หัวข้อ: ฉันท์ Tip ตอนที่ ๒: การวางเสียงตามฉันทลักษณ์ (วสันตดิลกฉันท์ ๑๔) เริ่มหัวข้อโดย: ศรีเปรื่อง ที่ 05, ตุลาคม, 2556, 06:50:01 AM ฉันท์ Tip ตอนที่ ๒: การวางเสียงตามฉันทลักษณ์
นอกจาก อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ แล้ว วสันตดิลกฉันท์ ๑๔ ก็เป็นฉันท์อีกชนิดหนึ่งที่คุณครูนิยมให้น้อง ๆ นักเรียนแต่ง สำหรับเทคนิคที่ผมใช้ ก็มาจากหลักการเดิมที่ได้กล่าวไปแล้วใน ฉันท์ Tip ตอนที่ ๑ คือ "ทำความเข้าใจลักษณะของฉันทลักษณ์ และวิเคราะห์ทางเลือกที่เป็นไปได้ในการวางคำลหุ" และเพื่อให้ง่ายในการวิเคราะห์ ผมก็ได้จัดคำที่ให้เสียง ลหุ ออกเป็น ๓ กลุ่ม ได้แก่ คำโดดลหุ, คำธรรมชาติ และ คำประยุกต์เสียง ดูรายละเอียดเพิ่มเติมใน ฉันท์ Tip ตอนที่ ๑: การวางเสียงตามฉันทลักษณ์ (อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑) (http://www.homelittlegirl.com/index.php/topic,2039.0.html) กรณีศึกษาแนวทางการวิเคราะห์ที่จะเสนอต่อไปนี้ อาจมีรายละเอียดบางจุดที่แตกต่างจากการวิเคราะห์ในฉันท์ Tip ตอนที่ ๑ บ้าง แต่โดยหลักการและวิธีคิดแล้ว ก็ยังเป็นเหมือนเดิม คือ การเอา คำ ทั้งสามกลุ่ม (คำลหุโดด, คำธรรมชาติ และ คำประยุกต์เสียง) มาจัดลงในตำแหน่ง "ลหุ" ตามฉันทลักษณ์ โดยอาจใช้ คำลหุโดดผสมกันอย่างเดียว, คำลหุโดดผสมคำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียง และ คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียงผสมกัน กรณีศึกษา วสันตดิลกฉันท์ ๑๔ ค ค ล ค ล ล ล ค ล ล ค ล ค ค ในวรรคหน้า มีจุดที่ต้องดู ๒ จุด คือ ๑) ตำแหน่งเสียงที่ ๓ (เหมือน อินทรวิเีีชียรฉันท์) ๒) ตำแหน่งเสียงที่ ๕-๗ ในวรรคหลัง มีจุดที่ต้องดู ๒ จุด คือ ๑) ตำแหน่งเสียงที่ ๑ และ ๒ (เหมือน อินทรวิเชียรฉันท์) ๒) ตำแหน่งเสียงที่ ๔ (เหมือน อินทรวิเชียรฉันท์) จะเห็นว่า ตำแหน่งที่ต้องพิจารณา มีเพียงในวรรคหน้า ตำแหน่งเสียงที่ ๕-๗ เท่านั้นที่ไม่เหมือนอินทรวิเชียรฉันท์ ดังนั้น ผมจึงขออนุญาตนำเสนอการวิเคราะห์ทางเลือกเฉพาะจุดนี้เท่านั้น การวิเคราะห์ทางเลือกการวางคำ วรรคหน้า: ตำแหน่งคำที่ ๕,๖ และ ๗ ทางเลือกที่ ๑: คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียง ๑ คำ (ลหุ ๓ เสียง) เช่น สถิร, พยัคฆ์ (พะ-ยะ-คะ) แน่วแน่หทัยสถิรเพียง อย่างเราน่ะต้องพยัคฆ์สิงห์ ทางเลือกที่ ๒: คำโดด "ลหุ" ผสมกับ คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์ ๒.๑ คำโดดลหุ ๑ คำ + คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียง ๑ คำ เช่น ฮึ! ทินะ, ลุอัมพร (ลุ-อะ-มะ-พอน), สุร ณ... ตั้งจิตะจง ฮึ! ทินะพรุ่ง จีบทั่วพิภพลุอัมพร เอ็งหล่อซะกว่าสุร ณ สรวง ๒.๒ คำโดดลหุ ๑ คำ + คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียง ๒ คำ เช่น วายุก็กระหน่ำ, สมัคระและสนอง (สะ-มัก-คระ-และ-สะ-หนอง) เขาไม่สมัคระและสนอง ๒.๓ คำโดดลหุ ๒ คำ + คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียง ๑ คำ เช่น ก็เพราะอนงค์, พายุก็มิ... เหน็บหนาวระร้าวก็เพราะอนงค์ ถูกโถมเพราะพายุก็มิเอน ทางเลือกที่ ๓: คำธรรมชาติหรือคำประยุกต์เสียง ๒ คำ เช่น วิภาษะดนุ (วิ-พาด-สะ-ดะ-นุ), วทะสหาย เพื่อนฝูงวิภาษะดนุเขลา ตกดึกก็ตรองวทะสหาย ตัวอย่าง แน่วแน่หทัยสถิรเพียง สิริเนียงมิเบี่ยงเบน ถูกโถมเพราะพายุก็มิเอน ครุดั่งศิขรเขา เหน็บหนาวระร้าวก็เพราะอนงค์ ยุพยงค์มิสนเรา เพื่อนฝูงวิภาษะดนุเขลา สติบ๊องส์สมองกลวง "เขาไม่สมัคระและสนอง ก็มิต้องระกำทรวง เอ็งหล่อซะกว่าสุร ณ สรวง ฤ จะห่วงบ่มีหญิง" ตกดึกก็ตรองวทะสหาย อุบ๊ะ! คล้ายจะใช่จริง อย่างเราน่ะต้องพยัคฆ์สิงห์ ชำนิเกี้ยววิไลอร ตั้งจิตะจง ฮึ! ทินะพรุ่ง ก็จะมุ่งตระเวนจร จีบทั่วพิภพลุอัมพร ชิชะ! หล่อนจะเสียดาย ศรีเปรื่อง ๕ ต.ค. ๒๕๕๖ |