|
หัวข้อ: - กาพย์ฉบัง ๑๖ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 31, กรกฎาคม, 2564, 11:02:26 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/jc.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1465) - กาพย์ฉบัง ๑๖ - กาพย์ฉบัง ๑๖ ในวรรณกรรมเก่าบางเรื่องอาจเขียนกำกับไว้ว่า “ฉบำ ๑๖” หรือ “๑๖” เฉย ๆ ๑.) รูปแบบของกาพย์ฉบัง ๑๖ ๑.๑) จำนวนคำ กาพย์ฉบัง ๑๖ หนึ่งบทจะมี ๓ วรรค วรรคแรกมี ๖ คำ ---- วรรคที่สองมี ๔ คำ ---- และวรรคสุดท้ายมี ๖ คำ (รวมเป็น ๑๖ คำในหนึ่งบท) โดยจังหวะการอ่านจะอ่านทีละ ๒ คำเหมือนกันทุกวรรค ๒.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) ๒.๑) สัมผัสภายในบท การร้อยสัมผัสภายในบทของกาพย์ฉบัง ๑๖ นั้น มีเพียงแห่งเดียว คือ คำสุดท้ายของวรรคแรก ส่งสัมผัสร้อยไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ เท่านั้น ส่วนวรรคที่ ๓ นั้น ให้เป็นอิสระ ๒.๒) สัมผัสระหว่างบท สัมผัสระหว่างบทของกาพย์ฉบัง ๑๖ นั้น คือ คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคแรก ของบทถัดไป ๓.) เสียงท้ายวรรค เช่นเดียวกับกาพย์ชนิดอื่น ๆ ทั่วไป เสียงท้ายวรรคของกาพย์ฉบัง ๑๖ นั้น ลงได้ทุกเสียงตามความเหมาะสม (เว้นเพียงแต่คำสุดท้ายของแต่ละบท ไม่นิยมลงด้วยเสียงเอกและเสียงโทเพราะความหลุบห้วนของเสียงเวลาอ่านจริง) - ตัวอย่างคำประพันธ์ - ด้วยคำประพันธ์ชนิดนี้แต่ละวรรคมีการบรรจุคำที่มากและน้อยสลับกันไป (6-4-6) ทำให้เกิดลำนำเสียงอันเรียบง่ายแต่โดดเด่น ทั้งการส่งสัมผัสที่ไม่ซับซ้อน ทำให้ใช้เดินเรื่องพรรณนาต่าง ๆ ได้ดีหลากหลายแนว เช่น ๐ แถลงปางสร้างราชธานี กรุงธนบุรี บุราณนครก่อนมา ฯ ๐ ฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา นานานาวา ก็พักก็ผ่านด่านทาง ฯ ๐ ตั้งอยู่ตำบลหนกลาง บางกอกสองบาง ซึ่งน้อยแลใหญ่ใกล้กัน ฯ (สามกรุง : (น.ม.ส)) บางครั้งอาจเพิ่มสัมผัสเข้าตามความชอบของตน เช่น ในวรรณกรรมคำกาพย์พระไชยสุริยาของสุนทรภู่ สุนทรภู่ได้เพิ่มสัมผัสในซึ่งเป็นสัมผัสชิดเข้าแต่ละช่วงจังหวะภายในวรรค และเพิ่มร้อยสัมผัสระหว่างวรรคเข้าไปอีกในระหว่าง วรรคสอง และวรรคสาม ตามความชอบของตน ทำให้กาพย์มีความอ่อนช้อยเนิ่นช้าขึ้น เช่น ๐ เขาสูงฝูงหงส์ลงเรียง เริงร้องซ้องเสียง สำเนียงน่าฟังวังเวง ฯ ๐ กลางไพรไก่ขันบรรเลง ฟังเสียงเพียงเพลง ซอเจ้งจำเรียงเวียงวัง ฯ ๐ ยูงทองร้องกะโต้งโห่งดัง เพียงฆ้องกลองระฆัง แตรสังข์กังสดาลขานเสียง ฯ (กาพย์พระไชยสุริยา : (สุนทรภู่)) เมื่อตัดสัมผัสแบบสุนทรภู่ออก ก็จะได้ความคมคาย แม้ใช้คร่ำครวญแสดงความโศกเศร้าก็เข้าอยู่ เช่น ๐ ปลิดโปรยโรยรายปรายลม ลอยหลงลงซม ร่วมซึมขรึมเศร้าเนาดิน ๐ ร่วงลาฟ้าอุ่นคุ้นชิน ลานกผกผิน ลาม่านหมอกเหมือนเลือนราง ๐ ลามวลต้นไม้ใบบาง ลาดอกไม้พลาง ลาสิ้นกลิ่นกลั่นอันขจาย ๐ ลมเอยเคยไกวให้สบาย ร่ำรื้อทำลาย ฉีกพุ่มพรากทรงลงพลัน ๐ เปลือยกิ่งเกะกะคละกัน ใหญ่น้อยนับอนันต์ เงียบงำกรำเงามัวมล ๐ เผยรูปซูบผอมยอมทน เหมือนพร้อมผจญ ผิดรูปผิดร่างอย่างเคย ๐ เหลือเหลืองใบลาญผ่านเลย ใบเขียวค่อยเผย เกาะคาค่าคบสงบใบ ๐ ไม้ร่วมอำลาอาลัย ไมํสะเทือนใจ ยังคงชูกิ่งนิ่งนาน (แรคำ ประโดยคำ : น้ำพุรุ้ง) หรือใช้แสดงความคับแค้นอัดอั้นก็เหมาะ เช่น ๐ สายใยไส้ขดสยดสยอง แผ่คลุมยึดครอง เป็นเขตทั่วแคว้นแดนสยาม ๐ สมญาคำซื่อลือนาม “เช้าชามเย็นชาม” งานหนักผลักไสไปมา ๐ เห็นคนจนเหมือนกับหมา ตาสีตาสา ถูกขู่ตะคอกสำเนียง ๐ แก่งแย่งแบ่งชั้น, กรรเชียง--- ขึ้นเมฆมองเมียง หลบมุมมูมมามลามเลีย ๐ ตัวเอ้เอกเขนกนาบเมีย เปิดแฟ้มมาเฟีย อะหา! ข้าราชการ ๐ ยิ่งใหญ่ยิ่งโตใดปาน ประหนึ่งคัคนานต์ ยืดอกอวดอ้าบารมี (คมทวน คันธนู : นาฏกรรมบนลานกว้าง) และตัวอย่างสุดท้ายนี้ คิดว่าทุกคนคงคุ้นหูและคุ้นเคยกันอย่างแน่นอนครับ - บทสวดสรรเสริญพระสังฆคุณ - ๐ สงฆ์ใดสาวกศาสดา รับปฏิบัติมา แต่องค์สมเด็จภควันต์ ๐ เห็นแจ้งจตุสัจเสร็จบรร- ลุทางที่อัน ระงับและดับทุกข์ภัย ๐ โดยเสด็จพระผู้ตรัสไตร ปัญญาผ่องใส สะอาดและปราศมัวหมอง ๐ เหินห่างทางข้าศึกปอง บ มิลำพอง ด้วยกายและวาจาใจ ๐ เป็นเนื้อนาบุญอันไพ- ศาลแด่โลกัย และเกิดพิบูลย์พูนผล ๐ สมญาเอารสทศพล มีคุณอนนต์ อเนกจะนับเหลือตรา ๐ ข้าฯ ขอนบหมู่พระศรา- พกทรงคุณา- นุคุณประดุจรำพัน ๐ ด้วยเดชบุญข้าอภิวันท์ พระไตรรัตน์อัน อุดมดิเรกนิรัติศัย ๐ จงช่วยขจัดโพยภัย อันตรายใดใด จงดับและกลับเสื่อมสูญฯ บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) • กลับสู่หน้า สารบัญ กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก (https://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=15216.msg55729#msg55729) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |