๔๒๑. ปลาดปากฝากบุตรไว้ ให้เรียน
กลอนกล่าวท่านลัศเตียน๑ แต่ต้น
ลูกวานอ่านรามเกียรติ์ เกิดยุค สนุกแฮ
ช้างไล่ได้พาพ้น พูดอ้อนวอนวาน ฯ
ตื่น
๔๒๒. สว่างตื่นขึ้นเก้าค่ำ สำคัญ
จาฤกเรื่องเมืองสุพรรณ ผูกไว้
เคลิ้มเหนเช่นไฝ่ฝัน ฟังเจ้า เล่าเอย
ลูกเล็กเด็กจะได้ สดับห้ามสามสถาน ฯ
๔๒๓. เลยลาป่าปู่เจ้า เช้าสาย
ออกจากปากปล่องหมาย มุ่งช้าง
เหนเกลื่อนเถื่อนพังพลาย พล่านสกัด อัดเอย
ล้อมรอบขอบเขาข้าง เขตเข้าเสาหิน ฯ
๔๒๔. ใจหายหมายดุจเจ้า เข้าฝัน
โป่งป่ามาสกัดกัน เก่งแท้
โห่ขับกลับกลุ่มถลัน ทลวงไล่ ใกล้แฮ
อยู่จะค่ำจำแก้ ก่อให้ไฟโพลง ฯ
๔๒๕. เกรี่ยงลว้ากล้าไล่ช้าง กลางโขลง
คบแกว่งแสงเพลิงโพลง พล่านร้อง
ช้างตื่นครื้นเครงโยง เหยียดป่า ล่าแฮ
เซงแซ่แปร๋แปร๋นซ้อง สนั่นหน้าป่าเปิง ฯ
๔๒๖. ฮูมฮูมอูมอื้ออึก กทึกโขลง
ป่าแหลกแตกผางโผง แผดร้อง
ฝุ่นฟุ้งพลุ่งควันโขมง มืดล่า ฟ้าแฮ
สเทือนสทึกกึกก้อง เกือบเถี้ยงเสียงอึง ฯ
๔๒๗. เหนเงียบเลียบเลี้ยวออก กรอกทาง
งาหัก๒ดักเดินขวาง ไขว่ค้น
ไม้ไล่ก่ายกีดกาง เกะกะ ผงะแฮ
เหนจะไปไม่พ้น ผ่อนเข้าเสาหิน ฯ
๔๒๘. บัดเดี๋ยวเกรียวตรวดแส้ แกร๋แกร๋น
ขวักไขว่ไปมาแทน ท่องเถี้ยว
ฬ้อเล่นเช่นผัดแพน พวกเด็ก เล็กเอย
มันไล่ไพล่ผลุนเลี้ยว ลอดเข้าเสาหิน ฯ
๔๒๙. จุดไฟไล่แล้วค่อย ถอยไป
เพลิงดับกลับเวียนระไว แวดล้อม
หลอดเป่าเท่าไรไร ไม่ว่าง ช้างเอย
ดุจว่าฆ่าศึกห้อม ฮุ่มไว้ใจหาย ฯ
๔๓๐. เกรี่ยงลว้าหน้าไม้ส่อง ย่องบัง
ยิงแปรกแสกหน้าปั๋ง ป่วนร้อง
งาหักปักขมับฉมัง หมุนป่วน ซวนแฮ
ฝูงเถื่อนเพื่อนพยุงซ้อง แซกแส้แปร๋แปร๋น ฯ
๔๓๑. ยางน่องต้องช้างคลั่ง ประดังเสียง
เพื่อนหน่วงงวงประคองเคียง เค่าไม้
ต่างห่างต่างมุ่งเมียง ฉม้ายหม้าย หมายแฮ
เหลือจะลี้หนีได้ เด็กน้อยหง่อยเหงา ฯ
๔๓๒. เกรี่ยงลว้าว่าไว่เจ้า เขาโพรง
ช่วยขู่หมู่ช้างโขลง คลาศแคล้ว
ไปถึงจึ่งรำโรง รินเล่า เจ้าเอย
จวนค่ำร่ำว่าแล้ว หลอดเร้าเป่าถวาย ฯ
๔๓๓. บัดเจ้าเข้าหนุ่มหนั้ง สังบุเร
ลุกคึ่นยืนโซเซ ซั่น๓สท้าน
ยุดมือฮื่อหันเห ฮึดฮัด สบัดแฮ
เหนผิดคิดขันจ้าน จับไข้ใช่เชิง ฯ
๔๓๔. รู้ทีผีวิ่งเข้า เดาถาม
มาแต่ไหนไขความ บอกบ้าง
พลิกผลักซักถึงสาม หนตะคอก ออกแฮ
ไอ้ลว้าฆ่าช้าง ฉุดไว้ใช้แทน ฯ
๔๓๕. ลวดลว้าว่าให้ช่วย ด้วยเอย
สังบุเรเซเลย สลบแหน้
แก้ไขไม่ฟื้นเฉย ฉุนคิด ผิดแฮ
จนค่ำจำจนแท้ ทุกข์ท้อระย่อแสยง ฯ
๔๓๖. หวังยุดพุทธิเจ้าพระ ชนะมาร
โปรดปราบราพรางควาน ไขว่ล้อม
เดชะพระกุศลชาญ เชิญช่วย ด้วยเอย
เคลิ้มเช่นเหนพระพร้อม สพรั่งคล้ายหลายหน ฯ
๔๓๗. เกรี่ยงจามสามฉาดฟื้น ยืนหัน
หวัวร่องององัน ง่วงง้ำ
สองเฒ่าเค่าถามผัน ผินขีก๔ อีกแฮ
พยักน่าว่าเมื่อข้ำ ขับน้อยคอยฟัง ฯ
๔๓๘. สังบุเรเซซุดหนั้ง ยังหาว
ถามว่าตามันวาว วิ่งคว้าง
หวัวจุกลูกเล็กขาว เขาช่วย ด้วยแฮ
ว่าพ่อขอบุญจ้าง จะให้ไปตาม ฯ
๔๓๙. เหมือนฝันขันน้ำตรวจ สวดสัภี๕
พ้นทุกข์ศุกขีศุกขี คึ่นฟ้า
โขมดโขลงโป่งป่าผี ผาศุข สนุกเอย
อย่าหน่วงหวงห้ามช้า ช่วยสร้างทางกุศล ฯ
๔๔๐. แว่วเสียงเพียงรนาดฆ้อง หนองเหนง
จวนค่ำซ้ำวังเวง หว่างไม้
ฤๅเจ้าเฟ่าฟังเพลง พลอยบ่วง สวงเอย
แนะหนุ่มรุมร้องไหว้ สวัดิเจ้าเขาเขิน ฯ
๔๔๑. ขับข้อยอยศท้าว กล่าวกลอน
สิงสู่อยู่สิงขร ห่อนเศร้า
พร้อมภักอักษร๖สมร เสมอกษัตร สวัดิเอย
ขับกล่อมน้อมแนบเฝ้า ฟุบเฟี้ยมเสงี่ยมงาม ฯ
๔๔๒. สองข้อยอยศหญิ้ง สิงขร
เสวยศุขทุกภุทันดร๗ ห่อนร้าง
ไม้งอกออกออรชร ฉัดสพรั่ง บังเอย
ชุ่มชื่นพื้นพฤกสล้าง สลับล้อมพร้อมไสว ฯ
๔๔๓. สามข้อยอยศไม้ ไพรสาณฑ์
ชื่นชุ่มภุมิภาคสถาน เถื่อนกว้าง
ผลดอกออกอวยทาน อุทิศทั่ว ตัวเอย
แขนงหน่อกอกาบสล้าง เลิศล้ำจำเจริญ ฯ
๔๔๔. สี่ข้อยอยศสริ้น ถิ่นถาน
เทพทุกรุกขโรงศาล ท่านสร้าง
เชิญอยู่สู่สำราญ วานช่วย ด้วยเอย
กั่นโป่งโหงห่าช้าง ช่วยให้ไปสบาย ฯ
๔๔๕. อยุดขับตรับเตรียบไม้ ไพรระหง
เยนเยียบเงียบสงัดวง หว่างไม้
รอนรอนอ่อนอัศดง แดดดับ พยับเอย
แหล่งล่าป่าเหนือใต้ เงียบสริ้นถิ่นสถาน ฯ
๔๔๖. เกรี่ยงเหนเปนเด็กน้อย คอยนำ
ไว้จุกลูกจ้าวจำ จุดไต้
วู้วู้กู่สมคำ คิดเช่น เหนแฮ
ออกจากปากดงได้ ดุ่มด้อมด่อมเดิน ฯ
๔๔๗. ตามลว้าพาอ้อมออก นอกทาง
มืดขเม่นเหนรางราง รกเรี้ยว
ไม้ล่ายก่ายกิดขวาง ขวันพี่ หนีเอย
เด็กดอดลอดลัดเลี้ยว ล่วงหน้ากล้าหาญ ฯ
๔๔๘. ออกละเมาะเหยาะเหย่าอย้อง มองรวัง
ตาเฟ่าดูหูฟัง ฝ่ายช้าง
เคลิ้มเหมือนเพื่อนหน้าหลัง เลื่อมสว่าง ทางเอย
ยามหนึ่งถึงดงสล้าง แหล่งไม้ใหญ่สูง ฯ
๔๔๙. เกรี่ยงลว้าว่าพ้นทุ่ง ฝูงโขลง
ตามไล่ไส่เพลิงโพลง พลอกม้วย
รั้งรอก่อไฟโขมง มึนเมื่อย เหนื่อยแฮ
พ้นเถื่อนเดือนขึ้นด้วย สดวกได้ไคลคลา ฯ
๔๕๐. แปร๋นแปร๋แหวแว่วช้าง ข้างหลัง
เหนเหตุเดชบุญบัง บาปแคล้ว
เกรี่ยงหน้าละว้่ารวัง หลังพลอด ฉอดเอย
ร่มรื้นพื้นกรวดแก้ว กจ่างพร้อยพรอยพราย ฯ
๔๕๑. พร่ำพร่ำน้ำค้างพร่าง กลางไพร
ผอยเผาะเหยาะเยนใจ แจ่มพร้อย
แน่นิ่งกิ่งก้านใบ บ่อกระดิก ริกเอย
ดาวเคลื่อนเดือนบ่ายคล้อย เคลือบคลุ้มพุ่มพง ฯ
๔๕๒. เดือนเอยเคยคู่แก้ว แววตา
เกือบตกอกอาทวา ว่างแล้ว
โปรดด้วยช่วยรอรา รถสว่าง ทางเอย
อย่าเลื่อนเคลื่อนคล้อยแคล้ว คลาดข้าอาไลย ฯ
๔๕๓. เอ็นดูหนูหนุ่มน้อย หง่อยเหงา
เกรี่ยงเลือกเผือกมันเผา ผ่าให้
เลี้ยวลงโป่งป่ากระเบา บึงสนัด สกัดแฮ
เสือคุ่มดุ่มเดินใกล้ กลอกหน้าตาวาว ฯ
๔๕๔. เด็กเหนเปนหิ่งห้อย คอยมอง
มืดหน้าตาเสือสอง สว่างแก้ว
กวั่งเกรี่ยงเควี่ยงพยักฆ์ผยอง พยศฮืด มืดแฮ
กรวบกราบสาบสูญแล้ว หลอดโหร้โห่เสือ ฯ
๔๕๕. บูราณท่านเทียบแท้ แน่เหลือ
มืดค่ำคลำศศะเสือ สุดร้าย
ซึ้งซึกพฤกษครุมเครือ ครึมทั่ว มัวเอย
ย่องย่ำคลำเสือคล้าย ท่านอ้างปางหลัง ฯ
๔๕๖. เกรี่ยงลว้าบ่าแบกอุ้ม หนุ่มสบาย
ผ้าผูกลูกเล็กสะพาย ผากคล้อง
งุมหงุดดุจดังควาย ความรัก หนักเอย
ไก่เถื่อนเตือนขันก้อง กิ่งไม้ใสเสียง ฯ
๔๕๗. เที่ยวสนุกทุกข์สนัดแท้ แต่เรา
เร่ร่อนนอนป่าเขา เค่าไม้
หลงเลี้ยวเที่ยวเดินเดา ดึกดื่น สอื้นเอย
หาพระปรอดได้ เดือดร้อนอ่อนหู ฯ
๔๕๘. เช้าตรู่พรูพร้อยพร่าง ทางจร
หวานฉ่ำน้ำทศกอน๘ เกาะไม้
ขูดได้ใส่กระบอกคอน ค่อยชื่น ขึ้นแฮ
เปลี่ยวอกตกยากไร้ ร่อนเหร้ระเหระหน ฯ
๔๕๙. วันครึ่งถึงไร่ลว้า ลาเลย
ลากวั่งสังบุเรเคย เขตแคว้น
ลงสองพี่น้อง๙สังเวย สวัดิว่า ลาพ่อ
รุ่งเรื่อเรือล่องเหล้น ทลุถลึ้งถึงสถาน ฯ
๔๖๐. โคลงแทนแผนที่ข้าง ทางสุพรรณ
เที่ยวเล่นเปนสำคัญ เขตคุ้ง
ไร้นาป่าปลายจรร ทประเทศ ทุเรศเอย
เขาท่ำลำธารถุ้ง ถิ่นลว้าป่าโขลง ฯ
๔๖๑. หวังไว้ให้ลูกเต้า เหล่าหลาน
รู้เรื่องเปลืองป่วยการ เกิดร้อน
อายุวันชนะ๑๐ขนาน นี้พ่อ ขอเอย
แร่ปรอดยอดยากข้อน คิดไว้ให้จำ ฯ
๔๖๒. โคลงไว้ใช้ชื่ออ้าง ต่างนาม
นากคปริพันตาม กบเต้น
สรล้วนส่วนอักษรสาม สกัดแคร่ แม่นา
ซ้อนดอกบอกบ่อเว้น ว่าไว้ให้ฟัง ฯ
- จบโคลงนิราศสุพรรณ -
๑. ท้าวลัศเตียน ตัวละครในรามเกียรติ เป็นพ่อของทศกัณฐ์
๒. คือ ช้างตัวที่งาหัก
๓. ซั่น = สั่น
๔. ขีก = ขิก-หัวเราะ
๕. สวดสัภี = สวดสัพพี
๖. พร้อมภักอักษร = พร้อมพักรตร์อัปสร
๗. ภุทันดร = พุทธันดร
๘. ทศกอน = ขัณฑสกร-สารให้ความหวานชนิดหนึ่ง
๙. สองพี่น้อง = อำเภอสองพี่น้อง
๑๐. อายุวันชนะ = เรียกกันในชั้นหลังว่า อายุวัฒนะ
โคลงนิราศสุพรรณ
ผู้แต่ง : สุนทรภู่
ที่มา : พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพนายประพันธ์ พรรณรักษา
<<< ก่อนหน้า