|
หัวข้อ: - ปุฏะฉันท์ ๑๒ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 14, กรกฎาคม, 2565, 11:37:18 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/Q5.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1775) - ปุฏะฉันท์ ๑๒ - ปุฏะฉันท์ ๑๒ (ปุ-ตะ-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มีขาดบทขาดคำ บาทละ ๒ แห่ง ๆ เปรียบดังพัสดุอันบุทคลห่อด้วยใบไม้ ๑.) รูปแบบของปุฏะฉันท์ ๑๒ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๘ พยางค์ วรรคหลังมี ๔ พยางค์ (รวมเป็น ๑๒ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ .............. ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๗ - ๑ .......... ๑ - ๓ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๑ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - ปุฏะฉันท์ ๑๒ - ๐ ผินิกระชนะไพ /รี มี /ณ ที่ใด ธิรชนะมิสถิต /ใน ฐา /นะที่นั้น ๐ ผิจะวสนะมิเนิ่นนาน กาลทิรัตพลัน กมละบ่มิจะสุขสันต์ ทุกข์เพราะไพรี ๐ ธิรพจนกถาแจง แจ้ง ณ ทานมี ทุสะคุณะกลยุทธ์วิธี เทียบเสมอกัน ๐ พระมุนิสุคตะสรรเสริญ เยิน ณ ทานอัน นระชนะวระเลือกสรร ถูกมิผิดธรรม ๐ วรวจนะสุภาษิต นิจจะควรจำ ณ นรชนะประทุษทำ ไยจะพึงมี ............. ฯลฯ ............. (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) - ปุฏะฉันท์ ๑๒ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ อิธภพะกิติเลื่องหล้า สาธุสรรเสริญ บรภพะคติดำเนิน แหล่งสุลาไลย ๐ จะภิรมย์ทิพย์สมบัติ วัฒนาไอ- ศุริยก็ศุขเอมไกษย์ ทุกขะพาธา ๐ กลบทบุพะรังสรรค์ ฉันทะนามา ปุฏะวุติวระวากยา ยากจะจำนอง ๐ เพราะฤบมิเสนาะห์เน่งนึก ตรึกก็เหลือตรอง ดุจะวิจิและคนองฟอง ฟัด ณ ฝั่งฟัง ๐ สติธิติวิริเยศหย่อน อ่อนบ่รางรัง สฤษดิบ่มิสมหวัง วัจนาทแสดง ๐ สุรพละพิริยาญาณ หาญก็อาจแถลง ระบุะบทะรจนาแจง แจ้งประจักกล ๚ะ ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศตะวันตก ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๒๔ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก (https://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=15216.msg55729#msg55729) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |