|
หัวข้อ: - ปัฐยาวัตรฉันท์ ๑๖ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 08, มิถุนายน, 2565, 11:06:48 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/Xa.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1708) - ปัฐยาวัตรฉันท์ ๑๖ - ปัฐยาวัตรฉันท์ ๑๖ (ปัด-ถะ-ยา-วัด-ตระ-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า บริบูรณ์ด้วย ชะ คณะแต่หน้า ๔ อักษร (ช คณะ = ลหุ-ครุ-ลหุ) ๑.) รูปแบบของปัฐยาวัตรฉันท์ ๑๖ หนึ่งบท จะมี ๓ วรรค วรรคแรกมี ๗ พยางค์ ........... วรรคสองมี ๕ พยางค์ วรรคสุดท้ายมี ๔ พยางค์ (รวมเป็น ๑๖ พยางค์ ในหนึ่งบท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละวรรคจะมีลักษณะ คือ ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ ................ ลหุ-ครุ-ครุ-ครุ-ครุ ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ โดยแต่ละวรรค จะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๔ - ๓ .................. ๕ ๔ ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่วนวรรคที่สามเป็นอิสระ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท ให้คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๑ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - ปัฐยาวัตรฉันท์ ๑๖ - ๐ เลบงระเบียบ/ประพันธ์ฉัน- ..... ทะสารอ่อนหย่อนครัน มิคมมิคาย ๐ คณากวี/ก็มีหลาย .................. ละผู้ล้วนเพริศพราย พิชากวี ๐ ผิได้สดับเผดียงมี ................... กรุญโปรดปรานี ดนูเผดิม ๐ ผิพร่องผิพลาดผิขาดเสริม ....... สนองอำนวยเติม ปะต่อปะติด ๐ ขยมวิชัยประสังสิต ................. มิใช่ผู้บัณฑิต กระเดื่องวิราม ๐ ผิอ่อนวิชากวีวาม ................... จะไว้ปากฝากนาม ณ วงศ์กวี ๐ ประกาศสุเกียรติกวีศรี ............ ณ กรุงเทพฯ ธานี มหานคร ๐ สถิตเสถียรขจายขจร .............. สุเกียรติแก่นามกร สกุลนิรันดร์ ๐ พิรียะคิดลิขิตครัน .................. บ่คล่องแคล่วแอ่วฉันท์ เฉลยเฉลา ๐ จะนับก็นานทิวาเนา ............... ประมาณเต็มหนึ่งเสา สฤษฏิ์สุภา ๐ สมิทธิ์ประสงค์สุจินดา ............ วิสาขบูชา เชวงสุวัจน์ ๐ ณ ศกทวีสหัสพรรษ ................ กะเศษจัตวาสัต นวุฒิครบ ๐ อุทิศฉลองเฉลิมภพ ................ ประเทศไทยเทิดจบ ณ รัฐสิมา ๐ สุศักดิ์สุศรีสุจิตรา ................... ประเทศชาติศาสนา มหากษัตริย์ ๐ เจริญพิศาลสวัสดิ์พัท- ............. ฒนารุ่งจำรัส วิโรจน์วิไล ๐ อนึ่งจะขอประภาพใน ............ พระคุณองค์รัตน์ตรัย ดิลกอุฬาร ๐ อุบัติอุบายนะบันดาล ............ ประดาสากลศานต์ สุขาภิรัมย์ ๐ ประกอบพณิชย์เกษตรกรรม ... วโสทกตกอัม- พุเจิ่งแจรง ๐ สุธัญญชาติชูแขง ................... ผลิตผลไป่แล้ง ตลาดเจริญ ๐ ประชานิกรเกษมเพลิน ........... พิรามสุขสรรเสริญ สุโขชโย (วิสาขะบูชาคำฉันท์ : ว.ช. ประสังสิต) - ปัฐยาวัตรฉันท์ ๑๖ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัยโดยนายฉันท์ ขำวิไล) ๐ ขจรขจิตขจายสรร ............................... จำแนกมลทินอัน สิหม่นเลอะหมอง ๐ เพราะโหดเพราะเหี้ยมเพราะเหิมมอง ... จะก่อโกรธโทษปอง ประหัตประหาร ๐ เพราะร้างเพราะลบเพราะหลู่ราน ......... นะบุญคุณของท่าน สิมากและมี ๐ อนึ่งอเนกอนันต์คลี ............................. คละฤษยากาลี ลุโทษลุทัณฑ์ ๐ บเผยบ่เผื่อบ่แผ่กัน ............................. ตระหนี่ซึ่งสิ่งสรรพ์ ก็หม่นก็มัว ๐ และหลอนและหลอกและเล่ห์ตัว .......... ประพฤติมายาชั่ว ฤ เชี่ยว ฤ ชาญ ๐ อุทัธอุทานอุทามหาญ ......................... สิโอ่อวดอหังการ ฤ ชวนฤชม ๐ จะพักจะพรอดจะพูดขม ...................... มุสาเสกคารม ก็ร้ายก็แรง ๐ จะคิดจะคาดจะใคร่แผลง ..................... อุลามกธรรมแฝง สิฝ้าสิไฝ ๐ ประมูลประมวลประมาทใจ .................. ละเหตุเห็นผิดไป บ่ยืนบ่ยง ๐ ละโทษละทัณฑ์ระทมปลง ................... สิเปลื้องมลทินลง สว่างไสว ๐ มโนมุนินทร์มินอนใน ........................... ณ มลทินทิ้งไกล ก็เริงสราญ ฯ (ฉันทศาสตร์ : ฉันท์ ขำวิไล) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |