|
หัวข้อ: - สุรสสิรีฉันท์ ๑๑ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 24, กรกฎาคม, 2565, 10:52:48 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/f.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1729) - สุรสสิรีฉันท์ ๑๑ - สุรสสิรีฉันท์ ๑๑ (สุระ-สะ-สิรี-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า ทรงไว้ซึ่งศิริ คือฟังมีรสยิ่งนัก ๑.) รูปแบบของสุรสสิรีฉันท์ ๑๑ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ วรรคหลังมี ๖ พยางค์ (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ ......... ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๑ - ๔ .......... ๕ - ๑ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๕ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - สุรสสิรีฉันท์ ๑๑ - ๐ พึง~ทนุเพิ่มพูน สละมนะศูนย์~หาย จาก~อริกล้ำกลาย กมละประพฤติ~ธรรม์ ๐ ควรจะประกอบการ ศุภคุณะสารสันติ์ สิกขระงับพลัน ลุสุขสราญหลาย ๐ กิจธุระใดยัง บมิประลุดังหมาย อย่าอภิปรายผาย เพราะจะดละอายใจ ๐ ความประลุพร้อมสรรพ สุกษณะฉับไว ยากบ่มิมีใน ทุรชนะทั้งผอง ............. ฯลฯ ............. (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) - สุรสสิรีฉันท์ ๑๑ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ มิตรประเสริฐสม มุติอนุกรมมี อรรถะอขายี อธิคุณะโอฬาร ๐ กอปกุศลากิจ กลสุจริตการย์ ล้วนศุภแก่นสาร จตุรประมาณหมาย ๐ คือจะกระทำบาป ทุจริตหยาบคาย เผยพจะบรรยาย ธุระกิจบอกความ ๐ ไปอนุญาตยอม และบมิประนอมตาม เอื้อนอภิปรายปราม อกุศลก่อกำม์ ๐ ขานครุโทษทา รุณผลอย่าทำ ทุกขะพิบากนำ นิริยะอบายดล ๐ แม้วะประพฤทธิ์บุญ สุจริตคุณขวน แถลงธุรทำงน วิริยะกุศลแสดง ๐ ปรามุทจิตรสา ธุก็พจนาแถลง ยอมอนุญาตแจง ผลอดิเรกเจริญ ๐ ในอิธโลกย์บัณ ฑิตยจะสรรเสริญ เบื้องปรภพเมิล มุขมรุธาณินทร์ ๐ หนึ่งรสธรรมใด บุพผิวะไป่ยิน เสนอแนะประจักษ์จิน ตนะนิรสงกา ๐ ปางพจนาวอน กิจะบทะจรหา แห่งคณะเมธา สมณะสดับธรรม์ ๐ ทราบผลศีลทาน พิบุลย์ตระการอัน เสวยศิริส่ำสรรพ์ ติวิธะมไหศูรย์ ๐ หนึ่งจะแถลงลักษ ณ อริยมรรคมูล เกลศมละสูญ ศิวศุขสมประสงค์ ๐ กอปคุณะไพศาล จตุรประการคง ควรมนะจำนง อภิรติเสพย์แสวง ๐ อรรถะอขายี ประดุจคติแสดง เถกิงกิติดำแคง สกลธราธาร ๐ ฉันทะพิธีมี สุรสสิรีขาน เลบงบทะโบราณ ก็รจิตะสมยา ๐ ขานคณะเมธี สุรพลปรีชา เชิญรินิพนธ์ภา ษิตะรจนากลอน ๚ะ ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศตะวันตก ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๑๖ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |