|
หัวข้อ: - รโธทธตาฉันท์ ๑๑ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 17, มิถุนายน, 2565, 10:36:47 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/wA.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1709) - รโธทธตาฉันท์ ๑๑ - รโธทธตาฉันท์ ๑๑ (ระ-โทด-ทะตา-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มี ระ คณะเป็นเบื้องต้นและเบื้องปลาย (ร คณะ = ครุ-ลหุ-ครุ)) ๑.) รูปแบบของรโธทธตาฉันท์ ๑๑ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๗ พยางค์ วรรคหลังมี ๔ พยางค์ (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ครุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ .............. ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๓-๔ .......... ๒-๒ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคแรก เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - รโธทธตาฉันท์ ๑๑ - ๐ ฃ้าประณม /ก ร กระพุม ประชุม /นขา ไหว้สุเทษณ์ /วระมหา มหิท /ธิบูรณ์ ๐ เชิญสดับสุวระพจน์ ประณตทำนูล วอนพระองคะอนุกูล และเมตตะด้วย ๐ ยามดนูสิทุขะจัด ธ ตรัสจะช่วย โดยพระมุ่งกรุณะอวย พระพรประทาน ๐ ข้าพระบาท ฤ ทุขะมี ฤดีจะราน เทวะโปรดและอุปะการ จะสิทธิผล ๐ เมตตะธรรมะนะสิจุน และหนุนสกล ช่วยผดุงนิกะระชน ประโลมฤดี ๐ เชิญเสด็จ อ ม ร มา ณ วาระนี้ รับเสวย วระ พ ลี ดนูถวาย ๐ โดยดนู ทุขะวิโยค และโชคก็หาย อยากจะใคร่ชิวะมลาย บ่ทนและทุกข์ ๐ อยู่ก็โศกะจะทวี บมีสนุก สามิทิ้งฤวะจะสุข ฤ มีเจริญ ............. ฯลฯ ............. (มัทนพาธา : พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว) - รโธทธตาฉันท์ ๑๑ - ๐ หากจะให้สรรพพัสดุ์ ณ ปัฐพี อักตัญญุจะฤดี จะได้ไฉน ๐ ชนมุสาปกติวาท มิอาจวิจัย บาปและกรรม ฤ จะระไว ระวังกระทำ ๐ สิ่งอะไรมิวิปริต ประดิษฐกรรม ควรจะถือมนะประจำ มิเว้นมิวาย ๐ เหตุเพราะปัจจัยะจรุง และปรุงขยาย สรรพพัสดุแหละหลาย ก็เกิดก็ซา ๐ ราชพิทักษบริบาล พิจารณ์ประชา ราวกะโอรสปิยา ภิรมย์นิรันดร์ ๐ อัธยาศัยะมิทน กมละหวั่น ด้วยกรุณมนะมหัน- ตะผู้พิเศษ ............. ฯลฯ ............. (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) - รโธทธตาฉันท์ ๑๑ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัยโดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ มิตระมีอธิมหา คุณาบวร นามนุกัมปิยะขจร ธเรศะตรี ๐ กอประด้วยจตุรเหตุ พิเศษะมี เกียรติ กำ จ ร วิ ธี ณ สิ่งประเสริฐ ๐ คือสหายผิว์นฤสุข และทุกขะเกิด ภัยพิบัติก็จะประเดิด ประดักสกนธ์ ๐ ทรัพยะบุตร์ภิริยนาศ นิราสะผล ทราบก็โทรม มนะวิจล อดูรอดัก ๐ หนึ่งผิว์ยล ยศะภิรมย์ อุดม ณ ศักดิ์ แห่งสขาคุณะประจักษ์ ประเจิดสุธา ๐ มานมนัสประมุทะพร้อง ก็ส้องก็สา ธุการประกาศ พ ร กถา ก็แหล่ก็หลาย ๐ หนึ่งผิว์ยินยุบลบรา คระหาคระหาย โทษะมิตระอภิปราย ก็กางก็กัน ๐ ห้ามบ่ให้พจนะความ และหยามและหยัน ห่อนจะชั่วประดุจะฉัน ณ หมิ่นประมาท ๐ หนึ่งสดับชนะสะพรั่ง ประสังษ์ประสาท แห่งสหายกิติประกาศ ก็พูนภิรมย์ ๐ พลางและพร้องมธุระขาน ผสานผสม สูภิปรายวจนะชม ก็ควรก็ขอบ ๐ เกียรติปรากฏะก็แจง แถลงก็ชอบ สัตยะล้วนบมิประกอบ อลิกคดี ๐ ซ้ำภิโยยศะก็เพิ่ม และเติมวจี เจริญคุณาธิคุณะมี อเนกะนับ ๐ คือนุกัมปกะสหาย ธิบายก็สรรพ จัตตุราธิกะประดับ คุณูประการ ๐ ควรจะสันถวะสนิท สุมิตรสมาน เสมอชิพิตระนิจนาน นิรันดรา ๐ ฉันทะนี้ก็เสนาะห์โสต รโธทธตา นามปรัมประกถา รจิตระจัด ๐ เสนออเนกนิกรปราชญ์ ฉลาดและหัด รังสฤษดิ์พิพิธะพัจน์ นิพนธะฉันท์ ฯ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศตะวันตก ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๑๗ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |