บ้านกลอนน้อย - กลอนสบายๆ สไตล์ลิตเติลเกิร์ล

ห้องเรียน => ห้องหนังสือ บ้านกลอนน้อย => ข้อความที่เริ่มโดย: Black Sword ที่ 20, มีนาคม, 2559, 12:13:44 AM



หัวข้อ: กาพย์ห่อโคลงพระศรีมโหสถ
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 20, มีนาคม, 2559, 12:13:44 AM
(https://i.ibb.co/3ryWfwJ/v13-ws005.png) (https://imgbb.com/)
ขอขอบคุณรูปภาพจาก Internet

กาพย์ห่อโคลงพระศรีมโหสถ

               กาพย์ห่อโคลงนี้ ต้นฉบับเป็นสมุดดำเขียนเส้นรง มีจดไว้ข้างท้ายว่า "พระศรีมโหสถแต่งกาพย์ห่อโคลง" กล่าวกันว่า พระศรีมโหสถเป็นข้าราชการครั้งแผ่นดินพระนารายณ์กรุงเก่า มีเกียรติว่าเป็นกวีลือชื่อคน ๑ ในครั้งโน้น และว่าได้แต่งกาพย์กลอนปรากฏอยู่จนบัดนี้ ๓ เรื่อง คือ โคลงอักษรสามเรื่อง ๑  โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์ คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=7608)เรื่อง ๑  กาพย์ห่อโคลงเรื่อง ๑

               กาพย์ห่อโคลงนี้   แต่งด้วยกาพย์ยานีและโคลงสี่สุภาพสลับกัน ข้อความในกาพย์และโคลงคู่หนึ่ง ๆ ใกล้เคียงกัน  กล่าวถึงชีวิตความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมประเพณี การรื่นเริงของชาวอยุธยา เมื่อมีมหรสพหนุ่มสาวพากันแต่งตัวสวยงามออกเที่ยวเตร่และเกี้ยวพาราสีกัน   ถ้อยคำสำนวนที่ใช้แต่งกาพย์ห่อโคลง เข้าใจง่าย มีความเปรียบเทียบลึกซึ้งคมคาย เป็นคำเกี้ยวพาราสีโต้ตอบกันระหว่างหญิงชายที่สุภาพนุ่มนวล วรรณคดีเรื่องนี้แสดงถึงความสมบรูณ์พูนสุขของบ้านเมือง การเล่นมหรสพ ตลอดจนการแต่งกายและประเพณีต่าง ๆ และเป็นกาพย์ห่อโคลงที่แต่งเป็นเรื่องเป็นราวเรื่องแรกที่เป็นแบบอย่างสืบต่อมา

               กาพย์ห่อโคลงฉบับนี้ ถือว่าเป็นฉบับครู เพราะเป็นคนแรกที่นำเรื่องมาแต่งเป็นเรื่องเป็นราวและทำได้ดี ทั้งกาพย์และโคลงกระทัดรัด เข้าใจง่าย ลึกซึ้ง คมคาย และตรงไปตรงมา ลีลาก็ไปเป็นอย่างมีระเบียบ แต่เข้าใจว่า เนื้อเรื่องตอนปลายขาดหายไป

(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)

• กลับสู่ห้องหนังสือบ้านกลอนน้อย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6682.msg22935#msg22935)

(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)







หัวข้อ: Re: กาพย์ห่อโคลงพระศรีมโหสถ
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 20, มีนาคม, 2559, 12:18:45 AM
(https://i.ibb.co/DGytBCh/k534642523.jpg) (https://imgbb.com/)
ขอบขอบคุณรูปภาพจาก Internet


กาพย์ห่อโคลงพระศรีมโหสถ
ผู้แต่ง   :  พระศรีมโหสถ



ร่าย
๐ ศรีสิทธิจิตรสกนธ พิมลพิมตประนตประนม บังคมคัลอัญชวลี ตรีนรเทพผู้ห้าวท้าวผู้หาญ เรืองฤทธิชาญไชยเดช อันวิเศศวิศาล ถ้วนสบสถานตระศักดิ์ จงบริรักษช่วยชี้ ทิศที่ทางใด ผี้ง่ายไสจงได้เหน ขอเปนที่กางที่กั้น กลฉัตรตั้งร่มรมยเกษี ศัลยแสนทวีหมื่นไหม้ จากอยุธยาไทย ที่พึ่งพูนเกษม ฯ

         ๐  หญิงชายหลายส่ำซ้อง                           มามีก้องถ้องแถวทาง
         ฝูงบ่าวสาวสำอาง รางชางแกล้งแต่งดูงาม ฯ
 
                     ๐        หญิงชายหลายส่ำซ้องโนเน
         ฝูงบ่าวสาวสรวลเสยั่วยิ้ม
         ดูงานผ่านโลเกศวรราช
         แต่งแง่แพร่พรายพริ้มพรึบพร้อมพรูมา ฯ
 
         ๐  ราตรีศรีส่องฟ้าแสงสว่างหล้าฉ่าฉาวชล
         คับคั่งนั่งเสียดสนดูกลเหล้นเต้นหนังรำ ฯ
 
                     ๐        ราตรีศรีส่องฟ้า   แสดงโฉม
         แสงสว่างกลางโพยมโจมแจ่มฟ้า
         มหรสพจบการโลมใจโลกย
         เบียนบ่ายรายเรียงหน้า   นั่งล้อมเล็งแล ฯ
 
         ๐  ลายชายลายนุ่งเกี้ยวยกย่างเลี้ยวเอี้ยวโอนดู
         ดอกไม้ใส่ห้อยหูพรั่งพรูบ่ายม่ายเมียงหญิง ฯ
 
                     ๐        ลายชายลายนุ่งเกี้ยวเกไล
         ยกย่างพลางจงใจจ่อชู้
         ทัดเพยียเขี่ยกันไรเพราเพริด
         เมียงม่ายกลายกลางสู้เสียดส้องแลหา ฯ
 
         ๐  เทวครีศรีสรดแสรงคาดชายแครงแบ่งทองท่อ
         เสื้อหย้นหม่นศรีมอเลื่อมตอเกลี้ยงเมี่ยงโอ่อม ฯ
 
                     ๐        เทวครีศรีเส้งแสดสรรพางค
         คาดกร่ายชายทองวางร่วงรุ้ง
         ศรีฟ้าผาสนองบางเยาย่อง
         อมเมี่ยงเชียงชมดฟุ้งกลิ่นกลุ้มใจหญิง ฯ
 
         ๐  เดิรกลางพลางดีดนิ้วชูชายหิ้วผิ่วนำเพลง
         บ่าวหนุ่มครุ่มเสียงเครงวังเวงหวั่นปั่นใจหญิง ฯ
 
                     ๐        เดิรกลางพลางดีดนิ้วนำเพลง
         ฝูงบ่าวพราวพรูเครงเพรียกพร้อม
         หญิงฟังหวั่งใจเลวงรศราค
         แย้มอยู่ภู่เฟื่องห้อมเสียดซ้องตาแล ฯ
 
         ๐  เยื้องกรายผายลีลาสาวสอดตาหว่าใจหวัง
         ลักแลแต่เบื้องหลังดูหนังหน่ายบ่ายเบือนมา ฯ
 
                     ๐        โชยชายกรายแกว่งเยื้องลีลา
         สาวหนุ่มชุมชายตาต่อต้าน
         ลักแลแต่ไกลมาเมียงม่าย
         นอกปึ่งคนึงในห้านหื่นเร้าเสียวสมร ฯ
 
         ๐  ผาดเหนเพญผ่องหน้าโฉมหลากหล้าอ่าเอวกลม
         คิ้งก่งทรงในนมแต่งผมไปล่ไรเพริดเพรา ฯ
 
