|
หัวข้อ: - สาลินีฉันท์ ๑๑ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 06, พฤศจิกายน, 2564, 11:14:39 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/Pc.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1595) - สาลินีฉันท์ ๑๑ - สาลินีฉันท์ ๑๑ (สา-ลิ-นี-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มากด้วยครุเปรียบประดุจมีแก่นสารมากกว่าฉันท์ก่อน ๑.) รูปแบบของสาลินีฉันท์ ๑๑ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ วรรคหลังมี ๖ พยางค์ (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ครุ-ครุ-ครุ-ครุ-ครุ .................. ลหุ- ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๒ - ๓ .......... ๓ - ๓ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่วนวรรคที่สี่เป็นอิสระ - สัมผัสระหว่างบท - คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์บางส่วน - - สาลินีฉันท์ ๑๑ - -๐ ถอดครอบประดิษฐ์ ๐- ทิ้งเถิดเปิดหน้ากาก ละความอยากทะยานอยู่ หัวโขนที่คนชู มิใช่แท้มิใช่แท้ ของเทียมที่เทียมทูน จะพอกพูนและแผ่แพ แผ่พาดเพียงบาดแผล และแผ่ผลผุพังผลาญ ปลดทอดทิ้งถอดเริ่ม ละเพื่อเพิ่มประเดิมการ เพิ่มใจให้กล้าหาญ และกล้าเห็นประเด็นจริง ของแท้ย่อมกล้าท้า พิสูจน์ค่าพิเศษยิ่ง ใครหยันข่มหยามติง มิต่อโต้และแต่งตน ทอดหยั่งถึงวิญญาณ ประมวลการประมาณผล ทอดหยั่งทุกอย่างยล และยอมรับโละอัตตา เปิดเห็นเพื่อเน้นให้ ริเริ่มใหม่จะได้มา เปิดกว้างกับชีวา ทยอยปลดและปล่อยวาง ๚ะ๛ (บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล) - สาลินีฉันท์ ๑๑ - ดูราพี่แดงโต้ง นะน้องแสนจะน้อยใจ เหตุว่าแต่ไรไร ก็เราหรือลำบากครัน ตื่นเช้าจนถึงค่ำ ก็ตรากตรำมิผ่อนผัน รับใช้ทุกสิ่งอัน มิเลือกหนักและเบาเลย ด้วยแรงเราทั้งสอง ประทุกของนะเช่นเคย เศรษฐีกลับเฉยเมย ประโยชน์เห็นมิเป็นผล ค่าแรงของเราทำ สิกลับนำพิทักษ์คน- อื่นผู้สำราญตน สบายอยู่เสมอไป เราเองท่านเยียวยา ก็แต่หญ้าสิเห็นไหม นึกหนอแล้วท้อใจ มิอยากจักกระทำงาน ส่วนหมูนั้นเลี้ยงดู สราญอยู่รโหฐาน กินแล้วเข้านอนกราน และหมอบนิ่งมิติงกาย อาหารของมันนั้น ก็เลือกสรรอร่อยหลาย แต่เราต้องงมงาย แทะเล็มหญ้าระอาเหลือ ............. ฯลฯ ............. (แดงโต้งคำฉันท์ : ส. สตะกูรมะ) - สาลินีฉันท์ ๑๑ - ไม่ทัน ที่เอ่ยถาม และเท้าความ ระคายทรวง พลันเหล่า ตำรวจหลวง ก็โผล่ก้าว ประกบกุม แจ้งข้อซึ่งคิดคาด ขบถราชวังรุม ปราศรัยทั้งซ่องสุม ประทุษเจ้าเพราะจงใจ บอกเสร็จจึงถามสาว จะว่ากล่าวประการใด เข้าร่วมหรืออย่างไร กถาจึงประสงค์เจอ หญิงอมคารมอื้ง เพราะเกรงถึง ณ ท้าวเธอ กลัวเรื่องที่เผอเรอ จะลากพาและเกี่ยวพัน อึดอัดในอั้นอัด