|
หัวข้อ: - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 09, มิถุนายน, 2565, 10:53:39 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/OX.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1701) - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ (ปะ-หา-สิ-นี-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า ยังผู้ฟังให้ชื่นบาน ๑.) รูปแบบของปหาสินีฉันท์ ๑๓ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๘ พยางค์ วรรคหลังมี ๕ พยางค์ (รวมเป็น ๑๓ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ครุ-ครุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ .......... ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๓-๕ .......... ๒-๓ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ - ๐ จอมมอญต้อน /พยุหะพหล จะดล /ณ แดนไท ทัศนาพา /ละมฤคะใน วนา /อเนกคณางค์ ๐ ก่นอักอ่วน /กมละผอืด เพราะจืด /จรัลทาง คราอ้างว้าง /อุระก็ผะผาง พะวง /นิวัตร์เวียง ๐ ทวยหาญโห่พสุธะก็ลั่น สนั่นสินาดเสียง ก้องกุญชรอัศวะนะเพียง จะเพิกจะพังเพิง ๐ ถึกกาสร สุ ก ร ผวา คชาก็เปิดเปิง แรดถาขลาผงะภิตะกระเจิง บหาญละเลิงเมียง ๐ ยามสายัณห์สุริยะพิโยค สุโนคก็ส่งเสียง ผีกล่อมลูกอสุระจำเรียง ยะเยือกสยองมา ............. ฯลฯ ............. (เฉลิมเกียรติกษัตรีคำฉันท์ : กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์) - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ - ๐ สองงางอน ประดุจะประกิต วิศิษฐ์วิสุทธิ์สี กายเติบเล่หะคิริอรี ผิว์มองก็ย่านมน ๐ เพ่งพิศพรรคะหัยะดุรงค์ ก็ยงผยองรณ แต่งอัศวาภรณะถกล ขจิตสง่าครัน ๐ พรรณ์ขาวเหลืองสริระกระเลียว และเขียวสกนธ์สรรพ์ พิศทวยโยธะพละฉกรรจ์ ประดับดนูตรู ๐ อาวุธครบ ณ อุภัยะหัตถ์ สมรรถเถกิงดู แม้มาตร์ว่านิกระริปู ประจักษ์ก็แหยงใจ ............. ฯลฯ ............. (ทีฆาวุคำฉันท์ : สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์) - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ - ๐ ส่วนสมเด็จ พระชนกพิศ พินิจ กุมารพลาง ปลื้มปลาบซาบ กมละมิวาง พระเนตร พินิจชม ๐ เผลอพลั้งพร้อง วจนะประสาน ประทานพระพรพรหม แลนางยอด หทยะภิรมย์ อุดมประสูติบุตร ๐ เลิศเลอลัก ษณะบริบูรณ์ นุกูลกษัตริย์สุทธิ์ เราอวยพร บวระกะนุช และบุตรประเสริฐศรี ๐ ใดนาฏปรารถนะธุระจง อนงค์แถลงที แจ้งแจงตาม กมละกะพี่ บ่มีกมลหมาง ๐ นงโพธน้อมสิรสะประนต พระบทยุคลพลาง พลันเผยรับวรและพระนาง ก็ทูลพระภูธร ๐ เอารสวัฒธนะยุวกาล จะขานจะขอพร เพื่อบุตรผู้ อุปติบวร จะเวรสนองเสนอ ๐ ท่านท้าวทรงอนุมตินาง บ่พรางขนิษฐ์เธอ ครั้นจวบมังคละทวิเลอ ดิเรกมหาวาร ๐ จึงชุมนุม คณะวุฒิพงศ์ พระวงศ์บรีพาร ขานนามงามสุริยกุมาร พิศาลพิสุทธิ์พงศ์ ๐ เอารสรับทนุอุปถัมป์ ประจำมิขาดคง พร้อมพรั่งเหล่านิกรอนงค์ ประจงพิทักษา ๐ จนจวบกาลสุริยะกุมาร เจริญพระชนมายุ์ คำแหงหาญพละศิลปา ประสิทธิ์ดำเกิงชาญ ๐ ชอบเล่นชอบหทยะพระเชษ- ฐะสองคะนองหาญ ยามทีวารัติกิฬะสนาน สนุกพระไทยครัน ............. ฯลฯ ............. (มหิสสาสคำฉันท์ : ฉ.ล. พิชยญาติ) - ปหาสินีฉันท์ ๑๓ - ๐ อันชายควรจะวิริยะนิตย์ สถิตเสถียรการ หมั่นกอบกิจธุระบริหาร ประโยชน์ประสงค์สรรพ์ ๐ คนผู้มีสติบริบูรณ์ มิพูนประมาทพลัน ควรอุตส่าห์วิริยะมหันต์ ณ กิจการงาน ๐ ผู้สำรวมกมละระวัง มิหวังจะก่อการ ผู้เวรในบรชนะ, ราน ประทูษฐอาดูร ๐ ศีลสังวรกุศละวิธาน ประหารอธรรมสูญ สิ่งชั่วห่อนอนุกุละพูน ประเสริฐ ณ โลกีย์ ๐ ชนผู้มีสติมนะมั่น ณ วันและราตรี นับว่าเป็นนรชนะศรี ประเสริญวิเศษชน (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก (https://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=15216.msg55729#msg55729) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |