บ้านกลอนน้อย - กลอนสบายๆ สไตล์ลิตเติลเกิร์ล

(https://i.ibb.co/wL63K0G/Screenshot-20241006-111035-Chrome.jpg) (https://ibb.co/RSHZCvr)

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต: ๙๖.มองโลกในแง่ดี

อีทิสังฉันท์ ๒๐

    ๑.โลกะนี้มิมีอะไรจะถ้วน..........แนะปัญญะหาพิรุธประมวล
มิสมบูรณ์
   ๒.มองเจาะโลกสิดีกะก่องพิบูลย์..........สิตนจะมีสุขาอะดูรย์
ฤทัยกาย
    ๓.จงมิทุกข์พะวงกะเรื่องหละหลาย.........จะผิดมิคาดอุบัติทลาย
เพราะปัญหา
  ๔.ปัญหะถูกกุแก้และกรานมิช้า..........จะเปลี่ยนลุปัญญะเรืองคณา
ซิทันควัน
  ๕.ถ้าเจอะแต่สะดวกสบายจรัญ.............สิปัญญะฝ่อจะโง่ชะงัน
กุเหตุเรา
  ๖.ปะปัญหะอย่าทุรนและเศร้า.............ตริตรองฤทัยเหมาะเพื่อประเทา
ลุปัญญา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๙๖ หน้า ๙๘ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

โลกะ=โลก
ปัญหะ=ปัญหา
ปัญญะ=ปัญญา
อะดูรย์=อาดูลย์ คือ ไม่มีอะไรเปรียบได้
จรัญ=ผู้ท่องเที่ยวไปอย่างมีความสุข

(ขอบคุณเจ้าของภาพจากอินเทอร์เน๊ต)

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต: ๙๗.คุณค่าของความดี

อินทรวิเชียรฉันท์แปลง

    ๑.ต้องการสิ่งใด ณ โลก............ซิโฉลกจะปันและเปลี่ยน
ความดีเจาะใจเสถียร....................จะสำเร็จพิลาสพิไล

   ๒.ความดีกระทำรจิต..................จิตะชิดละมุนละไม
ชั่วทรามฤทัยสิไหว ......................จะกระด้างมิอ่อนมิเอน

    ๓.ใจคนจะยอมจะอยู่.................เฉพาะผู้สิดีสิเด่น
ไม่เคยประทับใจจะเผ่น..................มิเจาะลงมิยอมมิยล

  ๔.ความดีตระตรึงฤทัย..................นิรใฝ่กะชั่วกะชน
คนที่ฉลาดจะวน.............................กระทำดีเอนกอนันต์

   ๕.ผู้ที่ทุศีลทลายตน.....................นฤท้นประชิดประชัน
ใจชั่ว ณ จิตมิผัน.............................มหชนทุรนทุราย

   ๖.คนชั่วรตีลุชั่ว...........................ปะทะมัวกระสับกระส่าย
บัณฑิตจะกลัวละอาย.....................ปะเจอะบาปประหัตประหาร
  
  ๗.ชั่วไม่ประชิดฉลาด....................เพราะลิกาจมลนมลาน
ความดี ณ ใจประสาน......................อนุรักษ์สกลสกาว ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๙๗ หน้า ๙๙ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต: ๙๘.เกิดมาเพื่อทำความดี

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

    ๑.ความดีจะสร้างจริง................อติยิ่งกะโลกสม
พึงควรจะทำฉม............................นิรอ้างกะผู้ใด

   ๒.เกิดมาประพฤติดี....................ลุทวีประเสริฐใส
เยื่ยมยอดกะชีพไซร้ .....................สุขะเลิศทุรนหาย

    ๓.บัณฑิตกุศรัทธา.....................ภวกล้าสิดีมาย
ตอบแทนมิหวังหลาย......................นิรเกียรติและยศ,ลาภ

  ๔.จิตดีประโยชน์ด้น.....................นฤชนละคลายบาป
มีโชคซิปลื้มปลาบ..........................กระทำดีก็พอหนา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๙๘ หน้า ๑๐๐ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต: ๙๙.มนุษย์ย่อมเสมอกัน

อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

    ๑.ก็กายมนุษย์เคียง...................ชระเมียงกะตาคน
นรีและชายก่น...............................วปุสูง ฤ เตี้ย,ขาว

   ๒.ตะมองกะปัญญา.....................ก็จะว่าเสมอพราว
เสมอกะธาตุฉาว ...........................จตุธาตุก็ดิน,น้ำฯ

    ๓.จะเท่าเพราะแตกดับ................คตะลับคะคล้ายนำ
จะเท่าละทิ้งคว่ำ..............................ก็มิขนอะไรไป

  ๔.จะเทียมสิทุกข์ทน......................พหุล้นลำบากใจ.
จะเทียมมิหลีกภัย............................ภวทุกขะหลากหลาย

  ๕.มิเป็นซิที่พึ่ง................................ถิระตรึงกะใครวาย
มิคุมและสั่งกลาย.............................นิรตัว ฤ ตนเผย

  ๖.เหมาะควรจะหน่ายชัด................ละกำหนัดมุพ้นเลย
ละยึดและถือเอย..............................จิตะคลายลุนิพพาน ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๙๙ หน้า ๑๐๑ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ชระเมียง=มองดู
จตุธาตุ ๔=มหาภูตรูป ๔ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ
คตะ=ตาย
กำหนัด=ความใคร่ในกามคุณ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๐.ทำอะไรแค่พอเพียง

อุปชาติฉันท์ ๑๑

    ๑.ประสบกะทุกข์โศก............ปะโฉลกตริทบทวน
สิ่งผิดริแก้ด่วน..........................จะสำเร็จคระไลไกล
สมหวังมิลืมตน..........................อุตุล้นประมาทใจ
เจอะสิ่งอะไรไว..........................บริโภคประมาณพอ

   ๒.มิเสพและเพลินตน..............จิตะล้นละหยุดรอ
คราวทุกขะคิดหนอ ..................เจอะอร่อยเจาะครึ่งเดียว
รักใครระวังใจ...........................รติไซร้จะพลาดเทียว
ริครึ่งก็พอเชียว.........................อุระเราสบายครัน

   ๓.เจอะของพิเศษล่อ...............จรจ่อระวังกัน
อย่าเผลอและหลงฝัน................หฤทัยและกายตาม
มองหน้าแหละดูหลัง..................มนยั้งและพอกาม
ผิมากจะร้อนลาม.......................มทโทษและทุกข์หนา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๐ หน้า ๑๐๒ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๑.สร้างเหตุที่ดีไม่ต้องรอ

อาขยานิกาฉันท์ ๑๑

    ๑.สร้างเหตุลุถึงตรง..............มิพะวงจะรอผล
มิมัวกระหายดล........................ลิเจาะเหตุเจริญยิ่ง

   ๒.ปลูกไม้จะรดน้ำ..................ทะนุล้ำกะปุ๋ยดิ่ง
ริปูขจัดทิ้ง ...............................ผิลุแล้วซินอนเขลง

   ๓.ไม่รอ ณ โคนต้น.................ระยะผลจะออกเอง
กระทำหทัยเก่ง.........................พิรพัฒนาเหตุ

  ๔.ปรับเหตุปะดีหนอ.................นิรรอระโหยเจตน์
ลุผลสิเหตุเดช...........................มิกุจากกระหายเลย

  ๕.ผลเกิดซิเหตุชัด...................มิอุบัติเจาะ"อยาก"เผย
จะหิวจะเหนื่อยเอย....................หฤทัยก็เหนื่อยฟรี

  ๖.สร้างเหตุเจริญฉิว.................มิเจาะหิวกระโหยปรี่
ประเทืองเสาะสร้างคลี่...............ก็ปลาตสิตัณหา

  ๗.พุทธ์เจ้า,อร์หันต์เกศ.............ละกิเลสละทุกขา
ลิ"อยาก"สิหมดนา......................ตะก็สร้างเมลืองสม ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๑ หน้า ๑๐๓ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

พุทธ์เจ้า=พระพุทธเจ้า
อร์หันต์=พระอรหันต์ สาวก

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๒.ชีวิตมนุษย์สั้นนัก

วังสัฏฐฉันท์ ๑๒

    ๑.ก็โลกะนี้ยาว..............จิรสาวสิล้านมิถ้วน
ชิวิตมนุษย์ล้วน.................กระจิริดจะอยู่มินาน

   ๒.และชีพก็ไม่คอย.........จรคล้อยซิผ่านลุกาล
สะกิดหทัยฉาน ................นรชนฉกาจรเมียร

   ๓.พยุงชิวินตรอง............จะมิครอง ณ โลกเสถียร
ก็เพียงลุผ่านเวียน.............พิทกายสิแตกทลาย

  ๔.นราสิปัญญ์เลิศ............ชรเกิดและตายก็ฉาย
ก็โลกซิทางกราย...............มิเจาะครอบและครองอะไร

  ๕.อุบัติก็ตายซาน.............อสุผ่านปะดับลิขัย
มิมีสิสิ่งใด..........................จะตริยึดและหยิ่งทะนง

  ๖.ผิยลและรู้"เกิด".............มรเปิดประมาทลิปลง
ริขวนและขวายบ่ง..............ริกุบารมีนิร์วาณ

  ๗.มิมัวแหละหลงจัด...........ปฏิบัติพระธรรมสิชาญ
จะไม่ทุรนซ่าน.....................เพราะชิวีซิน้อยถลำ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๒ หน้า ๑๐๔ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ปัญญ์=ปัญญา
นิร์วาณ=นิรวาณ คือ นิพพาน

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๓.ยอมรับผิดเพื่อแก้ไข

อินทวงฉันท์ ๑๒

    ๑.นักปราชญ์จะกล่าวตน......ทรพลกะชนสิรู้
ปกปิดจะคุ้ยกรู.........................ผิวะเปิดจะดีเหมาะกว่า

   ๒.คนคุ้ยมิเบิกบาน.................ก็จะผ่านละเลยซินา
กล่าวโทษขมาหนา ..................จะแสดงวะตนสิผิด

   ๓.ปวงชนอภัยนา...................เพราะนราซิพลั้งมิปิด
ตรงข้ามสิปิดมิด.......................ริกระตุ้นจะโพนทะนา

  ๔.จิตดีพระพุทธ์ฯป้อน............นยสอนประเสริฐคุณา
ขอชนกุเมตตา..........................กรุณา,ขมา,อภัย

  ๕.ผิดแล้วซิขอโทษ.................รติโลดตริแก้ไสว
ใจกว้างกุศลใส..........................ก็กุศลสิน้อยก็บุญ

  ๖.แต่โทษผิน้อยดล.................อกุศลบุญมิจุน
รับผิดและแก้หนุน.....................ภวการณ์จะเปลี่ยนสุขี ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๓ หน้า ๑๐๕ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

พระพุทธ์ฯ=พระพุทธเจ้า

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๔.เห็นความผิดต้องรีบแก้ไข

ภุชงควิเชียรฉันท์ ๑๒

    ๑.ประสบผลสิต้องการ............นิรผ่านประมาทคอย
พยายามเสาะจุดด้อย..................วปุเองซิบกพร่อง

   ๒.เจาะเล็งโทษสิตนชัด............ปริวรรตซิแก้ตรอง
มิพึงคิดกะผิดผอง ......................ลุทุรนทุรายใจ

   ๓.ผิผ้าสกปรกซัก.....................พิรจักขยี้ไว
ปะรอยเปื้อนมิร่ำไห้.....................พิศผิดริแก้หนา

  ๔.มิมองตนตะข้อดี....................มุปะปรี่กะเสียมา
และแก้ไขสิผิดพา.......................รติพัฒนาเผย ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๔ หน้า ๑๐๖ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๕.จงแก้นิสัยที่ไม่ดี

ภุชพงศฉันท์ ๑๓

    ๑.ผิตักน้ำกะตุ่มรั่ว.................มิริกลัวประโยชน์จะเสีย
ซิรูรั่วมิอุดเปลี้ย.........................คุณะน้อยมิคุ้มกะทุน

   ๒.เจาะทานใหญ่ตะเพิกจัก.......อนุรักษ์กะศีลละมุน
สิพึงตรองจะเสื่อมคุณ ...............มิเจริญวิบูลย์นะเรา

   ๓.มุใส่ใจกะแขกยาตร.............ตะก็พลาดกะญาติเฉลา
สิพี่น้องมิรักษ์เฝ้า.......................สขิใหม่มิจริงหทัย

  ๔.เสาะสร้างภาพขจายชื่อ........ตะมิสื่อฤดีไฉน
วะชื่อเสียงมิปิดได้......................วปุไร้สิวิทย์ทวี

  ๕.ผิหลักการจะสูงเชียร............ตะมิเปลี่ยนนิสัยมิดี
ก็ความชั่วหทัยรี่.........................จะผนึกซิหลักกระนั้น

  ๖.ผิขวนขวายประดับกาย.........ตะมิผายลุ"ดี"ประชัน
เพราะสังคมผละชั่วผลัน..............มิคะนึงวะกายสคราญ

  ๗.ผิบำรุงตะลูกเมีย....................นิรเคลียคุณาประทาน
กะพ่อแม่ระวังกราน.....................ชิระแล้วสิกรรมสนอง

  ๘.มุก่อสินมิสร้างบุญ..................นิรตุนเสบียงประคอง
ณ ภพหน้าเจาะเปรตถ่อง.............จะมิมีอะหารระดม

  ๙.ผิสนใจตะสิ่งของ...................สิมิครองพระธรรมอุดม
ลุชาติหน้าจะต่ำตรม....................ลุอบายนรกมหันต์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร
๑๙ ตุลาคม ๒๕๖๗

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๕ หน้า ๑๐๗ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

อบาย ๔=ภพที่หาความสุขได้ยาก เช่น๑)นรก ๒)เปรต ๓)อสุรกาย ๔)เดียรฉาน

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๖.ควรรักษาอุดมการณ์

ภัททวิราชฉันท์ ๒๑

    ๑.ถอนหลักปฏิบัติ.................ซิชัดพะนอผู้อื่น
แนวทางลิผลลื่น........................จะดูคะคล้ายดี

   ๒.ภายหน้าเหมาะจะพบ...........ประสบสิปัญหาปรี่
หลักการธุวหนี ..........................ซิถูกประนามติง

   ๓.ต่อไปเจาะคุณา...................จะคว้าและเชื่อใจจริง
แก่ปวงนฤยิ่ง.............................ประโยชน์อนันต์ดา

  ๔.หญิงยอมสละเกียรติ์............ละเมียดลุยอมชายหนา
ถูกหยามฤติยา..........................นิกรติไร้คุณ

  ๕.แม้ชายจะสนุก.....................ก็รุกและดูถูกกรุ่น
หญิงนั้นนิรหนุน.........................ลิคุณค่าลง

  ๖.หลักการฐิติแน่ว....................ทแกล้วซิคุณค่าบ่ง
รักษ์"ดี"และผจง.........................จะมีนราพาน

  ๗.หลักการลุประเสริฐ...............ก็เทิดและรักษ์"ศีล"ขาน
ศีลมั่นจิรศานติ์...........................ผิต้องปะตาย

  ๘.ไร้ศีลนฤชน..........................ก็พ้นลิค่าคลอนคลาย
มีศีลธิติกราย.............................ลุอานิสงส์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๖ หน้า ๑๐๘ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๗.อย่าละเลยสิ่งเล็กน้อย

อาขยานิกาฉันท์ ๒๒

    ๑.อยากดูนิกรชิด..................พิศนิดกะสิ่งน้อย
ผิหลอกสิเราถอย......................ก็กระจ้อนแหละธาตุแท้

   ๒.สิ่งย่อยจะบอกได้................กะนิสัยนราแน่
ตระหนกหทัยแล .......................ขณะเผลอสภาพจริง

   ๓.สร้างภาพจะปิดเรื่อง.............มหเขื่องตะใหญ่ยิ่ง
ตะเรื่องซิเล็กทิ้ง..........................ก็ละเลยมิได้หนำ

   ๔.บุคคลละเรื่องน้อย................ก็จะคล้อยมิดีนำ
ซิผู้ตริดีทำ..................................ริสกลมิเว้นน้อย

  ๕.มองคนตะหน้าตา...................จะปะหนาเซาะฉ้อคอย
ผิรีบริด่วนพลอย.........................ประลุพลาดสิแน่นอน

  ๖.มองคนมิดูผลาม....................เจาะตริข้ามกะเล็กจ้อน
นรีซิ"ดี"จร..................................ริกระทำกะเล็กเอย

  ๗.เล็กน้อยก็ทำยาตร.................ริมิพลาดละเอียดเคย
ผิมองตะใหญ่เผย........................จะทุรนเพราะถูกลวง ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๗ หน้า ๑๐๙ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๘.รู้ไม่จริงนิ่งดีกว่า

วิปริตตปุญญฉันท์ ๒๒

    ๑.นรามิรู้จริง......................ก็จะยิ่งกุถ้อยกลบ
พูดหลีกเลาะเลี่ยงจบ..............นิรความอะไรดั้น

   ๒.วจีซิมากท้น......................นฤชนก็รู้ทัน
ไม่ทราบอะไรครัน ..................ริเจาะแสร้งตลกหนา

   ๓.ผิเรามิทราบจริง................ก็เหมาะนิ่งจะดีกว่า
พูดมากจะยุ่งพา......................จะแจรงปะเสียหาย

  ๔.วจีสิโอ้อวด........................ก็จะซวดเจาะกล้ำกราย
ดูถูกและหยามหลาย...............เหมาะจะนิ่งและฟังเอย

  ๕.ตริใช้กะหูฟัง.....................เหมาะเจาะจังผละปากเอ่ย
ไม่รู้ก็ยอมเผย.........................ดนุไม่ฉลาดเอง

  ๖.ริยอมวะตนเขลา................ดุจะเร้าเฉลียวเพ่ง
มองทางลุพาเก่ง......................ผิเจาะโอ่จะเสียแน่

  ๗.พจีแหละโม้พาน.................จะประจานกะตนแท้
ทุกคนซิรู้แล............................และระลึกวะเราเขลา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๘ หน้า ๑๑๐ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๐๙.ยิ่งยึดถือมาก ก็ทุกข์มาก

วิปุลลาฉันท์ ๒๔

    ๑.ณ โลกนี้สิ่งแหละหลาย......ล้วนไม่ธุวกลายเปลี่ยนตลอด
มิเที่ยงแท้มินิ่งจอด.....................จะแปลงจะแปร

   ๒.ผิเข้าใจไหนซิเที่ยง..............อย่างเดียวก็จะเสี่ยงร้อนสิแท้
อะไรยังมิแตกแล .......................ก็แตกก็หัก

   ๓.อะไรยังไม่ละดับ..................กำลังมละลับไกลประจักษ์
สิสังขารจะยึดรักษ์......................มิได้มิควร

  ๔.สิยึดสังขารกุทุกข์..................เดือดร้อนพหุบุกช้ำและซวน
เพราะสิ่งนั้นสิแปรปรวน...............เจาะยึเดเจาะผลาญ

  ๕.ก็ทุกข์ยากใดเกาะเหตุ............ความยึดฐิติเจตน์ปรุงละลาน
ริปรุงแต่งกะสังขาร.......................สิแตกสิดับ

  ๖.สิยึดของรักปลาต....................ยึดมั่นชิวิมาตรแม้นละลับ
พะวงทรัพย์พะเนินจับ....................มิทิ้งมิวาง

  ๗.เพราะยึดมั่นต้องสลัด..............ทุกสิ่งบริพัตรแปรมิขวาง
นราผู้ฉลาดพร่าง..........................จะปล่อยจะเฉย

  ๘.เพราะยึดมากทุกขะนาน........ปล่อยวางก็สราญยิ่งนะเอย
ผิแบกหนักริเบาเปรย...................สะอาดสบาย ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๐๙ หน้า ๑๑๑ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๐.ปัญญาต้องมีความเพียรและความอดทนร่วมด้วย

ภูวรอินทรฉันท์ ๑๖

    ๑.ปัญญาสะสม"ดี"พหุล้น.............เรียกบารมีผลมิมีเดี่ยว
มี"ขันติ,อดทน"พิระเคี่ยว...................พากเพียรกุก่องานประสิทธิ์จด

   ๒.รู้ดีซิไหนขาดมุขยัน....................งานล้วนมิสร้างสรรค์จะทอนทด
มีแต่ขยันขาดทรหด...........................การงานมิสำเร็จคระไลผ่าน

   ๓.ความเพียรและอดทนอติกล้า.......ผลักดันสิปัญญาลุผลงาน
ปัญญาเสมือนแจงพิศฉาน..................ความเพียรพลังเคลื่อนมุเดินดิ่ง

  ๔.อดทนเจาะบำรุงบริบาล................เครื่องยนต์สภาพการพะพร้อมวิ่ง
มีปัญญะอย่างเดียวก็จะยิ่ง..................อาภัพผิรอบรู้ก็ไร้ผล

  ๕.ผู้ใฝ่เจริญตั้งหฤทัย........................สร้างขันติ,เพียรไว้เสถียรทน
กำลังยะยิ่งใหญ่กิจะล้น........................สำเร็จลุล่วงดีเสมอไป

  ๖.อย่าคร้านนิสัยเสียทุรพล...............ไร้ขันติอดทนและข่มใจ
เช่นนั้นจะเป็นผู้มละไข.........................อับวาสนาอาภัพจิรังกาล ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๐ หน้า ๑๑๒ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๑.มองโลกด้วยใจกว้างขวาง

วาโตมมีฉันท์ ๑๑

  ๑.ผู้ใจกว้างขวาง..........พิศมองต่างนิกรอื่น
มองคนดาษดื่น...............กรุณาเมตตะครือกัน

  ๒.มองดีเป็นนิตย์..........นิรจับผิดรึคอยหยัน
พร้อมยกโทษดั้น............ริอภัยแด่มนุษย์ผอง

   ๓.รู้โลกพร่องดิ่ง..........มิกะเกณฑ์สิ่งพิสิษฐ์ครอง
ไม่โกรธใครปอง.............ทุรมุ่งร้ายรึขัดแย้ง

   ๔.ถ้าถูกหักหลัง...........ทรยศชังริเรียนแจ้ง
ไม่เศร้าเสียดแทง...........กิจพลาดหวังลิคาดหมาย

   ๕.ใจยอมรับได้............ฤติยาไซร้รึเหยียดร้าย
รู้เล่ห์กลฉาย...................นฤคิดอายก็ไม่เผย

   ๖.ยอมรับถ้อยคำ..........ริวิจารณ์ย้ำกะตนเปรย
ไม่ถือตนเอ่ย...................อติสำคัญสิเหนือไผ

   ๗.ยอมเขาเด่นกว่า........รติชื่นนาและพอใจ
ใจกว้างทุกข์ไกล.............หฤทัยอิ่มเอมและสุขศานติ์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๑ หน้า ๑๑๓ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ฤติยา=ดูถูก,รังเกียจ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๒.คิดร้ายผู้อื่นคือทำร้ายตนเอง

กลาโหมฉันท์ ๑๒

   ๑.ริคิดร้ายกะผู้อื่น....................ภิทะคืนเจาะตนเอง
ก็สิ่งชั่วจะตั้งเขลง........................บริเวณซิไหนผลาญ

   ๒.ผิคิดเลวเกาะที่ใจ...................หฤทัยมิสุขพาน
ซิของเหม็นปะตั้งผ่าน....................ลุสถานจะคลุ้งเหม็น

   ๓.ผิความคิดสิเหม็นคลี่...............ก็ฤดีคละคลุ้งเข่น
ลิโสโครกหทัยเด่น........................บริสุทธิ์กมล,กาย

   ๔.พระธรรมน้อมมิเบียดเบียน......นฤเรียนประพฤต คลาย
เพราะนั่นคือชะล้างผาย.................มลพิษมลายไกล

   ๕.สะอาดกายมิพอไซร้................ชระใจก็ต้องไข
มโนเป็นสินายใหญ่........................มนนั้นสิเหนือกาย ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๒ หน้า ๑๑๔ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๓.หน้าที่ของผู้ให้และผู้รับ

อุปชาติฉันท์ ๑๓

   ๑.ผิเราริให้ก็เหมาะได้................รุจิไซร้และเกียรติล้น
ไม่หวังประโยชน์ดนุผล.................นิรคิดจะทวงคุณ

   ๒.และรับก็รับประลุศักดิ์.............มิตระหนักสิใครขุ่น
รับพอและเพียงจะอดุลย์...............และระลึกกะผู้ให้

   ๓.เจาะเป็นซิผู้บริจาค.................สละมากจะช่วยไกล
เมตตาประโยชน์นฤไข..................วสะสรรพสัตว์ชื่น

   ๔.จะแบสิรับก็ซิง่าย....................คุณะกรายจะน้อยคืน
ผู้ให้จะยากทุรขืน..........................มหคุณลุโอฬาร ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๓ หน้า ๑๑๕ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๔.สร้างความดีเพิ่มคุณค่าชีวิต

ติลกัฏฐฉันท์ ๑๓

   ๑.มิว่าจะเก่งอติไหน..................ผินิสัยสิเลวพิศ
มิมีสิใครจะประชิด.......................นิรใครจะนับถือ

   ๒.ปลาตซิ"ดี"ก็จะไร้..................คุณะไซร้มนุษย์ครือ
ลุ"ดี"เพาะเกลือดุจะสื่อ.................ทะนุป้องมิเน่าเสีย

   ๓.มลานสิ"ดี"ปะทุหนอน............กุสลอนซิ"ชั่ว"เพลีย
ผิเก่งมิ"ดี"ก็จะเปลี้ย......................จะลิค่ากะชีพเผย

   ๔.ขยันเสาะ"ดี"พหุเพิ่ม...............ก็จะเสริมประโยชน์เอ่ย
ก็ผู้เจาะ"ดี"ชนะเคย.......................ลุกุศลแหละสร้างสม ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๔ หน้า ๑๑๖ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๕.ผู้ฉลาดจะต้องร่วมทุกข์กับผู้อื่น

เหมันตดิลกฉันท์ ๑๓

   ๑.ผู้กาจจะตั้งตนุอยู่..................ฐิติกู่มิพลาดท่า
พึงรักษ์ปลาตภยหนา...................พหุภัยตริป้องกัน

   ๒.ปัญญายะยิ่งจะพิทักษ์...........ริตระหนักซิภัยครัน
เภทภัยสกัดจรพลัน.....................อภิรักษ์และปลอดภัย

   ๓.ยอมร่วมลุผิดสขิชัด..............จะกุมิตรสนิทใจ
ความชอบลุหลีกริคระไล.............อริก่อเพราะอิจฉา

   ๔.เห็นใจลุทุกข์สขะผุด.............บริสุทธิ์รตีหนา
แต่หลีกลุสุขกะนรา.....................ปะทุเกลียดและถูกหมิ่น

   ๕.สิ่งไหนมิควรวปุเจตน์.............ปฏิเสธมิรับสิ้น
สิ่งใดเหมาะควรตริมิชิน................ซิกระจิดก็เพียงพอ

   ๖.แจกจ่ายนิกรซิประจำ.............ริปุย้ำมิมีก่อ
พวกพ้องจะช่วยภยฝ่อ..................บริรักษ์ลิภัยหนอ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๕ หน้า ๑๑๗ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๖.ควรเผยแผ่ถ้อยคำสุภาษิต

ตนุมัชฌาดิลกฉันท์ ๑๒

   ๑.บุคคลมทหลงทาง.................ก็กระจ่างซิผู้ชี้
การบอกแนะประโยชน์คลี่............สุรถ้อยสุภาษิต

   ๒.ชี้ทางลุประเสริฐศรี................ผิวจีกุธรรมชิด
คุณค่าพหุศักดิ์สิทธิ์......................สุตะเลิศกะผู้ฟัง

   ๓.เทพหลายอนุสรณ์รี่................ก็พจีเจาะกำลัง
สู่สรวงชุติขลัง..............................มรคาลุนิพพาน

   ๔.ถ้อยคำลิประโยชน์เกรง..........ผิเจาะเพลงละค่าขาน
แม้เสียงเสนาะขับกราน.................ก็จะไร้คุณาเผย

   ๕.บัณฑิตพิรกล่าวถ้อย..............คติพลอยสิเตือนเอย
เขียน,พูดนยแผ่เคย......................อธิบุญมหาศาล ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๖ หน้า ๑๑๘ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๗.จะมีคุณค่าต้องเพิ่มความดี

ตนุวิเชียรฉันท์ ๑๒

   ๑.เพราะมนุษย์ซิเกิดจบ...............หละหลายภพมินับถ้วน
จะสะสมนิสัยผวน...........................ณ ก้นบึ้งหทัยเชียว

   ๒.ปะคละ"ดี"รึ"ชั่ว"ได้...................มิมีใครจะมีเดี่ยว
นิรชั่วสิอย่างเดียว...........................รึดีเด่นมิปนกัน

   ๓.เหมาะประสารเผดิม"ดี".............เจาะรักษ์รี่เจริญมั่น
ลิเลาะ"ชั่ว"และถอนทัน....................ผิทำยากก็ต้องทำ

   ๔.เหมาะเจาะโชคปะพุทธ์ศาสน์.....จะได้ยาตรและปรับนำ
ผิมิได้ริแก้ย้ำ....................................กะสิ่งผิดจะสิ้นค่า

   ๕.ผิมิพูนเจาะดีแล้ว........................ละค่าแคล้วกะตนนา
ผิเจาะเลวรึโง่หนา.............................มิน้อยลงลิโอกาส

   ๖.ฐิติชีพปะดีบ่ง.............................มิเลวลงละชั่วพลาด
ริกระทำสิดีนาถ................................มิย่อท้อลุบาร์มี ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๗ หน้า ๑๑๙ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๘.ควรเร่งและหยุดในกาลควร

อินทรมัชฌาฉันท์ ๑๑

   ๑.รถยนตร์ซิมีเพ่ง..............."คันเร่ง"กิจ"เบรก"ไว
คันเร่งแตะต้องไป...................เหยียบเบรกริชะงักงัน

   ๒.เหยียบผิดมิถูกกาล..........เดือดซ่านภิทเช่นกัน
ชีวิตก็ต้องผัน.........................เร่ง,หยุดเหมาะเจาะเวลา

   ๓.มีเร่งตลอดไป..................หยุดไร้ก็จะร้อนนา
มี"หยุด"มิ"เร่ง"ครา..................ชีวิตตริสิไม้ขอน

   ๔.ปัญญาเหมาะกับกาล........เลือกชาญระยะผ่อน
ด่วนต้องตริรีบก่อน.................คราช้าก็เลาะช้าเผย

   ๕.หยุดนิ่งริควรนิ่ง................เฉยดิ่งมิขยับเอย
คล้ายหินตรุไม้เลย..................ไม่หวั่นจะกระตุ้นไหน

   ๖.บุคคลมิหยุดควร...............พบด่วนทุรยากไกล
วางแผนสิการใด......................"หยุด,พอ"ตริระลึกหนา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๘ หน้า ๑๒๐ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๑๙.คนพูดดีทำให้ตนรุ่งเรือง

เวควดีฉันท์ ๒๑

   ๑.มนพูดลุเลาะปาก...............มธุจากพูดดี
ทุระถ้อยจะทวี..........................ปะตลบเหม็น

   ๒.นยคนก็ประสิทธิ์.................กิจชิดเสร็จเด่น
พิรดีชิวิเฟ้น...............................จะเจริญสรรค์

   ๓.ทุษะพูดก็ลิขิต.....................ชิวิจิตเสื่อมครัน
ทุจริตจตุยัน..............................มละทิ้งโคตร

   ๔.ก็"มุสา"วจะก่อ.....................ริยุ"ส่อเสียด"โลด
กุวจีหฤโหด...............................วจนา"หยาบ"เอ่อ

   ๕.สิพจีลิประโยชน์..................เพราะกุโลด"เพ้อเจ้อ"
จะทลายวปุเซ่อ..........................จตุถ้อยซม

   ๖.ผิกุกล่าวศุจิความ.................คุณะตามสั่งสม
จะลุค่าอติบ่ม.............................ตนุรุ่งเรือง ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๑๙ หน้า ๑๒๑ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๐.ความดีเป็นรากฐานของความมั่นคง

อุปจิตตฉันท์ ๒๒

   ๑.อนุรักษ์ฐิติชน.................รุจิล้นลุ"ดี"
ชั่วซิเซาะคลี่.........................ภิทกร่อนและทลายหาย

   ๒.เจาะซิไหนพหุชั่ว.............ก็จะมัวและวาย
สูญและมลาย........................ปรลัยเสาะมิเหลือใด

   ๓.มิลิป้องภยนอก................ตะจะงอกสิใน
"ชั่ว"สินะไว............................จะพินาศนรชนหนา

   ๔.ตริกำแพงอภิรักษ์.............มิประจักษ์สิค่า
ถ้าริปุกล้า...............................ประลุบ้านมิปลาตภัย

   ๕.หฤทัยลิกิเลส....................วสะเจตน์และทลายได้
ปัญญะซิใฝ่.............................พิร"ดี"อภิบาลเลิศ

   ๖.สุจิ"ดี"ดุจเกลือ..................มนเอื้อประเจิด
ป้องฤดิเทิด.............................ชวพ้นมทะชั่วหนอ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๐ หน้า ๑๒๒ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๑.ธรรมะเป็นอาหารใจ

วิปริตขยานกีฉันท์ ๒๒

   ๑.มนุษย์ลุในโลก...............บริโภคซิอาหาร
ป้องหิวเจริญกราน................ทะนุกายสิเติบใหญ่

   ๒.เจาะธรรมะอาหาร..........บริบาลหทัยไว
จิตใจจะสุขไข......................วสะธรรมซิบำรุง

   ๓.ผิไร้พระธรรมนา.............หทยาจะหิวพุ่ง
ยากเข็ญทุรนจุ่ง....................จะสถิตปะเดือดร้อน

   ๔.นรีสิมากล้น....................นิรยลคุณาพร
อาหารหทัยชอน....................ก็เพราะไร้ซิปัญญา

   ๕.ฉลาดมิพอจด..................ดนุอดและหิวมา
อาหารมิมีหนา........................ลิพลังมลายตาย

   ๖.นรามิมีธรรม....................นิรล้ำกะ"ดี"วาย
นำสู่อบายผาย.......................ชิวิอยู่ก็สุขไกล

   ๗.พระธรรมประโยชน์รุด.....เพราะมนุษย์มิขาดได้
ใครคิดพระธรรมไร้................หิตเกื้อเพราะโง่เขลา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๑ หน้า ๑๒๓ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๒.จงถือหน้าที่เป็นสำคัญ

ตนุมัชฌาดิลกฉันท์ ๑๒

   ๑.การใดปฏิบัติครัน............ฐิติมั่นเจาะหน้าที่
อย่ามุ่งจิตะรักรี่......................รึลุชังเพราะ"อารมณ์"

   ๒.อย่าให้"วสะ,อยาก"ยิ่ง......ธุวดิ่งกระทำบ่ม
ผลลัพธ์ลุอุบัติฉม...................ถิรใจสฤษดิ์กล้า

   ๓.อยากทำก็กระพือ.............ลิกระตือก็เลิกนา
การงานประลุหนา...................จะประสิทธิ์ซิอย่างไร

   ๔.งานใดเจาะละ"อยาก"........มิกุมากชิวิตไส
สำเร็จนิรไว.............................นรชนมิเชื่อเลย

   ๕.หน้าที่พิรทน.....................ศุภะล้นก็เสร็จเอย
อารมณ์มละเผย......................บริบูรณ์กะ"เพียร"ยง ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๒ หน้า ๑๒๔ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๓.จงเพ่งโทษตน

อินทรวงศ์วังสัฏฐฉันท์ ๑๒

   ๑.ตริคอยซิจับผิด..............พหุชิดกิเลสซิมา
ผู้พฤติพระธรรมหนา.............มิติโทษนรากระหน่ำ

   ๒.เสาะผิดกะ"โทษ"ตน........วตท้นกุแก้ลุย้ำ
ฝึกจิตเจาะทวนน้ำ..................ผิวะเฉื่อยจะถอยจะคืน

   ๓.ลุรี่ซิพายเรือ....................ดนุเกื้อสิตนสิชื่น
ไม่พายดะไผอื่น.....................ปฏิบัติเจาะใครเจาะมัน

   ๔.เจาะเข้มกะตนเนา............เหมาะทุเลากะชนประจัน
ธรรมเราเจริญผลัน.................รุจิกาลเพราะเพียรเจาะทน

   ๕.ผิตนละเลยจุ่ง..................ทุษะมุ่งปะเขาผจญ
ธรรมเราจะฝ่อยล...................บริสุทธิ์มิมีมิพาน

   ๖.มิคิดวะตน"ดี"...................ชุติคลี่ริแก้รินาน
อาบน้ำสิหนึ่งขาน....................นิรหอมสม่ำเสมอ

   ๗.กุ"ดี"มุแก้ชัด.....................ปริวรรตประจำนะเออ
โทษตนเจอะแก้เปรอ...............จะศรัณย์ตระการยะยืน ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๓ หน้า ๑๒๕ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๔.ทำความดีต้องเริ่มต้นที่ตนเอง

วิเชียรวิชชุมฉันท์ ๑๙

   ๑.อย่าเปลี่ยนกะโลกจัด........ปริวัตรซิเอย
"ดี"ที่เราเผย............................จัดตนเองก่อน

๒.เขา"ร้าย"เดาะ"ดี"ชิด............ทุจริตเจาะ"ชั่ว"ย้อน
"โหด"ต้องเกื้อสอน...................การุณตอบไป

   ๓."ดี"อย่าซิเกี่ยงกัน...............มิฉะนั้นก็ชั่วไว
คนดีทำไซร้.............................แต่เรื่องดีคลี่

   ๔.มีชัยปะคนชั่ว....................ประลุจั่วกระทำดี
คนเหนียว"ให้"รี่........................"ความดี"รักษา

   ๕.กัดหมาจะกลายจัก.............ปะสุนัขคะคล้ายนา
รักษ์ความดีหนา........................ดั่งเกลือเค็มคง

   ๖.กาลเปลี่ยนอะไรหนอ..........ก็มิท้อลุ"ดี"ยง
ใจตั้งมั่นบ่ง...............................ไม่เปลี่ยนแปลงเอย ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๔ หน้า ๑๒๖ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๕.โลกร่มเย็นเพราะธรรม

อุเปนทร์วังสัฏฐฉันท์ ๒๓

   ๑.ณ วันซิแดดร้อน..............วสะช้อนเลาะร่มเงา
เจาะโลกประจักษ์เขลา...........ก็ซิแย่งและชิงลุเด่น

   ๒.แสวงกะ"เมตตา"...............กรุณาขยายเย็น
ชิวิตก็สุขเห็น..........................ริ"วิสิงหะ"ทุกขะไว

   ๓.กุแย่งและชิงล้น................ก็กระวนกระวายใจ
มนุษย์มุปัจจัย.........................จตุกอปรซิภัตรและยา..

   ๔.ผิชี้มิพอไซร้......................หฤทัยซิ"อยาก"นา
สถานสิร่มหนา.........................ลุพะพิงระรื่นสบาย

   ๕.ลุสัตย์และจริงใจ...............อุตุไวและชุ่มกาย
ลุเมตตะก่อผาย........................รุจิชื่นระรินกมล

  ๖.สถาน"อธรรม"แน่ว.............สิมิแจ๋วจะอยู่ทน
เจาะแผ่พระธรรมท้น................ฐิติดลฤดีนรี

   ๗.ขยายพระธรรมเปี่ยม.........สุขะเรี่ยม ณ โลกนี้
มุใจประเสริฐคลี่.......................กุชนวนปะโลกกสานติ์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๕ หน้า ๑๒๗ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

วิหิงสะ=ความเบียดเบียน,การทำร้ายก่อความเดือดร้อนให้ผู้อื่น
ปัจจัย ๔ ของมนุษย์= ได้แก่ อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม และ ยารักษาโลก
ทุกขะ=ทุกข์
เมตตะ=เมตตา

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๖.ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น

สาลินีวิเชียรฉันท์ ๑๑

   ๑.ตัดไม้ต้องขวานคม...........พหุสมผนวกแรง
ไร้เรี่ยวแรงขัดแย้ง..................มิเจาะลึกตรุไม้เผย

   ๒."คม"ดั่ง"ปัญญา"ยัง............ก็พลังซิฟันเอ่ย
ปัญญาอย่างเดียวเฉย..............มิประสิทธิ์ลุงานครัน

   ๓.กำลังใจสำคัญ...................พิรมั่นมิท้อกัน
ความอดทนไม่หวั่น...................ก็สกัดลิออกไป

   ๔.ใจมุ่งก้าวทางธรรม.............ธุวล้ำมิหยุดไซร้
ความจริงจังจริงใจ....................เหลาะแหละไร้มิมีหนา

   ๕.ธรรมรุดก้าวหน้าได้............นยใฝ่และฝึกกล้า
ล้มแล้วลุกสู้ฝ่า.........................อธิคมวิสิษฐ์สันต์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๖ หน้า ๑๒๘ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๗.ความอ่อนน้อมประเสริฐแท้

อเนกภุชงคฉันท์ ๑๒

   ๑.ผิพลังซิแข็งกร้าว..............กุพังฉาวทลายได้
นิรสร้างอะไรไหน....................ประกอบงานมิได้เลย

   ๒.นฤชนนิสัยหยาบ...............กระด้างทาบลิงานเปรย
ประลุงานซิยากเอย..................มิสืบสานมิราบรื่น

   ๓.เจาะนรากระทำงาน............ยะยิ่งพานกะผู้อื่น
ริลุถ่อมและน้อมยืน...................ลุเปลี่ยนได้และพร้อมฟัง

   ๔.เฉพาะผู้ซิหัวหน้า................มิต้องหนาฉลาดจัง
ตะประจักษ์สิเลือกสั่ง................และแจกงานเหมาะกับคน

   ๕.ก็มหาสมุทรล้ำ....................ณ ที่ต่ำอุทกล้น
เสาะสลิลหละหลายด้น..............จะดิ่งรวมสมุทรนี้

   ๖.วจะน้อมประโยชน์ยิ่ง...........ก็เปรียบพริ้งสมุทรศรี
ไศลสูงลิน้ำมี..............................เจาะแข็งกร้าวมิเหลือใด ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๗ หน้า ๑๒๙ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๘.จงทำหน้าที่ให้สมบูรณ์

วิชุมวิเชียรฉันท์ ๑๙

   ๑.ทำกิจครบถ้วน................"เบื้องบน,กลาง,ล่าง"
"บน"ผู้ซิวัยห่าง......................พหุสูงจิเคารพ

   ๒."กลาง"เท่าเรานา..............ต้องอารีครบ
"ล่าง"ผู้สิต่ำจบ.......................กรุณาและช่วยเหลือ

   ๓.ถ้าทำสามด้าน..................ชีพพานยงเครือ
มีที่สถิตย์เอื้อ..........................ภยเร้นจะหลบได้

   ๔.บัณฑิตทำรี่......................หน้าที่ได้ไซร้
สมบูรณ์จะยิ่งใหญ่.................."สรณา"กะตนหนา

   ๕.หน้าที่ไม่ทำ......................ชีพย่ำปัญหา
ถ้าเบื่อและหน่ายพา................ชิวิไร้ประสิทธิผล

   ๖.ตั้งใจทำงาน.....................ใจกรานเปี่ยมล้น
พูดแล้วจะต้องด้น....................และกระทำลุเสร็จหนา

   ๗.พูดไม่ศักดิ์สิทธิ์.................ทำกิจเหนือกว่า
กิจล้ำสินำพา...........................บริบูรณ์ชิวินเผย ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศ
ที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๘ หน้า ๑๓๐ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

สรณา=สรณะ แปล ที่พึ่ง
ชิวิ=ชีวี
ชิวิน=ชีวิน

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๒๙.ชีวิตต้องหยุดพอบ้าง

วารินทร์นาคราชฉันท์ ๒๘

   ๑.ตริวิ่งมาซิเหนื่อยก็พัก
มุ"อยาก"นักก็วิ่งและวน
เพราะความอยากเจาะวิ่งถลน
ซิ"ได้"แล้วก็เบื่อเสาะใหม่

   ๒.ละความอยากสบายอุรา
กระหายแล้วมิมีคระไล
มิเป็นทาสกะ"อยาก"สิไหน
ริสันโดษและหยุดชลอ

   ๓.ริขัดเกลาสิตนจะดี
แสวงที่จะใช้ก็พอ
จะวิ่งตามเจาะ"อยาก"ก็ส่อ
จะคว้าเงาก็เหนื่อยแหละหนา

   ๔.เจาะดื่มน้ำทะเลก็พาน
กระหายกรานสิมากคณา
ริหยุดพอสบายทยา
มิได้มีกิเลสสนอง ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๒๙ หน้า ๑๓๑ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๐.มีเท่าไหร่ก็ยังไม่พอ

วิเชียรภุชงคฉันท์ ๒๓

   ๑.โลภมากมิพอการ..............อนุมานวะคนจน
ละโมภทำกระหายยล..............มิจบสิ้นจะหิวโหย

   ๒.ผู้หิวจะรวยไย...................ธนไซร้ระดาษโกย
ก็ยังไม่สราญโชย....................มิสมหวังมิรวยแน่

   ๓.คนโลภซิเท่าไร..................ก็มิได้จะพอแท้
มิพอเพียงมิรวยแฉ....................ก็ยังอยากจะมีเพิ่ม

   ๔.ยังอยากซิได้อีก..................ก็จะหลีกกะรวยเกริม
จะดู"รวย ฤ จน"เสริม.................กะสมบัติสินอกกาย

   ๕.ตามดูมิลึกซึ้ง......................ริเจาะตรงหทัยกราย
เจาะใจอิ่มก็รวยฉาย..................ผิใจหิวก็จนครอง

 ๖.วัด"จน"และ"มี"ชู....................มิริดูกะข้าวของ
เพราะใจแคบก็"จน"ตรอง...........จะอดอยากเพราะไม่พอ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศ
ที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๐ หน้า ๑๓๒ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๑.ธรรมคือภาษาใจ

กาพย์สุราคนางค์ ๓๖ (กาพย์ขับไม้)

   ๑.ธรรมแท้ก็คือ          ภาษาใจลือ          หาใช่อักษร
อ่านหนังสือเอย      ใจรู้ธรรมเผย       ต้องประพฤติก่อน
ใจสัมผัสช้อน         รสชาติธรรมป้อน       ใจสุขเยือกเย็น

   ๒.สุขจากธรรมล้ำ       เฉพาะผู้ทำ         และเข้าถึงเห็น
อ่านท่องจำเอ่ย           มิรู้รสเลย           ใจมิซาบเด่น
ใจต้องฝึกเน้น        ธรรมตรึงใจเป็น       มิคลาดธรรมนา

   ๓.ฝึกด้วยเคารพ        โอวาทธรรมครบ      พระศาสดา
ฝึกธรรมเพื่อทิ้ง        ไม่ยึดมั่นอิง        จนเกิดทุกข์มา
รสชาติธรรมหนา       ละวางลงพา       ใจ,กายสุขครัน ฯ|ะ
 
แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๑ หน้า ๑๓๓ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๒.ให้ร้ายผู้อื่นคือให้ร้ายตนเอง

อินทรมัชฌาฉันท์ ๑๑

   ๑.จิตใจซิโหดร้าย...................โลกฉายภวศัตรู
ต้องหวาดระแวงจู่......................ทุกสิ่งพหุรอบตัว

   ๒.นอนหลับสะดุ้งหวาด...........ปราสาทก็นรกมัว
กรรมตามสนองชั่ว.....................มีผลขณะนี้เผย

   ๓.คิดร้ายสภาพจิต..................ความคิดภวทรามเอ่ย
ทำร้ายสิเขาเคย.........................กลับคืนทุรโหดตน

   ๔.คิดร้ายกะผู้อื่น.....................เหมือนกลืนดนุเองท้น
ใจโหดมิสุขดล............................มีแต่ระอุเร่าร้อน

   ๕.จิตโหดริเบียนเขา.................ขัดเกลาลิทลายถอน
ด้วยการอภัยก่อน........................เมตตา,นิรจองเวร ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๒ หน้า ๑๓๔ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๓.ตัณหานำแต่ปัญหา

อุปฏฐิตาฉันท์ ๑๑

  ๑.ตัณหามหึมา.....................พหุกว่าชลาศัย
หน้าน้ำระดะไว.......................ก็นทีทะลักล้น

  ๒.แม่น้ำจุเหมาะพอ...............นิรจ่อกะ"อยาก"ผล
ไม่เหมือนนฤชน.....................วสะอยากจะต้องสรรค์

  ๓.ผู้คิดจะสนอง....................เยอะแยะครองมิได้ครัน
ยิ่งหาเสาะอนันต์....................มหิอยากทวีผลาญ

  ๔.พึงเกลาจิตะจด.................สิละลดกะอยากพาน
ตั้งเกณฑ์ปริมาณ...................ทะนุตนเหมาะสมนา

  ๕.บำเรอดนุเกิน....................ก็จะเพลินเกาะปัญหา
ตามใจตนุกล้า........................จะระกำหทัย,กาย

  ๖.เสพพอสิประมาณ.............ชิวิพานสุขีฉาย
ตัณหาจรกราย.......................ปะทุเรื่องซิขัดข้อง

  ๗.ตัณหากะจิริด....................ก็จะคิดสิทันตรอง
ปัญหาจะประคอง....................บริพัตรเจาะแก้ไข

  ๘.ความอยากสละบ้าง............ชิวิพลางเกษมใส
อย่าพึงรติไซร้.........................เพราะมิหยุดและพอหนอ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศ
ที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๓ หน้า ๑๓๕ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๔.ที่พึ่งประเสริฐคือพระธรรม

ธาตุมมิสสาฉันท์ ๑๑

  ๑.แม่น้ำร้อยสาย...................ยุรไหลกรายทะเลใหญ่
แหล่งรวมน้ำไว้.......................จิพิศาลยิ่ง ณ โลกา

  ๒.เป็นคนอย่าพลาด..............วทะของปราชญ์และน้อมมา
ฝึกรับปัญญา..........................มิดันทุรังดื้อละโง่เขลา

  ๓.อยากก้าวหน้าพาน............ก็ริน้อมขานและขัดเกลา
ต้องฝึกฝนเอา.........................ทมะไม่ท้อตะอดกลั้น

  ๔.อยากรุ่งเรืองชู...................รติฟังครูเจาะสอนครัน
เก่งเฟื่องฟูพลัน.......................พิรร่ำเรียนและฝึกฝน

  ๕.ไม่มีใดเกลา.......................หฤทัยเราสิธรรมผล
ฝึกใดไม่ดล.............................ดุจะเทียมธรรมะได้เผย

  ๖.เรียนใดไม่สู้.......................ริวิทูครูกระหนาบเอ่ย
โอกาสมาเกย..........................ปะพระธรรมเลิศประเสริฐหนา

  ๗.ธรรมเป็นที่พึ่ง....................นฤชนตรึงหทัยกล้า
ชีพจึงสุขมา............................นิรธรรมไซร้เจาะทุกข์ถม

  ๘.ดำรงชีวิต..........................รุจิต้องชิดพระธรรมบ่ม
พฤติดีมั่นชม...........................เพราะพระธรรมนั้นศรัณย์ศานติ์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๔ หน้า ๑๓๖ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๕.ควรมีกัลยาณมิตร

อุปชาติฉันท์ ๑๒

  ๑.กระทำอะไรต้อง....................จิตะตรองสิพอทวี
มากเกินเจาะพิษชี้.......................เสาะแสวงเหมาะควรก็ช้อย

  ๒."สัปปายะ"พอดี......................มิเจาะปรี่ซิมากรึน้อย
เจาะแก้ซิข้อด้อย........................อนุได้ระเร็วสิพลัน

  ๓.นราซิจุดอ่อน.........................ก็กระฉ่อนซิต่างคละกัน
สัปปายะแก้ผัน............................ตนุแก้นิสัยซิเสีย

  ๔.อยู่ไหนรึคบเพื่อน..................สขิเกลื่อนนิสัยลุเปลี้ย
ก็ต้องละเว้นเขี่ย..........................ปริวรรตและปรับละห่าง

  ๕.ผิพบนิสัยเอย.........................รุจิเผยสิดีกระจ่าง
จงเข้าซิใกล้พลาง........................ก็ประสานสนิทกระชั้น

  ๖.แม้ถูกลิหนีป่วน.......................ก็มิควรปลาตละดั้น
สิมิตรเจาะดีมั่น............................สขะยิ่งจะรักษ์และหนา

  ๗.ก็ใครซิสอนธรรม....................ริแนะล้ำกะเราก็มา
พาตนซิเข้าหา..............................เจาะแสดงกะสรรและเสริญ

  ๘.เคารพสิเหมือนว่า....................ตริบิดาและแม่เผชิญ
ก็กัลยาฯเดิน................................เหมาะประณตและยากจะหา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๕ หน้า ๑๓๗ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๖.เส้นทางธรรมสุขสงบเย็น

อินทรวงศ์วังสัฏฐฉันท์ ๑๒

  ๑.ก็รสสิ"กาม"นา.......................ดุจะหมาปะเลียกระดูก
รสชาติอร่อยถูก..........................หฤทัยซิเคลิบซิเคลิ้ม
น้ำลายสิตนเอง...........................มทเกร็งเจาะติดเสาะเพิ่ม
มนุษย์จะรู้เดิม.............................ดนุกายกะตนนะเนา

  ๒.นิกรมิรู้สึก..............................ฤ จะนึกวะกายวะเขา
สัมผัสซิใจเร้า..............................ก็เพราะกายปะเขาปะอื่น
แท้จริงก็รู้สึก...............................เฉพาะลึกกะกายนะตน
ริ"กาม"เจาะหลอกชน...................ตริเลาะผิดกะธรรมชาติ

  ๓.พระธรรมซิแน่ชี้......................ก็ฤดีจิมั่นมิพลาด
ตั้งใจสมาธิ์ยาตร..........................สติมั่นกะกายหทัย
ใฝ่ธรรมเจอะสัจจา.......................นิรหนาจะหลอกจะไหว
เลาะ"กาม"ปะทุกข์ไว....................มุพระธรรมจะสุขกศานติ์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๖ หน้า ๑๓๘ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๗.ทุกสิ่งเป็นอนิจจัง

วารินทร์นาคราชฉันท์ ๒๘

  ๑.ชิวีไร้กะเงินและทอง.................ก็ไม่ต้องพะวงอะไร
บ ชื่อเสียงมิวุ่นไฉน........................มิมีศักดิ์ก็ไร้พะนอ

  ๒.มิเก่งกาจพิเศษมิยุ่ง...................ผิมากจุ่งก็หมดชลอ
มิหมด"เป็น"สิ"ตาย"ก็จ่อ..................ลิหมดสิ้นซิพลันมิเหลือ

  ๓.ผิติดยึดอะไรสิมาก...................ก็คราจากจะทุกข์และเบือ
สิพลาดรักผละชอบก็เถือ...............สิคิดธรรมดาเจาะเห็น

  ๔.นราไซร้มิรู้"มิเที่ยง"..................ก็คือเดี้ยงซิปัญญะเด่น
อนิจจังเจาะเรียนและเน้น..............ผิหลงคิดวะสิ่งหละหลาย

  ๕.จะคงทนและทุกข์ประดัง..........ณ ภายหลังทุรนมิคลาย
เพราะทุกสิ่งอุบัติเจาะกลาย...........จะตั้งอยู่และดับมิทน

  ๖.มิเที่ยงนั้นก็จริงพะพาน.............เพราะสังขารเจาะเสื่อมซิยล
ผิใครคิดวะเที่ยงซิผล.....................ลุความจริงจะทุกข์ระทม ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๗ หน้า ๑๓๙ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๘.มิจฉาทิฏฐิเป็นภัยมหันต์

อินทรธนูฉันท์ ๑๒

  ๑.โรคร้ายมะเร็งอุบัติ...................ก่อชัด ณ กายประชิด
แต่ยังมิเท่ากับมิจ-.........................ฉาทิฏฐิผิดจะเห็น

  ๒.เห็นผิดจะนำชีวิต.....................ทำกิจลุต่ำมิเว้น
เห็นบุญและบาปซิเน้น...................ไม่มีและตายก็สูญ

  ๓.เห็นว่านรก,สวรรค์...................ย่อมยันมิมีจะทูน
คิดบุญมิมีมิพูน.............................ศรัทธามิทำกุศล

  ๔.ตรึกบาปมิมีก็สร้าง..................บาปขวางมิกลัวระคน
สู่ภัยอบายผจญ...........................ภพชาติซิต่ำเฉลย

  ๕.เห็นผิดกุโทษระกำ..................คิดพร่ำวะทางซิเชย
ตกเหวมิรู้ซิเอย.............................ยิ่งกว่ามะเร็งซิหนา

  ๖.ชนหลายริยึดพระรัตน์ฯ...........มั่นชัดประพฤติสิกล้า
ใฝ่ในกุศลคณา.............................รู้บาปวะโทษมหันต์ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๘ หน้า ๑๔๐ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

อบาย ๔ = ภูมิที่หาความสุขได้ยาก ได้แก่ นรก เปรต อสุรกาย และ เดรัจฉาน
พระรัตน์ฯ = พระรัตนตรัย

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๓๙.พึงแสวงหาบัณฑิต

อุเปนทร์วังสัฏฐฉันท์ ๒๓

  ๑.ก็คำติบัณฑิต..........................สิสฤษดิ์วะพรฟ้า
และคำติครูบา..............................พิเราะฟังยะยิ่งซิหนา

  ๒.ผิแม่เจาะไม้เรียว.....................หิตะเจียวกะลูกคุณา
ลุดีทวีกล้า...................................วจ,กายเจาะงามซิแฉ

  ๓.ประชิดกะบัณฑิต...................จะลุกิจเจริญซิแน่
ตริน้อมกะวิทย์ฯแล้.......................รติถ้อยกระหนาบมิเขลา

  ๔.มนุษย์ก็ไม้ป่า..........................จะริพาซิขัดและเกลา
นิสัยจะงามมิเบา...........................และวิไลหทัยและกาย
 
  ๕.รตีผิบัณฑิต............................จะตินิดรึมากกระจาย
ผิถ้อยซิพาลกราย.........................มิดีหทัยกะคำระวัง

  ๖.มิหาซิบัณฑิต...........................ดุจะปิดกะหลุมและฝัง
มิยอมจะเกลาพัง............................ภยรอจะตามซิหนอ

  ๗.มนุษย์ซิฝึกตน..........................อติล้นประเสริฐเพราะรอ
ฉลาดซิแท้ก่อ................................เจาะปะครูซิติงประสิทธิ์

  ๘.ผิครูเสาะโทษรุด.......................ก็ประดุจเหมาะทรัพย์วิชิต
แสวงซิบัณฑิต...............................วทะรับและนบเสมอ ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๓๙ หน้า ๑๔๑ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ทิศที่ ๑๑ การบริหารจัดการจิต : ๑๔๐.พึงดูโทษตนเองเพื่อแก้ไข

วิเชียรวิชชุมฉันท์ ๑๙

  ๑.งานแรกประพฤติธรรม.............พิระนำซิขัดเกลา
แก้ไขตนเพรา...............................สำเร็จก่อนไว

  ๒.คิดขัดและเกลาพลาง...............มุกระจ่างวะด้อยใด
ไม่ต้องรู้ไย....................................ของผู้อื่นเลย

  ๓.จับผิดนราเลิก..........................เหมาะละเพิกกะเขาเอ่ย
ไม่ต้องรอเผย.................................ความผิดผู้อื่น

  ๔.ควรให้อภัยเขา..........................ตะริเฝ้ากะตนคืน
ดูโทษตนดื่น...................................อย่ามองโทษเขา

   ๕.โทษตนก็แก้นำ.........................และกระทำสิดีเร้า
อย่าดูโทษเก่า.................................ด้วยเศร้าหมองใจ

  ๖.ฝึกตนและขัดเกลา....................ประลุเร้าหทัยไว
แล้วเกลานราไกล............................ให้ดีได้แฉ

  ๗.ได้ปอกมะพร้าวหนึ่ง....................ก็ริถึงลุเสร็จแท้
แรกไม่เสร็จแล้.................................อย่าเริ่มสองเห็น

  ๘.สอนตนมิเสร็จยอน......................มิเหมาะสอนกะใครเน้น
ว่ายน้ำไม่เป็น....................................ไม่ควรสอนเขา

  ๙.กิจแรกมิเสร็จเอย........................มิเหมาะเผยกะสองเนา
คนจับจดเอา....................................งานไม่เฟื่องหนา ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ที่มา: จากหนังสือ ทิศที่ ๑๑ บทที่ ๑๔๐ หน้า ๑๔๒ ของ หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ

ครูบา= ครูบาอาจารย์
วิทย์ =วิทยา คือ ความรู้