                     ๐        ผาดเหนเพญภาคเนื้อนวลนม
         ตุมเต่งเลงไรผม   ไปล่แปล้
         อกแบนแอ่นเอวกลมกาเมศ
         คิ้วก่งทรงในแท้แยบยิ้มเปรมปราย ฯ
 
         ๐  ผิวพรรณกรรณเกษแสงนุ่งท้องแดงแต่งเชิงชาย
         ห่มหิ้วริ้วทองพรายเดิรกรายนาดผาดกลางฝูง ฯ
 
                     ๐        ศรีพรรณกรรณเกษเยื้องยูรหงษ์
         นวยเน่งแฝงฝูงพงษ์พวกพ้อง
         ท้องแดงแต่งชายผจงลายเลิศ
         ห่มสะใบใยหญ้องหริ่งริ้วทองพราย ฯ
 
         ๐  ละมุนบุญแต่งแล้วละม่อมแก้วแผ้วผันผาย
         ละไมไปล่ชูชาย   ละเมียดม่ายบ่ายชำเลือง ฯ
 
                     ๐        ละมุนบุญแต่งแกล้งเกลาเฉลา
         ละม่อมกล่อมกลมเปลาเปล่งแก้ม
         ละไมไปล่งามเอาใจโลกย
         ละเมียดเอียดละอายแต้มต่อล้อฤๅมี ฯ
 
         ๐  รศรวยชวยชราบชู้หลงใหลสู้อยู่จนตาย
         หื่นหวนป่วนใจชายฤๅคลายได้ไฝ่ฝันหา ฯ
 
                     ๐        รศรวยชวยชราบชู้ชายใด
         หลับตื่นมลืนหลงไหลคคว้าง
         หื่นหวนป่วนปองใจรึงราค
         ฤๅใคร่ไคลคลาข้างแนบเนื้อนวลสมร ฯ
 
         ๐  สองแลแปรต้องกันสองกระสัลปั่นใจหา
         สองใฝ่ใคร่กรีธาสองตาต่อจ่อใจหวัง ฯ
 
                     ๐        สองแลแปรต่อต้องตากัน
         สองใส่ใจยวนยรรย่อนไส้
         สองหวังหญั่งความศัลย์สมโยก
         สองป่วนกวนกามไหม้รุ่มร้อนหวนโหย ฯ
 
         ๐  วันนี้พี่พอพบมาบันจบสบสมนาง
         กล้องแกล้งแต่งสรรพางคจะวายเจ้าเปล่าไปฤๅ ฯ
 
                     ๐        ยามเอยนวันนี้พี่พอพบ
         บุญบ่ายชายมาจบหนุ่มเหน้า
         กล้องแกล้งแต่งงามสบ   ตาโลกย
         เรียมจะละวางเจ้าเปล่าเปลื้องไปฤๅ ฯ
 
         ๐  แมลงภู่สู่เกษรบห่อนเว้นเผ่นพาดคฤๅ
         เอาชราบอาบถูกถือกระพือปีกผีกแฝงตัว ฯ
 
                     ๐        แมลงภู่สู่ต้องกลีบบัวบาน
         กลั้วกลิ่นบินเมียงมาลยย่ามย้ำ
         เอาชราบอาบคนธารรวยรื่น
         ปีกป้องปคองพานซ้ำซ่านฟุ้งหอมหวน ฯ
 
         ๐  บกลัวตัวจผิดชีวิตรม้วยด้วยบุษบง
         กลิ่นกลั้วมัวเมาหลงระวงย้ำฉ่ำดวงมาลย ฯ
 
                     ๐        บกลัวตัวต้องสิ่งเสียชนม์
         ใจจ่อต่อโกมลซุ่นไซ้
         อบอาบส่ายเสาวคนธ์ยีย่ำ
         คลึงเคล่าเอารศไล้ลูบล้วงดวงมาลย ฯ
 
         ๐  หะห่ายหน่ายใจนักแมลงภู่จักรักบัวบาน
         ชมชราบอาบคนธารสำราญแล้วแผ่วผันหนี ฯ
 
                     ๐        หะห่ายหน่ายหน้าใครเสสรวล
         แมลงภู่สู่ฤๅสงวนดอกไม้
         ชมชราบอาบเอานวลรวยรื่น
         กลั้วกลิ่นยินรศได้เหญื่อแล้วบินหนี ฯ
 
         ๐  ฉาบฉมอมชราบชูบินวี่วู่สู่ภุมรี
         โกสุมหุ้มอับศรีวารีเพรียวเหี่ยวดูดาย ฯ
 
                     ๐        ฉาบฉมอมอู้มโอชบินบน
         สมสู่ภูมรีรนร่อนไม้
         โกมุทอุดดมคนธโรยร่วง
         เหี่ยวหายมลายรศไร้เปลี่ยวแล้วดูดาย ฯ
 
         ๐  ทรามสงวนด่วนเดาถนัดบดุจสัตว์กัดกลิ่นอาย
         รักแก้วแล้วฤๅคลายบผายจากพรากนฤมล ฯ
 
                     ๐        ทรามสงวนด่วนขึ้งขุ่นอารมณ์
         ใช่สัตวลัดแลงชมชราบเหล้น
         รักแล้วแก้วเกลียวกลมสมอยู่
         บบ่ายคลายคลาเว้นห่างร้างถึงยาม ฯ
 
         ๐  ตัวเรียมเทียมจามรีเชื้อชาตรีถี่ถนอมขน
         ข้องหนามท่ามกลางคนเสียชนมสู่อยู่ปลดไป ฯ
 
                     ๐        เรียมเทียมจามรีรู้สงวนขน
         ข้องหนามท่ามกลางคนไล่ล้อม
         เสียชีวิตรบคิดตนน้องนาฏ
         อยู่เปลื้องเคืองคนอ้อมออกพ้นคงคืน ฯ
 
         ๐  กลชายหลายลิ้นแลบคมปแปลบแสบเสียวใจ
         เคียวคดกดตรงไฉนปราไศรยแสร้งแกว่งทอดตัว ฯ
 
                     ๐        กลชายหลายลิ้นฬ่อลวงหญิง
         ความสัจตัดไฉนจริงหนึ่งน้อย
         เคียวคดกดตรงจริงฤๅซื่อ
         ปากเปล่าเล้าโลมร้อยเล่ห์ล้วนลวงหญิง ฯ
 
         ๐  เรียมฤๅคือบันทัดช่างชาญดัดขัดเกลาขยัน
         ทอดเขียนเรียนพระธรรม์ใช่สันเคียวเบี้ยวบิดงอ ฯ
 
                     ๐        ใจเรียมเทียมดุจด้วยบันทัด
         คนช่างเกลาเหลาดัดรอบรู้
         ทอดเขียนระเมียนอรรถ   ธรรเมศ
         ใช่อันสันเคียวคู้   คดค้อมคมหนา ฯ






หัวข้อ: Re: กาพย์ห่อโคลงพระศรีมโหสถ
เริ่มหัวข้อโดย: Black Sword ที่ 21, มีนาคม, 2559, 12:03:43 AM

         ๐  ปากอย่าตาพริบเพื่อน           กลิ้งกลอกเกลื่อนเลื่อนใบบัว
         คิดมาหน้าใคร่หัวมีผัวไพ่ไฝ่กลางสนาม ฯ
 
                     ๐        ปากอย่าตาเพ่งเผื้อนพรูพรับ
         ชลในใบบัวกลับกลอกกลิ้ง
         คิดมาน่าสรวลศับท์ไพเพิด
         ลำไพ่ในผัวทิ้งทอดไว้ในสนาม ฯ
 
         ๐  นงนุชสุดสวาศเฮยพี่บเคยเอ่ยคำงาม
         รักแล้วแก้วเกลากามกล่าวถามน้องห้องหอทงัน ฯ
 
                     ๐        นงนุชสุดเสน่ห์ล้ำสงสาร
         พี่บ่เคยเฉลยหวานหว่านเหล้น
         รักน้องสนองในการพารฤกษ์
         ถามข่าวกล่าวฤๅเว้นสิ่งสร้างหอทงัน ฯ
 
         ๐  หน้าหัวตัวเต่าคับใครจะนับจับเหวี่ยงยอ
         ยื่นหัวกลัวต้องตอหดคอเข้าเจ่าหลบหาย ฯ
 
                     ๐        หน้าหัวตัวต้อมเต่าตุงหลัง
         ผู้ใดใฝ่แสวงหวังเหวี่ยงเว้น
         ยื่นหัวกลัวตอฝังแฝงอยู่
         หดคอตอเข้าเร้นด่าวดิ้นดินเลน ฯ
 
         ๐  คำจริงสิ่งเรียมบอกคือช้างออกงอกงางาม
         มีมันปั่นเหลือลามบขามค้อนห่อนหดคืน ฯ
 
                     ๐        คำจริงสิ่งนี้พี่ฤๅถอย
         งาพญาสารสอยแส่ค้อน
         มีมันปั่นหมายคอยลามไล่
         ไม่ขามความเยินย้อนห่อนหย้นคืนหลัง ฯ
 
         ๐  คำชายหมายขีดน้ำลบเลือนกล้ำคำกลับกลาย
        ร่องรอยถอยถมหายลิ้นชายล่อส่อเสมอกัน ฯ
 
                     ๐        คำชายหมายขีดน้ำเลือนลบ
         เส้นบหายมลายกลบเกลื่อนสิ้น
         รอยร่องท่องแถวหลบหลายเลิศ
         แยบคายลายลมลิ้นล่อเลี้ยวโลมหญิง ฯ
 
         ๐  ตัวพี่นี้กล่าวสารคือเหล็กจารลานแผ่นผา
         เส้นสายลายเลขาเป็นปรากฏสรดฤๅหาย ฯ
 
                     ๐        คำพี่ที่แกล้งกล่าวเฉลยสาร
         คือเหล็กจารลานกลางอ่านแจ้ง
         แลเห็นเส้นสายจารลายเลิศ
         รจนาปรากฏแกล้งแต่งไว้ฤๅหาย ฯ
 
         ๐  ลิ้นงูพรูพรายแพร่งลิ้นลมแต่งแห่งชายไฉน
         ดุจกันหวั่นจงใจแก้ไขคล่องต้องติดตาม ฯ
 
                     ๐        ลิ้นงูพรูพรายแพร่งพรายหลาย
         ลิ้นเล่ห์เปรลมชายกล่าวเกี้ยว
         ดุจกังหันเหินหายโปรยเปล่า
         แก้ไขใจคดเคี้ยวล่อลิ้นลาวล ฯ
 
         ๐  ตราชูดูทางเที่ยงบบ่ายเลี่ยงเหวี่ยงเสมอกัน
         ลิ้นเดียวเหนี่ยวกลางคันบผันปลิ้นลิ้นเรียมเหมือน ฯ
 
                   ๐        ตราชูดูลิ้นดิ่งเดียวตรง
         บบ่ายคลายเอนลงเงี่ยง้ำ
         เตรียบตรูคู่คำองคยมเรศ
         ชั่งบาปบุญบุญก้ำกึ่งลิ้นเรียมเหมือน ฯ
 
         ๐  เกรือกเปรียบเทียบพระลอบสู่ขอต่ออาษา
         ทำอุคร์สนุกเสน่หาปืนยาพิศม์ติดตรึงตาย ฯ
 
                     ๐        กลก่อลอราชร้างเมืองมา
         บสู่อยู่อาษาหนึ่งน้อย
         ทำอุคร์สนุกเสน่หาสองราช
         เขายิงสิ่งสรรพร้อยร่างเร้าเสียสกล ฯ
 
         ๐  ตัวเรียมเทียมบูรณกเหาะเหินผงกผกผยองไป
         อาษาฝ่าเอาใจพิธูรไท้ได้นางงาม ฯ
 
                     ๐        ตัวเรียมเทียมด้วยดุจบูรณก
         ไปพะนันขันสกายกบาศไท้
         อาษานาคนาลกลุลาภ
         พระพิธูรไปได้ท่านท้าวอวยนาง ฯ
 
         ๐  เกรือกเปนเช่นภูมีกรุงจลณีขี่เมืองขวาง
         บ่รู้ผู้ลักนางไปทางไต้ไม่ติดตาม ฯ
 
                     ๐        เกรือกเปนเช่นไท้เทพจลณี
         ศักดิ์ใหญ่ไกรษรสีห์คคู้
         เขาลักอัคเทวีลีลาด
         ทางได้ไป่ฤๅรู้อยู่ร้างฤๅตาม ฯ
 
         ๐  เรียมคือพระสุทนบ่คิดชนม์ก่นทางไป
         ข้ามเขาเซราซฤกไพรนานไกลสบพบมะโนหะรา ฯ
 
                     ๐        เรียมคือนฤเบศไท้สุทน
         บุกป่าฝ่าเซราชลเชี่ยวช้า
         เดิรเดียวเปลี่ยวใจจนทนเทวศ
         ตามนางทางเทียมฟ้าเช่นเชื้อสาวสวรรค์ ฯ
 
         ๐  เกรือกเหมือนเงื่อนบพิตรรถสิทธิสนิทนนทา
         รุกริบสิบสองพะงาควักตาให้ใส่ขุมขัง ฯ
 
                     ๐        เกรือกเหมือนเงื่อนท้าวผ่านสากล
         รักมารดาลมัวมนทข่าวไข้
         สิบสองจองทันอนทการเนตร
         แล้วส่งลงขุมให้   ร่ำร้อนฤๅเสบย ฯ
 
         ๐  บหลงจงหญิงพาลพระกุณาลสารใส่ใจ
        หญิงร้ายส่ายเสียไกลพิดไสมยอยู่คู่ครองสอง ฯ
 
                     ๐        ไม่หลงจงจ่อด้วยหญิงพาล
         ในกุณาลสารปานเปรียบไว้
         เปนรเบียบเทียบเทียมทานธรรเมศ
         หญิงร้ายขจายกลไหม้หลีกเลี้ยวแลงหนี ฯ
 
         ๐  เกรือกเกลื่อนเหมือนพาลีได้มารศรีปรีปึงไป
         ฝากน้องต้องติดใจพิดไสมยอยู่คู่เคียงเอง ฯ
 
                     ๐        เกรือกเหมือนเงื่อนเมื่อครั้งพาลี
         รับนุชอุดดมศรีฝากน้อง
         เสียสัตย์ตัดชนม์ชีพิตรนาศ
         เอาเองเพลงปืนต้องท่าวล้มไลลาญ ฯ
 
         ๐  กล่าวจริงยิ่งปานกระษัตรธตรฐตรัสตัดขาดใย
         สู้ละพระรามไป   ป่าไกลฉิบสิบสี่ปี ฯ
 
                     ๐        ใจจริงสิ่งนี้พี่ถือสัตย์
         เอาเยี่ยงเพียงจักรพรรดิ์ผ่านหล้า
         คงคำกำจัดรัตน์ราเมศ
         สิบสี่ปีไปช้าฆ่ามล้างฝูงมาร ฯ

                      - หมดฉะบับเท่านี้ -

กาพย์ห่อโคลงพระศรีมโหสถ
ผู้แต่ง   :  พระศรีมโหสถ


(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)

• กลับสู่ห้องหนังสือบ้านกลอนน้อย คลิก (http://www.homelittlegirl.com/index.php?topic=6682.msg22935#msg22935)

(https://i.ibb.co/F09bQgm/linie-0250-2.png) (https://imgbb.com/)