ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดย คนเรียนไพร

วันดินโลก

     พระมหากษัตริย์ องค์ใด ในโลกนี้
ทุกถิ่นที่ เทิดทูน มิรู้หาย
พระปรีชา สามารถ มีมากมาย
ไทยทั้งหลาย สำนึกไว้ ในใจชน
     ปฐพี แห้งแล้ง ถูกกลั่นแกล้ง
ให้ถึงแจ้ง ร่วมสร้าง ผลิตผล
ดินเคยเปรี้ยว กลับพลิกฟื้น ด้วยสายชล
หยุดหมองหม่น ด้วยหญ้าแฝก ไม่แยกดิน
     วันที่ห้า ธันวา วันดินโลก
ปฐพี พ้นโศก สร้างทรัพย์สิน
ทั้งโลกา สากล ได้ยลยิน
สมใจจินต์ เพิ่มอุดม สมฉายา
     พระบารมี มากล้น พ้นรำพัน
ทุกชีวัน สุขสม ปรารถนา
เกษตรกร รวยรื่น ชื่นอุรา
ทุกทิวา ราตรี ไม่มีหม่น

คุณเรียนไพร
๕ ธันวาคม ๒๕๖๘
หมายเหตุ ๕ ธันวาคม วันดินโลก

(ต่อหน้า ๔/๖) ประมวลธรรม : ๕๙. สาเลยยกสูตร

(๑๐) เป็นมิจฉาทิฏฐิ คือ มีความเห็นวิปริตว่า ‘ทานที่ให้แล้วไม่มีผล; ยัญที่บูชาแล้วไม่มีผล; การเซ่นสรวงไม่มีผล; ผลวิบากแห่งกรรมที่ทำดีและทำชั่วก็ไม่มี; โลกนี้ไม่มี โลกหน้าไม่มี; มารดาไม่มีคุณ; บิดาไม่มีคุณ;โอปปาติกสัตว์ไม่มี; สมณพราหมณ์ผู้ประพฤติดี ปฏิบัติชอบทำให้แจ้งโลกนี้และโลกหน้าด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้ว สอนผู้อื่นให้รู้แจ้ง ก็ไม่มีในโลก’           
พราหมณ์และคหบดีทั้งหลาย สัตว์บางพวกในโลกนี้หลังจากตายแล้วไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะความประพฤติไม่สม่ำเสมอ คือความประพฤติอธรรมเป็นเหตุ อย่างนี้
กุศลกรรมบถ ๑๐ = ความประพฤติสม่ำเสมอ คือความ
ประพฤติ"ธรรม" ทางกาย วาจา และใจ
[ก] ประพฤติสม่ำเสมอ คือความ
ประพฤติ"ธรรม"ทางกายมี ๓ ประการ
(๑) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการฆ่าสัตว์ คือ วางทัณฑาวุธ และศัสตราวุธ; มีความละอาย; มีความเอ็นดู; มุ่งประโยชน์เกื้อกูลต่อสรรพสัตว์อยู่
(๒) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการลักทรัพย์
(๓) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการประพฤติผิดในกาม คือ ไม่เป็นผู้ประพฤติล่วงในสตรีที่อยู่ในปกครองของผู้อื่น
[ข] ความประพฤติสม่ำเสมอ คือความประพฤติธรรมทางวาจามี ๔ ประการ
(๔) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการพูดเท็จ
(๕) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการพูดส่อเสียด คือ ฟังความฝ่ายนี้แล้วไม่ไปบอกฝ่ายโน้นเพื่อทำลายฝ่ายนี้; หรือฟังความฝ่ายโน้นแล้วไม่มาบอกฝ่ายนี้เพื่อทำลายฝ่ายโน้น; สมานคนที่แตกแยกกัน; ส่งเสริมคนที่ปรองดองกัน; ชื่นชมยินดีเพลิดเพลินต่อผู้ที่สามัคคีกัน; พูดแต่ถ้อยคำที่สร้างสรรค์ความสามัคคี
(๖) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการพูดคำหยาบ คือ พูดแต่คำไม่มีโทษ ไพเราะ น่ารัก จับใจ
(๗) เป็นผู้ละเว้นขาดจากการพูดเพ้อเจ้อ คือ พูดถูกเวลา พูดแต่คำจริง พูดอิงประโยชน์ พูดอิงธรรม พูดคำที่มีหลักฐาน มีที่อ้างอิง เหมาะแก่เวลา
[ค] ความประพฤติสม่ำเสมอ คือความประพฤติธรรมทางใจมี ๓ ประการ
(๘) เป็นผู้ไม่เพ่งเล็งอยากได้ของเขา
(๙) เป็นผู้มีจิตไม่พยาบาท คือ ไม่มีจิตคิดร้ายว่า ‘ขอสัตว์เหล่านี้ จงเป็นผู้ไม่มีเวร ไม่มีจิตพยาบาท ไม่มีทุกข์ มีสุข รักษาตนเถิด’
(๑๐) เป็นสัมมาทิฏฐิ คือ มีความเห็นไม่วิปริตว่า ‘ทานที่ให้แล้วมีผล; ยัญที่บูชาแล้วมีผล; การเซ่นสรวงมีผล; ผลวิบากแห่งกรรมที่ทำดีและทำชั่วมี; โลกนี้มี โลกหน้ามี; มารดามีคุณ บิดามีคุณ; โอปปาติกสัตว์มี; สมณพราหมณ์ผู้ประพฤติดีปฏิบัติชอบ ทำให้แจ้งโลกนี้และโลกหน้าด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้วสอนผู้อื่นให้รู้แจ้ง มีอยู่ในโลก’
พราหมณ์และคหบดีทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลายบางพวกในโลกนี้ หลังจากตายแล้ว ไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์ เพราะความประพฤติสม่ำเสมอ คือความประพฤติธรรมเป็นเหตุ อย่างนี้
[ง] ผลแห่งความประพฤติธรรมสม่ำเสมอ = ของผู้ประพฤติธรรม
(๑) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวก
ขัตติยมหาศาล
(๒) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวกพราหมณมหาศาล ฯลฯ
(๓) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวกคหบดีมหาศาล
(๔) เป็นไปได้ที่หลังจากตาย
แล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในเทพชั้นจาตุมหาราช
(๕) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวกเทพชั้นดาวดึงส์
(๖) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวกเทพชั้นยามา
(๗) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวก
เทพชั้นดุสิต
(๘) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวก เทพชั้นนิมมานรดี
(๙) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวกเทพชั้นปรนิมมิตวสวัตดี
(๑๐) เป็นไปได้ที่หลังจากตายแล้ว บุคคลนั้นจะพึงเกิดในพวกเทพผู้นับเนื่องในหมู่พรหม
~เทพผู้นับเนื่องในหมู่พรหม = (เทพชั้นพรหมกายิกา) หมายถึงเทวดาผู้เคยได้บรรลุฌาน มีฌานชั้นปฐมฌาน, ทุติยฌาน, ตติยฌาน, และ จตุตถฌาน
~เทพชั้นพรหมกายิกา = คือ พรหมที่มีกายทิพย์ เป็นเทวดาใน รูปาวจรภูมิ ซึ่งมีทั้งหมด ๑๖ ชั้น เทวดาเหล่านี้มีกายที่ละเอียดกว่าเทวดาใน ฉกามาพจรภูมิ และมีรูปแบบการเกิดที่แตกต่างจากเทวดาทั่วไป
~รูปาวจรภูมิ: ที่อยู่ของพรหมที่มีรูป เป็นชั้นที่อยู่เหนือสวรรค์ฉกามาพจรขึ้นไป แบ่งออกเป็น ๑๖ ชั้น ได้แก่
(๑๐.๑) พรหมปาริสัชชาภูมิ พรหมโลก ชั้นที่ ๑
~ บุพกรรม ผู้เจริญสมถภาวนาสำเร็จปฐมฌานได้อย่างสามัญ
(๑๐.๒) พรหมปุโรหิตาภูมิ พรหมโลก ชั้นที่ ๒
~ บุพกรรม ผู้เจริญสมถภาวนาสำเร็จได้ปฐมฌานอย่างปานกลาง
(๑๐.๓) มหาพรหมาภูมิ พรหมโลก ชั้นที่ ๓
~ บุพกรรม ผู้เจริญสมถภาวนาสำเร็จปฐมฌานได้อย่างประณีต
(๑๐.๔) ปริตตาภาภูมิ พรหมโลก ชั้นที่ ๔
~ บุพกรรม ผู้ที่จะมาบังเกิดในชั้นนี้ได้ ต้องสำเร็จทุติยฌานได้อย่างสามัญ

 

ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดย คนเรียนไพร

พระบิดาประชาไทย

     แม้นพระองค์ จากไป ไกลนิรันดร์
ความโศกศัลย์ ยังคงอยู่ มิรู้หาย
พระบารมี องค์จักรี มีมากมาย
ไม่สลาย จากใจ ไทยทุกคน
     ทั่วสยาม นามระบือ แสนลือลั่น
สรรพสิ่ง เสกสรรค์ ทุกแห่งหน
พระปรีชา สามารถ ทั่วมณฑล
ดุจสายชล เย็นย่ำ ฉ่ำอุรา
     โครงการหลวง กระจายตัว ทั่วธานี
พัฒนา ทุกชีวี ปรารถนา
น้ำพระทัย แห่งองค์ พระบิดา
ทั่วแหล่งหล้า สุขสม ชมชื่นใจ
     มหาราช ผู้ยิ่งใหญ่ ในสากล
มหาชน สำราญสุข ทุกสมัย
น้อมสำนึก มหากรุณา พระทรงชัย
ประทับไว้ ในวิญญา ทั่วฟ้าดิน

คนเรียนไพร
๕ ธันวาคม ๒๕๖๘
หมายเหตุ ๕ ธันวาคม วันพ่อแห่งชาติ

 

ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดย คนเรียนไพร

สยามสิ่งแวดล้อม

     วันสำคัญ วันนี้ มีใครรู้
วันเชิดชู สิ่งแวดล้อม แห่งสยาม
สี่ธันวา ก้องชื่อ ระบือนาม
ทั่วเขตคาม อนุรักษ์ ภักดีไทย
     องค์ภูมินทร์ มอบไว้ ให้รำลึก
หมายจารึก สิ่งแวดล้อม ร่วมสมัย
สร้างสมดุล สู่ยั่งยืน ตลอดไป
ทั้งกายใจ มอบไว้ ให้ยืนยง
     ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม พร้อมนำพา
ทุกชีวา รักษาไว้ ใฝ่ประสงค์
ให้ยั่งยืน มั่งคั่ง และมั่นคง
สุขดำรง สังคมไทย ไว้นิรันดร์
     อนุรักษ์ พร้อมพักตร์ สิ่งแวดล้อม
ให้ถึงพร้อม เชิดชู รู้รังสรรค์
เพื่อชีวิต ที่ดี มีต่อกัน
ดุจสวรรค์ บนแดนดิน ถิ่นแหลมทอง

คนเรียนไพร
๔ ธันวาคม ๒๕๖๘
หมายเหตุ ๔ ธันวาคม วันสิ่งแวดล้อมไทย

(ต่อหน้า ๓/๖) ประมวลธรรม : ๕๙. สาเลยยกสูตร

    ๓๓.พรหมเสร็จ"อะกิญยตนะฌานฯ"................ภวชาญซิเพิ่มกราย
ฌานใหม่สิ"เนวะยตะฯ"ฉาย................................ประลุเนวะภูมิฯผล

    ๓๔.บุคคลมีช่องแท้........................................"เจโต วิมุตติ"
กิเลสตัดรอนโซ.................................................หลุดพ้น
"ปัญญาวิมุตติ"อักโข..........................................ละ"อวิชช์ฯ"
จึงสู่"วิชชา"ท้น...................................................สงบแล้อรหันต์

    ๓๕.พุทธ์เจ้าสิตรัสเจาะภณะความ...................คณะพราหมณ์และชนครัน
ทรงสอนพระธรรมลุศุจิสรรค์..............................ลุกระจ่างเพราะพริ้งแฉ

    ๓๖.แลธรรมครันแจ่มแจ้ง................................เหมือนหงาย ของปิด
ของปิดก็เปิดฉาย...............................................ชัดแท้
"หลง"บอกทางพราย...........................................ยลสว่าง
ขอพึ่งรัตน์ตรัยแล้...............................................แต่นี้ตลอดกาล ฯ|ะ

แสงประภัสสร

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ [ฉบับมหาจุฬาฯ] มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์
https://84000.org/tipitaka/book/m_siri.php?B=12&siri=41

ว่าด้วยเหตุการณ์ในหมู่บ้านพราหมณ์ชื่อสาลา = เหตุปัจจัยนำไปสุคติและทุคติ
สาลา = คือ ชื่อของพราหมณ์ อยู่แคว้นโกศล
สาลาพราหมณ์ ทูลถามพระพุทธเจ้า =
(๑) ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ เป็นปัจจัยให้สัตว์บางพวกในโลกนี้ หลังจากตายแล้วไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า = “พราหมณ์และคหบดีทั้งหลาย สัตว์บางพวกในโลกนี้ หลังจากตายแล้วไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะความประพฤติไม่สม่ำเสมอ คือความประพฤติอธรรมเป็นเหตุ
~ อบาย เพราะปราศจากความงอกงาม คือความเจริญหรือความสุข
~ ทุคติ เพราะเป็นคติ คือเป็นที่ตั้งแห่งทุกข์
~ วินิบาต เพราะเป็นสถานที่ตกไปของหมู่สัตว์ที่ทำความชั่ว
~ ชื่อว่า นรก เพราะ ปราศจากความยินดี เหตุเป็นที่ไม่มีความสบายใจ
~ ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ (วิสมจริยา)
~ ความประพฤติ อธรรม (อธัมมจริยา) หมายถึงอกุศลกรรมบถ ๑๐ ประการ
(วิสมจริยา + อธัมมจริยา = อกุศลกรรมบถ ๑๐ ประการ
(๒) ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ เป็นปัจจัยให้สัตว์บางพวกในโลกนี้ หลังจากตายแล้วไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า = พราหมณ์และคหบดีทั้งหลาย สัตว์บางพวกในโลกนี้ หลังจากตายแล้วไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์ เพราะความประพฤติสม่ำเสมอ คือความประพฤติธรรมเป็นเหตุ
อกุศลกรรมบถ ๑๐ = ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ คือ ความประพฤติอธรรม ทางกาย ๓  ทางวาจา ๔ และทางใจ ๓ ดังนี้
[ก] ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ = คือ ความประพฤติอธรรมทางกายมี ๓ ประการ
(๑) เป็นผู้ฆ่าสัตว์ คือ เป็นคนหยาบช้า มีมือเปื้อนเลือด ปักใจอยู่ในการฆ่าและการทุบตี ไม่มีความละอาย ไม่มีความเอ็นดูในสัตว์ทั้งปวง
(๒) เป็นผู้ลักทรัพย์ คือ เป็นผู้ถือเอาทรัพย์อันเป็นอุปกรณ์เครื่องปลื้มใจของผู้อื่น ที่เจ้าของไม่ได้ให้ ด้วยจิตเป็นเหตุขโมย
(๓) เป็นผู้ประพฤติผิดในกาม คือ เป็นผู้ประพฤติล่วงในสตรีที่อยู่ในปกครองของผู้อื่น
[ข] ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ = คือความประพฤติอธรรมทางวาจามี ๔ ประการ
(๔) เป็นผู้พูดเท็จ เป็นพยานเท็จ
(๕) เป็นผู้พูดส่อเสียด คือ ฟังความฝ่ายนี้แล้วไปบอกฝ่ายโน้น; ยุยงคนที่สามัคคีกัน; ส่งเสริมคนที่แตกแยกกัน; ชื่นชมยินดี เพลิดเพลินต่อผู้ที่แตกแยกกัน; พูดแต่ถ้อยคำที่ก่อความแตกแยกกัน
(๖) เป็นผู้พูดคำหยาบ คือ พูดแต่คำหยาบคาย กล้าแข็ง เผ็ดร้อน
หยาบคายร้ายกาจแก่ผู้อื่น; กระทบกระทั่งผู้อื่น ใกล้ต่อความโกรไม่เป็นไปเพื่อสมาธิ
(๗) เป็นผู้พูดเพ้อเจ้อ คือ พูดไม่ถูกเวลา; พูดคำที่ไม่จริง; พูดคำที่ไม่อิงประโยชน์; พูดไม่อิงธรรม พูดไม่อิงวินัย; พูดคำที่ไม่มีหลักฐาน ไม่มีที่อ้างอิง;ไม่มีที่กำหนด; ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ โดยไม่เหมาะแก่เวลา
[ค] ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ = คือ ความประพฤติอธรรมทางใจมี ๓ ประการ
(๘) เป็นผู้เพ่งเล็งอยากได้ของเขา
(๙) เป็นผู้มีจิตพยาบาท คือ มีจิตคิดร้ายว่า ‘ขอสัตว์เหล่านี้จงถูกฆ่า; จงถูกทำลาย; จงขาดสูญ; จงพินาศไป; หรืออย่าได้มี’

(ต่อหน้า ๒/๖) ประมวลธรรม : ๕๙. สาเลยยกสูตร

    ๑๗.พฤติ"ธรรม"เสมอคุณะประโยชน์............พหุโชติเมลืองดล
อำนวยสิหลังมรณะยล.....................................ภวเทพ,มนุษย์แฉ

    ๑๘.แลชนเกิดภพหน้า..................................."ราชา" มหาศาล
"พราหมณ์เลิศ,เศรษฐี"หนา...............................ยิ่งล้ำ
เกิดเป็นเทพสวรรคา.........................................หกเริ่ม ดาวดึงส์
สุดที่"ปรนิมฯ"ย้ำ..............................................เสพแท้สุขนาน

    ๑๙.ผู้บรรลุฌานเจาะเอกะหนึ่ง......................ประลุถึงสิสี่ฌาน
"รูปพรหม"สิกายจะสุจิพาน...............................ชระกว่าสวรรค์หก

    ๒๐."รูปพรหม"ปกพรั่งพร้อม..........................มีวาง สิบหก
จะอยู่สูงสวรรค์ทาง..........................................แม่นแล้ว
พฤติ"ธรรม"แน่วเสมอพลาง...............................จึงสู่ รูปภพ
หลังมฤต,ฌานนำแผ้ว.......................................ต่างชั้นโลกพรหม

    ๒๑.ผู้บรรลุหนึ่งภวปฐมฌาน..........................จรผ่านสิสามชม
"ปารีฯ,ปุโรฯ"สมถะสม.......................................ภว"ต้นและกลาง"หนา

    ๒๒."มหาพรหมมาฯ"หยั่งแท้...........................ปฐมฌาน "ประณีต"
ผู้ฝ่าฌานสองชาญ............................................สู่ชั้น
พรหมโลก"ปริตตาฯ"สาน...................................แรกเริ่ม"สามัญ"
"อัปปมาณาฯ"ดั้น..............................................ล่วงแล้ว"กลาง"ครอง

    ๒๓."อาภัสสราฯ"จะเหมาะเจาะขาน.................ประลุฌาน"ละเอียด"สอง
ผู้ล่วงสิฌานตติยะครอง.....................................จะลุสามซิโลกพรหม

    ๒๔.สม"ปริตตาฯ"ยิ่งแล้...................................สามัญ ฌานสาม
"อัปปมาฯ"กลางครัน..........................................ล่วงได้
มี"สุภกิณฯ"สรรค์...............................................ประณีต ฌานสาม
สามโลกพรหมจึงไซร้.........................................ที่พร้อมรับสม

    ๒๕.ผู้บรรลุฌานจตุตะฯสี่................................ภวชี้ก็เจ็ดพรหม
ต่างความประณีตลุคุณะบ่ม................................ประลุธรรมเจริญหนา

    ๒๖."เวหัปผลาฯ"ที่แล้......................................เสร็จงาน ฌานสี่
"อสัญญ์สัตตาฯ"เสริมพาน..................................ตัดทิ้ง
กิเลสกองทุกข์ราน.............................................จนสงบ
พฤติแน่วสัญญาฯพริ้ง........................................อยู่แผ้วอสัญญ์ฯ

    ๒๗.ฌานสี่และเสริมประลุ"อนาฯ"....................."อวิหาฯ"สถิตย์พลัน
"ศรัทธา"สิกล้าเจาะพละดั้น.................................ศยะอยู่เหมาะที่เคย

    ๒๘."อตัปปาฯ"เอยที่แล้....................................สถิตย์พาน อนาคาฯ
"เพียร"มั่นแข็งแรงกราน......................................แก่กล้า
สถาน"สุทัสสาฯ"ขาน..........................................ฐานอยู่ อนาคาฯ
"สติ"แกร่งพลังจ้า...............................................ที่พร้อมภพพรหม

    ๒๙.ผู้ล่วงอนาฯภว"สมาธิ์"................................พหุหนาจะไปสม
พรหมโลก"สุทัสฯ"ลุอติชม..................................เจาะเจริญวิปัสส์แฉ

    ๓๐.แลอนาคาฯเปี่ยมล้น.................................."ปัญญา"
จึงล่วง"อกนิษฏฯ"หนา........................................สงบแท้
อนาฯหมั่นเพียรพา.............................................พึงมุ่ง วิปัสส์นา
ธรรมรุดจำเริญแล้..............................................จุ่งแจ้งอรหันต์

    ๓๑.เหล่า"พรหมอรูป"ลุจตุฌาน........................ประลุผ่านซิฌานสรรค์
"อากาสะนัญฯ"จะมระพลัน..................................ภว มิอะกาสาฯ
 
    ๓๒.อากาสาฯผ่านแล้ว.....................................เสร็จวิญ- ญาฯฌาน
ตายแน่วภูมิวิญญ์ฯชิน.........................................แน่แล้ว
วิญญาฯเสร็จฌานริน..........................................มาใหม่ อากิญฯ
กราย"ภพอากิญจัญฯ"แพร้ว................................เที่ยงแท้หลังตาย