(ต่อหน้า ๑๕/๑๖) อภิธรรมปิฎก : ๑๔.วิภังค์ : สติปัฏฐานวิภังค์

(๑๘) สติปัฏฐาน ๔ ที่เกิดขึ้นก็มี; ที่ยังไม่เกิดขึ้นก็มี; ที่จักเกิดขึ้นแน่นอนก็มี
(๑๙) สติปัฏฐาน ๔ ที่เป็นอดีตก็มี; ที่เป็นอนาคตก็มี; ที่เป็นปัจจุบันก็มี; ที่กล่าวไม่ได้ว่า มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์ มีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์ หรือมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์ก็มี
(๒๐) สติปัฏฐาน ๔ ที่เป็นภายในตนก็มี; ที่เป็นภายนอกตนก็มี; ที่เป็นภายในตนและภายนอกตนก็มี
(๒๑) สติปัฏฐาน ๔ มีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์
(๒๒) สติปัฏฐาน ๔ เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้
ทุกมาติกาวิสัชนา
เหตุโคจฉกวิสัชนา =คำชี้แจงเกี่ยวกับเหตุ
(๑) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นเหตุแต่มีเหตุ
(๒) สติปัฏฐาน ๔ สัมปยุตด้วยเหตุ
(๓) สติปัฏฐาน ๔ กล่าวไม่ได้ว่า เป็นเหตุและมีเหตุ; หรือมีเหตุ แต่ไม่เป็นเหตุ
(๔) สติปัฏฐาน ๔ กล่าวไม่ได้ว่า เป็นเหตุและสัมปยุตด้วยเหตุ; หรือสัมปยุตด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุ
จูฬันตรทุกวิสัชนา = คำตอบ ๒ หมวดที่ไม่มีความสัมพันธ์กัน
(๑) สติปัฏฐาน ๔ มีปัจจัยปรุงแต่ง
(๒) สติปัฏฐาน ๔ ถูกปัจจัยปรุงแต่ง
(๓) สติปัฏฐาน ๔ เห็นไม่ได้
(๔) สติปัฏฐาน ๔ กระทบไม่ได้
(๕) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นรูป
(๖) สติปัฏฐาน ๔ เป็นโลกุตตระ
(๗) สติปัฏฐาน ๔ จิตบางดวงรู้ได้
(๘) สติปัฏฐาน ๔ จิตบางดวงรู้ไม่ได้
อาสวโคจฉกวิสัชนา = คำตอบแม่บทเรื่องอาสวะกิเลส
(๑) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นอาสวะ
~ อาสวะ = กิเลสที่หมักหมมหรือดองอยู่ในสันดาน ไหลซึมซ่านไปย้อมจิตเมื่อประสบอารมณ์ต่างๆ มี ๓ อย่าง คือ
(๑.๑) กามาสวะ - อาสวะคือกาม (๑.๒) ภวาสวะ - อาสวะคือภพ (๑.๓) อวิชชาสวะ - อาสวะคืออวิชชา
(๒) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะ
(๓) สติปัฏฐาน ๔ วิปปยุตจากอาสวะ
(๔) สติปัฏฐาน ๔ กล่าวไม่ได้ว่า เป็นอาสวะและเป็นอารมณ์ของอาสวะ; หรือเป็นอารมณ์ของอาสวะแต่ไม่เป็นอาสวะ
(๕) สติปัฏฐาน ๔ กล่าวไม่ได้ว่า เป็นอาสวะและสัมปยุตด้วยอาสวะ; หรือสัมปยุตด้วยอาสวะแต่ไม่เป็นอาสวะ
(๖) สติปัฏฐาน ๔ วิปปยุตจากอาสวะ
(๗) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะ
สัญโญชนโคจฉกาทิวิสัชนา = คำตอบแม่บทด้านสัญโญชน์
(๑) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นสังโยชน์ ฯลฯ; ไม่เป็นคันถะ ฯลฯ; ไม่เป็นโอฆะ ฯลฯ; ไม่เป็นโยคะ ฯลฯ; ไม่เป็นนิวรณ์ ฯลฯ; ไม่เป็นปรามาส ฯลฯ
(๒) สติปัฏฐาน ๔ รับรู้อารมณ์ได้
(๓) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นจิต
(๔) สติปัฏฐาน ๔ เป็นเจตสิก
(๕) สติปัฏฐาน ๔ สัมปยุตด้วยจิต
(๖) สติปัฏฐาน ๔ ระคนกับจิต
(๗) สติปัฏฐาน ๔ มีจิตเป็นสมุฏฐาน
(๘) สติปัฏฐาน ๔ เกิดพร้อมกับจิต
(๙) สติปัฏฐาน ๔ เป็นไปตามจิต
(๑๐) สติปัฏฐาน ๔ ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐาน
(๑๑) สติปัฏฐาน ๔ ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิต
(๑๒) สติปัฏฐาน ๔ ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิต
(๑๓) สติปัฏฐาน ๔ เป็นภายนอก
(๑๔) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นอุปาทายรูป
(๑๕) สติปัฏฐาน ๔ กรรมอันประกอบด้วยตัณหา และทิฏฐิไม่ยึดถือ
อุปาทานโคจฉกาทิวิสัชนา = คำตอบแม่บทด้านอุปาทาน
(๑) สติปัฏฐาน ๔ ไม่เป็นอุปาทาน ฯลฯ; ไม่เป็นกิเลส ฯลฯ
(๒) สติปัฏฐาน ๔ ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค และมรรคเบื้องบน ๓
(๓) สติปัฏฐาน ๔ ไม่มีเหตุต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค และด้วยมรรคเบื้องบน ๓
(๔) สติปัฏฐาน ๔ ที่มีวิตกก็มี; ที่ไม่มีวิตกก็มี
(๕) สติปัฏฐาน ๔ ที่มีวิจารก็มี; ที่ไม่มีวิจารก็มี
(๖) สติปัฏฐาน ๔ ที่มีปีติก็มี; ที่ไม่มีปีติก็มี
(๗) สติปัฏฐาน ๔ ที่สหรคตด้วยปีติก็มี; ที่ไม่สหรคตด้วยปีติก็มี
(๘) สติปัฏฐาน ๔ ที่สหรคตด้วยสุขก็มี; ที่ไม่สหรคตด้วยสุขก็มี
(๙) สติปัฏฐาน ๔ ที่สหรคตด้วยอุเบกขาก็มี; ที่ไม่สหรคตด้วยอุเบกขาก็มี

 

ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดย คนเรียนไพร

 สัตว์วนา

     ยี่สิบหก ธันวา พาคำนึง
รำลึกถึง มวลสัตว์ป่า พาเศร้าหมอง
เคยหากิน ทั่วถิ่น ไพรครอบครอง
ตามครรลอง ธรรมชาติ มิรู้วาย
     ผู้ควบคุม นิเวศ เขตวนา
ต้องอัปรา ด้วยมนุษย์ มาสลาย
ความสมดุล นานช้า มากลับกลาย
ต้องมลาย ถูกไล่ล่า ทั่วถิ่นไพร
     สารพัด สัตว์ปา นานาพันธุ์
เป็นหลักมั่น ทั้งมวล ชวนหลงใหล
ล้วนสูญสิ้น ชาติเชื้อ จากแดนไทย
แสนเศร้าใจ ในชะตา มหาชน 
     วันคุ้มครอง สัตว์ป่า เวียนมาใหม่
ล้วนห่วงใย สัตว์วนา ทุกแห่งหน
หยุดไล่ล่า เข่นฆ่า ทั่วมณฑล
เสริมมงคล สัตว์วนา พารื่นรมย์

คนเรียนไพร
๒๖ ธันวาคม ๒๕๖๘

 

ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดย คนเรียนไพร

ไทยประเทศ

     ประเทศไทย ยิ่งใหญ่ ไม่เป็นรอง
ผืนแผ่นดิน ขวานทอง ของสยาม
ไม่ยอมให้ มันผู้ใด เข้าคุกคาม
ทุกโมงยาม รักหวงแหน แผ่นดินไทย
     ประเทศไทย รวมเลือดเนื้อ หลายเชื้อชาติ
เก่งสามารถ ราช-ประชา สมาสัย
ทั่วท้องถิ่น สามัคคี ดีต่อใจ
ดำรงไว้ ไทยอุดม สมฉายา
     ประเทศไทย ไร้ยากแค้น แสนอุดม
สุขพร่างพรม สมมาตร ปรารถนา
แหล่งทำกิน นาไร่ ไพรพนา
ล้วนงามตา หาใดเปรียบ เทียบแดนไทย
     ประเทศไทย เรานี้ รักสงบ
ถึงคราวรบ ไม่ขลาด ทุกสมัย
ร่วมรักษา สยามชาติ ตลอดไป
ให้คงความ เป็นไทย ไว้นิรันดร์

คนเรียนไพร
๒๕ ธันวาคม ๒๕๖๘