|
หัวข้อ: - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 14, ธันวาคม, 2564, 12:05:14 AM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/ri.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1620) - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ (อิน-ทระ-วิ-เชียน-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มีลีลารุ่งเรืองงามดั่งพระแสงแก้ววิเชียรของท้าวอัมรินทราธิราช ๑.) รูปแบบของอินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ วรรคหลังมี ๖ พยางค์ (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ - ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ .................. ลหุ- ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๒ - ๓ .......... ๓ - ๓ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่วนวรรคที่สี่เป็นอิสระ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์บางส่วน - - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ - - อาทิตย์ดับเมื่อเที่ยงวัน - วารอันตะวันอับ ทิวะดับธราดล ภพผองก็หมองมล นรกานต์ประมาณเป็น กลางเวียงก็เพียงไพร พนะใหญ่ยะเยือกเย็น ส่ำสัตว์อุบัติเป็น ปฏิปักษ์ประจักษ์กัน มุ่งมาดพิฆาตฆ่า หินะคราประโคมขวัญ เลือดหลั่งถะถั่งกัน กละธารสะท้านใจ สัตว์ใหญ่ก็ร้ายฤทธิ์ อำมหิตจะหาไหน สัตว์ย่อยก็ถอยไกล ผิวะกล้าจะพาตาย ธรรมสิ้น-ทมิฬสร้าง มละล้างปทีปหลาย บัดสีมิมีอาย เพราะอสัตย์สะพัดผัน โลภมากเพราะราครุม ระอุสุมประสมกัน ดูดุจสมุทรอัน บ่มิอิ่มมิอาทร ขู่ข่มขรมก้อง สรช้องจะซอกซอน จบป่าพนาดร ก็มิดับระงับโหย ใครขัดตระบัดพัง ขณะคลั่งประดังโดย ชื่นชอบเพราะกอบโกย วิรกรรมประจำภพ ถ่อยเท็จเผด็จถ้วน จะประมวลฤมีจบ แรงโฉดพิโรธลบ คุณธรรม์ก็บรรลัย สูงสุดประดุจดาว กลิคาวคละคลุ้งไกล ต่ำสุดประดุจใต้ พสุธาลุอาจม (จงเป็นอาทิตย์เมื่ออุทัย : ทวีปวร) - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ - โลกเลื่อนเสมือนหลุด ระยะรุด ณ ศูนย์รวม โลกหลุดประดุจหลวม พละพันธะผันผวน คนดีผละหนีด้าว อุระร้าวและเรรวน สูญท่าจะฝ่าทวน เกาะกระแสซะแปรสาย ผืนดินก็สิ้นแดน ตะละแคว้นประหนึ่งควาย- เปลี่ยวแรงแสลงร้าย ระกะโภชน์ประโยชน์ผอง ห้ามคนถลนขอบ เพราะจะครอบเถลิงครอง ฉันท์นี้แหละพี่น้อง และสหายก็หมายหัว เขี้ยวคมสะสมเข้า แสยะเร่าระริกรัว ขาแขนก็แน่นขั้ว กะกระหวัดฉวัดแว้ง โหมรัดตวัดร้อย ผิวะถอยก็วกแทง ผกแผ่พุแพแผง ณ วิถีกลีแท้ ........... ฯลฯ ........... (จตุรงคมาลา : คมทวน คันธนู) - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ - - คบคนใด ก็เป็นคนเช่นนั้น - อ้าเพื่อนดรุนรุ่น ขณะครุ่นคะนองใจ เชิญตรับสดับใน มติซึ่งจะพึงสอน การเสวนามิตร และสนิทสนมนอน ร่วมเรียงและเคียงหมอน ก็ระมัดระวังตน เหตุด้วยเพราะการคบ จะประจบประแจงคน จงมุ่งผดุงผล ลุประจักษ์พิจารณ์ตาม อย่ากล้าชะล่าใจ เพราะมิได้พยายาม เลือกเฟ้นและเห็นงาม เฉพาะในสมัยเดียว เหตุเพื่อนเสมือนผู้ ตริและรู้หทัยเดียว สู่สมและกลมเกลียว จะกระทำนะกรรมปวง จักดีรึชั่วเล่า ก็เพราะเราแหละผู้ตวง ให้เกิดประโยชน์หน่วง ผละสมประสงค์เป็น หากทำประจำจิต สุวะมิตรจะเพียบเพ็ญ โดยมุ่งประโยชน์เห็น คุณะด้วยและอวยตาม ปางเราประสบสุข ขณะยุคชะตาทราม มิตรดีจะมีความ กรุณาและปรานี ไม่คิดจะทอดทิ้ง รึจะวิ่งเตลิดหนี เช่นหนึ่งอมิตรมี ทุมนัสไฉนหนอ เพื่อนนั้นผิเลวทราม สิก็ตามจะเบียดกรอ พจน์พูดและสอพลอ ก็มิเป็นประโยชน์ใด ชวนทำประจำจิต เฉพาะกิจก็เหลวไหล คุณจริงนะสิ่งใด จะประสบมิพบผล เหมือนหนึ่งกะสีดำ ผิวะนำระคนปน ในอ่างกระถางชล และจะย้อมประนอมสี ของงามอร่ามใส ผิจะให้ประเสริฐดี ใส่ปนระคนมี ละไฉนจะกลายงาม หากปนระคนสี ก็มิดีและเลวทราม ของนั้นสิเลวตาม ก็เพราะสีมิดีเดิม นี้เปรียบกระเทียบมิตร ทุจริตเผดิมเสริม ส่งให้และร้ายเพิ่ม เฉพาะเราฉะนั้นแล เทียบเห็นก็เช่นสี และมิมีประโยชน์แท้ เหตุดำสิอาจแปร กละสีมิดีปน หากใช้ ณ สีดี จะทวีเจริญดล ย้อมแล้วจะเกิดผล ระบุงามอร่ามตา ........... ฯลฯ ........... (อุดมคติสำหรับยุวชน : ส. สตะกูรมะ) - อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ - - เหมันตฤดู - หยิมหยิมยะย้อยหยด หิมะสดสะอาดยล พราวพราวสะพรั่งบน ติณะพฤกษะแพรวพรอย หยาดหยาดยะเยือกเย็น ชละเป็นละอองฝอย ลิ่วลิ่วละล่องลอย นภะแหล่งแสดงโดย ทุกทุกสถานเห็น ระบุเช่นกะลมโชย เฉื่อยเฉื่อยระเรื่อยโบย ดรุบัตรสะบัดไหว ว่าว่าฤดูวัน ณ วสันต์จะพลันไคล เคลื่อนเคลื่อนและแคล้วไป ประลุกาละคราหนาว ถึงถึงละหนึ่งปี ก็จะมีจะมาคราว หนึ่งหนึ่งและซึ่งขาว ชนะโลกและสัตว์สรรพ์ จำจำจะต้องพบ และประสบเสมอกัน น่าน่าจะรู้ทัน คติธรรมชาติมี แน่นแน่นมนุษย์สัตว์ อุปบัติ ณ โลกีย์ ใดใดจะโดดหนี ละอนิจธรรมไป นั่นนั่นมิได้แน่ และจะแปรจะแก้ไข เข้าเข้ากะข้อใน มนะปรารถนาผล แท้แท้ บ เป็นตาม ดุจะความประสงค์ตน นี่นี่ตระหนักยล วิเคราะห์อย่างกะปางวัน คล้อยคล้อยคระไลเคลื่อน ขณะเลื่อนละวัสสันต์ มามาลุเหมัน- ตฤดูแหละธรรมดา (ชิต บุรทัต) ** หมายเหตุ : ในชั้นต้นนั้น ฉันท์ประเภท ๔ วรรค ที่มีลักษณะอย่างกาพย์นั้น ไม่ได้มีบังคับสัมผัสเชื่อมระหว่างวรรคหน้าและวรรคหลัง มีเพียงสัมผัสส่งระหว่างบาท (วรรค ๒ และวรรค ๓) และระหว่างบทเท่านั้น แต่กวีนิยมใส่เพิ่มเพื่อความไพเราะ หากอ่านในวรรณคดีหรือวรรณกรรมต่าง ๆ จะพบลักษณะนี้อยู่ ถือเป็นเรื่องปกติธรรมดา อย่าเพิ่งประมาทว่าผู้ประพันธ์นั้นผิดพลั้งแต่ประการใด เช่น อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ ลัดนิ้วพระหัตถ์เดียว พระก็ดล ณ วังใน ทวยหาญทหารใคร ก็บ่ห่อนจะเห็นองค์ (พระนลคำฉันท์) อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ โดยเต็มกตัญญู กตเวทิตาอัน ใหญ่ยิ่งและยากครัน ขรการณ์จะทานทน (สามัคคีเภทคำฉันท์) อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ แตรสังข์สนั่นกลอง ชนะร่ำประจำเรียง วังเวงวิเวกเสียง และมโหรทึกดัง ปืนใหญ่ระดมยิง สรนาทสนั่นฟัง เสียงลั่นสะท้านวัง ระยะหยุดละนาที คลาเคลื่อนขบวนโดย ทิศะทางทวารศรี สุนทรอธึกมี่ จระออกทวารนาม เทวาภิรมย์เคลื่อน อนุกรมขบวนตาม ดำเนินพินิจงาม นยะเนตรตะลึงชม ฯ (กวีนิพนธ์ ชิต บุรทัต) อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ อวยพรพิพัฒน์พ้น ภยเวทวราคม นอกนี้ฤเปรียบสม ศิขรินทงามงอน วุ้งเวิ้งชะวากผา ฆณแผ่นศิลาสลอน ช่องชานชโลทร ชลเผ่นกระเซ็นสาย ปรอย ๆ ประเล่ห์เห มอุทกพะพร่างพราย ทราบซ่านสราญกาย กระอุร้อนก็ผ่อนซา (อิลราชคำฉันท์) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |