|
หัวข้อ: - รุมมวดีฉันท์ ๑๐ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 27, มิถุนายน, 2565, 11:39:52 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/4Bg.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1727) - รุมมวดีฉันท์ ๑๐ - รุมมวดีฉันท์ ๑๐ (รุม-มะ-วะดี-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า กล่าวมีสำเนียงอันอาจจะจับจิต ๑.) รูปแบบของรุมมวดีฉันท์ ๑๐ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ ........ วรรคหลังมี ๕ พยางค์ (รวมเป็น ๑๐ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ - ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะ คือ ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ .................. ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาท จะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๑ - ๔ .......... ๑ - ๔ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๑ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่วนวรรคที่สี่เป็นอิสระ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท ให้คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - รุมมวดีฉันท์ ๑๐ - ๐ ขอ /อธิราชลาว จ้าว /จิระถาวร เรือง /พละรานรอน เหล่า /ริปุทำลาย ๐ ครองบุระฐานไทย ไพบุลเหลือหลาย ชาติกุลใดตาย ไทยจิระยืนยง ๐ ผองอริฤๅแหนง แคลงหฤทัยสง- สัยมนะนึกตรง ไทยะปราชัย ๐ ยอมก็เพราะบำราศ ขาดนระชนไกร แกร่งรณะการไพ- ชิตกะทหารลาว ๐ เหตุเพราะบุรินทร จรจิระแรมด้าว อยู่เฉพาะหญิงสาว ชายชระกำลัง ............. ฯลฯ ............. (สุรนารีคำฉันท์ : วชิรินทร์ มนเทียรทอง) - รุมมวดีฉันท์ ๑๐ - ๐ มาร ด ร บิดา ปรากฏะคุณควร เหมือนทิศะบูรพ์บวร เหตุคุณะยิ่งยง ๐ อาจริยาโภค โยคคุณะควรบง เหมือนทิศะจำนง ทักษิณะมั่นหมาย ๐ บุตรภริยาเปรียบ เทียบทิศะหลังทาย- เทิดธุระทั้งหลาย ต้องอนุวัตรบดี ๐ มิตรและอมาตย์ขาน ปานทิศะซ้ายมี- กิจธุระเปรมปรีดิ์ ช่วยบมิเดียดฉันท์ ๐ ทาสะและกรรมกร ผ่อนธุระภารผัน ตามมนะนายปัน เปรียบทิศะต่ำสม ๐ สมณพราหณ์ยง ทรงคุณะอุตดม ควรจะนิยมชม เยี่ยงทิศะเบื้องบน ............. ฯลฯ ............. (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) - รุมมวดีฉันท์ ๑๐ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ โทษะประการหก ยกอธิบายเพรง บัณฑิตะพึงเกรง จงละหทัยไกล ๐ คือชนะแก่ท่าน ดาลอริจองใจ เจ็บจะกระทำไภย ผูกประติเวรา ๐ แพ้ก็จะอาโภค โศกบ่มิสมปรา- รพภะอดูรสา- หัสมุขะหมองหมาง ๐ หนึ่งจะประไลยทรัพย์ อัปพละบกบาง กาลกิณิกรรมปาง ปราชัยะในสนาม ๐ หนึ่งผิจะพาที ที่วินิไฉยความ สักขิบ่ควรถาม เหตุ์นิรสัตยา ๐ หนึ่งสุหชาชิด มิตร์คณะพงษา ต่างก็จะเจรจา ดำหนิติเตียนขาน ๐ หนึ่งจะกระทำอา- วาหะประกอบการย์ โหดกิจะงามงาน ห่อนลุประสงค์เอง ๐ เขาบ่มิอำนวย อวยสละธิดาเกรง เหตุเพราะนักเลง เลี้ยงบ่มิเปนผล ๐ โทษะฉะเภทแจง แสดงอนุสนฑ์ยล ปราชละพิบัดิดล ดั่งอภิปรายปราม ๐ ฉันทะประชุมนุม รุมมวดีนาม เสนอธิระโดยคาม- ภีระกถาธรรม์ ๚ะ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศใต้ ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๑๙ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก (https://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=15216.msg55729#msg55729) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |