|
หัวข้อ: - กุสุมวิจิตรฉันท์ ๑๒ - เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 03, กรกฎาคม, 2565, 10:34:26 PM (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/Mq.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1721) - กุสุมวิจิตรฉันท์ ๑๒ - กุสุมวิจิตรฉันท์ ๑๒ (กุสุมะ-วิ-จิด-ตระ-ฉัน) เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า มีลิลาศงามดุจดอกไม้อันวิจิตรด้วยกลีบและเกสร ๑.) รูปแบบของกุสุมวิจิตรฉันท์ ๑๒ หนึ่งบท จะมี ๒ บาท แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๖ พยางค์ วรรคหลังมี ๖ พยางค์ (รวมเป็น ๑๒ พยางค์ในหนึ่งบาท) ๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ (ดูผังด้านบนประกอบ) ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ .............. ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ครุ โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น ๕ - ๑ .......... ๕ - ๑ เหมือนกันทุกบาท ๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส (ดูผังด้านบนประกอบ) - สัมผัสภายในบท - คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ - สัมผัสระหว่างบท - หากแต่งมากกว่า ๑ บท คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป - ตัวอย่างคำประพันธ์ - - กุสุมวิจิตรฉันท์ ๑๒ - ๐ นระบมิควร/ทำ อกุศละลา/มก เพราะกมละมุ่น/หมก หิตะบริโภค/ภุญช์ ๐ นระชนะควรทำ พจะชนะกล่าวสุน- ทระและแนะนำคุณ เพราะหทยะเอ็นดู ๐ ผิว์นระนิราสคุณ บ่มิจะกตัญญู ชนะฤจะหาสู่ เพราะดุจะกะพี้มนุษย์ ๐ มละชนชั่วเลว กลดุจะกุกกุฏ มนะภิตะเหยี่ยวยุด ดุริตะผละซ่อนตน ๐ นระอนุวรรตน์ตาม วศคะอมิตรชน กมละจะร้อนรน วิจละประจิมกาล ............. ฯลฯ ............. (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ) - กุสุมะวิจิตรฉันท์ ๑๒ - (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส) ๐ ทุจริตะพาที นิรคุณะสัตยา อกุศละโทษา ทุรคตเพศพาล ๐ ผิว์และบมิอ้างอรรถ ดุจะอธิบายสาร สุจริตะบันดาล คติศุขะสู่สวรรค์ ๐ ชินะพจนาทนับ คณะกุศลากรร ม บถะพิธีธรรม์ อธิกะวิบากบุญ ๐ ศุภผละภิญโย ยศะศิริศักดิ์สุน ทระวัฒนาคุณ อิธะบระโลกา ๐ นระชนะเมธี นิระวจนาพา ละพิกลมายา วิยบทะรำพรรณ์ ๐ วรพฤดินี้นาม กุสุมะวิจิตรฉันท์ เสนาะกลเสนอกรรณ์ นิกรกระวีวร ๐ ก็ประดุจะตักเตือน สติริคะนึงกลอน มธุรสะอักษร สุรวุฒิโวหาร ๚ะ ๛ (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ)) (จารึกไว้อยู่ทิศตะวันตก ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๒๕ นับจากพระวิหารพระปัญจวัคคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก) บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล - Black Sword - (หมู มยุรธุชบูรพา) • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14138.msg51433#msg51433) • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14615.msg53012#msg53012) • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14135.msg51426#msg51426) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=14132.msg51411#msg51411) • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6689.msg22951#msg22951) • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6688.msg22950#msg22950) • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7715.msg27482#msg27482) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/i/AJ.png) (http://www.homelittlegirl.com/uppic/index.php?mod=show&id=1468) |