วท้องขาว เปลาคอสีม่วงฯ นอกจากนกเขาเปล้า เขาไฟแล้ว ยังมีไก่เถื่อนเป็นฝูงใหญ่ แสดงให้เห็นว่าพระประธมเจดีย์สมัยนั้นตั้งอยู่ในเมืองที่รกร้างเป็นป่าใหญ่มากทีเดียว แต่ก็มีร่องรอยให้เห็นว่า ในอดีตบ้านเมืองนี้เจริญรุ่งเรืองมาก ยังมีสระน้ำขนาดใหญ่อยู่ในสี่ทิศ สี่ด้านองค์พระประธม ในสระน้ำนั้นยังมีบัวหลวงออกดอกชูไสวสวยงาม ในสระนั้น ๆ มีปลานานาชนิด เช่นปลากริม ปลากราย ปลาสร้อย ปลาสาวคนธ์ ดำผุดดำว่ายอยู่มากมาย รวมทั้งเต่านาก็มีอีกด้วย
(https://i.ibb.co/HTkfMKv/12418927-829773860502310-4133537866310008290-o.jpg) (https://imgbb.com/) พระนอน ในวิหารทิศตะวันตก วัดพระปฐมเจดีย์ โบสถ์วิหารเก่ายังอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ดี มีพระนอน (ไสยาสน์) องค์ใหญ่อยู่ทางด้านทิศตะวันตกองค์พระประธมเจดีย์ หนูตาบเปลื้องผ้าที่ห่มกายมาออกแล้ว ก้มกราบพระและเอาผ้าห่มจบเหนือหัวอธิษฐานอุทิศให้แม่นิ่มด้วยความกตัญญูรู้คุณและรักอาลัยในมารดา แล้วห่มผ้านั้นด้วยความเคารพ สุนทรภู่เห็นภาพลูกกตัญญูเช่นนั้นตื้นตันใจจนน้ำตาไหลพราก ด้วยหวนคิดถึงแม่นิ่ม และซาบซึ้งใจในความกตัญญูของลูกชาย ท่านคิดว่าหากแม่นิ่มยังมีชีวิตอยู่ก็จะพามาไหว้พระประธมด้วย แต่นี่เธออำลาจากโลกนี้ไปเสียแล้ว เพียงได้แต่หวนหาอาวรณ์ สู้ทนฝืนกลืนกลั้นน้ำตาไว้ก็ไม่อยู่ ยังคงขืนไหลพรากออกมานองหน้า แล้วท่านก็ว่า “สารพัดตัดขาดประหลาดใจ ตัดอาลัยตัดสวาทไม่ขาดความ”
(https://i.ibb.co/H2ZGmz4/image.jpg) (https://imgbb.com/) รูปปั้นพระยากง แล้วท่านก็เปลี่ยนอารมณ์ความรู้สึกด้วยการเสไปสนทนาปราศรัยไต่ถามพวกผู้เฒ่าซึ่งเป็นคนท้องถิ่น ที่มาอยู่ในบริเวณนั้นว่า รูปหินดินศิลาสง่างามเหล่านี้ เป็นรูปใครกัน มีความหมายหรือความเป็นมาอย่างไรหนอ เห็นทีว่าจะมีความสำคัญมิใช่น้อยเลย เพราะดูลักษณะการแต่งกายของรูปนั้นแล้วงามสง่าน่าเคารพยำเกรงยิ่งนัก ท่านผู้เฒ่าเจ้าถิ่นเห็นคนต่างบ้านต่างเมืองสนใจรูปนั้นก็ดีใจนัก จึงบอกเล่าที่มาของรูปนั้นว่า นี่เป็นรูปปั้นหรือแกะลักจำลองจากรูปของพระยากง พระยาพาน และพระมารดาพระยากง ตามตำนาน เรื่องราวความเป็นมามีอย่างไรหรือ หากท่านสนใจเราผู้เฒ่าก็จะเล่าให้ฟัง คือ นานมาแล้ววว...... อ๊ะ ! พักเรื่องไว้ตรงนี้ก่อน วันนี้อย่าเพิ่งฟังตำนานเรื่องพระยากงพระยาพานเลย พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ตอนจบเถอะนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 08, กุมภาพันธ์, 2563, 12:00:16 AM (https://i.ibb.co/ScypFsT/s-Untitled-1.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.................... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของท่านสุนทรภู่มาวางให้อ่านกัน ถึงตอนที่สุนทรภู่เห็นหนูตาบเปลื้องผ้าห่มออกถวายพระพุทธไสยาสน์อุทิศให้แม่นิ่มผู้เป็นมารดา แล้วท่านก็หวนคิดถึงแม่นิ่มผู้วายชนม์จนน้ำตาไหลพราก แล้วกลั้นน้ำตาหาเรื่องกลบเกลื่อนด้วยการสนทนากับผู้เฒ่าเจ้าถิ่นถึงรูปปั้นในที่นั้นว่าเป็นใคร ผู้เฒ่าก็บอกเล่าความเป็นมา วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/nQKPnP4/3-19.jpg) (https://imgbb.com/) บทกลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ผู้เฒ่าเล่าให้ฟังถึงที่มาของรูปปั้นนั้นว่า ในอดีตกาลอันยาวนานมาแล้ว ท้าวพระยาผู้ครองบ้านเมืองนี้พระองค์หนึ่งพระนามว่า พระยากง อยู่มาพระมเหสีทรงพระครรภ์และครบกำหนดประสูติ ขณะประสูตินั้นทรงให้นำพานทองมารองรับ พระกุมารประสูติลงในพานทองพระพักตร์กระทบกระแทกขอบพานเป็นแผลเล็กน้อย จึงให้นามว่าพานกุมาร โหราจารย์ทำนายทายทักว่า พระกุมารนี้ใครเลี้ยงไว้เบื้องหน้าจะเข่นฆ่าผู้ชุบเลี้ยง พระยากงจึ่งให้นายพรานนำไปถ่วงน้ำทิ้งเสีย แต่พระกุมารนั้นมีบุญมาก หาได้จมน้ำตายไม่ ยายหอมรู้ความจึงไปเก็บมาชุบเลี้ยงไว้เป็นลูกของตน โดยไม่แพร่งพรายให้ใคร ๆ ทราบเรื่อง ...... (https://i.ibb.co/7JQ9t0F/y9.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/5xwzLMN/spd-20170119172446-b.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/Yhww4GL/1782156-652469841482617-1284885317-n.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/55kFKcm/70392922-2373452012915190-5323221151432835072-n.jpg) (https://imgbb.com/) ความว่า ครั้นกุมารนั้นเจริญวัยขึ้น ก็ได้ตาปะขาวซึ่งอยู่ ณ ป่าเชิงเขาสั่งสอนวิชาการ ถ่ายทอดคาถาอาคมให้ จนสามารถผูกหญ้าผ้าพยนต์มนต์จังงัง มีกำลังวังชากล้าแข็งตั้งตนขึ้นเป็นใหญ่ในหมู่ชนที่เคารพเลื่อมใส พระยากงทราบกิติศัพท์จึงยกทัพไปปราบปราม ได้รบกันอย่างดุเดือดจนถึงขั้นชนช้าง และพระยากงก็ถูกฆ่าตายในที่รบ พระกุมารนั้นยกพลเข้ายึดเมืองแล้วขึ้นครองบัลลังก์ เข้าหาพระมเหสี พระนางเห็นแผลเป็นที่พระพักตร์ จึงซักไซ้ไต่ถามจนทราบความว่า กุมารนั้นคือโอรสของพระนาง เมื่อทราบความจริงว่าตนได้ฆ่าพระราชบิดาของตนเสียแล้ว ก็โกรธยายหอมที่ไม่บอกเรื่องให้ทราบมาก่อน จึงไปฆ่ายายหอมตายด้วยกำลังแห่งโทสะ ครั้นภายหลังสำนึกบาปได้ จึงให้สร้างพระประโทนเจดีย์เป็นที่รำลึกถึงพระคุณของยายหอม และสร้างพระประธมเจดีย์ถวายพระยากงราชบิดาพร้อมพระราชมารดาของพระองค์ และนี่คือที่มา หรือ ตำนานเรื่องพระยากงพระยาพาน (https://i.ibb.co/8PgFJqv/Ci-ACw-Fo-VAAA1-Ne9.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/jVwCSFG/91be627662133cab78ebaca09a75fc17.jpg) (https://imgbb.com/) พระประโทณเจดีย์ และ พระประธมเจดีย์ : นครปฐม
(https://i.ibb.co/bvSRK9b/64726ab017a131768ea9ec6debbfdebd.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านเล่าเรื่องในตำนานพระยากงพระยาพานตามคำบอกเล่าของผู้เฒ่าเจ้าถิ่นฝากไว้คนรุ่นหลังได้รับรู้กันไว้ แล้วก็ลาออกจากโบสถ์ขึ้นบนโขดหิน กรวดน้ำอุทิศส่วนบุญกุศลให้แก่บิดรมารดา ครูอาจารย์ และบรรดาญาติมิตร ตลอดจนพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เจ้าฟ้าน้อย กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ (สมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว) และกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ หลั่งน้ำเสร็จสิ้นพร้อมกับอาทิตย์อัสดง “ตะวันแดงดูฟ้าเป็นผ้าเหลือง” ท่านก็กราบลาองค์พระประธมเจดีย์กลับบางกอกทันที เป็นอันจบนิราศพระประธมลงด้วยประการฉะนี้. พรุ่งนี้พบกันใหม่นะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 08, กุมภาพันธ์, 2563, 10:27:48 PM (https://i.ibb.co/gg2FPGk/SP1.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.msg23958#msg23958) ของสุนทรภู่มาวางให้ทุกท่านได้อ่านกันจนจบบริบูรณ์ไปแล้ว เรื่องราวในชีวิตและงานของสุนทรภู่ก็น่าจะจบลงไปด้วย แต่ผมกลับเห็นว่ายังจบไม่ลง เพราะมีเรื่องค้างคาใจอยู่เกี่ยวกับผลงานกลอนของกวีเอกของโลกท่านนี้ นั่นคือ นิราศพระแท่นดงรัง.... (https://i.ibb.co/Br1hbv5/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระแท่นดงรัง : วัดพระแท่นดงรังวรวิหาร กาญจนบุรี กลอนข้างบนนี้เป็นบทเริ่มต้นของกลอนนิราศพระแท่นดงรังฉบับเณรหนูกลั่น ความต่างจากพระแท่นดงรังอีกสำนวนหนึ่ง ซึ่งเดิมเชื่อว่าสุนทรภู่แต่งไว้ว่า
(https://i.ibb.co/qgKJ79d/image.jpg) (https://imgbb.com/) หม่อมเจ้าจันทร์จิรายุวัฒน์ รัชนี (พ.ณ.ประมวญมารค) “ท่านจันทร์” พ.ณ. ประมวญมารค ทรงเชื่อเช่นเดียวกันกับอาจารย์ธนิต อยู่โพธิ์ ว่ากลอนนิราศพระแท่นดงรัง ที่ขึ้นต้นว่า “นิราศรักหักใจอาลัยหวน” นี้ เป็นสำนวนที่ นายมี หรือ เสมียนมี (หมื่นพรหมสมพัตรสร) ศิษย์เอกของสุนทรภู่เป็นผู้แต่ง แต่เดิมนั้นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงฯ ทรงเชื่อว่าสุนทรภู่แต่งนิราศนี้ เพราะยามนั้นยังมิได้ทอดพระเนตรกลอนรำพันพิลาป แต่ก็ทรงตั้งข้อสังเกตกระบวนกลอนไว้ว่า “เรื่องนิราศที่แต่งก็ว่าอย่างดาด ๆ ดูไม่มีอกมีใจ” ต่อมามีหลักฐานใหม่เชื่อได้ว่านิราศพระแท่นดงรังสำนวนดังกล่าวนั้น เสมียนมีเป็นผู้แต่งเมื่อปี พ.ศ. ๒๓๗๙ และยังมีนิราศที่ว่าด้วยพระแท่นดงรังอีกสำนวนหนึ่ง แต่งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๓๗๖ ก่อนนิราศพระแท่นดงรังนั้น ๓ ปี นิราศเรื่องนี้ก็ควรชื่อนิราศพระแท่นดงรังเช่นกัน แต่ “ท่านจันทร์” ให้ชื่อมิให้ซ้ำกับชื่อเดิมว่า “นิราศไปพระแท่นเณรกลั่นคิด” เณรหนูกลั่นหรือเณรกลั่นในชื่อที่ว่าเป็นผู้แต่งนิราศเรื่องนี้ เป็นบุตรบุญธรรมหรือลูกเลี้ยงของพระภิกษุภู่ สมัยที่ท่านอยู่ ณ วัดเลียบ (ราชบูรณะ) มีอายุน้อยกว่าหนูพัด และมากกว่าหนูตาบ เป็นเด็กที่มีความเฉลียวฉลาดมาก สุนทรภู่รักเหมือนกับเป็นบุตรแท้ ๆ ของท่านเลยทีเดียว ตอนนั้นอายุประมาณ ๑๕-๑๖ ได้บรรพชาเป็นสามเณร และเดินทางติดตามพระภิกษุภู่ซึ่งเป็นหลวงพ่อ ไปไหว้พระแท่นดงรัง กาญจนบุรี โดยออกเดินทางเมื่อวันอังคาร เดือนสี่ ปี มะเส็ง พ.ศ. ๒๓๗๖ เริ่มต้นทางที่ มหานาค ผ่านเชิงเลน คลองโอ่งอ่าง ออกแม่น้ำเจ้าพระยาที่วัดเลียบ เข้าคลองบางหลวงไปโดยลำดับ นิราศพระแท่นดงรัง ฉบับเณรหนูกลั่นคิดแต่ง พระภู่ช่วยขัดเกลานี้ ยังไม่เคยพิมพ์เผยแผ่มาก่อน “ท่านจันทร์” ทรงนำมาพิมพ์ไว้ในหนังสือ “ประวัติคำกลอน สุนทรภู่ (ฉบับปรับปรุง)” ผมเห็นว่าควรจะได้นำมาเผยแผ่ให้ชาวเว็บฯ ได้อ่านกันบ้าง ให้เป็นความรู้ใหม่ในประวัติชีวิตและงานของสุนทรภู่ กลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนนี้ มีหลายท่านไม่เชื่อว่า เณรหนูกลั่นแต่งเองทั้งหมด เพราะในเวลานั้น เณรหนูกลั่นยังอยู่ในวันรุ่นหนุ่มคะนอง ไม่น่าที่จะแต่งกลอนที่มีสำนวนลีลาเทียบเท่าผู้ใหญ่อย่างสุนทรภู่ได้ ท่านสุนทรภู่คงจะแต่งเองแล้วใช้ชื่อเณรหนูกลั่น เช่นเดียวกับที่แต่งกลอนนิราศวัดเจ้าฟ้าโดยใช้ชื่อเณรหนูพัดนั่นเอง ผมค่อนข้างจะเชื่อตามความเห็นของ “ท่านจันทร์” ว่า กลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนนี้ สามเณรกลั่นแต่งขึ้นมาเอง แล้วให้หลวงพ่อภู่ตรวจชำระแก้ไข้ถ้อยคำสำนวน ส่วนลีลากลอนปล่อยให้เป็นไปตามความคิดจินตนาการของเณรหนูกลั่น จะเป็นอย่างที่ผมคิดหรือไม่อย่างไร ขอให้เพื่อน ๆ ลองอ่านและช่วยวิเคราะห์กันดูเถิด ผมจะนำนิราศสำนวนนี้มาลงให้อ่านทั้งหมด เพื่อให้ศึกษาประวัติ-ภูมิศาสตร์ วิถีชีวิตชุมชนตามทางเดินไปพระแท่นดงรังในสมัยปี พ.ศ.๒๓๗๖ นะครับ กลอนท่อนแรกข้างบนนี้ เณรหนูกลั่นแต่งไหว้ครูตามแบบฉบับของกลอนนิราศ คำว่ามหาเถร ฟังเผิน ๆ น่าจะหมายถึงพระอุปัชฌาย์เจ้าอาวาสวัดเลียบ แต่ครั้นอ่านต่อไปกลับเห็นว่าเป็นพระภิกษุภู่ หลวงพ่อของเณรหนูกลั่นนั่นเอง ท่านใช้คำว่า “อวยพรตทศธรรม” แทนคำว่า “บรรพชา” ก็เป็นคำที่แปลกดี คำอย่างนี้เด็กหนุ่มวัย ๑๖ ปี ไม่น่าจะคิดใช้ได้ นอกจากผู้ใหญ่ที่คงแก่เรียนเท่านั้น และคำว่า “เป็นสัจธรรม์กรรุณาสานุศิษย์” ก็ควรเป็นศัพท์ใหม่ที่สุนทรภู่คิดขึ้น ไม่ใช่ เณรหนูกลั่นคิดขึ้นมาใช้แน่นอน คำตรงนี้ให้อ่านออกเสียงว่า “เป็นสัดจะธันกันรุณาสานุสิด” ให้มีเสียงสัมผัสในตามแบบฉบับของท่านสุนทรภู่ การเดินทางไปไหว้พระแท่นดงรังฉบับเณรหนูกลั่นคิดนี้ เดินทางตอนต้นในทางสายเดียวกับนิราศพระแท่นดงรังของนายเสมียนมี จะผ่านชื่อบ้านตำบลอะไรบ้าง เชิญติดตามอ่านกันต่อไปตั้งแต่ต้นจนจบ ณ วันพรุ่งนี้เป็นต้นไปนะครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 09, กุมภาพันธ์, 2563, 10:27:03 PM (https://i.ibb.co/BwdLqqZ/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระแท่นดงรังวรวิหาร : กาญจนบุรี
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้เริ่มปรารภเรื่องนิราศพระแท่นดงรังที่มี ๒ สำนวน คือสำนวนหนึ่งมีปัญหาอยู่ว่า สุนทรภู่แต่งเองทั้งหมดแต่ใช้นามเณรหนูกลั่น เช่นเดียวกับที่แต่งนิราศวัดเจ้าฟ้าในนามของเณรหนูพัดหรือไม่ นิราศพระแท่นดงรังสำนวนนี้เณรหนูกลั่นแต่ง แล้วให้สุนทรภู่ตรวจทานแก้ไขถ้อยคำและฉันทลักษณ์ของกลอน ส่วนอีกสำนวนหนึ่งเป็นของนายมี หรือ เสมียนมี (หมื่นพรหมสมพัตสร) ศิษย์เอกสุนทรภู่แต่งเองทั้งหมด สำนวนเณรหนูกลั่นแต่งก่อนสำนวนของนายมีเป็นเวลา ๓ ปี วันนี้มาอ่านสำนวนเณรหนูกลั่นกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/pvbjKYM/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองมหานาค : วัดสระเกศ กรุงเทพ กลอนข้างบนนี้เป็นนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นต่อจากเมื่อวันวาน ท่านว่าออกเดินทางเมื่อวันอังคารขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ ปี มะเส็ง (พ.ศ. ๒๓๗๖) จากคลองมหานาคเวลายามสองท้องฟ้าโปร่งใส พระจันทร์เพ็ญเด่นดวงทรงกลดงดงาม เป็นเวลาวิเวกสงัดเงียบวังเวง......
(https://i.ibb.co/Jt6q971/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเชิงเลน (วัดบพิตรพิมุขวรวิหาร) : เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพฯ ออกจากมหานาคเข้าคลองโอ่งอ่าง คูพระนคร ถึงวัดเชิงเลน (บพิตรภิมุข) เห็นเรือเกลือเรือบรรทุกโอ่อ่างขายจอดเรียงรายเป็นหลายลำ ทุกเรือแพไม่มีแสงไฟแสดงว่าทุกคนนอนหลับกันหมดแล้ว เรือลอยลำเลยผ่านวัดเลียบในรู้สึกช่างเยียบเย็น เห็นบ้านคุณปู่ที่เคยอยู่มาแต่เล็กแต่น้อยยิ่งละห้อยจิต คิดถึงคุณปู่คุณป้าที่เลี้ยงดูมาก่อนที่ท่านจะสิ้นบุญ แล้วจึงได้มาเป็นลูกบุญธรรมของพระภิกษุภู่วัดเลียบ นัยว่าเณรกลั่นผู้นี้เป็นลูกเกิดในสกุลผู้ดี บิดาเป็นบุตรพระยาสุรเสนา (ฉิม) ไม่ปรากฏว่าบิดาเป็นคุณหลวงคุณพระอะไรหรือไม่ ดูเหมือนว่าบิดามารดาสิ้นชีวิตไปแต่ที่ท่านยังเด็กน้อย ๆ คุณปู่และคุณป้าน้อย (สุหรานากง) เลี้ยงดูต่อมา เมื่อสิ้นคุณปู่สุนทรเสนา หรือ สุรเสนา แล้วคุณย่าได้ถวายให้เป็นบุตรบุญธรรมของพระภิกษุภู่สำนักวัดเลียบ จึงได้เรียนหนังสือและแต่งกลอนจากสุนทรภู่ จนมีความรู้ความสามารถแต่งกลอนได้ดีเท่าเทียมหลวงพ่ออาจารย์ อ่านบทครวญถึงความอาภัพอัประภาคของท่านเณรในกลอนต่อจากนี้แล้ว จะเห็นได้ว่าท่านครวญได้ไม่แพ้สุนทรภู่ที่เป็นทั้งบิดาและอาจารย์ของท่านเลย......
(https://i.ibb.co/ZdD8Bgw/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางหลวง : เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพฯ
(https://i.ibb.co/W3Mprpv/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางยี่เรือเหนือ (วัดราชคฤห์) : บางยี่เรือ เขตธนบุรี กรุงเทพฯ เรือถูกแจวลอยลำออกจากคลองคูพระนครสู่แม่เจ้าพระยาตรงวัดเลียบ ทวนน้ำขึ้นเหนือเล็กน้อยแล้วเลี้ยวเข้าคลองบางกอกใหญ่ หรือคลองบางหลวง ถึงวัดหงส์เห็นรูปหงส์บนเสาเศร้าหมอง (เพราะความเก่าแก่) ก็หวนนึกถึงตนเองว่าเกิดในวงศ์หงส์ทอง แต่ต้องตกอับกลับกลายเป็นกา (ยามบุญขึ้นกากลายเป็นหงส์ ยามบุญลงหงส์กลับกลายเป็นกา อะไรทำนองนั้น) ท่านคิดน้อยอกน้อยใจในวาสนาตัวเองจนเรือลอยเรื่อยมาถึงบางยี่เรือ แลสองฝั่งเหนือใต้อุดมสมบูรณ์ไปด้วยไม้ต้นนานาสลับสลอน หอมกลิ่นเกสรดอกไม้ที่หล่นโรยโปรยปรายตามสายลมแล้วชื่นใจ....... วันนี้หยุดพักไว้ตรงบางยี่เรือนี่ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านต่อไปก็แล้วกันนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 10, กุมภาพันธ์, 2563, 10:58:26 PM (https://i.ibb.co/b6FVrkZ/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองด่าน (หรือคลองสนามชัย)
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนของเณรหนูกลั่นมาให้ทุกท่านอ่านกันถึงบางยี่เรือแล้ว วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/ccyd0jq/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดหมู (วัดอัปสรสวรรค์) : เขตภาษีเจริญ กรุงเทพฯ กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน เรือแจวผ่านบางยี่เรือเหนือใต้มาถึงวัดหมู คือวัดอัปสรสวรรค์ ท่านรู้ชัดว่าเป็นวัดที่คุณป้าท่านสร้างขึ้น คุณป้าของท่านคือ เจ้าจอมน้อย ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. ๓) เป็นบุตรีของเจ้าพระยาพลเทพ มีฉายาว่า “สุหรานากง” เพื่อให้ผิดจากเจ้าจอมน้อยอีกสองคน (ซึ่งชื่อน้อยเหมือนกัน) เจ้าพระพลเทพ บิดาของเจ้าจอมน้อยสุหรานากง เห็นทีจะเป็นพี่ชายของพระยาสุนทรเสนา คุณปู่ของเณรหนูกลั่น บิดาเณรหนูกลั่นจึงเป็นลูกพี่ลูกน้องกันกับเจ้าจอมน้อยสุหรานากง ที่เณรหนูกลั่นเรียกว่าคุณป้า นางได้เป็นเจ้าจอมในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ (ร. ๓) และมาบูรณปฏิสังขรณ์วัดหมูซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ทรุดโทรมให้สวยงามขึ้น สำหรับเจ้าจอมน้อยนี้ ก่อนถวายตัวเป็นเจ้าจอม ท่านเป็นนางละครในราชสำนัก และเล่นเป็นตัวสุหรานากง (ในเรื่องอิเหนา) ได้ยอดเยี่ยมมาก หลังจากบูรณปฏิสังขรณ์ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ พระราชทานนามวัดหมู หรือ วัดจีนอู๋ ว่าวัดอัปสรสวรรค์ เพื่อเป็นเกียรติยศแก่เจ้าจอมน้อยสุหรานากง และยกขึ้นเป็นพระอารามหลวง กลอนนิราศมาถึงวัดหมูนี้ เณรหนูกลั่นใส่อารมณ์ขันลงไปว่า “โอ้ไม่ถึงครึ่งชาติสิ้นญาติ (อ่านว่า ยาติ) อโหสิสู้บวชจนหนวดขาว” อ่านแล้วอดขำขันไม่ได้เลยครับ (https://i.ibb.co/dctvQLb/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดจอมทอง (วัดราชโอรส) : เขตจอมทอง กรุงเทพฯ
(https://i.ibb.co/7tWrZTx/87.jpg) (https://imgbb.com/) วัดจอมทอง (วัดราชโอรส) : เขตจอมทอง กรุงเทพฯ เรือเลยมาถึงวัดจอมทอง (ราชโอรสาราม) เณรหนูกลั่นก็หวนรำลึกถึงยามที่เป็นเด็ก มีงานฉลองวัดนี้ คุณย่าได้พาท่านกับพี่สาวมาร่วมงานฉลองด้วย ก็มีหน้ามีตาอยู่ในวงขุนนางผู้ใหญ่กับเขาด้วย แต่แล้วก็เหมือน “เคราะห์ซ้ำกรรมซัด” ให้ตกต่ำลงมาอยู่ในฐานะปัจจุบัน ยังดีที่ได้ “ครู” คือสุนทรภู่รับเลี้ยงดูเป็นบุตรบุญธรรม พี่เณรหนูพัด และน้องตาบก็มิได้รังเกียจ รักใคร่กลมเกลียวกันดั่งพี่น้องร่วมท้องเดียวกัน (ทั้งสามก็เป็นกำพร้าเช่นเดียวกัน) (https://i.ibb.co/wyK7XN5/image.jpg) (https://imgbb.com/) ตลาดน้ำวัดไทร : เขตจอมทอง กรุงเทพ ฯ
(https://i.ibb.co/10WHKr3/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดศีรษะกระบือ : เขตบางขุนเทียน กรุงเทพฯ จากวัดจอมทองแล้วก็เลยมาถึงวัดไทร และบางบอน ที่บางบอนนี้เณรหนูกลั่นใช้ศัพท์ที่เราไม่เคยได้ยินว่า “สำกาก” คำนี้หมายถึง กักขฬะ สามหาว หยาบคาย อะไรทำนองนั้น แล้วท่านก็ใส่อารมณ์ขันลงไปอีกว่า “เพราะอีบอนบวมฉุมันยุแยง” มองเห็นภาพเลยว่า นางปากบอนคนตัวอ้วนตุ้ยนุ้ยนั่นแหละมันเที่ยวนินทายุแยงตะแคงรั่วทั่วไป แล้วก็ผ่านถึงวัดศีรษะกระบือ พระภู่ท่านเล่าที่มาของชื่อศีรษะกระบือให้เณรหนูกลั่นจดไว้เป็นกลอนดังความข้างต้นนี้ ท่านเขียนบอกไว้ชัดเจนดีแล้ว จึงไม่จำเป็นต้องอภิปรายขยายความใด ๆ วันนี้มาหยุดพักตรงวัดศีรษะกระบือก็แล้วกันนะ พรุ่งนี้มาอ่านต่อกันใหม่ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 11, กุมภาพันธ์, 2563, 10:55:20 PM (https://i.ibb.co/4YBMzM7/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองโคกขาม : สมุทรสาคร
อภิปราย ขยายความ.......... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ มาวางให้อ่านกันถึงวัดศีรษะกระบือ วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/njRnWYv/image.jpg) (https://imgbb.com/) แม่น้ำท่าจีนบรรจบกับคลองมหาชัย ก่อนไหลลงอ่าวมหาชัย : สมุทรสาคร กลอนข้างบนนี้ท่านผ่านเลยแสมดำ โคกขาม ฟ้าสว่างได้อรุณที่โคกขามนี่เอง ครั้น “สุริยงทรงรถขึ้นสดแสง กระจ่างแจ้งแจ่มฟ้าพฤกษาไสว...” ท่านก็ออกสู่ชะวากปากน้ำท่าจีนที่ชื่อว่า มหาชัย เห็นป้อมวิเชียรโชฎกตั้งตระหง่านสง่างามมาก ป้อมวิเชียรโชฎกนี้ นัยว่าสร้างมาแต่คร้งกรุงศรีอยุธยา ในราว ๆ ปี พ.ศ.๒๒๖๔ แล้วมาสร้างเสริมให้แข็งแรงสวยงามกันอีกทีในสมัยรัชกาลที่ ๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. ๒๓๗๑) ท่านไม่มีเวลาชื่นชมมากนัก เรือก็ถูกแจวลอยทวนสายน้ำเช้าสู่ลำน้ำท่าจีน
(https://i.ibb.co/YfHH593/image.jpg) (https://imgbb.com/) ต้นตะบูน
(https://i.ibb.co/9pffXvK/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดใหญ่บ้านบ่อ : สมุทรสาคร
(https://i.ibb.co/1716s71/unnamed-3.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านเห็นลิงอุ้มลูกอ่อนแอบแนบอก ก็ครวญถึงความเป็นกำพร้าของตนเองอย่างน่าสงสาร จากนั้นได้พรรณนาธรรมชาติวิถีชีวิตของคนและสัตว์ ป่าไม้สองฟากฝั่งลำน้ำท่าจีน อ่านแล้วเพลิดเพลินเจริญใจยิ่งนัก จึงไม่มีคำอภิปรายขยายความมาสอดแทรกอารมณ์อันสุนทรีของท่านเณรหนูกลั่น ที่ทุกท่านกำลังอ่านกันอย่าเพลิดเพลิน (https://i.ibb.co/Wz1npmt/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดนาขวาง : สมุทรสาคร
ถึงนาขวาง ท่านว่าทางฝั่งซ้ายมือมีด่าน “จังกอบ” เก็บภาษีอากรจากประชาชนเข้าพระคลังหลวง ตั้งอยู่ตรงปากคลอง นายด่านภาษีนั้นเป็น “จีนเถ้า” คือคนไทยเชื้อสายจีนมีอายุค่อนข้าง “เถ้า=เฒ่า”(ชรา) แล้ว แต่มีเมียสาว เอาเล็บไว้ยาวราวกะเล็บครุฑ ท่านจำได้ว่า นายภาษีคนนี้เคยเข้าไปอยู่ที่บ้านคุณปู่ (พระยาสุนทรเสนา) เห็นแล้วท่านก็เมินทำเป็นไม่รู้จัก หันไปดูปูเปี้ยวฝูงปลาตีน ชมนกชมไม้ได้ตามเรื่อง วันนี้ให้อ่านมาถึงด่านภาษีแค่นี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านต่อกันใหม่นะ ถ้าเน็ตไม่ล่มแต่เช้าเหมือนวันก่อนนี้ ก็ได้พบกันแต่เช้าเหมือนวันนี้แน่นอนครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 13, กุมภาพันธ์, 2563, 08:49:49 AM (https://i.ibb.co/ggft6fV/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดกาหลง : สมุทรสาคร
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูพัดที่สุนทรภู่ตรวจชำระ มีคำของสุนทรภู่สอดแทรกอยู่บางวรรคบางตอน การเดินทางตั้งแต่คลองบางหลวงถึงแม่กลอง ก็ตามแนวทางเดินที่สุนทรภู่ไปเมืองเพชร บางบ้านบางวัด บางตำบล เณรหนูกลั่นละไว้ไม่กล่าวถึง บางบ้านบางวัดที่สุนทรภู่มิได้กล่าวไว้ในนิราศเมืองเพชร เณรหนูกลั่นก็นำมาใส่ไว้ในนิราศนี้ เมื่อวันวานทุกท่านก็อ่านมาถึงนาขวางที่ตั้งด่านเก็บภาษีแล้ว วันนี้มาอ่านความกันต่อไปครับ กลอนข้างบนนี้ต่อจากเมื่อวันวาน ท่านเลยบ้านนาขวางมาถึงบ้านกาหลง เลยมาถึงคลองสามสิบสองคด ก็นับโค้งคดของคลองสองคนกับน้องหนูตาบ พอพระภู่ถามก็ตอบไม่ได้ เพราะมากเกินจนเลอะเลือนไป กลอนชมธรรมชาติสองฟากฝั่งคลองของเณรหนูกลั่นแต่งได้ดีไม่แพ้หลวงพ่อสุนทรภู่ของท่านเลยนะ (https://i.ibb.co/KGvmx5J/02.jpg) (https://imgbb.com/) คลองสุนัขหอน : สมุทรสาคร
(https://i.ibb.co/3BTPGTQ/00.jpg) (https://imgbb.com/) คลองสุนัขหอน : สมุทรสาคร ตอนที่ดินทางถึงคลองสุนัขหอน ท่านก็ให้ภาพว่า มีเรือนานาชนิดทั้งพายทั้งแจวทั้งถ่อ คนชาวเรือมีทั้งไทยมอญลาวจีนเขมร กระทบกระทั่งด่าทอกันด้วยถ้อยคำภาษาแปลก ๆ ที่อ่านแล้วก็หาคำแปลไม่ได้ ก็เป็นการแทรกอารมณ์ขันเข้าไว้ให้อ่านเล่นกันเท่านั้น แต่ก็ได้เห็นภาพชุลมุนวุ่นวายของเรือพ่อค้าวานิชที่เดินทางในลำแม่น้ำท่าจีน ตัดเข้าคลองหมาหอนทะลุไปลำแม่น้ำแม่กลองมีจำนวนมากทุกวัน คลองหมาหอนนี้ในนิราศเมืองเพชรท่านสุนทรภู่ (เขียนทีหลังนิราศเรื่องนี้) ก็พรรณนาให้เห็นภาพชุลมุนสนุกไม่น้อยเลย พ้นคลองสุนัขหอนก็ผ่านบ้านบางแม่ยาย บางพ่อตา ที่อุดมไปด้วยสวนป่ามะพร้าว.....
(https://i.ibb.co/bvt9Pt9/unnamed-5.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/HKktwGH/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางนางลี่ใหญ่ : อัมพวา จ.สมุทรสงคราม เลยบางแม่ยายพ่อตาก็ผ่านบางนางสะใภ้ เห็นต้นทับทิมปลูกอยู่ตามริมคลอง และมีหัวมันหนูมันนกถั่วพู เจ้าของเอาออกมาวางขายรายเรียง พ้นบางนางสะใภ้ก็ถึงแม่กลอง เห็นเขาทำปลาทูปูเค็มเต็มตุ่มมากมาย ไม้ผลเช่นมะม่วง ลำไย มะไฟ มีมากมายจนลายตา ดูเพลินจนเรือลอยลำถึงบางนางสี่เห็นมีวัดสวยงาม ก็ยกมือไหว้แล้วอธิษฐานขอพร..... วันนี้ให้อ่านนิราศเณรหนูกลั่นมาถึงวัดบางนางสี่ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้มาอ่านกันนะครับ. <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45253#msg45253) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45534#msg45534) .
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 13, กุมภาพันธ์, 2563, 10:35:43 PM (https://i.ibb.co/XCgh8r7/1-105625-02.jpg) (https://imgbb.com/) อัมพวา : สมุทรสงคราม <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45393#msg45393) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45696#msg45696) .
อภิปราย ขยายความ.......... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ เดินทางมาถึงคลองบางนางสี่แล้ว วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/Y3zNxP1/image.jpg) (https://imgbb.com/) ตลาดน้ำอัมพวา : สมุทรสงคราม กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือลอยลำเข้าอัมพวา เห็นเรือรายเรียงเคียงขนานกับบ้านเรือนดูแน่นขนัด เป็นภาพวิถีชีวิตชาวบ้านที่ตื่นตาตื่นใจเมื่อได้พบเห็น มีชาวบ้านเป็นแม่ค้า “คอนท้ายเรือ” คือเอาสินค้าใส่เรือสำปั้น เรือแปะ แล้วพายงัด ๆ ไปมาในลำน้ำ ร้องขายสินค้ากันไปรายทาง แสดงให้เห็นว่าคลองอัมพวาเป็นตลาดน้ำมาตั้งแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ มีอายุไม่น้อยกว่าสองร้อยปีแล้ว ริมชายสวนมีต้นมะพร้าวขึ้นอยู่อย่างหนาแน่น เป็นมะพร้าวต้นเตี้ย แต่ละต้นมีลูกดก ทะลายยาวลงลากดิน ริมคลองนั้นมีแพชาวจีนไว้หางเปียยาวขายผ้าแพร ลูกสาวเจ๊กเป็นไทย แต่เมียเจ๊กหางหนูหรือหางเปีย (น่าจะเป็นเชื้อสายแมนจู) นั่งหวีผม ยามเรือผ่านไปนางชม้ายแลด้วยปลายคิ้ว ดัดจริตกรีดนิ้วอวดทรง แหม.. เณรหนูกลั่นก็ช่างว่านักนะ
(https://i.ibb.co/X5ZQsMj/6-1.jpg) (https://imgbb.com/) เลยอัมพวามาถึงบางกุ้ง ที่นี่มีศาลเจ้าปุงเถ้ากงของคนจีนตั้งอยู่ วันนั้นมีการทรงเจ้าโดยม้าทรงชาวจีน เมื่อเจ้าเข้าก็แสดงอิทธิฤทธิ์เอาขวานสับหัวและผ่าหน้าผากตนเองจนเลือดไหลโทรมกาย เอาเหล็กแหลมแทงปากตรงกระพุ้งแก้มขวาทะลุแก้มซ้ายและลิ้น ท่านเณรเห็นแล้วก็ปลงว่าเขาลงทุนเจ็บตัวเพียงเพื่อลาภสรรเสริญเท่านั้น เป็นการแสดงกลหลอกคนด้วยกลโกง........
(https://i.ibb.co/D5cSn8v/image.jpg) (https://imgbb.com/) ตลาดน้ำบางน้อย : บางคนที (เดิมชื่อ อำเภอสี่หมื่น) สมุทรสงคราม เรือเลยบางกุ้ง พ้นเรือกสวนเข้าเขตทุ่งนาเป็นเวลาตะวันโพล้เพล้แล้วตกดินสิ้นแสงไป ก็พอดีถึงบ้านวัวสี่หมื่น (ท่านว่างัวมีมากมายถึงสี่หมื่นตัว) เห็นแต่ชื่อก็ตื่นใจ มองไปไม่เห็นวัวควายเลย ผ่านเลยคอกวัวสี่หมื่น ไปถึงหาดเมืองราชบุรี (ราชพรี) ท่ามกลางแสงเดือนที่สว่างกระจางฟ้า คืนนั้นท่านจอดเรือพักแรมคืน ณ หาดเมืองราชบุรีนั่นเอง วันนี้ให้อ่านมาถึงตรงนี้ก่อนก็แล้วกัน พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 14, กุมภาพันธ์, 2563, 10:38:59 PM (https://i.ibb.co/GFSnhNL/image.jpg) (https://imgbb.com/) คลองบางสองร้อย ราชบุรี
อภิปราย ขยายความ........ เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ มาถึงหาดเมืองราชบุรีแล้วจอดเรือพักนอนแรมคืน วันนี้มาอ่านกันต่อนะครับ (https://i.ibb.co/WzJPVP2/image.jpg) (https://imgbb.com/) เขางู : ราชบุรี รุ่งเช้าวันรุ่งขึ้น ปรากฏว่ามีชาวเรือนำอาหารมาถวายให้ขบฉันกันอย่างอิ่มหนำสำราญ ครั้นอนุโมทนา (ยถา สัพพี...) ให้พรตามธรรมเนียมแล้ว ก็ออกเรือลาญาติโยมเมืองราชบุรีเดินทางต่อไป ถึงบางสองร้อย ลำน้ำตรงนี้ตื้นน้ำน้อย ทางซ้ายมือแลเห็นเขางูดูสลับซับซ้อน ทางชวามือเป็นป่าไม้อุดมสมบูรณ์ เลยไปถึงเขาแร้งซึ่งมีหินสีแดงดั่งชาด ประหลาดตา (https://i.ibb.co/CnCQSK7/image.jpg) (https://imgbb.com/) บ้านกล้วย : ราชบุรี
(https://i.ibb.co/44PB2Yj/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางกระ : ท่าราบ ราชบุรี
(https://i.ibb.co/K7xwzT3/image.jpg) (https://imgbb.com/) น้ำแม่กลองไหลผ่านตลาดเจ็ดเสมียน (เกียรติศักดิ์ สุวรรณมัจฉา ถ่ายภาพ ม.ค. ๒๕๕๔) เรือแจวแล่นเรื่อยผ่านบ้านกล้วย ก็ชมนกชมไม้เรื่อยไปจนผ่านถึงบางกระ บางบางขาม ถึงบ้านใหญ่ชื่อบ้านเจ็ดเสมียน ที่เคยมีจระเข้ชุกชุม จอมกษัตริย์จัดเสมียนมาช่วยกันจดจำนวนจระเข้ตั้งเจ็ดคนก็ยังจดกันไม่หวาดไหว (https://i.ibb.co/HKZYm9B/image.png) (https://imgbb.com/) วัดบางโตนด : ราชบุรี
(https://i.ibb.co/X7Z8cSP/ca7becd6gbgbb7jgb6igc.jpg) (https://imgbb.com/) โพธาราม : ราชบุรี จากเจ็ดเสมียนถึงวัดบางโตนด เลยถึงบางแขยงที่มีหาดกว้างใหญ่ เณรหนูกลั่นกับหนูตาบลงเล่นน้ำกันอย่างนุกสนานอยู่เป็นนาน ขณะนั้นพระภู่กำลังนอนหลับอยู่ในเรือ พอตื่นขึ้นมาเห็นลูก ๆ เล่นกอดปล้ำกันอยู่ในน้ำ ก็เรียกให้ขึ้นจากน้ำเพื่อเดินทางต่อไป จนถึงบ้านใหญ่มีชื่อว่าโพธาราม อันลือชื่อว่ามีสาวสวย....... วันนี้มาหยุดพักอยู่ตรงโพธารามนี้แหละนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 15, กุมภาพันธ์, 2563, 09:56:09 PM (https://i.ibb.co/WK4jgBS/tok02-520x360.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปรราย ขยายความ.......... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นแต่ง สุนทภู่ตรวจชำระ เรือทวนกระแสน้ำจากบางแขยงเรื่อยขึ้นถึงบ้านโพธาราม ซึ่งเป็นชุมชนเมืองที่ใหญ่โต วันนี้มาอ่านกันต่อครับ (https://i.ibb.co/BVN3Z8B/3.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน ท่านพรรณนาว่า ณ โพธาราม (เมืองคนสวย) นี้ ริมตลิ่งลำน้ำแม่กลองเป็นแนวลาดมีหาดทรายที่ขายของสินค้านานา มีเรือบรรทุกสินค้าขึ้นล่องผ่านไปมา และจอดทอดสมอ นำสินค้าออกมาตั้งวางขายกันอย่างเสรี รายการสินค้านั้น เณรหนูกลั่นได้แจงให้ทราบอย่างชัดเจนดีแล้ว มีทั้งของพื้นเมืองและของป่านานาชนิด พวกอาชีพการประมงก็ลงอวนกัน จับปลามาขายเป็น ๆ บ้าง เอามาย่างบ้าง ทำเค็มบ้าง ปลาย่างปลาเค็มวางผึ่งแดดลมบนร้านเรียงรายเป็นแนวยาวอยู่ริมตลิ่ง ที่นี่มีโรงงานทำน้ำตาลทรายขนาดใหญ่อยู่ท้ายบ้าน เลยจากบ้านโพธาราม (เมืองคนสวย) ก็ถึงบ้านเลา เห็นชาวบ้านเกี่ยวแฝกแล้วแบกหาบหามกันมาเป็นอันมาก คนแบกหาบหามแฝกแต่ละคนมีผิวดำคล้ำทั้งหญิงทั้งชาย..... (https://i.ibb.co/Qc3KMzw/image.jpg) (https://imgbb.com/) แม่น้ำแม่กลอง หน้าวัดใหญ่นครชุมน์ : ต.นครชุมน์ อ. บ้านโป่ง ราชบุรี
(https://i.ibb.co/52SsKtT/unnamed-5.jpg) (https://imgbb.com/) ศาลเจ้าแม่เบิกไพร: ต. เบิกไพร อ. บ้านโป่ง ราชบุรี
(https://i.ibb.co/gSqbH2M/sfaaf.jpg) (https://imgbb.com/) เลยบ้านเลามาถึงบ้านนครชุม (ปัจจุบันคือตำบลนครชุม อำเภอบ้านโป่ง “คนงาม”) ท่านว่าตรงนี้น้ำไหลแรงเชี่ยวกราก เรือแจวธรรมดาจะถอยหลัง ต้องแจวจ้ำแรง ๆ พร้อมกับใช้ถ่อค้ำช่วยด้วย เลยนครชุมขึ้นไปเป็นหาดทรายเตียนโล่ง มีต้นงิ้วป่าขึ้นรายเรียงตามริมตลิ่ง แลดูสวยงามดี จากนั้นก็ถึงศาลเจ้าเบิกไพร มีศาลตั้งเรียงเคียงกันอยู่ ๓ ศาล พวกชาวเรือขึ้นล่องล้วนจอดเรือเพื่อไหว้เจ้า และบนบานกันด้วยความเคารพศรัทธา เห็นไก่สีขาวที่เข้าใจว่าเจ้าเลี้ยงไว้ หลายตัวโก่งคอขันกันเสียงขรม............... (https://i.ibb.co/bKz3h4f/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดปลักแรด : ต. เบิกไพร อ. บ้านโป่ง จ. ราชบุรี
(https://i.ibb.co/CJPfLb1/20140331-3-1396250659-257368.jpg) (https://imgbb.com/) จากศาลเจ้าเบิกไพรถึงปากแรด เป็นเวลาสายัณห์ดวงตาวันกำลังลอยลงลับฟ้า สองฟากฝั่งเป็นป่าครึ้มมีเสียงเสือเนื้อทรายร้องปีบ ๆ น่าสยอง จนนึกน่ากลัวเสือ เห็นนกยูงฝูงใหญ่ที่ชายหาด เจ้าตัวผู้ยืนแพนหางป้ออยู่ท่ามกลางนกยูงตัวเมียที่รายล้อมเพื่อการผสมพันธุ์กัน สุนทรภู่บอกกับลูก ๆ ว่า นกยูงนั้นมันไม่สัด (ผสมพันธุ์) กันเหมือนนกทั่วไป มันสัดกันอย่างไร เณรหนูกลั่นไม่บอก เพราะท่านนึกอายใจจนไม่พอใจที่จะดู..... วันนี้ให้อ่านมาหยุดพักตรงปากแรดนี่แหละนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 16, กุมภาพันธ์, 2563, 10:44:01 PM (https://i.ibb.co/jJqN6vT/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดบางพัง: ต. เบิกไพร อ. บ้านโป่ง จ. ราชบุรี
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นคิดแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ มาวางให้ทุกท่านได้อ่านกันถึงปากแรด หรือปลักแรด เป็นเพลาสายัณห์แล้ว วันนี้มาอ่านกันต่อไปนะครับ (https://i.ibb.co/hWNPC3H/tigre-blanco.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เรือท่านเลยปากแรดมาถึงบางพังที่มีวังน้ำวนไหลเชี่ยวอย่างน่ากลัวมาก เณรหนูกลั่นว่าสายน้ำไหลเชียวเป็นเกลียวราวกะหางหนูเลยทีเดียว และที่บางพังนี้มีวัดเก่ารกร้างตั้งอยู่ริมน้ำ พระภิกษุภู่หัวหน้าคณะนักบุญเห็นเป็นทำเลที่เหมาะแก่การจอดเรือพักแรมคืน จึงให้จอดเรือนอนกันตรงท่าน้ำหน้าวัดร้างนั้น เณรหนูกลั่นเล่าว่าดึกดื่นคืนนั้นทุกคนในเรือพากันนอนหลับไปหมด เณรหนูกลั่นกำลังเคลิ้มจะหลับใหล ก็ได้ยินเสียงวับแวบเข้าแก้วหู เป็นเสียงกู่เกริ่นเรียกหากัน ท่านลืมตาขึ้นเห็นเสือขาวราวปุ่ยนุ่น เดินเหยาะย่องมาด้อมมองที่เรือดูน่ากลัวมาก พร้อมกันนั้นก็ยังมีจระเข้ลอยขึ้นมาข้างลำเรือร้องฮูม ๆ ไม่รู้ว่ามันขู่เสือหรือขู่คนในเรือ ท่านก็ได้แต่ภาวนาอธิษฐานแบ่งส่วนบุญให้ และด้วยเดชะบุญที่สุนทรภู่ทรงพรตรักษาศีลบริสุทธิ์ บันดาลให้ทั้งเสือและจระเข้นั้น เพียงมาเมียงแล้วหลบหนีไปสิ้น.....
ประมาณยามสามของคืนนั้น หลวงพ่อภู่ตื่นขึ้นมา เณรหนูกลั่นรินน้ำชาถวาย ท่านดื่มน้ำชาแล้วก็สอนกรรมฐานให้ลูกเณร เมื่ออธิบายวิธีการเจริญกรรมฐานแล้ว ก็พาขึ้นจากเรือเดินไปบนเนินวัดซึ่งมีต้นไทรต้นรังขนาดใหญ่อยู่ เลือกที่นั่งได้แล้วก็พากันนั่งทำสมาธิภาวนา จนกระทั่งถึงเวลารุ่งสางจึงลาพระไทรกลับลงเรือ เพื่อเดินทางต่อไป (https://i.ibb.co/cw1SQcL/image.jpg) (https://imgbb.com/) อุโบสถวัดรางวาลย์ ต. ลาดบัวขาว อ. บ้านโป่ง ราชบุรี
(https://i.ibb.co/SJBZ9zw/image.jpg) (https://imgbb.com/) โบราณสถานที่พงตึก : ริมน้ำแม่กลอง ท่ามะกา จ. กาญจนบุรี ออกจากวัดร้างบางพัง เดินทางผ่านวังวาน ที่สองฟากฝั่งรกเรื้อเป็นป่าที่อยู่ของฟานเนื้อนกนานาชนิด ถึงลูแกก็ครึ้มไปด้วยป่าไผ่ เห็นชาวมอญออกมาตัดไม้ไผ่กันหลายคน จนผ่านถึงที่ร้างว่างเปล่าไร้บ้านเรือน แต่มีต้นพุทราขึ้นอยู่เป็นดงใหญ่ กำลังออกผลสุกเหลืองเต็มต้น หนู ๆ ก็ชวนกันขึ้นบกเขย่าต้นพุทราแล้วเก็บลูกที่สุกมาคลุกเกลือกินกันอย่างเอร็ดอร่อย เลยป่าพุทราก็มาถึงบ้านพงตึก ผู้เฒ่าเล่าว่าเดิมเป็นตึกพราหมณ์มาแต่ครั้งแผ่นดินโกสินราย.... สถานที่แห่งนี้ กรมศิลปากรมีอธิบายว่า พงตึกตั้งอยู่ฝั่งขวาของแม่น้ำแม่กลอง เป็นตำบลขึ้นอำเภอท่ามะกา มีซากโบราณสถานเก่าแก่ เคยมีผู้พบพระพุทธรูปและศิลปวัตถุสมัยทวาราวดี สันนิฐานว่าที่นี้เคยเป็นบ้านเมืองอันเจริญรุ่งเรืองเมืองหนึ่งในยุคสมัยอาณาจักรทวาราวดี ตรงข้ามกับพงตึกคือบ้านท่าหว้าป่ารัง...... วันนี้ให้อ่านกลอนมาถึงพงตึกก็แล้วกัน พักเรื่องไว้ให้มาอ่านกันต่อในวันพรุ่งนี้ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 17, กุมภาพันธ์, 2563, 11:23:25 PM (https://i.ibb.co/MNmDK65/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดหวายเหนียว ริมน้ำแม่กลอง ต. หวายเหนียว อ. ท่ามะกา กาญจนบุรี
อภิปราย ขยายความ.......... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนที่เณรหนูกลั่นคิดแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ วางให้ทุกท่านอ่านกันมาถึงบ้านเก่าเมืองเก่าสมัยทวาราวดี ชื่อพงตึกแล้ว วันนี้มาอ่านกันต่อนะครับ (https://i.ibb.co/hFSv0J0/image.jpg) (https://imgbb.com/) อุทยานมัจฉาวังสังกะวาด วัดหวายเหนียว ริมน้ำแม่กลอง ต. หวายเหนียว อ. ท่ามะกา กาญจนบุรี จากพงตึกมาถึงวังทอง ซึ่งเป็นนชุมชนค่อนข้างหน้าแน่น มีร้านค้าเรือขายสินค้าหลากหลาย เลยวังทองขึ้นไปถึงเกาะน้ำเชี่ยว ซึ่งเป็นเกาะแห่งเดียวในแม่น้ำสายนี้ เลยเกาะน้ำเชี่ยวขึ้นถึงบ้านหวายเหนียวซึ่งมีตลิ่งชันมาก จากนั้นก็ถึงถ้ำมะกา ท่านว่าเป็นคุ้งน้ำที่ดูเหมือนมีถ้ำ แลเวิ้งเหมือนเพิงผา สายน้ำไหลเชี่ยวคว้างเป็นหว่างวนอย่างน่ากลัว......
(https://i.ibb.co/j4phJgS/2-3.jpg) (https://imgbb.com/) เลยขึ้นไปมีหาดใหญ่ยาวมีผู้คนลงมาเดินหาไข่เต่ากันหลายคน เพราะที่หาดนี้มีเต่าขึ้นมาวางไข่แล้วเอาดินกลบไว้ พระภิกษุภู่เห็นเขามาเที่ยวขุดหาไข่เต่าเอาไปบริโภคและค้าขายกันเช่นนั้น ก็มีเมตตาเต่าเป็นอย่างยิ่ง จึงออกปากขอบิณฑบาตไข่เต่า เขาเห็นว่าเป็นพระมาขอก็เลยพากันถวายให้ไม่น้อย ท่านจึงให้ศิษย์ขุดดินทรายเป็นหลุม ๆ แล้วเอาไข่เต่าที่ได้มานั้นใส่หลุม เอาดินกลบเกลี่ยให้เสมอหน้าดิน ด้วยหวังให้เต่าถูกดินฟักให้เป็นตัวมีชีวิตต่อไป.... (https://i.ibb.co/rfcDD5j/image.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/6Wp8Xpf/image.jpg) (https://imgbb.com/) ท่าน้ำวัดท่าเรือ ต. ท่าเรือ อ. ท่ามะกา กาญจนบุรี Cr. Photo By คุณอุ้มสี คลิก (https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=aumteerama&month=09-2019&date=14&group=12&gblog=200)
(https://i.ibb.co/rFWZJQz/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดท่าเรือ ต. ท่าเรือ อ. ท่ามะกา กาญจนบุรี Cr. Photo By คุณอุ้มสี คลิก (https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=aumteerama&month=09-2019&date=14&group=12&gblog=200) จากหาดทรายที่ฝังไข่เต่าแล้ว เรือก็ถูกแจวลอยลำขึ้นเหนือ ชมนกชมไม้บ้านเรือนเรือกสวนเรื่อยมา จนเพลาสายัณห์ก็ถึงท่าเรือ อันเป็นท่าใหญ่ที่ผู้แสวงบุญจะมาจอดเรือที่ตรงนี้แล้วขึ้นบกเดินทางต่อไหว้พระแท่นดงรัง เรือพระภู่จอดนอนพักแรมเช่นเดียวกับนักแสวงบุญทั่วไป คืนนั้นเณรหนูกลั่นนอนหลับแล้วฝันถึงคุณปู่ จนรุ่งแจ้งได้เวลาฉันอาหารเช้า เณรหนูกลั่นว่าหลังฉันอาหาร ก็นำข้าวสุกที่เหลือโปรยลงน้ำให้ปลานานาชนิดมากินกัน ชมปลาในน้ำไหลใสเย็นอย่างเพลิดเพลินเจริญใจ จนกระทั่งพวกพ้องของศิษย์พระภิกษุภู่เดินทางเข้ามากราบไหว้ ถวายควายและเกวียนที่จะเป็นพาหนะนำพาไปไหว้พระแท่นดงรัง..... วันนี้ให้อ่านมาถึงตรงท่าเรือนี้แล้วหยุดพักไว้ก่อน พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 19, กุมภาพันธ์, 2563, 01:12:44 AM (https://i.ibb.co/4WXwqty/13.jpg) (https://imgbb.com/) ขอบคุณรูปภาพประกอบจาก ชุมชนพนมสารคาม คลิก (http://www.phanom.ac.th/web/musiumphanom/index.html)
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นคิดแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ มาวางให้อ่านกันถึงตอนที่เรือของท่านสุนทรภู่แจวทวนกระแสนำในลำแม่กลอง มาถึงท่าเรืออันเป็นท่าที่จะต้องขึ้นบกเดินทางต่อไปพระแท่นดงรัง หลังจากฉันอาหารเช้าแล้วก็มีคนของศิษย์สุนทรภู่มากราบแนะนำตัวว่า ชื่อนายช่องน้องนายแก้ว กับคนจีนชื่อกลิ่น นำเกวียนเทียมควายมาถวายเป็นพาหนะเดินทางไปไหว้พระแท่นดงรัง วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/0hkwWv1/wagon-wheel-representing-1958409-340.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน เณรหนูกลั่นได้บรรยายความโดยสรุปได้ว่า พระภิกษุภู่เลือกเวลาเดินทางจากท่าเรือไปในเวลากลางคืน พอค่ำลงท่านก็ครองผ้าไตรขึ้นนั่งบนเกวียนเทียมควาย จุดโคมแขวนไว้ข้างหน้า นายช่องเป็นคนขับเกวียน เจ๊กกลิ่นนั่งท้ายเกวียนระวังเหตุ เณรหนูกลั่นกับหนูตาบนั่งในเกวียน เณรหนูพัดนั่งข้างหลังนายช่องคนขับเกวียน การนั่งเกวียนเดินทางเป็นประสบการณ์ใหม่ของเณรหนูกลั่น แรก ๆ ก็นั่งฟังเสียงล้อเกวียนหมุนบดดินเสียงดังเพราะดี แต่นั่งไป ๆ รู้สึกเวียนหัว เพราะเกวียนโคลงโยกเยก ๆ เณรหนูพัดกับหนูตาบนั้นนั่งเกวียนกันอย่างสนุกสนาน จนหลวงพ่อภู่ต้องสอนวิธีการนั่งเกวียนโดยไม่เมาเกวียนให้ จึงค่อยนั่งได้สบายมาก และแล้วก็เกิดเหตุร้ายขึ้นเมื่อโคมส่องทางดับลง จึงต้องตกอยู่ในความมืดเหมือนเข้าถ้ำ พบห้วงน้ำใหญ่ขวางหน้า นายช่วงขับเกวียนหลบวนเวียนอยู่รอบหนองน้ำนั้นไม่รู้กี่รอบ .........
บรรยากาศในป่ารอบหนองน้ำนั้นน่ากลัวมาก เสียงสารพัดสัตว์กู่ร้องคำรามฟังแล้วขนหัวลุก ควายที่ลากเกวียนเริ่มมีอาการฟืดฟาดเดินเป๋ปัดไปมา พระภิกษุภู่เห็นว่าหลงป่าหลงทางแน่นอนแล้ว จึงนั่งสมาธิภาวนาด้วยพระคาถาฤๅษีเบิกไพร ด้วยเดชะพระคาถาบริกรรม ทำให้เห็นเหมือนมีคนเดินนำทางไปข้างหน้าสี่ห้าคน เกวียนเซซัดโดนโคนไม้โครม ก็มีลูกไฟตกลงมาแล้วกลิ้งไปข้างหน้า นายช่วงขับเกวียนตามลูกไฟไปจนเห็นช่องทางจำตำบลหนทางได้ เจ๊กกลิ่นออกคำอุทาน “อั๋ยย๋า” เทวดาอารักษ์มาช่วยตามคำขอของหลวงพ่อภู่แล้ว คนทั้งนั้นต่างก็กราบกรานพระภิกษุภู่ ถวายตัวเป็นศิษย์ด้วยความเคารพศรัทธาอย่างจริงใจ
(https://i.ibb.co/PW64khP/Wasse.jpg) (https://imgbb.com/) ออกพ้นป่าดงทึบมาเป็นป่าโปร่ง แสงเดือนส่องสว่างกระจ่างหล้าพอให้เห็นทางเดิน บรรยากาศเงียบสงัด เย็นน้ำค้างพร่างพรมลมโชยเบา ๆ พากลิ่นดอกไม้มาให้สูดดมพอชื่นใจ เณรหนูกลั่นก็จินตนาไปถึงกลิ่นน้ำหอมของหม่อมป้าไปโน่น เกวียนออกพ้นป่าถึงทุ่งกว้างทางเตียน นายช่วงก็หยุดพักเหนื่อย ปลดควายออกจากแอกเกวียนปล่อยให้กินหญ้ากินน้ำ สักพักหนึ่งก็จับควายมาเทียมเกวียนเดินทางต่อไป...... วันนี้ให้อ่านมาถึงตรงนี้ก่อนนะ พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 19, กุมภาพันธ์, 2563, 10:24:59 PM (https://i.ibb.co/4PszmB4/nakao2.jpg) (https://imgbb.com/) Cr. Photo By ป่าน ศรนารายณ์
อภิปราย ขยายความ.... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นคิดแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ มาถึงตอนที่สุนทรภู่เดินทางจากท่าเรือ นั่งเกวียนเทียมควายเดินทางบุกป่าฝ่าดงแล้วหลงทางอยู่เป็นเวลานาน ท่านต้องบริกรรมภาวนาคาถาเบิกไพรจนหลุดพ้นมนต์ป่ามาได้ วันนี้มาอ่านกันต่อไปครับ (https://i.ibb.co/hXqMKr1/unnamed-8.jpg) (https://imgbb.com/) กลอนข้างบนนี้เป็นความต่อจากเมื่อวันวาน นายช่องจำทางได้แล้วก็ขับเกวียนออกมาจากป่าได้อย่างปลอดภัย จนถึงบ้านตะเข้ซึ่งเป็นหมู่บ้านของนายช่องเป็นเวลาดึกดื่นค่อนคืนแล้ว นายช่องให้เณรหนูพัด เณรหนูกลั่น และหนูตาบนอนในห้องโถงบนเรือนตน ส่วนพระภิกษุภู่นั้นขอนั่งสวดมนต์ภาวนาอยู่ในเกวียนจนรุ่งแจ้ง เณรหนูกลั่นพรรณนาสภาพภูมิสถานบ้านตะเข้ว่า ดูไร่นาเหย้าเรือนเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงามมาก ทางเบื้องซ้ายเป็นชายป่าแผ่นดินเตียนโล่ง มีต้นตะเคียนต้นเต็งรังร่มรื่น ทางเบื้องขวาเป็นนาไร่มีกอไผ่รก ฝูงนกเที่ยวโผผินบินร่อนหาอาหาร ชาวบ้านปล่อยควายออกจากคอกเดินสู่ทุ่งเป็นฝูง ๆ ดูแล้วเพลินตาเจริญใจมาก..........
(https://i.ibb.co/xD6LWSz/unnamed-9.jpg) (https://imgbb.com/) เช้าวันนั้นชาวบ้านพากันทำอาหารอย่างดีมาถวายพระเณร เป็นแกงผักหวานป่ากับปลาร้า มีแย้, บึ้ง, อึ่งเสียบไม้ย่าง และปลาทูปูป่าตามมีตามเกิด ส่วนหมากพลูนั้น มีแต่พลูบ้ายปูน หมากไม่มี เขาใช้เปลือกไม้พะยอมและเปลือกไม้ขี้อ้ายแทนหมาก พระภิกษุภู่ท่านรับอาหารขบฉันได้อย่างสบายใจเฉิบ แต่ลูก ๆ ท่านมีปัญหา เณรหนูกลั่นว่ากินไม่ลง เพราะแย้ บึ้ง อึ่งย่างเหล่านั้นแหละที่ทำให้กินไม่ลง........ ความจริงแล้ว แย้ บึ้ง อึ่ง นั้นเป็นอาหารอันเลิศรสสำหรับชาวบ้านป่า ผมเป็นเด็กบ้านป่ากินของเหล่านี้มาแต่อ้อนแต่ออก ชอบมากเลย เฉพาะบึ้งเจ้าตัวเหมือนแมงมุมยักษ์เนี่ยนะ มันอยู่ในรูลึก ถ้าไม่เอาไม้เรียวยอนลงไปล่อให้มันขึ้นมาก็ต้องใช้จอบเสียมขุดรูเอาตัวมันขึ้นมาเผาไฟกินกัน คำไทยที่ว่าอยู่ “ก้นบึ้ง” หมายถึงลึกที่สุด ก็น่ามาจากเจ้าแมงมุมยักษ์ที่มันอยู่กันรูลึกนี่เอง พระภิกษุภู่ ฉันอาหารเสร็จก็อนุโมทนา ยะถา สัพพี แล้วบอกลานายช่องและชาวบ้านตะเข้ออกเดินทางด้วยเท้าตัดตรงเข้าดงรัง มุ่งสู่พระแท่นดงรัง....
(https://i.ibb.co/ZhKvmbq/image.jpg) (https://imgbb.com/) วิหารพระแท่นฯ : วัดพระแท่นดงรัง ต. พระแท่น อ. ท่ามะกา กาญจนบุรี เดินชมป่าคณานกมาอย่างเพลิดเพลินเจริญใจไม่นานก็ถึงสถานที่ประดิษฐานพระแท่นบรรทมในป่าไม้รัง วันที่พระภิกษุภู่เดินทางไปถึงพระแท่นบรรทมในดงรังนี้ เห็นทีว่าจะไม่ตรงกับวันงานเทศกาลไหว้พระแท่น เพราะเณรหนูกลั่นบันทึกไว้ว่า “ถึงพระแท่นแสนสงัด” คือไม่มีคนพลุกพล่าน บรรยากาศเงียบสงบ ท่านว่า “โบสถ์ครอบพระแท่น” ซึ่งความจริงแล้วมิใช่โบสถ์ หากแต่เป็นพระวิหาร หรือพระมณฑปครอบพระแท่นบรรทม พระภิกษุภู่พาลูก ๆ เดินทำปทักษิณแสดงความเคารพครบสามรอบ แล้วเข้าไปกราบไหว้ด้วยความเคารพศรัทธา....... วันนี้อ่านมาถึงตรงนี้ก็ควรหยุดพักไว้ก่อนนะ พรุ่งนี้มาอ่านตอนจบกันนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 20, กุมภาพันธ์, 2563, 11:46:50 PM (https://i.ibb.co/WyRkh9P/sdefault-2.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระแท่นดงรัง ต. พระแท่น อ. ท่ามะกา กาญจนบุรี
อภิปราย ขยายความ........... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นคิดแต่ง สุนทรภู่ตรวจชำระ เอามาวางให้อ่านกันถึงตอนที่พระภิกษุภู่นำลูก ๆ มาถึงวัดพระแท่นดงรัง กระทำความเคารพด้วยการเดินเวียนปทักษิณรอบพระวิหารที่ประดิษฐานพระแท่นบรรทมครบสามรอบ แล้วเข้าสู่พระวิหารเพื่อสักการบูชาพระแท่นบรรทม วันนี้มาอ่านกันต่อจนจบเรื่องเลยนะครับ (https://i.ibb.co/p4jKDLP/DSC00222.jpg) (https://imgbb.com/) พระแท่นฯ : วัดพระแท่นดงรัง กลอนข้างบนนี้ผมปล่อยระยะให้อ่านยาว ๆ เพราะเป็นคำอธิษฐานของเณรหนูกลั่น โดยหลังจากจุดธูปเทียนและวางดอกไม้บูชาพระแท่นศิลาที่บรรทมของพระพุทธองค์แล้ว เณรหนูกลั่นก็ตั้งจิตอธิษฐานดังข้อความในคำกลอนข้างบนนี้ ผมขออนุญาตไม่อภิปรายขยายความใด ๆ เพราะคำกลอนของท่านชัดเจนดีแล้ว (https://i.ibb.co/tzmqtXF/1.jpg) (https://imgbb.com/) เขาถวายพระเพลิง : ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของวิหารพระแท่น
(https://i.ibb.co/YZ1rn7q/image.jpg) (https://imgbb.com/) มณฑปเขาถวายพระเพลิง ออกจากพระวิหารพระแท่นบรรทม พระภิกษุภู่พาเดินขึ้นเขาถวายพระเพลิง สูง ๕๕ เมตร อยู่ทางด้านตะวันตกพระแท่นบรรทม ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นสถานที่ถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระ ความจริงก็สมมุติกันขึ้นมาว่า พระพุทธเจ้าเสด็จมาประทับสำเร็จพระสีหไสยาสน์บนพระแท่นหินตั้งอยู่ระหว่างนางรังทั้งคู่ แล้วเสด็จเข้าสู่พระปรินิพพาน จากนั้นอีก ๗ วันก็ทำการถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระ เณรหนูกลั่นกล่าวว่า เขาถวายพระเพลิงเป็นภูเขากรวด กลางวันก็เห็นเป็นกรวดทรายธรรมดา แต่เวลากลางคืนส่งประกายวามวาวราวกับเพชรน้ำค้าง คิดจะเก็บไปอวดกันก็ไม่กล้า เพราะเขาว่าเป็นบาปหนักหนา เที่ยวชมทั่วเขาถวายพระเพลิงแล้วก็กราบลาเดินทางลัดป่าดงกลับไปท่าเรือ.....
(https://i.ibb.co/PTdf5rF/ggfs.jpg) (https://imgbb.com/) กลับถึงท่าเรือแล้วท่านก็กรวดน้ำอุทิศส่วนบุญที่ได้ทำให้แก่วงศาคณาญาติ จากนั้นพระภิกษุภู่ก็สั่งถอนสมอเรือแจวล่องกลับมาทาทางเดิม เณรหนูกลั่นก็เผยความในใจว่า สนใจรักใคร่ในสตรีคนหนึ่งแต่ไม่กล้าเอ่ยปากฝากคำรัก เพราะเห็นว่าเกินศักดิ์ตนเอง จึงคิดตัดใจจะบวชรวดเดียวไม่เกี้ยวใคร จะออกเดินธุดงค์ตามอาจารย์ตลอดไป นิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นก็เป็นอันจบบริบูรณ์ จากนี้ไม่ทราบความเป็นไปของเณรหนูกลั่นเลยว่า ท่านบวชต่อจากเณรเป็นพระภิกษุอยู่ในผ้าเหลืองจนตาย หรือว่าสึกหาลาเพศไปรับราชการได้ดิบได้ดีอย่างไรบ้าง และก็ไม่พบงานกลอนกวีใด ๆ ที่ระบุว่าเป็นของเณรหนูกลั่นอีกเลย..... เรื่องราวของสุนทรภู่ยังไม่จบบริบูรณ์นะ พรุ่งนี้มาพูดถึงท่านต่อกันอีกหน่อยครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 21, กุมภาพันธ์, 2563, 10:13:09 PM (https://i.ibb.co/RhQjWSM/soontornphu-750x508.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.......... เมื่อวันวานนี้ได้นำกลอนนิราศพระแท่นดงรังสำนวนเณรหนูกลั่นบุตรบุญธรรมของสุนทรภู่มาให้ทุกท่านได้อ่านกันจนจบบริบูรณ์ไปแล้ว แต่เรื่องชีวิตและงานของสุนทรภู่ยังไม่จบ วันนี้จึงขอกล่าวถึงเรื่องของท่านกันต่อไปอีกนะครับ (https://i.ibb.co/GvXCLGK/48954589-378222862926592-1033304818577309696-n.jpg) (https://imgbb.com/) อนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พอจะสรุปได้ว่าสุนทรภู่ไม่ใช่ไพร่สามัญชนธรรมดา เพราะบิดาของท่านเป็นอดีตขุนทหารคนหนึ่ง (ขุนศรีสังหาร) รับราชการทหารในกองทัพกู้ชาติของสมเด็จพระเจ้าตากสิน มารดาเป็นพระญาติกับพระชายากรมพระราชวังหลัง และเป็นแม่นมในพระราชวังหลัง สุนทรภู่เติบโตในวังหลัง แล้วเข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์ในพระราชวังหลวง มีบรรดาศักดิ์ที่ขุนสุนทรโวหาร เป็นกวีที่ปรึกษาคนโปรดในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร. ๒) ครั้นรัชกาลที่ ๒ สวรรคตแล้วท่านออกจากราชการอุปสมบทเป็นพระภิกษุ มีสำนักที่อยู่เป็นหลักแหล่งชัดเจนคือวัดเลียบ (ราชบูรณะ) และวัดเทพธิดาราม ขณะเป็นพระภิกษุท่านได้แต่งนิราศที่สำคัญไว้หลายเรื่อง เมื่อออกจากวัดเทพธิดาราม และลาสิกขา ปี พ.ศ.๒๓๘๕ นั้น อายุท่านได้ ๕๗ ปีแล้ว ไปอาศัยอยู่กับพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) ในพระราชวังเดิม และเข้ารับราชการในพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าโปรดให้เป็นเจ้ากรมอาลักษณ์พระราชวังบวรฯ พร้อมบรรดาศักดิ์ที่ พระสุนทรโวหาร ท่านรับราชการในกรมพระราชวังบวรฯ เรื่อยมาจนถึงปี พ.ศ.๒๓๙๘ ก็ถึงแก่มรณกรรมด้วยอายุ ๗๐ ปี ณ บ้านพักพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) ในพระราชวังเดิม นั่นเอง (https://i.ibb.co/xzFfGp1/image.jpg) (https://imgbb.com/) หม่อมเจ้าจันทร์จิรายุวัฒน์ รัชนี (พ.ณ.ประมวญมารค) อยากรู้ไหมครับว่า พระยามณเฑียรบาล ที่สุนทรภู่ไปยึดถือเป็นที่ตายของท่านนั้นเป็นใคร ถ้าอยากรูก็ต้องฟังผู้รู้ดีคือ “ท่านจันทร์” พ.ณ. ประมวญมารค บอกเล่าไว้ในหนังสือ “ประวัติคำกลอน สุนทรภู่ (ฉบับปรับปรุง)” นะครับ ท่านบอกเล่าไว้ดังต่อไปนี้ “พระยามณเฑียรบาล (บัว) เป็นข้าหลวงเดิม แก่กว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวสิบสองปี เคยเชิญเสด็จพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ เมื่อยังทรงพระเยาว์ แลเป็นพระพี่เลี้ยงของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ด้วย ครั้นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ทรงพระจำเริญแล้ว พระพี่เลี้ยงบัวได้เป็นจางวาง แต่ยิ่งกว่าจางวาง เป็นนายวังนายคลังเสร็จ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ไม่ทรงระแวงเลยว่าเงินอาจไม่มีเพียงพอทรงใช้ จึงมีเวลาขาดแคลนบ่อย ๆ ในรัชกาลที่ ๓ ฐานะของพระองค์ไม่เหมือนในรัชกาลที่ ๒ แลที่ ๔ ถึงจะมีส่วยสาอากรขึ้นอย่างเจ้านายอื่น ๆ แลคงจะไม่ถึงข้นแค้นเพราะมีทรัพย์สมบัติ ส่วนพระราชชนนีแลส่วนพระองค์ที่มีอยู่แล้ว แลได้มาโดยตำแหน่งที่มีราชการเป็นผู้ใหญ่อยู่ในแผ่นดินก็จริง ถึงกระนั้นยังมีเวลาเงินขาดวัง จางวางบัวต้องออกเที่ยวขวนขวายเก็บภาษีอากรล่วงหน้า หรือหยิบยืมในที่ต่าง ๆ ในนามของจางวางบัวเอง เอาเงินมาทดรองใช้ในราชการของเจ้า ถ้าต้องกู้หนี้เมื่อได้เงินอื่นมาก็จัดการใช้ไปเสร็จ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ไม่ต้องทรงทราบ แลไม่ใฝ่พระทัยที่จะไต่ถามเลย ในรัชกาลที่ ๔ พระยามณเฑียรบาล (บัว) ว่าราชการกรมวังวังน่า แต่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ พระราชทานพานทองไปแต่วังหลวง เพราะทรงคุ้นเคยโปรดปรานมาแต่ก่อน พระยามณเฑียรบาลเป็นขุนนางวังน่าก็จริง แต่เป็นคนโปรดวังหลวง มีตำแหน่งเฝ้าได้เหมือนขุนนางวังหลวงอีกส่วนหนึ่ง บางคราวมีราชการเกี่ยวกับวังน่า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ มีพระบรมราชโองการให้หาพระยามณเฑียรบาลไปเฝ้า หรือพระราชหัตถเลขาถึงก็มี พระยามณเฑียรบาลเคยบอกเล่าว่า บางคราววังหลวงรับสั่งให้หา ครั้นไปเฝ้าแล้ว กลับไปวังน่าจะนำความไปทูล เสด็จออกอยู่ท้องพระโรง ครั้นทอดพระเนตรเห็นพระยามณเฑียรบาลเข้าไปก็เสด็จลงจากพระราชอาสน์ ซุดพระองค์ลงหมอบแป้น ตรัสบุ้ยใบ้บอกข้าราชการว่าผู้มีบุญคนโปรดเจ้าชีวิตเขามา ต้องแสดงความเคารพให้สมเกียรติ ต่อเมื่อพระยามณเฑียรบาลคลานเข้าไปถึงจะกราบทูลเรื่องราชการ จึงทรงพระสรวล เสด็จกลับพระแท่น “ราชการกรมวังในวังน่านั้น พระยามณเฑียรบาลเป็นผู้สิทธิขาด เรียกกันว่าเจ้าคุณผู้เฒ่า เข้าออกในวังได้ ไม่ว่ากลางวันกลางคืน ไม่ต้องมีโขลนจ่าควบคุม ไปเยี่ยมเยียนตามตำหนักเจ้านายแลตามเรือนเจ้าจอมหม่อมห้ามได้ทุกแห่ง เป็น “คุณตา” ของเจ้านายลูกเธอโดยมาก พระยามณเฑียรบาล (บัว) มีชีวิตต่อมาจนข้าพเจ้ารู้จัก อายุ ๙๐ ปีเศษแล้วยังไม่เห็นเป็นคนแก่ซุดโซม โรคภัยไม่มี จนในที่สุดเมื่อตายก็ไม่ป่วย นอนกลางคืนก็ตายไปเฉย ๆ” (จบความจากประชุมปาฐกถา) (https://i.ibb.co/b5Pckxy/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรพักตร์ พระยามณเฑียรบาล (บัว) มีภรรยาสองคน คนที่สองเป็นข้าของสมเด็จพระศรีสุริเยนทร์พระราชทาน มีบุตรธิดาด้วยกัน ๕ คน คนที่ ๓ เป็นหญิงชื่อละโว้ คนที่ ๔ ได้เป็นพระยาเสนาภูเบศร์ (ใส สโรบล) แลคนสุดท้องชื่อส่าน รับราชการฝ่ายในในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นเจ้าจอมมารดาของพระองค์เจ้าหญิงวรพักตร (https://i.ibb.co/1dmtP5c/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจำรัส (กรมหมื่นพิทยาลงกรณ) ส่วนธิดาชื่อละโว้เป็นภรรยานายสุจินดา (พลอย ชูโต) มีบุตร ๓ คน ธิดา ๑ ชื่อเลี่ยม (เล็ก) รับราชการฝ่ายในในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ เป็นเจ้าจอมมารดาของพระองค์เจ้าหญิงภัททาวดีศรีราชธิดา แลพระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจำรัส (กรมหมื่นพิทยาลงกรณ) (https://i.ibb.co/zXDh4HZ/image.jpg) (https://imgbb.com/) (https://i.ibb.co/ZLZ3mkn/image.jpg) (https://imgbb.com/) ท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ และ เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) นอกนั้นนายสุจินดา (พลอย) ยังมีธิดากับภรรยาเก่าคนหนึ่งชื่อเปลี่ยน เป็นท่านผู้หญิงเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) ธิดาสองคนของนายสุจินดา(พลอย) คือ “ย่าแลยาย” ตัวของข้าพเจ้า เป็น “หลานสาว” บ้านพระยามณเฑียรบาล (บัว) อนึ่ง กรมหมื่นพิทยาลงกรณ เมื่อเสด็จออกจากวังหน้าแล้ว ก็ได้ไปประทับที่บ้านนั้นก่อนเสด็จไปเมืองนอก แลหลังเสด็จกลับใหม่ ๆ บ้านนั้นปัจจุบันใช้เป็นที่โรงเรียนนายเรือ” ก็เป็นอันยุติได้ว่าพระสุนทรโวหาร (ภู่) เจ้ากรมอาลักษณ์ ในกรมพระราชวังบวรสถานมงคลถึงแก่กรรมที่บ้านพักของพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) ในพระราชวังเดิม ด้วยวัย ๗๐ ปีบริบูรณ์ ปัจจุบันบ้านพระยามณเฑียรบาล (บัว) ที่พำนักสุดท้ายในชีวิตของสุนทรภู่ เป็นที่ตั้งโรงเรียนนายเรือไปแล้ว พรุ่งนี้มาดูผลงานอันเป็น “ควันหลง” ของสุนทรภู่กันต่อนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 22, กุมภาพันธ์, 2563, 09:54:48 PM (https://i.ibb.co/k1r8FRk/soonthornphu12.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันก่อนนี้ได้นำเรื่องราวของสุนทรภู่ตอนอาวสานชีวิตมาบอกเล่าโดยสรุปให้ทุกท่านได้ทราบว่า สุนทรภู่เกิดในวังหลัง แล้วเข้าไปมีชื่อเสียงโด่งดังในวังหลวง และใช้ชีวิตบั้นปลายในวังหน้า ถึงแก่กรรมที่บ้านพักพระยามณเฑียรบาล(บัว สโรบล) ในพระราชวังเดิม ซึ่งเป็นโรงเรียนนายเรือปัจจุบัน วันนี้มาว่ากันต่อในชีวิตและงานของท่านสุนทรภู่ ดูควันหลงคือผลงานของท่านที่ทอดทิ้งไว้ให้คนไทยได้ชื่นชมกันครับ (https://i.ibb.co/Zmd5Zty/1546373415880150900.jpg) (https://imgbb.com/) ในวาระครบ ๒๐๐ ปีชาตกาลของท่านสุนทรภู่ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๙ องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ องค์การยูเนสโก (UNESCO) ได้ประกาศเกียรติคุณและยกย่องสุนทรภู่ว่า เป็นผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมและวรรณคดี จึงกลายเป็นบุคคลสำคัญของโลก ซึ่งผลงานการประพันธ์เป็นร้อยกรองของท่านนั้น ที่พบแล้วมี ๒๔ เรื่องดังต่อไปนี้ คือ ๑. นิราศ ๙ เรื่อง ได้แก่ นิราศเมืองแกลง นิราศพระบาท นิราศภูเขาทอง โคลงนิราศสุพรรณ นิราศวัดเจ้าฟ้า นิราศอิเหนา นิราศเมืองเพชร รำพันพิลาป นิราศพระประธม ๒. นิทานคำกลอน ๕ เรื่อง คือ โคบุตร พระอภัยมณี กาพย์พระไชยสุริยา ลักษณวงศ์ และสิงหไกรภพ ๓. สุภาษิต ๓ เรื่อง คือ สวัสดิรักษา เพลงยาวถวายโอวาท และ สุภาษิตสอนหญิง ๔. บทละคร ๑ เรื่อง คือ อภัยนุราช ๕. เสภาคำกลอน ๒ เรื่อง คือ เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนกำเนิดพลายงาม และเสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร ๖. บทเห่กล่อมพระบรรทม ๔ เรื่อง คือ เห่เรื่องพระอภัยมณี เห่เรื่องโคบุตร เห่จับระบำ และเห่เรื่องกากี คำประพันธ์แต่ละเรื่องนั้นมีประวัติ คือที่มา หรือสาเหตุ และช่วงเวลาของการประพันธ์ที่น่ารู้ หรือควรรู้ไว้บ้าง “ท่านจันทร์” พ.ณ.ประมวญมารค บอกเล่าไว้โดยย่อดังต่อไปนี้ - “พ.ศ. ๒๓๕๐ (ต้นปี) ไปหาบิดาที่เมืองแกลง แต่งนิราศเมืองแกลง - พ.ศ. ๒๓๕๐ (ปลายปี) ตามเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ไปนมัสการพระบาท แต่งนิราศพระบาท - พ.ศ. ๒๓๕๒ เปลี่ยนแผ่นดิน (เป็น รัชกาลที่ ๒) - พ.ศ. ๒๓๕๙ ทอดบัตรสนเท่ห์ สุนทรภู่เข้ารับราชการ (?) เป็นขุนสุนทรโวหาร ตามที่เล่ากันมา สุนทรภู่แต่งนิทานเรื่องโคบุตรก่อนไปเมืองแกลง แลเรื่องลัษณวงศ์ก่อนเข้ารับราชการ ระหว่างนั้นได้แต่งเรื่องจันทโครบถึงเข้าถ้ำมุจลินท์ แลสุภาษิตสอนหญิง ส่วนเรื่องที่แต่งในรัชกาลที่ ๒ มี สิงหไกรภพ ตอนต้น พระอภัยมณีตอนต้น แลเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนกำเนิดพลายงาม - พ.ศ. ๒๓๖๗ เปลี่ยนแผ่นดิน (เป็นรัชกาลที่ ๓) สุนทรภู่ออกบวช - พ.ศ. ๒๓๗๐ มาอยู่วัดราชบูรณะ - พ.ศ. ๒๓๗๑ ไปอยุธยา แต่งนิราศภูเขาทอง - พ.ศ. ๒๓๗๒ เจ้าฟ้ากลาง เจ้าฟ้าปิ๋ว มาเป็นลูกศิษย์ แต่งเพลงยาวถวายโอวาท - พ.ศ. ๒๓๗๔ ไปเพชรบุรี แต่งนิราศเมืองเพชร - พ.ศ. ๒๓๗๕ ไปอยุธยา แต่งนิราศวัดเจ้าฟ้า (สำนวนเณรหนูพัด) - พ.ศ. ๒๓๗๖ ไปพระแท่นดงรัง เณรหนูกลั่นแต่งนิราศเณรกลั่น - พ.ศ. ๒๓๗๙ โดยประมาณ ไปสุพรรณบุรี แต่งนิราศสุพรรณคำโคลง - พ.ศ. ๒๓๘๐ (ประมาณ) ต่อเรื่องพระอภัยมณี - พ.ศ. ๒๓๘๒ ย้ายไปอยู่วัดเทพธิดาฯ - พ.ศ. ๒๓๘๓ (ประมาณ) ต่อเรื่องสิงหไกรภพ - พ.ศ. ๒๓๘๔ ไปพระประธม แต่งนิราศพระประธม - พ.ศ. ๒๓๘๕ แต่งรำพันพิลาป แล้วลาสิกขาไปอยู่กับเจ้าฟ้าน้อย ระหว่างที่อยู่วัดเทพธิดาฯ ได้แต่งกาพย์ลำนำเรื่องพระไชยสุริยา แลอาจได้แต่งนิราศอิเหนา กับเห่กล่อมพระบรรทมเรื่องพระอภัยมณี ส่วนเห่เรื่องอื่น ๆ อาจแต่งในรัชกาลที่ ๒ - พ.ศ. ๒๓๙๔ เปลี่ยนแผ่นดิน (เป็นรัชกาลที่ ๔ ) สุนทรภู่เป็นพระสุนทรโวหาร อาลักษณ์วังหน้า - พ.ศ. ๒๓๙๘ ถึงแก่กรรมในรัชกาลที่ ๔ เข้าใจว่าแต่งเรื่องสวัสดิรักษา แลเสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร (https://i.ibb.co/R9JBXwj/1498556489-8899.jpg) (https://imgbb.com/) ข้อความข้างบนนี้ สันนิษฐานตามหลักฐานที่มีอยู่ในมือ ในขณะที่เขียนในโอกาสต่อไป เป็นต้น เมื่อพบที่ว่าแต่งถวายพระองค์เจ้าลักขณานุคุณก็อาจเกิดข้อผิดพลาดได้ ข้าพเจ้าไม่นึกว่าเรื่องสุนทรภู่จะเสร็จสิ้นลงได้ในหนังสือเพียง ๑ เล่ม แม้แต่ข้าพเจ้าเองซึ่งในปัจจุบันเบื่อเรื่องสุนทรภู่เต็มที หากกลับมาจับเรื่องใหม่ก็อาจพบข้อบกพร่องสมควรแก้ไขหรือเสริมรายละเอียดอีกได้ ยกตัวอย่าง นิราศเมืองเพชร และนิราศพระประธม ซึ่งแต่ก่อนว่าแต่งเมื่อสึกแล้ว แต่นำมาตั้งศักราชใหม่ว่าแต่ง พ.ศ. ๒๓๗๓ แล พ.ศ. ๒๓๘๔ ข้าพเจ้าก็ว่าเรื่องมันคลุมเครือเต็มที ถ้าจะพิจารณากิริยาของหนูพัดแลหนูตาบก็น่าจะแต่งในระหว่างบวชจริง (หนูพัดไปเมืองเพชรด้วย แต่ไม่ได้ไปพระประธม หนูตาบไปพระประธม แต่ไม่ได้ไปเมืองเพชร ในระหว่าง ๒ เรื่อง หนูพัดหนูตาบพร้อมด้วยหนูกลั่นไปวัดเจ้าฟ้า พระแท่นดงรัง แลสุพรรณ) แต่ในบทไม่บ่งชัดไปว่าไปในขณะเป็นพระหรือฆราวาส ทั้งนี้เป็นเรื่องที่สมควรพิจารณากันอีกครั้งหนึ่ง แต่จะอย่างไรก็ตาม หากมีข้อความใดผิดพลาดขาดตกบกพร่องเกิดขึ้นในภายหน้า ท่านผู้อ่านจงเข้าใจเป็นเพราะความโง่เขลาเบาปัญญาของข้าพเจ้าเอง ข้าพเจ้าเอง ข้าพเจ้าเอง” ข้อความข้างต้นนี้ เป็นพระนิพนธ์ (ข้อเขียน) ของ “ท่านจันทร์" พ.ณ.ประมวญมารค ท่านให้ข้อมูลที่ชัดเจนมากที่สุด แต่ก็ยังทรงถ่อมพระองค์สมกับที่ทรงเป็นนักปราชญ์ราชบัณฑิต ยังมีรายละเอียดในการประพันธ์เรื่องต่าง ๆ ของสุนทรภู่และศิษย์สุนทรภู่ตกค้างอยู่อีกพอสมควร พรุ่งนี้จะนำมาพูดถึงกันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 23, กุมภาพันธ์, 2563, 10:19:16 PM (https://i.ibb.co/LrSXV5F/Untitled-1-2.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ........................ เมื่อวันวานนี้ได้นำบทนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” พ.ณ. ประมวญมารค ที่ลำดับระยะเวลาการแต่งกลอนเรื่องต่าง ๆ ของสุนทรภู่มาแสดงให้ทุกท่านได้รับทราบในทัศนะหนึ่ง วันนี้มาดูแง่มุมต่าง ๆ ของสุนทรภู่ในมุมมองของ “ท่านจันทร์” กันต่อนะครับ มีคำกล่าวกันถึงท่านสุนทรภู่ว่า เป็นนักกลอนปากตลาด หมายถึงเป็นแค่นักกลอนจำพวกเล่นเพลงพื้นบ้านงานวัดธรรมดา ไม่ได้เป็นนักกลอนกวีชั้นสูงเช่นกวีในรั้วในวัง (https://i.ibb.co/j9tZMcw/w644-3.jpg) (https://imgbb.com/) วัดพระเชตุพนฯ (วัดโพธิ์) ดังนั้นในคราวที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ โปรดให้ชุมนุมนักปราชญ์ราชบัณฑิตทุกแขนงวิชาการ มาถ่ายทอดความรู้จารึกบันทึกไว้ในวัดพระเชตุพนฯ นั้น มีนักกวีใหญ่น้อยจำนวนมากมาชุมนุมและแต่งบทกวี เป็น ร่าย โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน ในรูปแบบฉันทลักษณ์ต่าง ๆ หลากหลายชนิด นักกลอนที่ไม่เคยปรากฏชื่อมาก่อนก็มาปรากฏชื่อในชุมนุมนี้หลายท่าน แต่ไม่ปรากฏชื่อของสุนทรภู่ในชุมนุมนี้เลย ว่ากันว่า สุนทรภู่ถูกรังเกียจกีดกันไม่ให้เข้าร่วมในชุมนุมกวีครั้งนี้ เพราะว่าสุนทรภู่ไม่เป็นที่พอพระทัยในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๓) ประการหนึ่ง อีกประการหนึ่ง เพราะสุนทรภู่เป็นนักกลอนชาวบ้านร้านตลาด หรือ นักกวีชั้นต่ำอยู่ปลายแถวสุด จึงไม่ควรให้เข้าไปมีส่วนร่วมในการชุมนุมนี้ สุนทรภู่จึงเป็นนักกลอนกวีที่อยู่นอกทำเนียบ นอกสายตาของทางราชการ แต่ในมุมมองของ “ท่านจันทร์” ตรงกันข้ามกับความที่กล่าวมาข้างต้น โดยท่านได้แสดงความเห็นเรื่องนี้ไว้ในวารสารศิลปากรแล้ว และยังได้มาขยายความไว้ในหนังสือ “ประวัติคำกลอนสุนทรภู่ (ฉบับปรับปรุง)” ซึ่งจะขอยกข้อความที่ทรงขยายความทั้งหมดมาให้อ่านกันดังต่อไปนี้ (https://i.ibb.co/pnNMLSG/551000003921304.jpg) (https://imgbb.com/) จารึกเพลงยาวกลบทต่าง ๆ ที่ระเบียงรอบพระอุโบสถ : วัดพระเชตุพนฯ (วัดโพธิ์) “๒๘ เพลงยาวกลบทกลอักษร” “เหตุสุนทรภู่มิได้แต่งเพลงยาวถวาย สำหรับจารึกที่วัดพระเชตุพนฯ ถือกันเป็นข้อใหญ่ที่นำมาอ้างว่า สุนทรภู่ถูกถอดและเป็นที่น่ารังเกียจ เรื่องนี้ข้าพเจ้าได้ยกมาอ้างแล้วในวารสารกรมศิลปากร แต่ในที่นี้จะขอขยายความอีกเล็กน้อย จารึกวัดพระเชตุพนแบ่งออกอย่างกว้าง ๆ เป็น ๕ ประเภท มี ตำรายา ๑ ตำราวรรณคดี ๑ สุภาษิต ๑ ประวัติการปฏิสังขรณ์ ๑ และคำบรรยายประกอบรูปต่าง ๆ ๑ บางอย่างพระแต่ง บางอย่างฆราวาสแต่ง บางอย่างแต่งทั้งสองฝ่าย ดูเค้าจะทรงมอบหมายให้ผู้ใหญ่ผู้ใดผู้หนึ่งรับหน้าที่รวบรวมบทต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ ประวัติการปฏิสังขรณ์ เป็นพระนิพนธ์สมเด็จฯ กรมพระปรมานุชิตชิโนรสส่วนมาก มีพระราชาคณะผู้ใหญ่ช่วยบ้างเล็กน้อย ในประเภทสุภาษิตซึ่งใช้ของเก่า เว้นแต่ในเมื่อของเก่าไม่ดีพอจึงแปลงหรือแต่งใหม่ ทรงมอบให้สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศรตรวจแก้โลกนิติ ส่วนที่เป็นคำฉันท์ ดูเหมือนสมเด็จฯ กรมพระปรมานุชิตชิโนรสจะทรงคุมเอง ตลอดจนทรงแต่งกฤษณาสอนน้องใหม่ ส่วนคำบรรยายภาพต่าง ๆ มีภาพคนต่างภาษา รูปฤๅษีดัดตน ฯลฯ แต่งทั้งสองฝ่าย รูปเรื่องรามเกียรติ์ กรมหมื่นไกรสรวิชิต และฆราวาสแต่ง ส่วนตำราโคลงและคำฉันท์ สมเด็จฯ กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงแต่ง เพลงยาวกลบทกลอักษร ดูเค้าว่าพระเจ้าอยู่หัวจะทรงคุมเอง ไม่มีพระแต่งเลยสักบทเดียว เหตุที่โปรดเกล้าฯ ให้แต่งแต่เฉพาะฆราวาส มีเค้าอยู่ในคำพระราชปรารภประกอบเพลงยาวว่า
(https://i.ibb.co/MRdgY7m/561000010682103.jpg) (https://imgbb.com/) จารึกต่าง ๆ ที่วัดโพธิ์ ในขณะที่แต่งเพลงยาวกลบทกลอักษรกัน สุนทรภู่บวชเป็นพระ จึงไม่อยู่ในฐานะที่จะแต่งบทสังวาสถวายได้ ด้วยเหตุนี้จึงไม่ปรากฏชื่ออยู่ในจำพวกฆราวาสที่ชุมนุมแต่งเพลงยาวกลบทกลอักษร” สรุปได้ว่า เหตุที่ไม่มีชื่อสุนทรภู่อยู่ในกลุ่มผู้แต่งกลอนจารึกวัดพระเชตุพนฯ นั้น เพราะในช่วงเวลานั้นสุนทรภู่บวชเป็นพระภิกษุอยู่ จึงไม่ถูกนิมนต์ให้เข้าร่วมแต่งกลอนเชิงสังวาสตามถนัดได้ เหตุผลของ “ท่านจันทร์” ข้อนี้ฟังขึ้นนะครับ บทกลอนเชิงสังวาส หรือ เรื่องรัก ๆ ใคร่ ๆ ที่นักกลอนแต่งจารึกไว้ในศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ ก็อยู่ในจารึกและตำราเรียนจากนั้นมาจนถึงปัจจุบัน ชาวบ้านร้านตลาดทั่วไป ไม่มีใครรู้จักชื่อคนแต่งและไม่รู้จักสำนวนกลอนเหล่านั้น ว่ารสถ้อยร้อยคำกลอนในจารึกนั้นเป็นฉันใด (https://i.ibb.co/h8TzXnP/27deff0eda6d39d15a542784724889e7.jpg) (https://imgbb.com/) แต่กลอนสุนทรภู่ที่อยู่นอกทำเนียบจารึกมากมาย กลับเป็นที่นิยมชมชอบของชาวบ้านชาวเมืองทั่วไป จำติดใจและพูดกันติดปากติดคำ ถ้าพูดถึงบทกลอนแล้ว ใคร ๆ ก็คิดถึง พูดถึงสุนทรภู่ ใครนำคำกลอนเพราะ ๆ ของคนอื่นมากล่าว ผู้ฟังส่วนมากก็จะว่าเป็นกลอนสุนทรภู่ นาม “สุนทรภู่” จึงเป็นนามที่มีมนต์ขลังอยู่ในสังคมไทยปัจจุบัน มีงานกลอนของสุนทรภู่อีกหลายชิ้นที่ “ท่านจันทร์” ทรงกล่าวถึงในแง่มุมมองของท่านอีกหลายเรื่อง จะนำมาเผยแผ่ในที่นี้อีกในวันต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 28, กุมภาพันธ์, 2563, 08:14:03 AM (https://i.ibb.co/vL6PZJ1/5q.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ.............. เมื่อวันวานนี้ได้นำพระนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” พ.ณ.ประมวญมารค ที่ทรงวิเคราะห์ประเด็นที่ว่า เพราะเหตุใดสุนทรภู่จึงไม่มีชื่อปรากฏในคณะนักกวีที่ชุมนุมแต่งบทกวีในจารึกวัดพระเชตุพนฯ วันนี้มาดูเรื่องของสุนทรภู่ในประเด็นอื่น ๆ กันต่อไปนะครับ “ท่านจันทร์” ได้นำความจาก “กลอน แล นักกลอน” พระนิพนธ์กรมหมื่นพิทยาลงกรณ (น.ม.ส.) ซึ่งพิมพ์แจกในวันกฐินกรมหมื่นพิทยาลงกรณ ณ วัดประทุมคงคา พ.ศ. ๒๔๗๓ โดยเสด็จในกรมฯ ทรงวิพากย์สุนทรภู่ไว้อย่างน่าฟัง ว่า (https://i.ibb.co/yQrNQn3/image.jpg) (https://imgbb.com/) กรมหมื่นพิทยาลงกรณ (น.ม.ส.) “๓๐ สิ้นแผ่นดินสิ้นรสสุคนธา” เสียเวลามาก็มากแล้ว ตอนนี้เริ่มพูดถึง “รสกวี” กันเสียที ในหนังสือกลอน แล นักกลอน ของ น.ม.ส. มีอธิบายถึงความเพลินสามประการดังต่อไปนี้ “ความเพลิน ๓ ประการ” “ความเพลินซึ่งกาพย์ดีย่อมทำให้เกิดแก่ผู้อ่านผู้ฟังนั้น ท่านว่าอาจแยกได้เป็น ๓ ประการ คือ เพลินดนตรี นัยหนึ่งความไพเราะแห่งสำเนียง คำอันกระทบกันโดยสัมผัส หรือโดยความขึ้นลงแห่งเสียงสั้นเสียงยาว หรือเสียงต่ำเสียงสูง ประการหนึ่ง เพลินปัญญา นัยหนึ่งสบายใจในทางความคิดความรู้ ประการหนึ่ง เพลินในวิธีที่กล่าวความนึกออกมาด้วยถ้อยคำอันดูดดื่ม ประการหนึ่ง ความเพลินทั้ง ๓ ประการนี้ กลอนดีจริง ๆ อาจให้ความพร้อมกันทั้งหมด แต่ถึงจะไม่พร้อมกันก็ยังเป็นเครื่องสำราญอย่างดีอยู่นั่นเอง จะยกตัวอย่างกลอนสุนทรภู่ท่อนหนึ่ง ซึ่งให้ความเพลินแก่ข้าพเจ้าตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้ยินผู้อื่นท่องให้ฟัง จำได้ทันที แลได้จำไว้เพื่อจะเพลินทุกครั้งที่นึกถึงกลอนท่อนนั้น เมื่อสองสามวันนี้ ข้าพเจ้าได้หยิบนิราศภูเขาทองของสุนทรภู่มาอ่าน เพื่อจะสอบความจำสำหรับที่จำนำมาเขียนหนังสือนี้ ครั้นอ่านแล้วความเพลินของข้าพเจ้าเปลี่ยนไป ดังจะนำมาเล่าต่อไปนี้
นิราศภูเขาทอง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6778.msg23507#msg23507) เป็นกลอนซึ่งสุนทรภู่แต่งเมื่อไปไหว้พระวัดภูเขาทองกรุงเก่า เวลานั้นสิ้นรัชกาลที่ ๒ แล้ว ในรัชกาลที่ ๒ สุนทรภู่เป็นคนโปรด พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงพระราชนิพนธ์กลอนเป็นอันมากดังทราบกันอยู่แล้ว สุนทรภู่เป็นนักกลอนอย่างเอก ได้เฝ้าแหนใกล้ชิดพระองค์ เป็นต้นว่า เวลาเสด็จพระราชดำเนินทรงทอดกฐินปีละหลาย ๆ วัน วันละหลาย ๆ ชั่วโมง ประทับในเรือพระที่นั่งกับกวีอื่นที่เป็นคนโปรดด้วยกัน เช่น “เคยหมอบรับกับพระจมื่นไวย” เป็นต้น ในรัชกาลที่ ๒ นั้น กล่าวกันว่า สุนทรภู่ทำตัวไม่เป็นที่ชอบพระทัยกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ เห็นจะเป็นเพราะว่าหยิ่งว่าเป็นนักกลอนดี แม้เจ้านายผู้ใหญ่ก็ไม่ยำเกรง ถ้าได้ทีจะ “หักเหลี่ยม” ในทางกลอน แกก็ไม่ละเว้น เรานึกดูในเวลานี้ ก็เห็นว่าสุนทรภู่คงจะเป็นคนน่าหมั่นไส้ของผู้ที่ไม่เห็นว่ากลอนเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในโลก แม้พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยก็คงจะโปรดสุนทรภู่แต่ในทางกลอนอย่างเดียว ในทางอื่นนึกไม่เห็นว่าจะทรงพระกรุณายกย่องได้อย่างไร (https://i.ibb.co/Mn220Cm/image.jpg) (https://imgbb.com/) พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. ๓) การเป็นเช่นนี้ ครั้นสิ้นรัชกาลที่ ๒ สุนทรภู่ก็ตกอับ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์เสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สุนทรภู่รู้ตัวว่าเป็นผู้ไม่ถูกพระราชอัธยาศัย ระแวงตัวกลัวราชภัยก็หนีบวช แลเป็นธรรมดาของคนที่เคยสำราญหยำเปอยู่กับถ้วยเหล้า เมื่อออกบวชเพื่อจะหลีกเลี่ยงภัย ไม่ใช่โดยศรัทธา ก็ไม่รื่นรมย์ในสมณเพศ ยิ่งเมื่อพระเจ้าแผ่นดินพระองค์เก่าผู้ทรงพระกรุณาสิ้นไป พระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ไม่ทรงพระกรุณา ความน้อยใจอันไม่มีเหตุควรเกิดก็เกิด ผู้น้อยใจโดยประการฉะนี้มักเห็นว่าพระเจ้าแผ่นดินพระองค์เก่าประเสริฐทุกอย่าง พระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ใช้ไม่ได้ เหตุฉะนี้ เมื่อสุนทรภู่ได้เขียนไว้ว่า “สิ้นแผ่นดินสิ้นรสสุคนธา วาสนาเราก็สิ้นเหมือนกลิ่นสุคนธ์” แลมีผู้ท่องให้ข้าพเจ้าฟัง ข้าพเจ้าจึงเห็นว่าดีนัก เพราะได้ความเพลินอย่างน้อย ๒ ประการ คือ เพลินโดยสำเนียงไพเราะประการหนึ่ง เพลินเพราะใช้คำได้ความลึกซึ้งอย่างหนึ่ง ข้าพเจ้านึกว่าคำว่า “แผ่นดิน” ซึ่งสุนทรภู่ใช้ในที่นั้นมีความหมายสองอย่าง หมายความว่ารัชกาลอย่างหนึ่ง หมายความว่าพื้นดินอย่างหนึ่ง เมื่อคำนี้มีความหมายสองอย่างเช่นนี้ กลอนท่อนนั้นก็อ่านได้ความลึกซึ้งว่า ในสมัยที่พระเจ้าแผ่นดินองค์เก่ายังทรงปกครองบ้านเมืองบำรุงอาณาประชาราษฎร์อยู่นั้น แผ่นดินชุ่มชื่นมีรสหอมหวาน กล่าวนัยหนึ่ง พื้นดินเป็นที่เกิดแห่งพืชพรรณธัญญาหารแลบุปผชาติอันตระการ เมื่อไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินอยู่เย็นเป็นสุข ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล แม่ธรณียินดีในพระมหากษัตริย์ ก็ช่วยส่งเสริมความสมบูรณ์ให้เกิดยิ่ง ๆ ขึ้น หรือถ้าจะกล่าวอีกอย่างหนึ่ง เมื่อราษฎรมีความร่มเย็น พื้นดินก็ได้ผลมาก ครั้นเมื่อพระเจ้าแผ่นดินพระองค์เก่าสิ้นไป พระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ไม่ดี รสแห่งแผ่นดินก็สิ้นไป ราษฎรไม่มีความสุข แลวาสนาของสุนทรภู่เองโดยเฉพาะก็สิ้นไป เพราะพระเจ้าแผ่นดินไม่บำรุงความสามารถในตัวตน ถ้าจะเปรียบต่อไปให้ถึงใจ ก็คือว่าแผ่นดินไม่มีดอกไม้หอม แมลงภู่จะอาศัยอยู่เป็นสุขอย่างไรได้ ถ้าอ่านเข้าใจตามความที่กล่าวนี้ กลอนท่อนนั้นของสุนทรภู่ก็ดีนัก ถ้าเจ้าของแต่งไว้เล่น ๆ ข้าพเจ้าคนหนึ่งจะเข้าใจเช่นที่ว่ามาแล้ว แลเมื่อกล่าวชี้ทางความเข้าใจเช่นข้างบนนี้แล้ว ผู้อ่านบางคนที่ไม่เคยอ่านนิราศภูเขาทองอาจพลอยเห็นจริงด้วยก็ได้ แต่เมื่อสองสามวันนี้เกิดกลแตก เพราะข้าพเจ้าไปจับอ่านนิราศภูเขาทองเข้า ในนิราศนั้นกล่าวไว้แจ่มแจ้งว่า ในเวลาที่สุนทรภู่หมอบแต่งกลอนรับกับจมื่นไวยในเรือพระที่นั่งเวลาเสด็จพระราชดำเนินทรงทอดกฐินนั้น ได้อยู่ใกล้พระองค์จนได้กลิ่นน้ำอบที่ทรงทา ครั้นสวรรคตเสียแล้วก็ไม่ได้กลิ่นน้ำอบนั้นอีก วาสนาของสุนทรภู่ก็สิ้นไปเหมือนกลิ่นน้ำอบนั้นเอง เมื่อหมายความเพียงเท่านี้ กลอนท่อนนั้นก็ดีน้อยลง ไม่ให้ความเพลินสุขุม เพราะความที่กล่าวนั้นเป็นความเปรียบนิดเดียว ความเพลินในวิธีที่กล่าวความนึกออกมาด้วยถ้อยคำอันดูดดื่มกินความไปได้กว้างขวางลึกซึ้งก็หมดไปทันที ความเพลินของข้าพเจ้าที่เคยมีนั้น เปรียบเหมือนเด็กเพลินลูกปี๊บที่เป่าลมเล่นอยู่ดี ๆ มันก็แตกกลายเป็นขี้ริ้วยางไป ขี้ริ้วยางนั้นก็ยังอยู่ จะใช้เชือกผูกเป่าเป็นลูกปี๊บเล็ก ๆ อีกก็ได้ แต่จะทำอย่างไร มันก็ไม่ไม่เหมือนลูกใหญ่ ข้าพเจ้านำกลอนท่อนนั้นมากล่าว ไม่ใช่เพื่อแสดงความหลงซึ่งเกิดแต่ความคิดเลื่อยเจื้อยของเราเอง หมายจะแสดงว่าความเพลินดนตรี แลเพลินวิธีกล่าวความนึกออกมานั้น ถ้ากลอนท่อนนี้ไม่เกิดวิบัติเสีย ก็จะให้ความเพลินชนิดที่ว่านั้น” (จบความจากกลอน แล นักกลอน)” จบพระนิพนธ์ของพระบิดาแล้ว “ท่านจันทร์” ก็ต่อด้วยความเห็นของท่านเองว่าดังต่อไปนี้ (https://i.ibb.co/cx5RTNP/image.jpg) (https://imgbb.com/) “ท่านจันทร์” หม่อมเจ้าจันทร์จิรายุวัฒน์ รัชนี (พ.ณ.ประมวญมารค) “๓๑. วาสนาเราก็สิ้นกลิ่นสุคนธ์” “ ตามฉบับบางฉบับว่า
แต่มีผู้จำกลอนได้ยืนยันว่าวรรคหลังเป็น “วาสนาเราก็สิ้นกลิ่นสุคนธ์” (ไม่มี เหมือน) ซึ่งเสียงเป็นสุนทรภู่มากกว่า และได้ “รสความ” ชนิดลูกปี๊บไม่แตก เพราะกลอนในที่นี้ หมายความว่าสุนทรภู่บวชเป็นพระมีวาสนาผิดกับเมื่อเป็นฆราวาส เป็นวาสนาที่ไร้กลิ่นหอม นิราศภูเขาทองไม่มีฉบับเขียนในหอพระสมุดฯ ที่จะสอบความข้อนี้ได้ จึงไม่ทราบว่าใครเป็นผู้เติมคำว่า “เหมือน” เข้ามา และเมื่อไร (https://i.ibb.co/yFWK7fj/image.jpg) (https://imgbb.com/) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เมื่อหอพระสมุดฯ ได้ต้นฉบับรำพันพิลาปมาใหม่ ๆ ได้คัดสำเนาถวายสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ และสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทอดพระเนตร สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพมีพระดำรัสอย่างไร ไม่มีความจำเป็นที่จะนำมากล่าว เพราะขณะนั้นประทับอยู่ที่ปีนัง ไกลจากหนังสือค้นคว้า ส่วนสมเด็จฯ กรมพระยานริศฯ รับสั่งดังนี้ (สาส์นสมเด็จ) “ในลายพระหัตถ์ตรัสถึงสุนทรภู่ คิดคะเนดูท่านผู้นั้น ทั้งเนื้อทั้งตัวจะมีดีอยู่ที่ฝีปากเท่านั้น ความประพฤติเห็นจะเต็มที เป็นอย่างคุ้มครองตัวเองไม่ได้ จะอยู่ได้ก็แต่อาศัยพึ่งบุญผู้มีบุญ ด้วยคนเกรงบุญของท่านผู้มีบุญ ไม่กล้าทำอะไรแก่สุนทรภู่ได้ ผู้มีบุญพอใจที่จะปกครองไว้ก็เพราะมีฝีปากดีเท่านั้น” การที่สมเด็จฯ ก็ดี เสด็จในกรมฯ ในกลอน แล นักกลอนก็ดี ทรงตีราคาสุนทรภู่ ใจความว่า ทั้งเนื้อทั้งตัว ความดีมีแต่กลอนนั้น เมื่อมาไตร่ตรองในขั้นนี้ เห็นว่าไม่ถูกต้อง ถ้าสุนทรภู่เป็นอย่างที่รับสั่งจริง เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดีหรือจะให้เจ้าฟ้ากลางและเจ้าฟ้าปิ๋วมาเรียนหนังสือด้วย กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพหรือจะประทานอุปการะ และในที่สุดพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะเมื่อดำรงพระยศเป็นเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ในรัชกาลที่ ๓ หรือจะประทานอนุมัติให้ไปอยู่ที่วังเดิมเมื่อสึกแล้ว ทั้งหมดเป็นการตีความจากคำบอกเล่ากันมากกว่า จากหลักฐานในตัวบทอย่างยิ่งจากตัวบทที่ได้มาใหม่” ยังมีคำวิพากษ์วิจารณ์ถึงท่านสุนทรภู่อีกหลายประเด็น วันนี้ยกพระนิพนธ์มาให้อ่านกันยาว ๆ เป็นความรู้ที่ควรรู้ทั้งนั้น พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 28, กุมภาพันธ์, 2563, 10:11:36 PM (https://i.ibb.co/nCy3nyH/3-15.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำพระนิพนธ์ของปราชญ์ทางภาษากวีที่ว่าด้วย “ความเพลิดเพลินในรสกวี” ซึ่งเกี่ยวกับท่านสุนทรภู่ มาให้ทุกท่านได้อ่านกันไปแง่มุมหนึ่งแล้ว วันนี้มาฟังคนนินทาสุนทรภู่กันต่อครับ กลอนข้างบนนี้เกริ่นให้พอรู้กันว่า จะกล่าวถึงสุนทรภู่ที่ท่านถูกนินทาว่าเป็น “อาลักษณ์ขี้เมา” และเพราะความเป็น “คนขี้เมา” นี่แหละทำให้สุนทรภู่ไม่มีความเจริญก้าวหน้าในวงราชการ แม้จะมีวิชาความรู้ดี แต่ก็ไม่สามารถใช้ความรู้นั้นสร้างฐานะความร่ำรวยและยศตำแหน่งให้ตนเองได้ บั้นปลายชีวิตถึงจะมีตำแหน่งเจ้ากรมอาลักษณ์วังหน้า ได้บรรดาศักดิ์เป็นคุณพระที่ “พระสุนทรโวหาร” แต่ท่านก็ไม่มีบ้านอยู่เป็นของตนเอง ต้องอาศัยบ้านพระยามณเฑียรบาล(บัว สโรบล) เป็นเรือนตาย บาปกรรมของน้ำเมาให้ผลแก่สุนทรภู่เช่นนั้น จริงหรือไม่ ผมขอให้อ่านนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” ซึ่งท่านได้แต่งไว้ในหนังสือ “ประวัติคำกลอน สุนทรภู่ (ฉบับปรับปรุง) เป็นคำตอบดังต่อไปนี้..... (https://i.ibb.co/TgQYq6v/36229409-1173921402749927-2302795158686531584-n.jpg) (https://imgbb.com/) “๓๒ โอ้บาปกรรมน้ำนรกเจียวอกเรา” “ตามที่เล่ากันมาว่าสุนทรภู่ติดคุกในรัชกาลที่ ๒ เพราะสุรา ต่อจากนั้นตลอดชีวิตก็มิได้เลิกดื่มเหล้าเลย ในประวัติสุนทรภู่ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเล่าว่า เมื่อสุนทรภู่คิดกลอน ถ้าได้ดื่มเหล้าเข้าไป กลอนคล่องถึงกับสองคนจดไม่ทัน นอกจากนั้นยังได้ยินผู้อื่นเล่าวิธีแต่งกลอนของสุนทรภู่ ดังนี้ ข้าหลวงหรือชาววังอาจไปหาสุนทรภู่ ถือเหล้าไปขวดหนึ่ง บอกสุนทรภู่ว่า “เสด็จให้มาเอาเรื่อง” แล้วสุนทรภู่ดื่มเหล้าพลาง บอกเรื่องพลาง แล้วข้าหลวงก็ได้เรื่องไปถวายทันที ที่เล่านี้ ทั้งก่อนบวชและในขณะบวช แต่ถ้าจะลองหาคำของสุนทรภู่เกี่ยวกับเหล้าจริง ๆ ก็นึกออกเพียงในสุภาษิตสอนหญิง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7167)
ในสี่รายข้างบนนี้ ในสุภาษิตสอนหญิง และพระอภัยมณี (ไม่ได้ยกคำในพระอภัยมณีมาแสดง) ไม่ได้พูดถึงเหล้าอย่างจริงจัง ในนิราศพระแท่นดงรังซึ่งปัจจุบันรับกันว่าสุนทรภู่มิได้แต่ง ก็เหมือนคนไม่เคยกินเหล้า ส่วนในนิราศภูเขาทอง ซึ่งเป็นบทแรก แต่งหลังจากออกบวช สุนทรภู่พูดเหมือนคนที่เคยเห็นโทษเหล้ามาแล้วและได้เลิกไปอย่างเด็ดขาด ถ้าจะเถียงว่า ถึงแม้สุนทรภู่จะได้ศีลขาดทุกวี่ทุกวันก็คงไม่นำมาเขียนในเรื่อง ประดุจว่ามีชู้หรือจะให้ผัวรู้ ก็จนใจ อย่างไรก็ดี เรื่องสุนทรภู่กินเหล้าเป็นเรื่องที่เชื่อกันมานาน กระทั่งมีผู้ตรวจดวงชะตาสุนทรภู่ไว้ ก็เขียนกำกับว่า “สุนทรภู่ อาลักษณ์ขี้เมา” ฉะนั้น ที่จะเปลี่ยนความเชื่อคงต้องกินเวลานานหน่อย สุนทรภู่เป็นอาลักษณ์ในรัชกาลที่ ๒ และขี้เมาจริง ฉะนั้นที่จะเขียนไว้ในดวงว่า “อาลักษณ์ขี้เมา” ก็ถูกต้อง แต่สุนทรภู่เป็นชื่อเรียกกันทีหลัง เมื่อไม่ได้เป็นอาลักษณ์แล้ว ข้าพเจ้ายังไม่พบหลักฐานที่แน่นอน มีใครเรียก “สุนทรภู่” ในรัชกาลที่ ๓ หรือแม้แต่ในรัชกาลที่ ๔ เท่าที่เคยเห็นมีในเพลงยาวเจ้าพระ แต่งในรัชกาลที่ ๓ เรียกว่า “ท่านสุนทร” (ท่านสุนทรแพ้ชัดไม่ทัดคำ) แล “สุนทร” (ว่าสุนทรแพ้ฉันขันพอพอ) ในนิราศพระแท่นว่า “พระสุนทร” (พระคุณใครไม่เท่าคุณพระสุนทร) ฉะนั้น ที่คำกำกับดวงชาตาว่า “สุนทรภู่ อาลักษณ์ขี้เมา” คงจะเป็นคำเขียนทีหลังตามความเข้าใจของผู้เขียน ถ้าจะกลับย้อนดูในอีกแง่หนึ่ง ก็จะเห็นสุนทรภู่เขียนไว้ในนิราศเมืองแกลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6421.0) ซึ่งเป็นนิราศเรื่องแรกว่า
และในรำพันพิลาป ซึ่งเป็นบทสุดท้ายในชีวิตบวช แต่งหลังนิราศเมืองแกลงสามสิบห้าปีว่า
(ทองหยิบฝอยทองดูจะเป็นของโปรดอยู่หน่อย) กลอนทั้งสองรายนี้ประกอบกับคำที่เล่ากันมาว่าเมื่ออยู่วัดเทพธิดาฯ ชอบฉันน้ำเชื่อม ดูสุนทรภู่จะเป็นคน “คอหวาน” อยู่สักหน่อย ผิดวิสัยนักเลงเหล้าถนัด เรื่องนี้ขอปล่อยไว้เพียงเท่านี้พลางก่อน ประเดี๋ยวสุนทรภู่จะขาวเร็วเกินไป” (https://i.ibb.co/v4554r0/1.jpg) (https://imgbb.com/) “ท่านจันทร์” หม่อมเจ้าจันทร์จิรายุวัฒน์ รัชนี (พ.ณ.ประมวญมารค) ความทั้งหมดข้างบนนี้เป็นมุมมองของ “ท่านจันทร์” ท่านดูจะไม่เชื่อว่าสุนทรภู่เป็นคนขี้เมา คำที่ว่า “สุนทรภู่อาลักษณ์ขี้เมา” นั้นเป็นคำที่มีคนเขียนขึ้นภายหลัง เขียนตามความเชื่อในคำบอกเล่าที่พูดกันต่อ ๆ มาโดยไม่มีพยานหลักฐานใดยืนยันเลย นาม “สุนทรภู่” เป็นนามที่เริ่มเรียกกันสมัยใด “ท่านจันทร์” ว่ายังไม่พบหลักฐาน แต่ในสมัย รัชกาลที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ นั้น ไม่ปรากฏนาม “สุนทรภู่” ในเอกสารใด ๆ เลย พบแต่คำว่า “ท่านสุนทร” และ “สุนทร” ในเพลงยาวสามเจ้าพระ กับ “พระสุนทร” ในนิราศพระแท่นสำนวนเณรหนูกลั่น จึงเป็นไปได้ว่า นาม “สุนทรภู่” มีใช้เรียกกันในสมัย ร. ๖ ร. ๗ นี่เอง ก่อนหน้านี้ สมัย ร. ๒ เรียกกันว่า “ขุนสุนทรโวหาร” มาสมัย ร. ๔ เรียกกันว่า “พระสุนทรโวหาร” โดยเป็นที่รู้กันว่า เจ้าของราชทินนามมีชื่อเดิมว่า “ภู่” เท่านั้นเอง เรื่องสุนทรภู่ยังจบไม่ลง พรุ่งนี้มาอ่านกันต่อนะครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 29, กุมภาพันธ์, 2563, 10:27:23 PM (https://i.ibb.co/ypVWWRs/274897-14012014021855.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำคำวิพากย์ของ “ท่านจันทร์” ที่ว่า “สุนทรภู่ อาลักษณ์ขี้เมา” มาให้ทุกท่านได้อ่านกัน โดยท่านจบบทความแบบ “ไม่จบ” ว่า “เรื่องนี้ขอปล่อยไว้เพียงเท่านี้พลางก่อน ประเดี๋ยวสุนทรภู่จะขาวเร็วเกินไป” วันนี้มาอ่านเรื่องสุนทรภู่ในทัศนะของ “ท่านจันทร์” กันต่อไปนะครับ กลอนข้างต้นนั้น “อมความ” ที่จะกล่าวต่อไปนี้ โดย “ท่านจันทร์” นำความจาก “กลอน แล นักกลอน” ของ น.ม.ส. ในหัวข้อ “คุณสมบัติของกวี” มาแสดงดังต่อไปนี้ “เมื่อกล่าวดังนี้แล้ว ก็เห็นได้ว่าความสามารถนิรมิตภาพขึ้นในความนึกนั้น มิใช่คุณสมบัติของกวีโดยเฉพาะ แต่กวีดีต้องมี ไม่มีไม่ได้ เมื่อมีความสามารถเช่นนั้นแล้ว ถ้าเป็นกวีดีก็ยังต้องมีคุณสมบัติอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งคนอื่น ๆ น้อยจำพวกจะมี คือความสามารถทอดน้ำใจลงไปเป็นจริงเป็นจังจนลืมอื่นหมด จะพูดข้อนี้ให้เห็นง่ายต้องเอาโขนละครมาเปรียบ คือ โขนละครตัวดี ถ้าเป็นตัวอะไรก็ลืมตนเองจนกลายเป็นตัวนั่นไปจริง ๆ เหมือนตอนถวายลิง ถ้าทศกัณฐ์ก็มักจะโกรธจริงจนคนดูเห็นได้ว่าไม่ได้แกล้ง โขนตัวลือเคยมีพ่อลูกคู่หนึ่ง พ่อเป็นฤๅษี ลูกเป็นทศกัณฐ์ เมื่อเล่นตอนถวายลิง ทศกัณฐ์โกรธจริง ตีลิง ลิงหลบถูกฤๅษีเข้าจริง ๆ จนเป็นรอยไปทั้งตัว พอเข้าโรงถอดหัวโขนออกแล้ว ผีทศกัณฐ์ออก ลูกตกใจเข้าไปกราบไหว้ขอโทษพ่อ พ่อไม่โกรธ กลับชอบใจว่าลูกเป็นทศกัณฐ์ดี เล่นถูกบท (https://i.ibb.co/Ntt2Jr5/image.jpg) (https://imgbb.com/) วิลเลียม เชกสเปียร์ โขนตัวดีสวมหัวทศกัณฐ์เข้ากลายเป็นทศกัณฐ์ไป เพราะทอดน้ำใจลงไปเป็นจริงเป็นจังตามบทฉันใด กวีย่อมดี ย่อมจะทอดน้ำใจลงไปในกาพย์ที่แต่งฉันนั้น ถ้ากวีรู้สึกจริงจังในเวลาแต่ง ผู้อ่านจะเห็นความจริงจังในเวลาอ่าน ถ้าท่านเคยอ่านหนังสือว่าด้วยเชกสเปียร์ ท่านอาจเคยพบแล้วที่เขาเขียนไว้ว่า เมื่อเชกสเปียร์เขียนบรรยายถึงตัวแฮมเล็ต นายโรงเอกนั้น ตัวเชกสเปียร์กลายเป็นแฮมเล็ตไปเอง หาใช่เพียงแต่บรรยายไม่ มีนักกลอนไทยคนหนึ่ง กล่าวให้คนอื่นฟังว่า เมื่อกำลังแต่งกลอนเรื่องหนึ่งอยู่นั้น ในเวลาที่เขียนว่าด้วยนางเอก ได้เกิดเสน่หานางนั้นเหมือนรักผู้หญิงมีตัวมีตน เมื่อว่าถึงตอนที่นางเอกได้ทุกข์ก็สงสารจริง ๆ จนเกิดเศร้า ภายหลังรู้สึกตัวก็กลับเห็นขัน แต่พอใจกลอนของตนในตอนนั้น ๆ ยิ่งนัก ที่เรียกว่าความสามารถทอดใจลงไปเป็นจริงเป็นจังนั้น หมายความดังที่ยกตัวอย่างมานี้ การทอดใจลงไปนั้นเป็นไปเอง ไม่ได้แกล้ง ถ้าจะว่าก็เหมือนผีเข้าสิง แต่ถ้าแต่งเรื่องซึ่งไม่พอใจ ไม่มีปีติที่จะแต่ง ผีไม่สิง ก็ทอดใจลงไปไม่ได้ เหตุดังนี้จึงมีคำฝรั่งกล่าวว่า กวีจะแต่งกาพย์ เหมือนผู้ทำของขายทำสินค้าซึ่งมีผู้สั่งซื้อนั้นไม่ได้ (๒๔๗๓: ๔๒-๔๔) (จบความจาก กลอน แล นักกลอน) (https://i.ibb.co/yqWHNMR/2.jpg) (https://imgbb.com/) แล้ว “ท่านจันทร์” ก็วิพากย์เรื่องสุนทรภู่ต่อไปในหัวข้อว่า “๓๔ ไม่มีแผ่นพสุธาจะอาศัย” “ตามที่ได้หยิบข้อต่าง ๆ จากนิราศภูเขาทอง และ เพลงยาวถวายโอวาท มาจาระไนเป็นข้อ ๆ ดูจะเป็นการทำให้เข้าใจกลอนของสุนทรภู่ยากขึ้น ฉะนั้น จะลองสรุปเสียที ก่อนอื่นข้าพเจ้าขอซ้ำว่า ไม่มีความจำเป็นที่จะถือว่าสุนทรภู่เป็นกวีด้านเดียว ควรถือว่าเป็นศิลปินมากกว่า และที่สุนทรภู่แต่ง ๒ เรื่องนี้ก็เพื่อ “กล่อมอารมณ์” ผู้อ่าน ไม่ใช่เพื่อเล่าประวัติตัวเองเป็นสำคัญ เมื่อสุนทรภู่หนีราชภัยออกบวชในปีสวรรคต และได้หลบไปอยู่เพชรบุรี เรื่องก็คงเป็นเรื่องที่โจษจันกันมาก ครั้นเมื่อหายหน้าไป ๓ ปี แ ล้วกลับมาอยู่ที่วัดราชบูรณะในปลายปี พ.ศ. ๒๓๗๐ เมื่อข่าวการกลับของสุนทรภู่แพร่สะพัดออกไป พวกนักเลงเพลงยาวทั้งหญิงชายก็คงจะมั่วสุมเยี่ยมเยียนท่านอาจารย์เจี๊ยวจ๊าวกันพอดู เป็นเหตุให้เกิดข้อครหาบ้าง อันจะมีมูลหรือไม่ไม่สำคัญ (จะยกหยิบธิบดีเป็นที่ตั้ง ก็ใช้ถังแทนสัดเห็นขัดขวาง) (https://i.ibb.co/YPTQQqq/DSC2527.jpg) (https://imgbb.com/) พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๓) นอกจากนั้นยังมีเรื่องสันนิษฐานต่าง ๆ นานา ว่าพระเจ้าอยู่หัวจะทำอย่างไร ฯลฯ มีผู้ถามสุนทรภู่ ใจความ ไฉนจึงกลับมากรุงเทพฯ อีก ก็ไหนว่าจะไม่เหยียบแผ่นดินของท่าน สุนทรภู่ก็แก้ว่า ที่บวชอยู่นี้อยู่ธรณีสงฆ์ต่างหาก (และได้ยินเล่าว่าที่ไปเรือก็ถือว่าไม่ใช่แผ่นดินของท่าน เป็นของแม่คงคา ในที่สุดเมื่อสึกแล้ว สุนทรภู่ก็ยอมรับสารภาพว่า แพ้ท่าน ! ได้ยินเล่ามาอย่างนี้เท็จจริงเพียงไหนไม่ทราบ) เรื่องชาตาของสุนทรภู่ก็อยู่ในตาชั่งเช่นนี้ จนกระทั่งถึงออกพรรษา เสด็จพระราชดำเนินไปทอดกฐินที่วัดราชบูรณะ ไม่แสดงอาการกริ้วโกรธประการใด (อาจจะทักพระภู่เพราะเคยรู้จักกันมาแต่ก่อนก็ได้) เป็นอันว่า ความกลัวหรือสันนิษฐานต่าง ๆ เป็นเรื่องโคมลอยทั้งเพ (https://i.ibb.co/fqywtbG/1-6.jpg) (https://imgbb.com/) ระหว่างนั้น สุนทรภู่ได้ตั้งใจไว้เดิมว่า ออกพรรษาแล้วจะไปเที่ยวหัวเมือง เมื่อกลับมาแล้วแต่งนิราศภูเขาทอง ก็สวมรอยอารมณ์ความเชื่อของคนต่าง ๆ โดยครวญคร่ำถึงพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย และแต่งไปในทำนอง “ไม่มีแผ่นพสุธาจะอาศัย” การไปกรุงเก่าของสุนทรภู่คราวนี้ ดูจะไปเที่ยวมากกว่าประโยชน์อื่น เมื่อผ่านจวนข้าหลวงในเวลาจวนค่ำ และจะต้องเลยไปจอดค้างคืนที่หน้าวัดพระเมรุ (อาจตั้งใจแวะขาล่องก็ได้) ก็ครวญเสียว่า
วันรุ่งขึ้น เมื่อไปนมัสการภูเขาทองได้พระบรมธาตุองค์หนึ่ง ครั้นเมื่อพระธาตุหนีก็เกิดโมโหเร่งกลับกรุงเทพฯ ทันที บทครวญของสุนทรภู่เรื่องนี้แปลกกว่านิราศธรรมดาที่ครวญถึงหญิง ผู้คนที่ยังรำลึกถึงพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ยังคงมีอยู่มากในสมัยนั้น จึงเป็นที่จับใจโจษกันแซ่ สุนทรภู่จึงพูดได้เต็มปากในบทต่อไปว่า
ครั้นเมื่อสุนทรภู่กลับมาอยู่วัดเลียบได้ ๖ เดือน เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดีทรงได้ให้เจ้าฟ้ากลาง และเจ้าฟ้าปิ๋วไปทรงเรียนหนังสือเหมือนอย่างเจ้าฟ้าอาภรณ์ในแผ่นดินก่อน เมื่อในวันนั้นวันอังคารพะยานอยู่ ปีฉลูเอกศกแรมหกค่ำ (พ.ศ.๒๓๗๒) แต่เมื่อสุนทรภู่ถวายอักษรไปได้ ๓-๔ เดือน ก็คิดจะเดินทางไปหัวเมืองอีก คราวนี้จะไปนานหน่อย (เข้าใจว่าเกี่ยวกับเรื่องเล่นแร่ธาตุ หรือลายแทง) สุนทรภู่จึงแต่งเพลงยาวถวายโอวาทในระหว่างพรรษาเป็นการออกตัวหน่อย เพราะได้ถวายพระอักษรเวลาเพียงไม่กี่เดือน ที่ข้าพเจ้าอธิบายเช่นนี้ เพราะเจ้าฟ้ากลางพระชนมายุเพียง ๑๑ ขวบ เจ้าฟ้าปิ๋ว ๗ ขวบ ดูจะยังไม่ถึงวัยที่จะซึมทราบในอรรถรสแห่งกลอนอย่างเที่ยงแท้ จึงเชื่อว่าสุนทรภู่แต่งเพื่อ “กล่อมอารมณ์” ผู้ใหญ่ชาววังมากกว่า สุนทรภู่ไปหัวเมืองคราวนี้ ถ้าไปค้างพรรษาก็เข้าใจว่าจะเป็นเพียงพรรษาเดียว (พ.ศ. ๒๓๗๓) แล้วกลับมากรุงเทพฯ (https://i.ibb.co/4sn7CsZ/news-img-94931-1.jpg) (https://imgbb.com/) ชาร์ลี แชปลิน ที่ข้าพเจ้าตีความสุนทรภู่ดังนี้ ท่านผู้อ่านพึงพิจารณาศิลปิน เช่นชาลี แชปลิน ท่านผู้นี้เป็นดาราหนังรุ่นเก่า เล่นเรื่องทีไร คนดูเต็มโรง เป็นเศรษฐีมหาเศรษฐี แต่บทที่เล่นเป็นบทคนขอทาน ฉะนั้นเราจะเชื่อที่ ชาลี แชปลิน แสดง หรือเชื่อข้อเท็จจริงจากรายได้ของศิลปินผู้นี้ฉันใด ชาลี แชปลิน ฉันนั้นสุนทรภู่ หากท่านยังสงสัยข้อนี้ ท่านจงพิจารณาว่า เมื่อสุนทรภู่ไปภูเขาทองนั้น มีลูกศิษย์ไปด้วยกี่คน การไปหัวเมืองแต่ละครั้งไปอย่างคนอนาถา หรือไปอย่างหรู มีลูกศิษย์ลูกหาเต็มเรือ แล้วจะไปอดอยากกันทั้งหมดหรือ หรือสุนทรภู่ คือ ชาลี ภู่ ?” * แล้วย่อหน้าสุดท้ายของ “ท่านจันทร์” ก็ได้ฮา.... ยาวเลยครับ ผมเองก็สงสัยประเด็นนี้มานานแล้ว เรื่องนี้ยังจบไม่ลง พรุ่งนี้มาอ่านกันต่ออีกนะครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 01, มีนาคม, 2563, 10:16:04 PM (https://i.ibb.co/2FhBppB/834811363681442.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำความคิดเห็นของ “ท่านจันทร์” ที่วิพากย์สุนทรภู่ว่าเป็นศิลปิน เปรียบได้ด้วย ชาลี แชปลิน ให้ได้ฮากันไปแล้ว วันนี้มาดูเรื่องสุนทรภู่ในทัศนะของ “ท่านจันทร์” กันต่อนะครับ “ท่านจันทร์” ทรงยกเรื่องที่สุนทรภู่มิได้อัตคัดชัดสนจนยากดังที่เราเข้าใจกัน หากแต่ท่านเป็น “กฎุมพี” คนหนึ่ง มีภรรยา มีลูก หลายคน และยังมีลูกเลี้ยงอีกหลายคน ลูกศิษย์ คนรับใช้ก็มีไม่น้อย ดังความที่จะขอยกมาจากหนังสือ “ประวัติคำกลอนสุนทรภู่ ฉบับปรับปรุง” ที่ท่านเรียบเรียงไว้ดังต่อไปนี้ (https://i.ibb.co/xh5CW0h/images-18.jpg) (https://imgbb.com/) “ท่านผู้อ่านสังเกตหรือเปล่าว่า เมื่อไปเมืองเพชรฯ นั้น มีลูกและศิษย์ติดสอยห้อยเรือไปด้วยกี่มากน้อย ถ้ายังไม่ได้สังเกตก็ไม่เป็นไร สังเกตในเรื่องต่อ ๆ ไปก็ได้ ลูกคนโตที่ชื่อพัดไปด้วย ทั้งเมื่อไปไหว้พระภูเขาทองแลเพชรบุรี เข้าใจว่าเมื่อบวชใหม่ ๆ ไปหัวเมืองครั้งแรกเป็นเวลาสามปีก่อนมาอยู่วัดราชบูรณะ เมื่อต้น พ.ศ. ๒๓๗๑ ก็ดูเหมือนได้ไปด้วย ไป ”ถูกปอบมันลอบใช้” ส่วนลูกอีกคนหนึ่งที่ชื่อตาบ คงอยู่กับแม่จนแม่ที่ชื่อนิ่มตาย จึงได้มาอยู่กับบิดา แลได้ไปวัดเจ้าฟ้าด้วย ในนิราศเรื่องนี้หนูพัดบวชเป็นสามเณร ในจำพวกหนูอื่น ๆ ที่ไปเพชรบุรี มีหนูนิลแลหนูน้อย (กับหนูนิลหนูพัดเข้ามัสการ....ให้หนูน้อยคอยนับในนาวา) ส่วนที่ไปวัดเจ้าฟ้ามีหนูกลั่น (ทั้งหนูกลั่นจันทร์มากบุนนากน้อย) หนูกลั่นผู้นี้เป็นลูกเลี้ยง ดังมีบอกไว้ใน โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) ว่า “กลั่นชุบอุปถัมภ์ล้วน ลูกเลี้ยง เที่ยงธรรมฯ” (ชุบ เป็นลูกเลี้ยงอีกคนหนึ่ง ไม่ใช่คำสัมผัส) นอกจากที่ออกชื่อมาแล้ว ยังมีนายมา นายแก้ว คนแจวเรือ น้องนายแก้วชื่อนายช่อง, เจ๊กกลิ่น, นายรอดคนแจวเรืออีกคนหนึ่ง ฯลฯ ทั้งนี้พอจะเห็นได้ว่าครอบครัวของสุนทรภู่ใหญ่โตมาก ฉะนั้น ที่ว่าสุนทรภู่ตกทุกข์ได้ยากอับจนถึงกับอด เป็นเรื่องที่ยังเชื่อไม่ได้ เพราะถ้าเป็นเช่นนั้นจริง ไปไหนมิต้องพากันไปอดทีละครึ่งโหลหรือ
ที่นิราศวัดเจ้าฟ้าขึ้นต้นดังนี้ เป็นเรื่องให้สันนิษฐานได้หลายอย่าง สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่า เมื่อพระองค์เจ้าลักขณานุคุณทรงพระผนวช ในพ.ศ.๒๓๗๕ ได้เสด็จไปประทับที่วัดพระเชตุพนฯ แลได้ชวนสุนทรภู่ไปอยู่ด้วย ในเวลานั้นลูกที่ชื่อพัดกำลังบวชเป็นสามเณร สุนทรภู่จึงแกล้งแต่งเป็นสำนวนเณรหนูพัด (https://i.ibb.co/JxKz6n0/image.jpg) (https://imgbb.com/) ฉันท์ ขำวิไล คุณฉันท์ถือตามพระนิพนธ์เป็นส่วนใหญ่ ผิดกันแต่ พ.ศ. คุณฉันท์ว่ามิได้ไปใน พ.ศ. ๒๓๗๕ แต่ไปสองปีต่อมา คือ พ.ศ. ๒๓๗๗ เหตุที่ว่าเช่นนั้นเพราะหนูตาบไปด้วย แลในบทว่าหนูตาบเป็นกำพร้า (เหมือนอกน้องตาบน้อยกลอยฤทัย มาตามติดบิดากำพร้าแม่) ส่วนในเรื่องนิราศพระประธม คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6883.0) แต่งในพ.ศ. ๒๓๘๕ บอกว่าเมืยที่ชื่อนิ่มได้ตายไปแล้วเก้าปี....... ลูกของนิ่มคือตาบอย่างไม่ต้องสงสัย เพราะพัดไม่ได้ไปไหว้พระประธมด้วย ฉะนั้นที่คุณฉันท์จะจับนิราศวัดเจ้าฟ้ามาชนกับนิราศพระประธม บวกลบคูณหารศักราชว่า นิราศวัดเจ้าฟ้าแต่งใน พ.ศ. ๒๓๗๗ ก็เป็นหลักฐานที่ดี ครั้นแล้วคุณฉันท์ผิด สมเด็จฯ ถูก ทั้งนี้จะเป็นเพราะสุนทรภู่หรือคุณฉันท์คนใดคนหนึ่งนับนิ้วไม่ถ้วนหรืออย่างไรก็ตาม แต่หนูตาบได้มาอยู่กับบิดาแล้วแต่ พ.ศ. ๒๓๗๖ ดังจะเห็นได้ต่อไป ในตอนพระองค์เจ้าลักขณานุคุณที่เขียนไว้ก่อนแล้ว ข้าพเจ้าได้กล่าวว่ายังไม่เคยพบหลักฐานหรือจดหมายเหตุว่าพระองค์เจ้าลักขณานุคุณได้ทรงผนวชที่ไหนแลเมื่อไร ที่จะสันนิษฐานว่าได้ทรงพระผนวชเมื่อพระชันษาครบก็ควร แลที่ว่าเมื่อผนวชแล้ว (ที่วัดพระแก้ว) จะได้เสด็จไปประทับที่วัดพระเชตุพนฯ ก็ควรเช่นกัน เพราะสมเด็จฯ กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ประทับอยู่ที่วัดนั้น (ขณะนั้นดำรงพระยศเป็นกรมหมื่นนุชิตชิโนรส) แต่ที่ว่าสุนทรภู๋ได้ตามเสด็จไปอยู่วัดโพธิ์ด้วยนั้นเหตุผลมีน้อยเต็มที นอกจากนิราศวัดเจ้าฟ้าจะว่า “กำจัดจรจากนิเวศน์เชตุพนฯ” ในเรื่องพระองค์เจ้าลักขณานุคุณกับสุนทรภู่ ข้าพเจ้านึกว่าจนกว่าจะพบบทสรรเสริญที่ว่าสุนทรภู่แต่งถวาย ยิ่งพูดน้อยยิ่งเป็นกำไร ฉะนั้น ในชั้นนี้ ข้าพเจ้าขอถือความตามรำพันพิลาปที่ออกชื่อเพียงสองวัดในกรุงเทพฯ ที่สุนทรภู่เคยอยู่ คือวัดราชบุรณะ กับวัดเทพธิดาฯ สันนิษฐานว่าสุนทรภู่ไม่เคยไปอยู่วัดโพธิ์เลย และเมื่อสุนทรภู่ไปวัดเจ้าฟ้า วัดเทพธิดาฯ ยังไม่สร้าง ฉะนั้น ข้าพเจ้าว่าสุนทรภู่อยู่วัดเลียบตลอดเวลาจนย้ายไปอยู่วัดเทพธิดาฯ ในพ.ศ. ๒๓๘๒ จริงอยู่ สุนทรภู่อาจได้ไปค้างที่โน่นที่นี่พรรษาสองพรรษา แต่เมื่อกลับกรุงเทพฯ ก็กลับมา “รัง” ที่วัดราชบูรณะ (https://i.ibb.co/6chpLbd/image.jpg) (https://imgbb.com/) ริมแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณท่าเตียนวัดโพธิ์ แต่ทำไมในนิราศวัดเจ้าฟ้าจึงว่า “กำจัดจรจากนิเวศน์เชตุพนฯ” นั้น สันนิษฐานว่า ถ้าพระองค์เจ้าลักขณานุคุณได้ทรงผนวช แต่สุนทรภู่มิได้ไปอยู่ที่วัดโพธิ์ด้วย ก็อาจให้ลูกบวชเป็นสามเณรไปเป็นมหาดเล็ก หรือมิฉะนั้น ก็สันนิษฐานว่า ท่าวัดโพธิ์เป็นท่าเรือที่สำคัญ นิราศพระแท่นดงรังก็ตั้งต้นที่นั่น (ลงนาวาหน้าวัดพระเชตุพน) นิราศถลางของนายมีก็ตั้งต้นที่นั่น (ก็ล่องไปในท่าหน้าวัดโพธิ์) ใครจะไปลงเรือที่ท่าวัดโพธิ์ไม่จำเป็นต้องบวชอยู่ที่วัดนั้น แม้แต่ทุกวันนี้ ใครจะไปอยุธยาก็ไปลงเรือที่ท่าเตียนโดยไม่ต้องไปบวชอยู่ที่วัดโพธิ์เสียก่อน จะไปเชียงใหม่ขึ้นรถไฟที่หัวลำโพง ก็มิได้หมายความว่าบวชอยู่ที่วัดสถานี หรือไปเมืองนอกขึ้นเรือบินที่ดอนเมือง ก็มิได้หมายความว่าบวชอยู่ที่วัดท่าอากาศยาน ตรงกันข้าม ใครที่บวชอยู่ที่วัดหัวลำโพง ถ้าจะไปเมืองนอกก็จะต้องไปขึ้นเรือบินที่ดอนเมือง เช่นนี้เป็นของธรรมดาในการเดินทางไปเมืองนอกเมืองนา นอกจากวัดโพธิ์ที่เป็นท่าเรือสำคัญ ยังมีมหานาคอีกแห่งหนึ่ง ที่เป็นท่าเรือสำคัญสมัยนั้นด้วย.” * หยุดพักไว้ตรงนี้ก่อน พรุ่งนี้ค่อยมาอ่านกันต่อไปใหม่ครับ. <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45393#msg45393) ต่อไป >>> (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45696#msg45696) .
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 02, มีนาคม, 2563, 10:11:50 PM (https://i.ibb.co/tb1Fqvg/20190626070247-4863974787.jpg) (https://imgbb.com/) <<< ก่อนหน้า (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=12133.msg45534#msg45534) .
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำทัศนะ “ท่านจันทร์” ที่ท่านเห็นว่าสุนทรภู่มิใช่คนขัดสนจนยาก หากแต่มีฐานะอยู่ใน “ชนชั้นกลาง” ไปไหนมาไหนมีคนแห่ห้อม ล้อมหน้าหลัง ไม่เดียวดายดังความที่ท่านแต่งไว้ในกลอนต่าง ๆ วันนี้มาดูในอีกแง่มุมหนึ่งของสุนทรภู่ในทัศนะของ “ท่านจันทร์” ครับ กลอนข้างบนนี้ เกริ่นให้ทราบว่าสุนทรภู่ในขณะบวชเป็นพระภิกษุนั้น ท่านเป็นพระประเภทไหนในทัศนะของ “ท่านจันทร์” ซึ่งท่านได้นิพนธ์ไว้ในหัวข้อว่า “๔๒ พระภู่” ดังต่อไปนี้ “ เมื่อเราอ่านนิราศเณรกลั่น เรารู้จักแลเห็นภาพเณรหนูกลั่น แต่ในที่สุด เณรหนูกลั่นยังเป็นแต่เงาฉายของสุนทรภู่ สิ่งต่าง ๆ ในประวัติสุนทรภู่ที่เราอาจสงสัยในบทอื่น ๆ มาแต่ก่อน มากระจ่างแจ้งในนิราศนี้ เป็นต้นในนิราศวัดเจ้าฟ้า เมื่อเรือไปจอดค้างคืนที่วัดมอญเชิงรากว่า (https://i.ibb.co/Jq0pSVZ/pj5z546im-LPO6-HWi-GA2-0.jpg) (https://imgbb.com/)
(https://i.ibb.co/26MtSJn/17-1445432441.jpg) (https://imgbb.com/)
เมื่อข้าพเจ้าอ่านกลอนนี้ครั้งแรก ก็ให้สงสัยประวัติสุนทรภู่ในตอนบวช เท่าที่เชื่อกันมาว่าจะคลาดเคลื่อนขนาดผิดหมดก็แทบจะว่าได้ เพราะที่ขึ้นไปทำกิจจงกรมในป่าช้าเวลากลางดึกเช่นนี้ จะเป็นพระขี้เมา หรือผู้ที่อาศัยผ้าเหลืองหากินไม่ได้ จะต้องเป็นพระที่เคร่ง เห็นทุกข์แล้วอยากหาทางที่จะพ้นทุกข์โดยปฏิบัติ แต่ในเรื่อง “พระภู่” ในเมื่อมีหลักฐานแต่เพียงในนิราศวัดเจ้าฟ้าแห่งเดียว ข้าพเจ้าก็ได้แต่หุบปากไว้ก่อน ทั้ง ๆ ที่ปากคันอะโข ครั้นเมื่อมาพบความเดียวกันในนิราศเณรกลั่น ผิดกันเพียงเณรหนูพัดกลัวผี เณรหนูกลั่นกลัวเสือ ก็เป็นโอกาสที่จะพ่นให้หายคันได้ ความในนิราศเณรกลั่นต่อไปนี้อยู่ในตอนจอดค้างคืนที่วัดร้างบางพัง (https://i.ibb.co/k8bHq0H/tigre-blanco.jpg) (https://imgbb.com/)
นอกจากการบำเพ็ญกิริยาตามประสาที่เรามักเรียกกันอย่างสนุก ๆ ทุกวันนี้ว่า ยุบหนอ พองหนอ แล้ว พระภู่ยังได้แสดงอาการเป็นพระที่แท้อีก เช่น บิณฑบาตไข่เต่าจากชาวบ้าน เพื่อฝังให้สัตว์ที่ปฏิสนธิได้เกิด ฯลฯ แลเมื่อฉันอาหารที่ชาวป่าเขามาถวายอย่างหน้าตาเฉย ตัวอย่างที่นำมาลงเหล่านี้ ไม่ใช่คำของสุนทรภู่เอง ฉะนั้นจะควรเชื่อได้หรือไม่ว่า “พระภู่” เป็นคนละคนกับ “ชาลี ภู่” ผู้เป็นศิลปิน (https://i.ibb.co/S6zRfyW/image.jpg) (https://imgbb.com/) วัดหมู (วัดอัปสรสวรรค์) เขตภาษีเจริญ กรุงเทพฯ ส่วนหนูกลั่นที่มาเป็นลูกเลี้ยงสุนทรภู่นั้น เป็นผู้มีตระกูล มีปู่เป็นพระยาสุนทรเสนา มีป้าซึ่งว่าเป็นผู้สร้างวัดหมู (วัดอัปสรสวรรค์) ตามประวัติวัดหมูว่า เจ้าจอมน้อยในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นผู้ปฏิสังขรณ์วัดโบราณที่ร้างไป เจ้าจอมน้อยผู้นี้เป็นบุตรีเจ้าพระยาพลเทพ (ฉิม) มีฉายาเพื่อให้ผิดกับเจ้าจอมน้อยอีกสองคนว่า เจ้าจอมน้อยสุหรานากง เจ้าจอมน้อยผู้นี้เห็นจะไม่ใช่ป้าตัวของเณรกลั่น เพราะได้ออกชื่อปู่ไว้ว่าเป็นพระยาสุนทรเสนา เห็นจะพอสันนิษฐานได้โดยไม่พยายามเปิดหนังสือค้นว่า พระยาสุนทรเสนาเป็นน้องหรือเกี่ยวดองกับเจ้าพระยาพลเทพ (ฉิม) ข้าพเจ้าไม่อยากไล่เรื่องญาติโกโหติกาของหนูกลั่นไปกว่านี้ เอาความสั้น ๆ ว่า สุนทรภู่คงจะเป็นผู้ที่ใกล้ชิดนับหน้าถือตาของพวกขุนนางแลชาววัง มิใช่เป็นพระขี้เมาอย่างที่เชื่อกันมาแต่ก่อน มิฉะนั้นเด็กมีฐานะขนาดเณรกลั่นคงจะไม่ได้มาเป็นลูกเลี้ยง ความข้อนี้มีพยานหลักฐานยืนยันที่ว่า สุนทรภู่มีลูกศิษย์เป็นเจ้าฟ้าถึงสามพระองค์ (เจ้าฟ้าอาภรณ์ เจ้าฟ้ากลาง เจ้าฟ้าปิ๋ว) มีเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ แลต่อไป กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ แลพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงอุปการะเป็นระยะ ๆ ฉะนั้นข้าพเจ้าจึงว่าไว้ตั้งแต่ต้นว่า สุนทรภู่จะไปตกทุกข์ได้ยากที่ไหนกัน ที่จะพาลูกและลูกศิษย์ในครอบครัวอันใหญ่โตไปอดข้าวกันหมดนั้น ย่อมเป็นไปไม่ได้ เจ้านายผู้อุปการะแก่สุนทรภู่ล้วนแต่เป็นเจ้าใหญ่นายโตทั้งสิ้น ท่านคงไม่ได้ทอดทิ้งอย่างที่เข้าใจกันมาแต่ก่อนในศตวรรษเก่าของสุนทรภู่” * ทัศนะของ “ท่านจันทร์” ที่คัดลอกมาให้อ่านนี้ พอจะฟอกตัวของท่านสุนทรภู่ให้ขาวสะอาดขึ้นได้แล้วหรือยัง ถ้ายัง พรุ่งนี้มาตามอ่านกันต่อก็แล้วกัน อ้อ... วัดมอญเชิงรากที่ผีหลอกศิษย์จนพระภู่ขึ้นจากเรือเข้าป่าช้าปราบผีนั้น ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นวัดมะขาม แหล่งท่องเที่ยวสำคัญของเมืองปทุมธานีไปแล้วนะครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 03, มีนาคม, 2563, 10:34:34 PM (https://i.ibb.co/cX6RFKb/4-1024x680.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำทัศนะของ “ท่านจันทร์” ที่มองสุนทรภู่เห็นว่า ท่านเป็นพระภิกษุที่เคร่งครัดในพระธรรมวินัย มิใช่พระขี้เมาตามที่เข้าใจกันมาแต่ก่อน วันนี้มาดูทัศนะของ “ท่านจันทร์” ที่มีต่อสุนทรภู่ต่อไปครับ กลอนข้างบนนี้เกริ่นให้ทราบกันไว้ว่า พระภิกษุภู่เป็นพระมีที่อยู่เป็นหลักแหล่งแน่นอน คือ วัดเลียบ (ราชบูรณะ) มาแต่เดิม จนย้ายสำนักจากวัดเลียบไปอยู่วัดเทพธิดารามฯ ซึ่งสร้างเสร็จในปีนั้น ออกจากวัดนี้แล้วลาสิกขาไปอยู่บ้านพระยามณเฑียรบาล (บัว สโรบล) ในพระราชวังเดิมจนสิ้นชีวิต “ท่านจันทร์” ได้วิเคราะห์วิถีชีวิตสุนทรภู่ในปี พ.ศ. ๒๓๗๙ ไว้ดังต่อไปนี้ “ที่จะว่า โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) แต่งใน พ.ศ. ๒๓๘๔ เพราะในรำพันพิลาปว่า “ปลายปีฉลูมีธุระ” ไม่เป็นเหตุ แลที่จะว่าแต่งจากวัดเทพธิดาฯ เพราะออกเดินทางจากมหานาคก็ไม่เป็นเหตุ เพราะจะต้องแจวเรือถอยหลัง ระยะทางเดินในเรื่องนั้น ผ่านวัดสระเกศ เชิงเลน คลองโอ่งอ่าง ออกแม่น้ำที่วัดเลียบ แล้วเข้าคลองบางกอกน้อย ระยะทางนี้เหมือนกับในนิราศเณรกลั่น (แต่ง พ.ศ.๒๓๗๖ ก่อนสร้างวัดเทพธิดาฯ) ผิดกันแต่ที่นิราศเณรกลั่น เข้าคลองบางกอกใหญ่แลไม่ได้ออกชื่อวัดสระเกศ ที่ทั้งสองเรื่องไม่พูดถึงวัดเทพธิดาฯ เลย ชวนให้คิดว่า โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) แต่ง พ.ศ.๒๓๗๙ ที่พูดนี้พูดด้วยความรู้สึก มิใช่เพราะสันนิษฐานหรือเดา เท่าที่สังเกตมา จะเป็นด้วยเหตุผลกลใดไม่ทราบ ความรู้สึกของข้าพเจ้าในเรื่องวรรณคดีไม่ค่อยผิด ในเรื่องปีแต่งโคลงนิราศสุพรรณ ข้าพเจ้าอาจผิดสักปีหนึ่งข้างหน้าหรือข้างหลัง แต่รู้สึกว่าไม่ได้แต่งในปี พ.ศ.๒๓๘๔ จากวัดเทพธิดาฯ อย่างแน่นอน (https://i.ibb.co/3M19sgg/q0.jpg) (https://imgbb.com/) ถ้าจะเชื่อว่าโคลงนิราศสุพรรณ แต่ง พ.ศ. ๒๓๗๙ แล้วยึดปีนี้เป็นหลัก แยกระยะเวลาที่สุนทรภู่บวช ออกเป็นงวด ๆ งวดละ ๓ ปี ประวัติสุนทรภู่ก็จะลงรอยกว่าเก่าเป็นกอง ในตอนนี้ลองทวนความสักหน่อย เพราะเท่าที่แล้วมาดูจะได้ขัดคอท่านเกจิอาจารย์ มากกว่าพูดจาระไนที่เป็นเรื่องเป็นราว การล้มของเก่านั้นง่าย แต่การตั้งของใหม่ขึ้นมาแทนยาก พ.ศ. ๒๓๖๗ สุนทรภู่ออกบวชแล้วไปอยู่หัวเมือง ลูกไปด้วยคนหนึ่ง อายุประมาณ ๗-๘ ขวบ พ.ศ. ๒๓๖๘-๖๙-๗๐ จำพรรษาหัวเมือง ๓ พรรษา (ที่ไหนบ้างไม่ทราบ) ในรำพันพิลาปว่า
นอกจากเพชรบุรี ราชบุรี กาญจนบุรี แลสุพรรณบุรี สุนทรภู่ยังได้ไปถึงพิษณุโลก (คิดถึงคราวเจ้านิพพานสงสารโศก ไปพิศศรีโลกลายแทงแสวงหา) แล้วจึงลงมากรุงเทพฯ อยู่ที่วัดเลียบ (มาอยู่วิหารวัดเลียบยิ่งเยียบเย็น) (https://i.ibb.co/9Wj2dg7/da.jpg) (https://imgbb.com/) ในระยะ ๓ ปีแรกที่บวช สุนทรภู่สนุกสนานอยู่กับการเล่นแร่แปรธาตุ แสวงหาลายแทง ยาอายุวัฒนะ ฯลฯ เป็นระยะเวลาที่ชีวิตโลดโผนผจญภัยนานาชนิด แลถึงแม้ในเรื่องจะครวญคร่ำน้ำตากระเด็น เราก็ได้แต่ถามว่า ถ้าเดือดร้อนแล้ว ไปทำไม ไปเพราะใจสมัครใช่ไหม พ.ศ. ๒๓๗๑ แต่งนิราศภูเขาทอง พ.ศ. ๒๓๗๒ แต่งเพลงยาวถวายโอวาท เพื่อทูลลาเจ้าฟ้าน้อยลูกศิษย์ เพื่อ “จะนิราศแรมไปไพรพฤกษา ต่อถึงพระวษาอื่นจะคืนมา” พ.ศ. ๒๓๗๓ ไม่ทราบว่าจำพรรษาที่ไหน พ.ศ. ๒๓๗๔ แต่งนิราศเมืองเพชร พ.ศ. ๒๓๗๕ แต่งนิราศวัดเจ้าฟ้า พ.ศ. ๒๓๗๖ แต่งนิราศเณรหนูกลั่น ในระหว่าง ๖ ปี ตั้งแต่แรกบวชจนกลับมาอยู่ที่วัดเลียบ สุนทรภู่ยังไม่ได้เริ่มจับเรื่องพระอภัยมณีที่ค้างมาตั้งแต่รัชกาลที่ ๒ เลย ยังคงสนุกอยู่กับการแสวงหาลายแทงนั้นอยู่ ต่ออีก ๓ ปี (พ.ศ.๒๓๗-๗๘๗๙) ข้าพเจ้าก็นึกว่ายังไม่ได้เริ่ม เข้าใจว่าลงมือเมื่อกลับจากสุพรรณแล้ว ระหว่างนั้น วัดเทพธิดาฯ เริ่มสร้างใน พ.ศ. ๒๓๗๙ ผูกพัทธสีมาใน พ.ศ. ๒๓๘๒ สุนทรภู่ย้ายไปอยู่วัดเทพธิดาฯ จากวัดเลียบโดยตรง ในรำพันพิลาปว่า
อนึ่ง พระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. ๒๓๗๘ ก่อนสุนทรภู่ไปสุพรรณ ฉะนั้นที่ว่ากันมาแต่ก่อนว่า แต่งเรื่องพระอภัยมณีถวายพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ จึงเป็นเรื่องที่อยู่ในกฎเกณฑ์โคมลอย ไม่มีหลักฐานยืนยันคำบอกเล่าเลย” (https://i.ibb.co/cX4ksw1/U12328766364036121728279602.jpg) (https://imgbb.com/) * สรุปว่าสุนทรภู่แต่งนิราศต่าง ๆ ตั้งแต่ภูเขาทองถึงโคลงนิราศสุพรรณนั้น ในขณะอยู่วัดเลียบทั้งนั้น พรุ่งนี้มาอ่านที่ท่านพูดถึง โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) ครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 05, มีนาคม, 2563, 12:39:12 AM (https://i.ibb.co/PxG5nPG/Nqpe-Aok.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำพระนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” ที่ลำดับกาลเวลาสุนทรภู่ในการใช้ชีวิตและการงานของท่านมาให้อ่านกัน แล้วสรุปว่าเรื่องพระอภัยมณีต่อจากที่แต่งค้างไว้สมัย ร.๒ นั้น มาเริ่มแต่งเมื่อย้ายจากวัดเลียบมาอยู่วัดเทพธิดาฯ แล้ว วันนี้มาอ่านความคิดเห็นของ “ท่านจันทร์” ต่อไปครับ (https://i.ibb.co/6RFFrkk/9786162572005l.jpg) (https://imgbb.com/) “ ๔๕. โคลงสุนทรภู่...... “ ความต่อไปนี้ ลักเขามาจากหนังสือสิบกวี เมื่อเจ้าของเผลอ ”ข้อความอื่น ๆ ที่นึกได้ หรือเดาออกเกี่ยวกับ โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) จะขอพูดหลังลงตัวบทแล้ว” “นิราศที่แต่งเป็นคำโคลงเรื่องนี้ไม่เหมือนนิราศคำโคลงเรื่องอื่น ๆ ที่แต่งเลียนแบบกันมาตลอด คือเป็นบทครวญที่กล่าวเข้ากับตำบลที่ผ่าน หรือชื่อนก ชื่อไม้ ไม่มีที่จะบันทึกเหตุการณ์อะไรเลย โคลงนิราศสุพรรณของสุนทรภู่ เล่าการเดินทางเหมือนอย่างนิราศที่แต่งเป็นกลอน ฉะนั้นในด้าน “รสความ” จึงไม่เหมือนนิราศคำโคลงอื่น ๆ ที่ครวญก็ครวญอย่างเฉ ๆ ดังในสองบทต่อไปนี้ ซึ่งข้าพเจ้าเห็นว่าเป็นวิธีชมโฉมที่ขันเอาการ
กลอนของสุนทรภู่มีสัมผัสในมาก ในกาพย์และโคลงก็ใช้สัมผัสสระอย่างในกลอน ซึ่งเป็นข้อติว่าทำให้ลีลาของโคลงช้าลง นอกจากนั้นยังติกันว่า ไม่ถือเอกโทษโทโทษ หรือใช้โทแทนเอก หรือแม้แต่จะเกินสักคำก็ไม่เอื้อ (ในตัวอย่างข้างบนมีทุกอย่างที่ว่าเป็นข้อเสีย) แต่ที่แท้ โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) เป็นบทที่บรรจงแต่งมีระเบียบที่สุด เป็นต้น ตลอดเรื่องในบาทหนึ่งไม่มีสร้อยเลย ในบาทสามไม่มีขาด เว้นแต่แห่งเดียวในบทนาคบริพันธ์ซึ่งเป็นที่ต้องซ้ำอักษร จำใส่สร้อยไม่ได้ นอกจากนั้นความแน่นลงพอดีบท ทุกบท ถ้าอ่านให้ถูกอย่างที่ผู้แต่งตั้งใจ บทนี้ไม่แพ้นิราศนรินทร์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6543.0) และนิราศลำน้ำน้อย แต่จะเทียบกันก็เทียบไม่ได้แท้ ที่จะว่านิราศสามเรื่องที่กล่าวนี้ เป็นเพลงคนละเพลงก็ไม่ตรงนัก ถ้าจะว่าเป็นเพลงเดียวกัน แต่นรินทร์ธิเบศร์ (อิน) ตีระนาด พระยาตรังเป่าแซกโซโฟน สุนทรภู่สีซอไม่มีควายฟัง ก็ไม่ตรงแท้ ข้าพเจ้าชอบมากกว่าที่จะเทียบว่าเมื่อเพลงขึ้นแล้ว นายนรินทร์ธิเบศร์ (อิน) และพระยาตรัง ออกเต้นรำ นายนรินทร์ธิเบศร์ (อิน) ลีลาศอย่างสุภาพ พระยาตรังเต้นแซมบ้าด้วยจังหวะบาทกุญชร ส่วนสุนทรภู่เมื่อเพลงขึ้นแล้วออกไปรำวงแทนเต้นรำ ใช้ลีลากลอนแทนลีลาโคลง ฉะนั้น จำต้องอ่านของท่านให้ถูก มิฉะนั้นก็จะไม่เห็นลวดลายในเชิงรำ การที่จะอ่านโคลงให้เป็นกลอน ผู้อ่านจำเป็นต้องตั้งพิธีในใจนิดหน่อย คือลืมเสียงว่ากำลังอ่านโคลง พยายามอ่านข้ามสัมผัสนอกไปเลย ใช้แต่สัมผัสในเป็นเครื่องวรรค เกี่ยวกับที่วรรคในการอ่านกลอน ข้าพเจ้านึกว่า ท่านควรลองเปิดพจนานุกรมภาษาอังกฤษดูคำ Caeswra คำนี้เดิมเป็นภาษาลาติน แต่นำมาใช้กันเป็นศัพท์กวีในภาษาอื่น ถ้าเซซัวร่ายังช่วยท่านวรรคโคลงสุนทรภู่ไม่ถูก ก็ควรอ่านเทิ่ง ๆ ตลอดบรรทัด โดยไม่คำนึงถึงเอกโท หากจะเรียงโคลงเสียใหม่ก็พอจะเห็นลีลาง่ายเข้าบ้าง
“ในการพิมพ์ครั้งนี้ ข้าพเจ้ามิได้เปลี่ยนรูปโคลง หรือเอกโทโทษ เพราะไม่ใช่ของยากที่ผู้อ่านจะทำเอาเองในใจได้ รู้สึกว่าง่าย เท่ากับบวกสองกับสองให้เป็นสี่หรือห้า แล้วแต่ใจสมัคร ฉะนั้นจึงปล่อยไว้ตามเดิม” (จบความจากสิบกวี) (https://i.ibb.co/SrMNf7p/image001.jpg) (https://imgbb.com/) “๔๖ โคลงนิราศสุพรรณ.........“ ทีแรกข้าพเจ้าตั้งใจจะถกเรื่องนี้อย่างยืดยาว ครั้นเมื่อมาอ่านบทอย่างละเอียด เห็นว่าผิดวิสัยสุนทรภู่ถนัด ฉะนั้นของด เพราะนอกจากหลักฐานยังไม่พอ ข้าพเจ้ายังไม่มีเวลาที่จะคิดได้อย่างละเอียดตามแนวความนึกที่เกิดขึ้นใหม่ ท่านผู้อ่านพึงเข้าใจว่า วิธีที่ข้าพเจ้าเขียนหนังสือนี้ มิใช้เขียนจนจบสิ้นแล้วจึงพิมพ์ หากแต่ตั้งโครงไว้ในหัวว่า จะลำดับบทของสุนทรภู่อย่างไร แล้วก็เขียนคำประกอบไปตามเรื่อง ประดุจใสใบเฟินประดับดอกไม้ที่มีอยู่แล้วให้เต็มแจกัน การทำเช่นนี้เป็นวิธีที่เลว ก็รู้อยู่แก่ใจ ข้าพเจ้าสารภาพตรง ๆ ว่า ไม่เคยอ่านกลอนของสุนทรภู่มาก่อนอย่างจริงจัง พูดอย่างง่าย ๆ ข้าพเจ้าไม่ชอบกลอนองสุนทรภู่เท่าไรนัก ข้าพเจ้าไม่ใช่ “นักเลงกลอน” บางเวลาอารมณ์ไม่ดี ไม่ชอบของใครทั้งสิ้น ฉะนั้นบางเรื่องของสุนทรภู่ เพิ่งจะมาอ่านครั้งแรกเมื่อตรวจปรู๊ฟหนังสือนี้ก็ยังมี ถึงแม้วิธีนี้จะล่อแหลมอาจพลาดได้ง่าย ๆ ก็ตาม แต่ก็เป็นทางที่ให้คุณบ้างเหมือนกัน อย่างน้อย ข้าพเจ้าก็ไม่เอือมต่อกลอนสุนทรภู่ ไม่มีหยากไย่ในหัวมากเกินควร ฉะนั้นอ่านกลอนครั้งแรกอาจเห็นแสง ในเมื่อไม่มีแสงมาแต่ก่อน แสงในเรื่องโคลงนิราศสุพรรณนี้เป็นตัวอย่าง แต่เมื่อเห็นแสงแล้ว จำเป็นต้องทบทวนในหัวเสียก่อนให้แน่นอน จึงจะควรเขียน ในชั้นนี้เอาความง่าย ๆ ว่า โคลงนิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) แต่งใน พ.ศ. ๒๓๗๙ (ถ้าก่อนหรือหลังก็เพียงปีเดียว) เอาความว่าใน พ.ศ. ๒๓๘๐ หรือ พ.ศ. ๒๓๘๑ สุนทรภู่จับเรื่องพระอภัยมณี ที่ค้างมาแต่แผ่นดินก่อน เอาความว่าแต่งถวายกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ไม่ใช่พระองค์เจ้าลักขณานุคุณอย่างที่เชื่อกันมา เอาความว่าใน ๓ ปี ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๘๐ – ๒๓๘๓ สุนทรภู่อยู่วัดเลียบ แล ๓ ปี ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๘๓-๒๓๘๕ อยู่ที่วัดเทพธิดาฯ เมื่อได้พูดเช่นนี้แล้ว เอาความอีกคำหนึ่งว่า “เพี้ยง !” * แหม.... ท่านเปรียบลักษณะของ ๓ กวีเอก คือ นายนรินธิเบศร์ (อิน) พระยาตรัง สุนทรภู่ ให้เห็นความต่างได้แจ่มแจ้งดีแท้ ตอนนี้อ่านสนุกมากนะครับ พรุ่งนี้ท่านจะพูดเรื่องอะไร ยังไม่บอกนะ เอาไว้มาอ่านกันเองก็แล้วกัน.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 05, มีนาคม, 2563, 10:48:33 PM (https://i.ibb.co/7Wt3Kfm/20200101-125416-400.jpg) (https://imgbb.com/) รูปปั้นสุนทรภู่ขณะบวช ณ วัดเทพธิดารามฯ (Photo By บ้านกลอนน้อยฯ)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำความเปรียบเทียบของ “ท่านจันทร์” ที่ว่าด้วยสุนทรภู่แต่งโคลงเรื่องแรกคือ นิราศสุพรรณ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6990.msg24470#msg24470) ที่ผิดแผกไปจากกวีคนอื่น ๆ เช่น นายนรินทร์ธิเบศร์ (อิน) และพระยาตรัง เป็นต้น วันนี้จะให้ทุกท่านได้อ่านนิพนธ์ของท่านต่อไป ซึ่งจะว่าด้วย กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6989.msg24468#msg24468) และ เรื่องเล่าสุนทรภู่ว่ากลอนจนคนรำคาญ เอาก้อนอิฐก้อนดินขว้างปาฝาบ้านเรือน ดังต่อไปนี้ครับ (https://i.ibb.co/qC6xKhZ/20200101-123144.jpg) (https://imgbb.com/) ภาพวาดพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิลาศ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ณ วัดเทพธิดารามฯ (Photo By บ้านกลอนน้อยฯ) “กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พระนามเดิม พระองค์เจ้าหญิงวิลาส ทรงเป็นลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ที่ ๓ เป็นพระธิดาพระองค์ใหญ่ในเจ้าจอมมารดาบาง ประสูติเมื่อปีมะแม พ.ศ.๒๓๕๔ ได้รับสถาปนาเป็นเจ้าต่างกรม เมื่อปีจอ พ.ศ. ๒๓๘๑ สิ้นพระชนม์ พ.ศ. ๒๓๘๘ พระองค์เจ้าหญิงวิลาสทรงมีพระอนุชาร่วมเจ้าจอมมารดา ทรงพระนามพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ตามพระนิพนธ์สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ในเรื่องประวัติสุนทรภู่ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณได้ทรงอุปการะสุนทรภู่จนสิ้นพระชนม์ไปในปี พ.ศ. ๒๓๗๘ สุนทรภู่ได้แต่งบทสรรเสริญพระเกียรติถวายเรื่องหนึ่ง ซึ่งขณะที่เขียนนี้ยังไม่พบต้นฉบับ แลได้แต่งเรื่องพระอภัยมณีถวายด้วย ครั้นเมื่อพระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพผู้เป็นเจ้าพี่ชะรอยจะได้รับมรดกของเจ้าน้อง ได้ประทานอุปการะแก่สุนทรภู่ต่อไป โปรดให้แต่งเรื่องพระอภัยมณีต่อถวายเดือนละหนึ่งเล่มสมุดไทย ข้าพเจ้าได้เขียนข้างหน้าแล้วว่า เรื่องของสุนทรภู่ที่เกี่ยวข้องกับพระองค์เจ้าลักณานุคุณ ยังมีหลักฐานนอกเหนือจากคำบอกเล่ากันมาน้อยเหลือเกิน ทั้งนี้มิใช่จะเชื่อว่าไม่ได้เกี่ยวข้องเลยก็หามิได้ เป็นเพียงแต่ว่าหลักฐานทางหนังสือควรจะมีมากกว่านี้สักหน่อยจึงจะงาม ส่วนที่สุนทรภู่เกี่ยวข้องกับกรมหมื่นอัปสนสุดาเทพ นอกเหนือจากที่ผู้ใหญ่เล่ากันมาว่าทรงเป็น “นายของสุนทรภู่” ยังมีหลักฐานทางอื่นมาประกอบคำของสุนทรภู่เอง (https://i.ibb.co/YRfV36g/20200101-120956-350.jpg) (https://imgbb.com/) วัดเทพธิดารามฯ (Photo By บ้านกลอนน้อยฯ) กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพทรงสร้างวัดเทพธิดาฯ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๙ ผูกพัทธเสมาใน พ.ศ.๒๓๘๒ (ในเรื่องการสร้างวัดเทพธิดาฯ นี้ จดหมายเหตุบางแห่งว่า พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้างประทาน แลกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพทรงสละเงินสมทบ พร้อมกันนั้นได้ทรงสร้างวัดราชนัดดาประทานพระองค์เจ้าโสมนัส พระธิดาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ในปีที่ผูกพัทธเสมานั้น สุนทรภู่ย้ายจากวัดราชบูรณะไปอยู่วัดเทพธิดาฯ อยู่ได้ ๓ พรรษา ก็ลาสึกในปี พ.ศ. ๒๓๘๕” “ ๔๘. พออิฐปาฝาเป้ง”...... (เรื่องบอกเล่า) ........... ครั้งหนึ่งสุนทรภู่กำลังนั่งเขียนกลอนอยู่ เกิดมีนักเลงดีเดินผ่านบ้าน เกิดอารมณ์สนุกขึ้นมาอย่างไรก็ไม่ทราบ หยิบก้อนอิฐก้อนหนึ่งขว้างไปที่บ้านสุนทรภู่ สุนทรภู่ตกใจ อุทานออกมาว่า “ เฮ้ย ไอ้ภู่กำลังนั่งคิดกลอนลงนอนเขลง คิดตอนพระอภัยเกี้ยวนางละเวง พออิฐปาฝาเป้งก็ตกใจ” แล้วสุนทรภู่ก็ลุกขึ้นนั่งเขียนกลอนต่อไป ถ้าจะเชื่อว่าเรื่องนี้เป็นจริง ก็ต้องเชื่อว่า เรื่องพระอภัยมณีตอนนางละเวง แต่งในระหว่างที่ไม่ได้บวชเป็นพระ ซึ่งไม่ตรงกับที่ข้าพเจ้าเขียนไว้ข้างบน เรื่องเดียวกันนี้ ยังมีเล่าอยู่ในหนังสือจินตนาการของสุนทรภู่ ของคุณเสงี่ยม คุมพวาส ว่า “ อีกเรื่องหนึ่งเล่ากันว่า ขณะที่ท่านกวีเอกดื่มน้ำอมฤตพอได้ขนาด ก็มักนอนเอกเขนก หรือไขว่ห้าง ว่ากลอนลั่นบ้าน ซึ่งใครจะฟังหรือไม่ฟังไม่สนใจ ขอให้ได้ว่ากลอนเล่นพอเพลินอารมณ์ก็พอใจแล้ว แต่ครั้งนี้เกิดเสียงดังมากไปจนคนข้างบ้านรำคาญ เอาก้อนอิฐประเคนฝาบ้านปังเข้าให้ ร้อนถึงยาย นัยว่าไม่ใช่ยายตัว แต่เคยเลี้ยงมา ได้ยินคนข้างบ้านเอาอิฐทุ่มก็โกรธสุนทรภู่ จึงเกิดโต้คารมกับท่านจอมกวีเอกขึ้น เพราะสาเหตุท่องกลอนว่า “สุนทรภู่ครูเฒ่านอนเฉาเฉง มือก่ายหน้าผากไขว่ขาร้องว่าเพลง” พอถึงตอนนี้ ก็พอดีอิฐลอยมากระทบฝาบ้านปังเข้า สุนทรภู่ก็เลยว่ากลอนต่อไปว่า “เสียงอิฐปาฝาเป้งสะเทือนไป” ฝ่ายยายอยู่ในครัว ได้ยินคนขว้างเพราะรำคาญเสียงสุนทรภู่ ก็ร้องตะโกนออกไปว่า “อ้ายภู่นะอ้ายภู่ มึงไม่รู้อะไรเสียมั่งเลย ชาวบ้านเขารำคาญรู้ไหม” สุนทรภู่ก็ต่อเป็นกลอนออกไปอีกว่า “ภู่หรือไม่ภู่กูรู้อยู่เต็มจิต” ยายก็ส่งเสียงออกมาด้วยความโมโหอีกว่า ”มึงจะเกรงกลัวใครมั่งไม่มีเลย” สุนทรภู่ก็ต่อเป็นกลอนไปอีกว่า “จะเกรงกลัวสักนิดก็หาไม่” ยายอดทนต่อคำล้อเลียนของสุนทรภู่ไม่ไหว ก็ออกปากไล่ให้ไปอยู่ที่อื่นว่า “ไปนะอ้ายภู่ มึงไปให้พ้น ใครจะว่าจะด่าไม่นำพาเสียเลย” แทนที่ท่านจะสงบ กลับตอบไปเป็นกลอนอีกว่า “ภู่หรือไม่ภู่กูไม่ไป ใครว่าช่างใครไม่นำพา” รวมความว่าเรื่องนี้เป็นคำกลอนขึ้นมาได้ดังนี้
(เรื่องเดียวกัน. ๒๕๐๘:๓๓๙-๓๔๑) ความว่า เหตุการณ์ข้างบนนี้เป็นเรื่องสมัยรัชกาลที่ ๒ ในระยะที่สุนทรภู่ยังหนุ่มแน่นและโปรดน้ำอมฤต เสียแต่ในกลอนเรียกตัวเองว่า “สุนทรภู่ครูเฒ่า” แต่ก็ยังมียาย มีชีวิตร่วมบ้านเดียวกัน อย่างไรก็ดี คุณเสงี่ยมได้แถมท้ายว่า “เท็จจริงอยู่กับผู้เล่า แต่ได้ยินมาจากหลายปาก จึงนำมาเล่าสู่ฟัง “ พอถึงปีฉลู พ.ศ. ๒๓๘๔ สุนทรภู่ไปไหว้พระปฐมแล้วแต่งนิราศพระประธม พอถึงปีขาล พ.ศ. ๒๓๘๕ สุนทรภู่แต่งรำพันพิลาป แล้วลาสิกขา หลังบวชอยู่ ๑๗ ปี ตั้งแต่ปีวอก พ.ศ. ๒๓๖๗ อันเป็นปีที่รัชกาลที่ ๒ สวรรคต ต่อจากรำพันพิลาปสัก ๓ ปี สุนทรภู่แต่งอีกบทหนึ่งชื่อนิราศอิเหนา เป็นเรื่องเดียวกับรำพันพิลาป ใช้ลีลาเดียวกัน” (https://i.ibb.co/1fy927j/20200101-124107.jpg) (https://imgbb.com/) พิพิธภัณฑ์สุนทภู่ ณ วัดเทพธิดารามฯ (Photo By บ้านกลอนน้อยฯ) * เรื่องชีวิตและงานสุนทรภู่กวีเอกแห่งโลกคู่กับเชกสเปียร์ ที่ผมได้นำเสนอมาถึง ๑๐๙ ตอนแล้ว ควรจะจบลงเสียที แต่ยังมีผลงานของท่านอีกหลายชิ้นที่ “ท่านจันทร์” ทรงกล่าวถึง เช่นกาพย์ลำนำและกาพย์เห่กล่อม เป็นเรื่องน่าฟังน่ารู้ไม่น้อย จะน่าเสียดายหากผมปล่อยปละละเลย ไม่นำมาแสดงให้ทุกท่านได้อ่านกัน ดังนั้น ผมขอนำมาเสนอต่ออีกหน่อยก็แล้วกันนะครับ ต่ออีกสัก ๒ ตอนก็ขอจบแล้ว. อ้อ...... เรื่องเล่าที่คุณเสงี่ยม คุมพวาส นำจากปากบอกเล่าของชาวบ้านมาถ่ายทอดต่อ ตามที่ “ท่านจันทร์” นำมาเล่าซ้ำข้างบนนี้ ผมเห็นว่า คำบอกเล่าของชาวบ้านไม่สมเหตุสมผลเลย เป็นเรื่องหลอกเด็กเล่นเสียมากกว่านะ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 06, มีนาคม, 2563, 10:06:13 PM (https://i.ibb.co/WD38dJm/U12328766364036121718919591.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” ที่กล่าวถึงสุนทรภู่เป็นเกร็ดชีวิตที่ชวนขำขันให้อ่านกันไปแล้ว วันนี้จะขอนำนิพนธ์ที่ว่าด้วยตอนที่ “๕๓ กาพย์ลำนำแลกาพย์เห่กล่ออม” มาให้ทุกท่านอ่านกันต่อไป (https://i.ibb.co/XXNdM37/img031.jpg) (https://imgbb.com/) กาพย์ยานี ลำนำ ๑๑ ข้างบนนี้เป็นกาพย์เรื่องพระไชยสุริยา คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7653.0) ที่ท่านสุนทรภู่แต่งให้เป็นแบบเรียนภาษาไทย เป็นคำกาพย์ยานี กาพย์สุรางคณางค์ กาพย์ฉบัง ตั้งแต่ต้นแม่ ก กา แม่กง ไปจนจบแม่เกย ท่านใช้ถ้อยคำมาร้อยเรียงอ่านสนุกมาก ผู้ใดสนใจก็ไปหาอ่านดูนะครับ ผมจะไม่นำมาให้อ่านในที่นี้ทั้งหมด แต่จะให้อ่านนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” ที่ทรงกล่าวถึงกาพย์ลำนำแลกาพย์เห่กล่อม ดังต่อไปนี้ “เมื่อสุนทรภู่บวชอยู่ที่วัดเทพธิดาฯ ได้แต่งกาพย์ลำนำเป็นนิทานอ่านเทียบเรื่องพระไชยสุริยา ซึ่งพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย) นำมาพิมพ์ไว้ในหนังสือเรียนมูลบทบรรพกิจ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระนิพนธ์ในเรื่องประวัติสุนทรภู่ รับสั่งว่า พระยาธรรมปรีชา (บุญ) ซึ่งบวชอยู่ที่วัดเทพธิดาฯ พร้อมกับสุนทรภู่ เล่าถวายว่า สุนทรภู่แต่งเรื่องนี้ที่วัดนั้น ในขณะที่สุนทรภู่อยู่ที่วัดเทพธิดาฯ น่าจะมีลูกศิษย์เด็ก ๆ ขนาดเรียน กอ ขอ กอ กา (มีก็แต่ศิษย์นักกลอน) คุณฉันท์ ขำวิไล จึงสันนิษฐานสุนทรภู่แต่งเมื่ออยู่เมืองเพชร ก่อนเข้ารับราชการ จริงอยู่ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ คงจะมิได้ทรงสนพระทัยในเรื่องสุนทรภู่เท่าไรนัก เมื่อยังทรงมีโอกาสสืบถามข้อความต่าง ๆ จากพระยาธรรมปรีชา (บุญ) ได้ มิฉะนั้นคงได้ตรัสถามว่าสุนทรภู่เป็นคนชนิดไหน มีรูปร่างสูงโย่งโตใหญ่ หรือต่ำเตี้ย หน้าตาขาวดำแดงอย่างไร เพิ่งจะได้มาสนพระทัยอย่างจริงจังเมื่อทรงจับเขียนเรื่องของสุนทรภู่ หมดโอกาสที่จะสอบถามได้ทั้งจากพระยาธรรมปรีชา (บุญ) แลสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยาบำราบปรปักษ์ (เจ้าฟ้ากลางผู้เป็นลูกศิษย์) ทั้งนี้เป็นที่น่าเสียดาย แต่ถึงกระนั้นก็ไม่น่าไม่เชื่อคำที่พระยาธรรมปรีชาทูลเรื่องสุนทรภู่ แต่งนิทานเรื่องพระไชยสุริยาเมื่ออยู่วัดเทพธิดาฯ ข้อความบางอย่าง เช่น น้ำท่วมเมื่อ “น้ำป่าเข้าธานี” ดูจะบ่งถึงน้ำท่วมใหญ่ในรัชกาลที่ ๓ นิทานเรื่องนี้จะแต่งขึ้นเพื่อเตรียมสึกออกไปสอนหนังสือลูกเธอในเจ้าฟ้าน้อย หรือจะมีใครขอร้องให้แต่ง เป็นเรื่องที่ข้าพเจ้าไม่ทราบ ในประมาณระยะเวลาเดียวกัน ยังมีเรื่องอ่านเทียบเกิดขึ้นอีกเรื่องหนึ่ง คือ ปฐมมาลา ซึ่งพระเทพโมฬี (ผึ้ง หรือ พึ่ง) เป็นผู้แต่ง นอกจากกาพย์ลำนำเรื่องพระไชยสุริยา สุนทรภู่ยังได้แต่งกาพย์เห่กล่อมพระบรรทมไว้อีก ๔ เรื่อง สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพรับสั่งว่า โอกาสที่จะแต่งดูจะมี ๓ ระยะ คือในรัชกาลที่ ๒, เมื่ออยู่ในอุปการะของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ แลเมื่ออยู่กับเจ้าฟ้าน้อย ถ้าจะเดาว่าเรื่องเห่จับระบำ เห่เรื่องกากี แลเรื่องโคบุตร แต่งในรัชกาลที่ ๒ เห่เรื่องพระอภัยมณี แต่งเมื่อสึกแล้ว ก็คงไม่ผิด หรือถ้าจะว่าเรื่องหลัง แต่งถวายกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ สำหรับกล่อมบรรทมหม่อมเจ้าโสมนัสธิดาพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ก็ดูจะดีขึ้นอีก พระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์เมื่อประสูติหม่อมเจ้าโสมนัสไม่ถึงปี กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพผู้เป็นป้า ทรงรับไปเลี้ยงต่อ อย่างไรก็ตาม เรื่องพระไชยสุริยา คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7653.0) ใช้เป็นบทเรียนหัดอ่าน ก ข จนกระทั่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ ส่วนบทเห่กล่อมบรรทม ใช้กล่อมลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตลอดรัชกาลที่ ๔” (https://i.ibb.co/8btVKmP/spd-20160407181805-b.jpg) (https://imgbb.com/) * จบเรื่องกาพย์ลำนำแลกาพย์เห่กล่อม พระนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” ซึ่งท่านมิได้วิพากษ์วิจารณ์ให้แง่คิดใด ๆ แต่ว่ากาพย์พระไชยสุริยานี้มีหลายบทหลายตอนที่คนไทยชอบนำมาพูดถึงกัน เช่น ตอนที่พระไชยสุริยาถูกข้าราชบริพารเสนาอำมาตย์ทำให้เสียพระองค์ไปว่า
และตอนที่อ่านกันสนุกมากเห็นจะเป็นที่ว่าถึง แม่กด ท่านเขียนบทอัศจรรย์อย่างพิสดารพันลึกว่า.... (https://i.ibb.co/yspdrXf/img532-resize.jpg) (https://imgbb.com/)
กาพย์พระไชยสุริยา คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7653.0) นี้ อ่านแล้วได้ทั้งความรู้ในด้านศิลปะ (ถ้อยคำ) วัฒนธรรมประเพณี คติสอนใจ และความสนุกสนานบันเทิง แค่ “แม่กด” เพียงแม่เดียว ได้บทอัศจรรย์ที่ประทับใจไม่รู้ลืมเลยครับ พรุ่งนี้ตอนจบแล้วจะเป็นเรื่องอะไร ไว้มาพบกันแล้วค่อยรู้นะครับ
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 08, มีนาคม, 2563, 10:50:06 PM (https://i.ibb.co/k6WXG36/unnamed-7.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้นำพระนิพนธ์ของ “ท่านจันทร์” เรื่องสุนทรภู่แต่งกาพย์ลำนำและกล่อมเห่ มาให้ทุกท่านได้อ่านกันผ่านไปอีกตอนหนึ่ง วันนี้มาอ่านเรื่องสุนทรภู่ตอนที่ว่า “นักเลงทำเพลงยาว” ซึ่ง “ท่านจันทร์” ว่าไว้ดังต่อไปนี้ (https://i.ibb.co/xD5BrpF/image.jpg) (https://imgbb.com/) กรมหลวงวงศาธิราชสนิท (พระองค์เจ้าชายนวม) “ในระหว่าง ๑๔ ปี ที่สุนทรภู่พึ่งพระบารมีพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ อยู่นั้น ได้ทรงใช้อย่างไรบ้าง ไม่ปรากฏแน่ชัด ที่จะให้แต่งแต่กลอนนั้น ไม่มีปัญหา แต่บทสูญหายเสียสิ้น พระองค์ทรงเล่นกลอนมาแต่หนุ่ม ดังมีเรื่องเพลงยาวสามชายเหลือเป็นพยาน กวีพระองค์หนึ่งที่ทรงเล่นกลอนด้วย คือกรมหลวงวงศาธิราชสนิท ผู้ซึ่งเป็นพระเชษฐาร่วมพระราชบิดา (ประสูติปีเดียวกัน แต่กรมหลวงวงศาฯ แก่เดือนกว่า ทรงเรียก พี่นวม) เมื่อสุนทรภู่ไปอยู่ด้วยก็ต้องเข้าร่วมเล่นกลอนด้วยเป็นแน่ ข้อนี้มีบอกในนิราศซึ่งนายตาบผู้บุตรสุนทรภู่แต่งในรัชกาลที่ ๕
ในภาคผนวกหนังสือสามกรุง เมื่อกล่าวถึงเพลงยาวสมัยกรุงเก่าบทหนึ่ง ซึ่งเป็นฝีปากหญิงอันคมกล้า ได้กล่าวท้าวถึงสุนทรภู่ว่า “เมื่อข้าเจ้าพูดกับเพื่อนชายคนหนึ่งถึงเรื่องกาพย์เพลงยาวของกุลสตรีครั้งกรุงเก่าผู้เลื่องเกียรติ์ แต่ไม่ลือนามคนนั้น เขาก็ว่า ถ้าพบสตรีผู้แต่งกาพย์นี้ เขาก็จะต้องรีบหนีออกให้ห่าง ไม่กล้าสู้หน้า เพราะกลัวฝีปาก แต่งสู้แกไม่ไหว ที่เขาเล่าเช่นนี้ ทำให้ข้าพเจ้านึกถึงเรื่องก่อนเกิดเรื่องหนึ่ง ซึ่งเคยได้ยินญาติผู้ใหญ่เล่า ไม่เกี่ยวกับสามกรุง แต่เป็นเรื่องขบขันดี ก็นำเล่าสู่กันฟังในที่นี้ (https://i.ibb.co/qYXPpxz/K5346425-2.jpg) (https://imgbb.com/) “เรื่องนั้นว่า ในรัชกาลที่ ๓ เจ้านายต่างกรมพระองค์หนึ่ง ทอดพระเนตรเห็นหญิงสาวทรงรูปลักษณ์เป็นที่ต้องพระหฤทัย จึงทรงแต่งเพลงยาวไปเกี้ยว ไม่ทรงทราบว่า เจ้าฟ้าน้อย (พระปิ่นเกล้าฯ) ทรงติดพันกับแม่คนนั้นอยู่แล้ว ฝ่ายแม่สวยเมื่อได้รับเพลงยาวของเจ้าต่างกรม ก็ส่งถวายเจ้าฟ้าน้อยทอดพระเนตร เวลานั้นสุนทรภู่พะพิงอยู่กับเจ้าฟ้าน้อย จึงทรงใช้ให้แต่งเพลงยาวตอบเจ้าต่างกรม เหมือนว่าแม่สวยแต่งเอง ครั้นแม่สวยได้รับร่างของสุนทรภู่ก็คัดส่งไปถวายเจ้าต่างกรม เจ้าต่างกรมได้รับก็เห็นจะทรงยินดี เพราะถ้าหญิงไม่เล่นด้วยก็คงไม่ตอบเพลงยาว แต่ครั้นทรงเปิดผนึกออกอ่าน ก็พบคารมกลอนเฉียบแหลมเผ็ดร้อนที่สุด เลยทรงครั่นคร้ามไม่กล้าพยายามกับแม่สวยคนนั้นต่อไป” (เรื่องเดียวกันใน ๒๕๑๘;๓๔๐-๓๔๑) สุนทรภู่เป็นคนที่ใช้คำให้เป็นบ่าวได้ มีความนึกอย่างไรก็เอาออกมาเป็นกลอนได้อย่างนั้น นอกจากเรื่องข้างบนนี้ยังมีอีกเรื่องหนึ่งเล่ากันมา ข้อความว่า “ครั้งหนึ่ง จะเป็นก่อนเข้ารับราชการ หรือในรัชกาลที่ ๒ หรือขณะบวช หรือเมื่อสึกแล้วไม่ทราบ มีกระทาชายนายหนึ่งไปขอร้องให้สุนทรภู่แต่งเพลงยาวให้สักบทหนึ่งเถิด สุนทรภู่แต่งให้ตามคำขอ อยู่มาอีกสักหน่อยมีหญิงสาวคนหนึ่งมาหา ขอให้แต่งตอบเพลงยาวถึงชายคนหนึ่งให้สักบทหนึ่งเถิด “ท่านอาจารย์กรุณาดิฉันสักหน่อยเถอะค่ะ” แม่คนนั้นเล่า “รูปเขาหล่อเหลือเกิน” “อ้อ งั้นเหรอ” สุนทรภู่ว่า “เขาว่าไงก็เอามาดูซิ” แม่สาวส่งเพลงยาวที่ได้รับให้ สุนทรภู่อ่านไปได้หน่อยก็เห็นว่ากลอนดีนัก อ่านไปอีกหน่อยก็จำได้ “อุบ๊ะ ก็บทนี้เราแต่งให้เขาเมื่อสองสามวันมานี้นี่ จะเล่นให้เราเกี้ยวตัวเองหรือไงกัน แต่ก็ได้เหมือนกัน” แล้วสุนทรภู่ก็ตอบเพลงยาวให้ แม่สาวดีใจรีบไปจัดการคัดเขียนส่งให้ชาย (https://i.ibb.co/XDQW1jX/spd-20160407181723-b.jpg) (https://imgbb.com/) ฝ่ายชายเมื่อได้รับเพลงยาวของแม่สาวแล้ว ก็มาขอคำตอบจากสุนทรภู่ แล้วก็หญิง แล้วก็ชาย จนความสัมพันธ์ระหว่างคู่นั้นสนิทสนมขึ้นเป็นลำดับ ส่วนสุนทรภู่จะเกิดอยากเป็นหมอดูขึ้นมาหรืออย่างไรไม่ทราบ เห็นว่าหนุ่มสาวคู่นี้ชะตาไม่ตรงกัน ถ้าได้กันประเดี๋ยวจะเดือดร้อน ฉะนั้นเมื่อแต่งเพลงยาวไปทีก็แทรกคำหมางเข้าไปคำหนึ่ง กลับมาก็แทรกเข้าไปสองสามคำ มากขึ้น ๆ เป็นลำดับ จนในที่สุดหนุ่มสาวโกรธกัน ครั้นมีผู้ไปรายงานสุนทรภู่เป็นเชิงต่อว่า ในฐานะแต่งบทเกี้ยวให้เขาทั้งทีก็เกี้ยวไม่สำเร็จ สุนทรภู่ไม่รู้จะว่าอะไรดี ในที่สุดก็ได้แต่ว่า “อ้อ ง้านเหรอ.....” ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ * ทั้งหมดข้างบนนี้เป็นอีกหนึ่ง “ควันหลง” ในชีวิตและงานสุนทรภู่ กวีคนโปรดในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัตนกวีของไทย ที่นักกลอนไทยรุ่นต่อมาพากันยกย่องให้เป็นยอดครูกลอน และในที่สุด ยูเนสโกก็ประกาศยกย่องเชิดชูให้เป็นกวีเอกของโลกคู่กันกับเชกสเปียร์ เรื่องราวของนักกวีคนสำคัญ ๆ ในราชสำนักรัชกาลที่ ๒ นอกจากสุนทรภู่แล้วยังมีอีกหลายท่าน แต่ขออนุญาตไม่นำมากล่าวถึงในที่นี้ เพราะเห็นว่าเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ชาติไทยสมัยรัชกาลที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ควรจบลงเพียงนี้ พรุ่งนี้จะเริ่มเรื่องราวในสมัยรัชกาลที่ ๓ ต่อไปครับ.
หัวข้อ: Re: - ชีวิตและงานสุนทรภู่ - เริ่มหัวข้อโดย: บ้านกลอนน้อยฯ ที่ 09, มีนาคม, 2563, 10:48:26 PM (https://i.ibb.co/w0yPXsk/8s7ds-2-678x367.jpg) (https://imgbb.com/)
อภิปราย ขยายความ............ เมื่อวันวานนี้ได้ขอจบเรื่องราวของสุนทรภู่ กวีที่ปรึกษาคนโปรดในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยรัชกาลที่ ๒ กรุงรัตนโกสินทร์ วันนี้มาเล่าเรื่องราวในประวัติศาสตร์ไทยกันต่อไปครับ y10bpAlcpRo บทกลอนข้างบนนี้ เป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จากละครเรื่องอิเหนา ซึ่งนำมาเป็นเนื้อร้องในทำนองเพลงบุหลันลอยเลื่อน ซึ่งทำนองเพลงนี้พระราชนิพนธ์ขึ้นตามพระสุบินในราตรีหนึ่ง ที่มาของเพลงนี้มีเรื่องเล่ากันมาว่า... - อ่านต่อ สมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยสวรรคต - คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10761.msg45753#msg45753) สำหรับ “การสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย” ผู้โพสขอยกตัดกลับไปกระทู้ “ประวัติศาสตร์ชาติไทย” เพื่อความต่อเนื่องของเหตุการณ์ โดยวางลิงก์เชื่อมโยงไว้ให้ผู้สนใจอ่านสามารถ คลิกที่นี่ (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=10761.msg45753#msg45753) เข้าอ่านต่อได้ครับ / (หมายเหตุโดยผู้โพสต์)
|