ก็หลั่งอัสสุชลอัน ตกเต็มด้วยตีบตัน มิรู้ที่จะเพ็ดทูล ครานั้นขุนอาณัติ ธนาบัตรธนาบูรณ์ แจ้งหมดในเค้ามูล คดีก่อกบฏการ ตรึกตรองเห็นบุตรี จะเสียทีก็ทัดทาน รีบเข้ามาร่ำขาน แสดงตนและก่นติง “ ดูราท่านวัลลภ มิเจนจบ ณ ความจริง ข้าอยู่กับลูกหญิง มิพบยุ่งรึโยงใย กับพวกที่หลงผิด มิคบคิดมิว่าใคร คนนี้หรือที่ไหน ธิดาข้าบ่เคยมี เข้าเรือนเถอะลูกรัก จะเสียศักดิ์จะเสื่อมศรี เขาล่าอ้ายกาลี กบฏราชบัลลังก์ ” จึงเหล่าตำรวจหลวง มิทักท้วงแหละถอยหลัง หนุ่มเงียบด้วยจังงัง พิกุลเจ้าก็จำใจ หันหลังเข้ายังเรือน และฝืดเฝื่อนเสมือนไฟ ลนหนังลนหน้าให้ บ่รู้เห็นบ่ห่วงหา หนุ่มทอดถึงท่วงที ก็จุดจี้ ณ วาจา ร่ำสั่งไปสุดฟ้า และร่ำลาตลบดิน ............. ฯลฯ ............. (กถาจรดปกาศิต (สามแพร่งชีวิตคำฉันท์) : คมทวน คันธนู) - สาลินีฉันท์ ๑๑ - ใจหนึ่งทรงขึ้งแค้น มนัสแน่นบ่เหือดหาย ใคร่ฆ่าชีวาชาย บิดรองค์กุมารา เพื่อกู้เกียรติภูบาล ละอายมานสหัสสา นำลูกร่วมนัดดา นิวัติคืนนครชัย ทรงฤทธิ์คิดแยบยล แนะเล่ห์กลกะนางใน ยั่วแยงแกล้งกวนใจ สวามีธิดาเรา นางในไปเคหา พระนัดดามิช้าเข้า แกล้งเถียงเสียงไม่เบา ตะโกนลั่นสนั่นเรือน ด่าเทียบแกล้งเปรียบเปรย ประมาทเย้ยและยั่วเตือน แน่เฮ้ยใครเลยเหมือน ประพฤติตัวบำเพ็ญตน กินแล้วนอนสำราญ พิพิธภารบ่ขวายขวน เคยยากลำบากจน ก็ห่อนตรึกสำนึกตัว พึ่งแรงแห่งนารี ดำรงชีวะน่าหวัว สิ้นคิดสิ้นฤทธิ์ตัว สถิตอยู่บรู้อาย ทรงธรรมฟังคำพิษ ประดุจกริชแขวะคว้านกาย แม่นว่าเขาด่าหมาย ประเปรียบเปรยและเย้ยหยัน โกรธาบ้าลืมองค์ ถลาลงเพราะโมหันธ์ ทุบถองผองกำนัล ก็หวีดว้ายกระจายหนี ............. ฯลฯ ............. (พรหมลิขิตคำฉันท์ : สุภร ผลชีวิน) ** หมายเหตุ : ในชั้นต้นนั้น ฉันท์ประเภท ๔ วรรค ที่มีลักษณะอย่างกาพย์นั้น ไม่ได้มีบังคับสัมผัสเชื่อมระหว่างวรรคหน้าและวรรคหลัง มีเพียงสัมผัสส่งระหว่างบาท (วรรค ๒ และวรรค ๓) และระหว่างบทเท่านั้น แต่กวีนิยมใส่เพิ่มเพื่อความไพเราะ หากอ่านในวรรณคดีหรือวรรณกรรมต่าง ๆ จะพบลักษณะนี้อยู่ ถือเป็นเรื่องปกติธรรมดา อย่าเพิ่งประมาทว่าผู้ประพันธ์นั้นผิดพลั้งแต่ประการใด เช่น สาลินีฉันท์ ๑๑ จวนเจียนนางจวบสบ ณ สามสัตว์สยองขน หวาดหวีดแลวิ่งวน มโนวาบและหวั่นไหว (มหาชาติคำฉันท์ : ฉันท์ ขำวิไล) สาลินีฉันท์ ๑๑ พลางพูดแต่เบาเบา และแผ่วเสียงสุกัญญา ข้าหรือไม่รู้, อา! กระนั้นเจ้าก็แปลไป ให้ฟังแล้วข้ายอม จะให้เจ้าสถิตใน ครู่หนึ่งเพื่อแจ้งใจ แสดงว่าสิข้ารัก (อติรูปคำฉันท์ : หม่อมหลวงหญิงประมูลมาศ อิศรางกูร) สาลินีฉันท์ ๑๑ คาบนั้นกรรทมผู้ พระบิดาก็มาเยือน ยังถิ่นพำนักเผือน สพรั่งพร้อมพระนักธรรม์ (อิลราชคำฉันท์) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |