|
หัวข้อ: - หรณีฉันท์ ๑๗ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 09, กรกฎาคม, 2565, 10:34:09 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/1r.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1773) - หรณีฉันท์ ๑๗ - หรณีฉันท์ ๑๗ (หะ-ระ-นี-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า ประกอบด้วยขาดบท บาทละ ๓ แห่ง ๆ นำมาซึ่งสภาวะงามในจิตต์ ๑.) รูปแบบของหรณีฉันท์ ๑๗ หนึ่งบท จะมี ๓ วรรค (โดย ๓ วรรคถือเป็นหนึ่งบาท) วรรคแรกมี ๘ พยางค์ ........... วรรคสองมี ๔ พยางค์ วรรคสุดท้ายมี ๕ พยางค์ (รวมเป็น ๑๗ พยางค์ ในหนึ่งบท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละวรรคจะมีลักษณะ คือ ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ-ครุ ....... ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ โดยแต่ละวรรค จะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๖ - ๒ .................. ๒ - ๒ ๓ - ๒ ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่วนวรรคที่สามเป็นอิสระ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท ให้คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๑ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - หรณีฉันท์ ๑๗ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ นรคณะอมาตย์ /ผู้ปรี .................... ชาญาณ /ะพี ริย์เจริญ /คุณา ๐ สุวสดิพิพัทธ์วัตสา ......................... ธิกธรรมะภา ษิตสาศนสาร ๐ บมิริตริคนองกิจการย์ ..................... ลอบเล่นและขาน พจนาทสุภา ๐ อรนุชอนงค์เนืองนา ........................ รีราชรหา ศนะฐานสถิตย์ ๐ บมิริตริประโยชน์โดยมิจ ................. ฉาธรรมและคิด อทินาเคราะหา ๐ ธนศิริประโภคนานา ....................... ในโกฐคา ริกราชนรินทร์ ๐ บมินิทรอเนกโดยถิน ...................... มิทธ์มักจะกิน รสบานสุรา ๐ บมิกิจประโยชน์เหตุ์หา ................... แห่งฆ่ามฤคา พนะพฤกษ์อไภย ๐ บมิริจะสถิตย์ร่วมใน ....................... บรรลังกไท ภทรบิษฐราช ๐ บมิริจะสถิตย์ร่วมอาศน์ .................. เก้าอี้สิหาศน์ รถยานดุรงค์ ๐ บมิริตริจะร่วมสารทรง ..................... นาเวศอลง กตสีวิกา ๐ นรธิปธเรศเกษมา ........................... นุษย์เนืองประชา และบควรคะนึง ๐ ชนิศรฤทัยพอพึง ............................ ดูใครบ่ถึง ก็บเท่าบเทียม ๐ สติและตริสงบงามเสงี่ยม ................ สงวนจิตรเจียม จะภิบาลบดินทร์ ๐ อธิกิจวิจารณ์ญาณถวิล ................... จักเฝ้านริน ทรห่อนจะไกล ๐ และบมิจะสถิตย์ใกล้ไท .................. พอยินธไข วรพจน์ประจัก ๐ ทฤษนะพระองค์ตรงพักตร์ .............. จักตรัสทะทัก และจะสั่งนุสนธิ์ ๐ คณะชนอมาตย์ควรดล ................... สถานสถิตยะตน กลอรรถแถลง ๐ วรพฤดิประกาศแจกแจง .................. สมเยศธ์แสดง หรณีขนาน ๐ บุพบทฉบับโบราณ ......................... ฤๅไพเราะสาร สวนานิพนธ์ ๚ะ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศเหนือ ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๑๘ นับจากพระวิหารพระนาคปรก - พระวิหารพระป่าเลไลย์) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก (https://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=15216.msg55729#msg55729) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |