|
หัวข้อ: กลบทโวหารวาที เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 26, พฤศจิกายน, 2556, 09:59:01 AM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/Bc.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=535)
กลบทโวหารวาที จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง) ๐ จักกล่าวถึงพระยานาคอันเรืองเดช เสร็จประเทศอยู่ในที่พิภพสถาน ด้วยอานุภาพบารมีโพธิญาณ อันสร้างสมมานานอนันต์ครัน ก็บันดาลอาการให้ร้อนจบ ทั่วพิภพนาคราชก็หวาดหวั่น สมเด็จองค์พระยาวาสุกรีอัน เปนจอมธรรม์เจ้าทวีปก็รีบมา พร้อมด้วยหมู่เสนางค์บริพาร ต่างชื่นบานสถิตสู่เทวคูหา สมเด็จจอมวาสุกรีนทร์เจ้าโลกา ทำศักดานฤมิตรประทุมทอง โตประมาณเท่าวงกงจักรเกวียน งามเสถียรรัศมีไม่มีสอง เข้ารองรับบรมนาถเปนอาสน์ละออง มิให้ต้องท้องทะเลอันล้ำลึก ด้วยเดชะบารมีหน่อชินวงษ์ จักเอกองค์เปนพระชนะศึก ตัดกิเลสเฉทประหาณโอฬารลึก มาสถึกจิตรพระยานาคาจร ทั้งความสัตย์กตัญญังที่ตั้งมั่น เข้าป้องกันอันตรายให้หลุดถอน พระยาวาสุกรินทร์นาคินทร ก็พาจรสถิตที่พิภพมี กระทำซึ่งสักการบูชา แก่มหาโพธิสัตว์ประเสริฐศรี ด้วยเครื่องทิพล้ำเลิศโอฬารดี ทั้งโภคีสมบัติอเนกา ในครั้งนั้นพระยาพาลใจฉกาจ ให้หวั่นหวาดตั้งจิตรแต่อิจฉา ประทุษร้ายแก่หน่อเนื้อพุทธา อันท้าวหาโทษมีได้ให้บันดาล ในทันทีพระสุธาที่หนาแน่น ได้สองแสนสี่หมื่นโยชน์วิถาร มิอาจทรงบาปที่พระยาบาล ให้บันดาลแยกช่องเปนปล่องเปลว องค์พระยาพาลราชให้เร่งร้อน ดั่งแสงศรทับทุบอุราเหลว มิอาจอยู่บนปรางค์ปราสาทเร็ว มายังเปลวปล่องมหาสุธาดล พอมาถึงปัถพีพิภพแยก ชำแรกแทรกหยุดยืนตื่นฉงน จะยกย่างไม่ไหวใจร้อนรน มหาชนชวนกันดูทั่วแดนดิน เปลวเพลิงในอวิจีก็วู่วาบ โฉบฉายฉาบว่องไวเหมือนใจถวิล ลงไปสู่นิริยาทั้งกายิน เหนกันสิ้นทั่วจบพิภพใส พวกหญิงชายวายวุ่นก็อลวน ดูสับสนกู่ก้องร้องขานไข ว่าสมควรกับกำม์ที่ทำไท สาแก่ใจไม่คิดอนิจจัง ฯ ๑-----------------------๑ กลบทโวหารวาที ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๖๓ ของตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์ พิจารณาโดยรวมเห็นว่า ๑.) ให้คำท้ายของวรรคที่ ๑ สัมผัสสระกับ คำท้ายของช่วงแรก หรือ คำท้ายของช่วงกลาง ของกลอนวรรค ๒ ๒.) ให้คำท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสสระกับ คำท้ายของวรรคที่ ๓ ๓.) ให้คำท้ายของวรรคที่ ๓ สัมผัสสระกับ คำท้ายของช่วงแรก หรือ คำท้ายของช่วงกลาง ของกลอนวรรค ๔ สัมผัสระหว่างบท คือ คำท้ายรรคที่ ๔ บทแรก สัมผัสสระกับคำท้ายของวรรคที่ ๒ ในบทถัดไป เรื่อย ๆ อย่างนี้จนจบสำนวนกลอน ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม ...-๐ Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-... (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) • กลับสู่หน้าห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.0) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.0) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.0) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) กลบทโวหารวาที จึงเปรียบเหมือนพื้นฐานของกลอนสุภาพในปัจจุบันนั่นเอง (แต่กลอนมารุ่งเรืองในยุครัตนโกสินทร์) ดังข้อความตอนหนึ่งว่า ... หัวข้อ: Re: กลบทโวหารวาที เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 26, พฤศจิกายน, 2556, 10:03:33 AM สัมผัสบังคับเพิ่มจากปกติ ตามปกติคำประพันธ์ทุกชนิดจะมีเพียงสัมผัสบังคับ กลอนทั่วไปก็จะบังคับแต่สัมผัสนอกและสัมผัสระหว่างบท ในศิริวิบุลกิตติ์มีกลบทที่เป็นกลอนพื้นฐานอยู่กลบทหนึ่ง ชื่อ กลบทโวหารวาที
แต่มีกลบทที่เพิ่มสัมผัสใน ในแต่ละจังหวะการอ่าน เรียกชื่อว่า กลบทมธุรสวาที ซึ่งเชื่อกันว่าคำกลอนสุนทรภู่ที่ไพเราะนั้น มีที่มาจากกลบทมธุรสวาทีนี้ (อ้างอิง จาก ตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์ หมวดความนำ หน้า ๑๘) คุณค่าทางวรรณคดี ศิริวิบุลกิตติ์ เป็นกลอนกลบทเรื่องแรกในวรรณคดีไทย ไม่ปรากฏว่ามีการแต่งกลอนกลบทมาก่อน แม้ในหนังสือจินดามณีของพระโหราธิบดีที่แต่งในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ส่วนที่เป็นตำราโคลงและกลอนซึ่งเป็นแบบอย่างสำหรับผู้ประพันธ์นั้น ก็มีแต่โคลงและกาพย์เป็นพื้น สำหรับกลอนก็มีแต่กลอนสี่ กลอนห้าและมีฉันท์อยู่บ้าง จะมีกลบทก็ปรากฏเป็นโคลงกลบท ซึ่งมีชื่อพ้องกับกลอนกลบทอยู่หลายบท น่าเชื่อได้ว่า หลวงศรีปรีชา (เซ่ง) ได้นำชื่อกลบทโคลงเหล่านี้มาตั้งเป็นชื่อกลอนกลบทในส่วนที่มีลักษณะบังคับเหมือนกัน เช่น กลบทสารถีชักรถ เสือซ่อนเล็บ เป็นต้น ครั้นมาถึงสมัยกรุงธนบุรีและรัตนโกสินทร์ตอนต้น มีผู้นิยมแต่งคำประพันธ์ประเภทกลอนมากขึ้น โดยแต่งตามแบบแผนของกลอนกลบทโวหารวาทีในศิริวิบุลกิตติ์ถือเป็นกลอนพื้นฐานของกลอนทั่ว ๆ ไป เพราะไม่มีลักษณะบังคับมากนัก แต่พระยาสุนทรโวหาร (ภู่) เลือกใช้กลบทมธุรสวาที เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของสุนทรภู่ …………….. …………….. ยิ่งกว่านั้นเมื่อสุนทรภู่แต่งกาพย์พระไชยสุริยา เพื่อเป็นแบบหัดอ่านหนังสือสำหรับเด็กไทย ก็คงได้แนวคิดจากกลบทศิริวิบุลกิตติ์เช่นเดียวกัน โดยใช้กลบทที่บังคับแต่แม่ ก.กา เป็นเบื้องต้น แล้วขยายเป็นกลบทบังคับใช้แม่ ก.กา กับแม่น กลน บังคับใช้แม่ ก.กา กน กง บังคับใช้แต่แม่ ก.กา กน กง กด บังคับใช้แต่แม่ ก.กา กน กง กด กก บังคับใช้แต่แม่ ก.กา กน กง กด กก กบ และบังคับใช้แต่แม่ ก.กา กน กง กด กก กบ กม ตามลำดับ เคยมีผู้สงสัยว่า ทำไมสุนทรภู่จึงไม่ให้อ่านแม่ กม ต่อจาก ก.กา กน กง ซึ่งเป็นคำที่ต่อเนื่องกัน ซึ่งคำตอบน่าจะมาจากลำดับที่ปรากฏในกลอนกลบทของหลวงศรีปรีชา (เซ่ง) นั่นเอง (อ้างอิง จาก ตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์ หมวดความนำ หน้า ๓๑,๓๒ และ ๓๓) แต่โดยความเห็นส่วนตัว : ผมคิดว่า กลอนของท่านสุนทรภู่ มีลักษณะ ๓ แบบพ้องอยู่รวมกัน คือ กลบทโวหารวาที กลบทสิงโตเล่นหาง และ กลบทมธุรสวาที เป็นพื้น มิได้เจาะจงอย่างใดอย่างหนึ่ง (หรืออาจจะแค่ความบังเอิญที่พ้องกัน) แต่จะเป็นไปในทางของ กลบทมธุรสวาที มากที่สุด จากการเทียบรูปแบบคำประพันธ์ในหนังสือ ขุนช้างขุนแผน (ตอนกำเนิดพลายงาม) ,หนังสือพระอภัยมณี และหนังสือประชุมนิราศสุนทรภู่ (โดยท่านได้เพิ่มลูกเล่นส่วนตัวของท่าน โดยการมักเล่นสัมผัสอักษรในคำท้ายของช่วงแรก กับคำแรก (หรือคำที่สอง) ของช่วงสอง ของกลอนในวรรคสอง และวรรคสี่ด้วย จนกลายเป็นเอกลักษณ์ของท่าน) ครับผม ลิงค์กลบทบังคับใช้เฉพาะมาตรา (ไล่จาก ๑ ไปถึง ๗ กลบท) http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=1839.0 ซึ่งมาพ้องกับข้อมูลเรื่อง กลอนสุภาพ ในวิกีพีเดีย ที่กล่าวไว้ว่า คำประพันธ์กลอนนิยมเล่นกันมากตั้งแต่สมัยอยุธยา จวบจนถึงปัจจุบัน ในต้นรัตนโกสินทร์นั้นงานกลอนสุภาพเด่นชัดในรัชกาลที่ ๒ ซึ่งเฟื่องฟูถึงขนาดมีการแข่งขันต่อกลอนสด กลอนกระทู้ ตลอดรัชสมัยมีผลงานออกมามากมาย เช่น กลอนโขน กลอนนิทาน กลอนละคร กลอนตำราวัดโพธิ์ เป็นต้น บทพระราชนิพนธ์เรื่อง เงาะป่า ก็เกิดขึ้นในยุคนี้ ยังมีกวีท่านอื่นที่มีชื่อเสียง เช่น สุนทรภู่ เป็นต้น // และ กลอน ๖ / กลอน ๗ / กลอน ๘ และกลอน ๙ ก็พบว่า มีการพบครั้งแรกจากวรรณคดีตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์ นั่นเอง ติดตามอ่านรายละเอียดได้ในลิงค์ข้างล่างนี้ ลิงค์ "กลอนสุภาพ" (วิกีพีเดีย) คลิก (https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E#.E0.B8.81.E0.B8.A5.E0.B8.AD.E0.B8.99_6) ลิงค์ "ประดิษฐการทางฉันทลักษณ์ของกลอน" (วิกีพีเดีย) คลิก (https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%99#.E0.B8.9B.E0.B8.A3.E0.B8.B0.E0.B8.94.E0.B8.B4.E0.B8.A9.E0.B8.90.E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B8.97.E0.B8.B2.E0.B8.87.E0.B8.89.E0.B8.B1.E0.B8.99.E0.B8.97.E0.B8.A5.E0.B8.B1.E0.B8.81.E0.B8.A9.E0.B8.93.E0.B9.8C.E0.B8.82.E0.B8.AD.E0.B8.87.E0.B8.81.E0.B8.A5.E0.B8.AD.E0.B8.99) ...-๐ Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-... |