|
หัวข้อ: - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 16, พฤศจิกายน, 2564, 10:49:08 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/How.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1593) - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ (สัด-ทุน-ละ-วิก-กี-ลิ-ตะ-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มีลิลาศประดุจดังว่ากิริยาอันแล่นแห่งพยัคฆ์ ๑.) รูปแบบของสัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ หนึ่งบท จะมี ๓ วรรค (โดย ๓ วรรคถือเป็นหนึ่งบาท) วรรคแรกมี ๑๒ พยางค์ วรรคสองมี ๕ พยางค์ ........ วรรคสุดท้ายมี ๒ พยางค์ (รวมเป็น ๑๙ พยางค์ ในหนึ่งบท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละวรรคจะมีลักษณะ คือ ครุ-ครุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ .......................................... ลหุ-ครุ โดยแต่ละวรรค จะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๓ + ๓ + ๒ + ๔ ๒ + ๓ …….…….. ๒ โดยคำแรกของวรรค ๑ และวรรค ๒ นั้นให้ทอดเสียงยาวหน่อยเพื่อช่วยหูผู้ฟัง ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่วนวรรคที่สามเป็นอิสระ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท ให้คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๑ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ - -๐ งาม ๐- ดั่งรูปทอง/บริสุทธิ์/พิเศษ/ขณะดำเนิน งดงาม/อร่ามเกิน- ................................ ละตา เรืองเรืองเรื่อระยะส่องสว่างสุริยะพา ปลื้มปลาบประกายครา ........................ พะพาน ลมเช้าชื่นขณะโชยประสมและจะประสาน แผ่วแผ่วละมุนมาน .............................. ละไม พลางกายนอบสติน้อมผนวกจริยนัย น้อมจิตประณตใจ ............................... ประจง จึ่งข้าวขาวปิติถ้วนถวายสมณะสงฆ์ รูปทองก็ทาบลง ................................... ฤดี ช้อยกรวาดสิริวันทนาสรณะศรี ปลื้มปริ่มและเปรมปรีดิ์ ......................... มิวาย โอ.. เช้าแจ้งก็กระจ่างจรัสรุจิระฉาย ฉานผ่องประภาสผาย ........................... ผลิ.. งาม ๚ะ๛ (บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล) - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ - -๐ ตายอย่างไทย ๐- ๐ หึ่งหึ่งใน/คคนานต์/ทะยาน/ดุจะคณา- นกร่อน/วะว่อนคลา .................................. คระไล ๐ ตูมตูมวัตถุมหิทธิฤทธิ์มหะประลัย หย่อนซ้ำกระหน่ำไป ................................. มิหยุด ๐ ครืนครืนปืนมหึมาระดาปะทุประทุษ เบิกที่วิถียุทธ์ ............................................ จะบุก ๐ ครืนครืนรถเกราะก็โหมประโคมพยุหะรุก ไล่ติดประชิดคลุก ....................................... ผจญ ๐ ปึงปึงปืนกละทั่วระรัวประดุจะฝน เสียงศัพทะอึงอล ....................................... อุโฆษ ๐ วับวับอัคนิผลาญผสานวชิระโชติ ช่วงเริงเถกิงโรจน์ ........................................ นภา ๐ เปรี้ยงเปรี้ยงอัสนีบาตจะฟาดนะพสุธา ดินดานและเวหา ........................................ ก็ไหว ๐ ตึงตึงพายุฟะฟาดสะบัดพฤกษะไกว กวัดขาดพินาศใน ....................................... พนัส ๐ พลิ้วพลิ้วชายธุชะไทยพิชัยยุธะสะบัด เร่งพลประจญศัต- ....................................... ตรุพาล ๐ จั้กจั้กฝนก็กระหน่ำพะพรำทุรสถาน ทั่วถิ่นประหนึ่งธาร ...................................... ระเรียง ๐ ในแนวยุทธะกระเทือนเสทื้อนธรนิเพียง จักพกจะพลิกเอียง ...................................... ทลาย ๐ ทวยไทยพีริยะบุกและรุกประดุจะสาย ชลหลั่งถะถั่งหมาย ...................................... พิชิต ๐ เหล่าไพรีรณะพ่ายมลายชนมะปลิด เกลื่อนกลาดอนาถจิต .................................. พินาศ ๐ เขายิงต้องปรปักษ์อะดักปฐพิ ดาษ ต่างดิ้นชิวาอาตม์ ......................................... ประลัย ๐ โถมเข้าแทงอริหนึ่งทะลึ่งทะลุหทัย เลือดหลั่งพุพลั่งไหล ..................................... แจรง ๐ บัดใจอีกอริหนึ่งก็ถึงประทุษะแทง ถูกทรวงและเลือดแดง .................................. ทะลัก ๐ เขาสวนแทงทะลุที่สรีระปรปักษ์ ซ้ำเสียบสลักสัก ............................................ อุรา ๐ แต่ทนต่อพิษะภัยมิไหวก็ผละผวา ล้มเลือดระรินทา ........................................... ผไท ๐ เผยยิ้มด้วยปิติที่พลีชีวิตะไป เพื่อชาติประเทศใจ ........................................ สะอาด ๐ ถึงตัวจักมรณาจะพาชนมะชาติ ยืนยงมิบำราศ ............................................... มลาน ๐ อีกเมื่อใดและไฉนจะได้มรณะปาน ปูนปัจจุบันกาล .............................................. รึมี ๐ บัดดลผู้พิระนั้นก็พลันประลัยะชี- วิตในสนามวี- ................................................. ระชน ฯ (วีรชนคำฉันท์ : เสวตร เปี่ยมพงศ์สานติ์) - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ - ๐ อันปวงกรรม/นรชน/ประกอบ/เพราะทุจริต ผลย่อม/จะดลนิตย์ .................................... มินาน ๐ เร็วหรือช้าจะประจักษ์ตระหนักมนัสะดาล ไม่มีจะขาดการ .......................................... สนอง ๐ ดั่งกงเกวียนนิจเวียนและหมุนอดุละปอง เบิกบาปและบุญผอง .................................. พิบูลย์ ๐ กรรมดีย่อมจะอำนวยอเนกสุขะจรูญ เลิศผลมิรู้สูญ ............................................. สราญ ๐ โลกนี้หรือปรภพก็สบสุขะสมาน ไร้บาปก็เบิกบาน ......................................... กมล ๐ ปวงทวยเทพสุรฤทธิ์สถิตย์คคนะบน ย่อมจักประสาทผล ..................................... นิรันดร์ ๐ มีกรรมชั่วละก็ตัวผจญผละมหันต์ โทษทุกข์อนันต์อัน ...................................... อดุลย์ ๐ แม้หวังข้ามก็มิพ้นสถลเพราะนิรคุณ ก่อบาปและไร้บุญ ....................................... บำเพ็ญ ๐ บาปเวรย่อมจะสนองและจองนิตยะเป็น ไม่ขาดละขุ่นเข็ญ ........................................ ขนัด ๐ เป็นเงาตามจะประชิดและติดสริระรัด รึงรุมประชุมชัด ........................................... ฉกรรจ์ ๐ ใช้หนี้เวร ฤ ก็ยากวิบากทุษะอธรรม์ ดอกเบี้ยก็บวกพลัน ..................................... ผสม ๐ ขอเชิญปวงนรชาติวิลาศมนะอุดม เร่งดับ ณ อารมณ์ ........................................ มิควร ๐ คิดข้างชอบและประกอบกุศลวิมละมวล สุขย่อมจะย้อมยวน ..................................... เพราะกรรม ๐ สรวมเดชไตรรัตนามหาคุณะประจำ คุ้มผู้ประพฤติธรรม ...................................... เจริญ ๐ วันคืนเสพย์สิริเลิศประเสริฐสุขะเผชิญ ชนล้วนจะสรรเสริญ ...................................... นิรันดร์ ฯ (อติรูปคำฉันท์ : หม่อมหลวงหญิงประมูลมาศ อิศรางกูร) - สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ - ๐ ตูข้าขอ/อภิวาท/พระพุท/ธะพระประทาน ธรรมเพื่อ/ประสพศาน- ............................... ติบท ๐ ตูข้าขออภิวาทพระธรรมะพระสุคต สอนสัตว์ขจัดหมด ...................................... อธรรม์ ๐ ตูข้าขออภิวาทพระสงฆ์สุปฏิบันน์ สืบพูทธศาสน์อัน ........................................ รุจี ๐ ตูข้าขออภิวาทชนกและชนนี ครูกอบพระคุณศรี ....................................... วิศิษฏ์ ๐ ตูข้าขออภิวาทพระบาทวรนริศร์ จอมราษฏร์สยามมิศ- .................................. ร ศรี ๐ ทรงปกเกล้านรไทยอุทัยสุขะทวี พูนเพิ่มพิพัฒน์ปรี- ...................................... ดิ ผล ๐ ด้วยเดชแห่งอภิวาทประสาทนะกมล พุทธาธิคุณดล ............................................. สวัสดิ์ ๐ จงปลดเปลื้องอุปสรรคและสรรพ์ภัยะพิบัติ ในการนิพนธ์อรรถ ....................................... ประพันธ์ ๐ เพื่อบูชาวรคุณพระบาทบรมธรร- มิก ฉัฏฐรามอัน ........................................... อุฬาร์ ๐ บำรุงราษฎรกอประด้วยพระกรุณา- คุณทั้งพระเมตตา ......................................... ธิ ธรรม์ ๐ สบคาบคล้ายศุภวาระสม ภวะ ณ พรรษ์ สิบหกฉนำถวัล- ........................................... ย ราชย์ ๐ เพื่อเป็นมงคลวราศิรประกาศ เกื้อเกียรติโอภาส .......................................... พระองค์ (เทวธรรมบรรยายคำฉันท์ : พระยาอุปกิตศิลปสาร) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |