ความลำบากตรากตรำลึกล้ำเลิศ

   ๑๗๑  เมื่อพ่อแม่มิอยู่บ้านมีงานยุ่ง         
คอยหาหุงปรุงไว้ไม่ยากเข็ญ
ตอนหกขวบแกงต้มผมทำเป็น      
ด้วยได้เห็นแม่พี่คอยชี้นำ

   ๑๗๒ พูดถึงเรื่องทำครัวตัวสอนจิต
ให้รู้คิดวิเคราะห์เหมาะเลิศล้ำ
เพิ่มอดทนพยายามตามกิจกรรม
เสริมคุณธรรมประจำใจได้แน่นอน

   ๑๗๓  ความลำบากตรากตรำลึกล้ำเลิศ
เป็นบ่อเกิดคุณธรรมเหนือคำสอน
ฝึกจิตใจสูงส่งตรงขั้นตอน
เปรียบอาภรณ์มีค่าน่านิยม

   ๑๗๔ ปรุงอาหารสมัยนั้นขั้นตอนยาก
ความลำบากสอนสิ่งดีมากมีถม
ยามก่อไฟกับฟืนฝืนอารมณ์
รบกับลมดับไฟไม่ได้ความ

   ๑๗๕  ต้องอดกลั้นอดทนจนไฟติด
รวมพลังจิตเพียรทำซ้ำสองสาม
คอยสุมไฟพัดเป่าเข้าชั่วยาม
ข้าวเม็ดงามใกล้สุกรุกไฟฟืน

http://www.naturedharma.com/data-1758.html

 

 

สมัยนี้สูญหายเสียดายจริง

   ๑๗๖   คอยเช็ดน้ำดงหม้อรอข้าวสุก
โยงข้าวรุกหอมหวนน่าชวนชื่น
สิ่งเรียนรู้แสนดีที่ยั่งยืน
คอยหยิบยื่นให้ใจในกิจกรรม

   ๑๗๗  งานช่วยเหลือพ่อแม่มิแชเชือน      
มิเคยเตือนหรือบอกคอยตอกย้ำ
นิสัยรักการงานการประจำ         
ลูกลูกทำสัมฤทธิ์ด้วยจิตใจ

   ๑๗๘  ของดีดีมิควรพลาดขาดกล่าวถึง      
ที่เราพึงระลึกฝึกนิสัย
ล้วนของดีมีคุณบุญเด็กไทย         
เมื่อสมัยก่อนเก่าเขาฝึกดี

   ๑๗๙  คงเป็นการจงใจในการสอน         
แต่เก่าก่อนสอนเน้นเห็นหน้าที่
รับผิดชอบสำคัญนั้นพึงมี         
สมัยนี้สูญหายเสียดายจริง

   ๑๘๐  ฝึกให้ตื่นแต่เช้าแม้หนาวสั่น         
คุณพ่อนั้นก่อไฟไอร้อนผิง
ลูกนั่งล้อมกองไฟไม่ประวิง         
มินั่งนิ่งพ่อแม่พี่มีนิทาน

 

 

เจ็บมากนิดจากไม้เรียวเคี่ยวให้ดี

 

   ๑๘๑  นิทานดีมีข้อคิดติดตอกย้ำ         
ผมยังจำแม้ว่าเวลาผ่าน
ยังฝังจิตฝังใจในดวงมาน         
สอนเรานานจำมั่นตราบวันตาย

   ๑๘๒  พ่อสอนเสร็จคอยเน้นเฟ้นตอกย้ำ      
แจงข้อธรรมฝังใจได้มากหลาย
ชี้คุณธรรมวินัยติดใจกาย         
จุดมุ่งหมายนำใช้ในชีวิต
   ๑๘๓  ตื่นจากนอนเก็บกวาดสะอาดเรียบร้อย         
แม่ยื่นถ้อยย้ำตอกฟอกใจจิต
สอนเท่าไรไม่ระวังยังพลั้งผิด         
เจ็บมากนิดจากไม้เรียวเคี่ยวให้ดี

   ๑๘๔  ถูกเจ็บเจ็บไม่กี่ทีนี้เข็ดหลาบ      
เตียนราบคาบสิ่งชั่วจะกลัวหนี
เรื่องไม้เรียวใช้เป็นเช่นประเพณี      
การเฆี่ยนตีสอนสั่งยังใช้กัน

   ๑๘๕   เสื้อผ้าใครใครซักจักสะอาด         
หากว่าขาดเย็บปะจะไม่หวั่น
งานเกี่ยวของทุกชนิดกิจประจำวัน      
ทุกชิ้นอันทำได้ง่ายดายนัก

 

 

เตารีดผ้าสมัยนั้นมันเตาถ่าน

   ๑๘๖  เตารีดผ้าสมัยนั้นมันเตาถ่าน         
ยามใช้งานยุ่งยากลำบากหนัก
ต้องรอถ่านติดไฟไปสักพัก         
ทนย้ายยักถ่านไฟเข้าในเตา

   ๑๘๗  คุมความร้อนกันเรื่อยเหนื่อยใจยิ่ง      
หากทอดทิ้งเสื้อผ้าจะถูกเผา
ใช้ใบตองรองรีดร้อนบรรเทา         
หรือไม่เล่าพรมน้ำความร้อนซา

   ๑๘๘  สมัยนั้นเนื้อผ้าที่มาใช้         
ล้วนผ้าด้ายมากมีที่เนื้อหนา
รีดให้เรียบยากยิ่งจริงจริงนา         
คอยค้นหาวิธีการผ่านอุปสรรค

   ๑๘๙  วิธีหนึ่งพึงใช้ได้ดังฝัน         
ลงแป้งมันอีกครั้งหลังจากซัก
นำแป้งมันผสมน้ำร้อนมิมากนัก         
ครึ่งจวักผสมน้ำสามสี่ลิตร

   ๑๙๐  บิดเสื้อผ้าน้ำไหลไปเกือบแห้ง      
ชุบน้ำแป้งซึมซับจับผ้าติด
โซมผ้าทั่วมิช้านำมาบิด         
แห้งสักนิดตากลมใต้ร่มเงา


 

 

ทุกหน้าที่มุ่งเน้นมิเว้นวัน

   ๑๙๑  ผ้าลงแป้งรีดเรียบระเบียบสวย      
ดูแววด้วยเด่นตาสง่าเฉลา
ภูมิปัญญาชาวบ้านมานานเนา         
เดี๋ยวนี้เราลืมเลือนเหมือนไม่มี

   ๑๙๒  เสริมเสื้อผ้ามากล่าวสาวความก่อน      
ช่างจี้สอนจดจำแนะนำชี้
เร่งรู้หลักจัดเห็นเป็นวิธี         
สิ่งเหล่านี้สร้างนิสัยเสริมสร้างงาน

   ๑๙๓  รู้กระทั่งรับผิดชอบกอบด้วยกิจ      
ใจอุทิศจิตขยันประสมประสาน
แม้น้อยนิดฝึกย้ำนำสันดาน         
เหล่าลูกหลานเข้มแข็งแห่งความดี

   ๑๙๔  สมัยก่อนป้อนคุณธรรมสุดล้ำเลิศ      
มิละเมิดแต่น้อยคอยแนะชี้
คอยสอดแทรกทุกการงานที่มี      
ทุกหน้าที่มุ่งเน้นมิเว้นวัน

   ๑๙๕  สมัยนั้นอาหารทานพร้อมหน้า      
คอยรอท่าทุกคนจนพร้อมนั่น
มีมื้อเช้ามื้อเย็นเป็นสำคัญ         
ไม่พร้อมกันมีเที่ยงเพียงมื้อเดียว

 

 

ใช้สายตาสั่งสอนสิ่งสำคัญ

   ๑๙๖  นั่งล้อมวงร่วมทานเบิกบานไซร้      
มีอะไรคุยถามความข้องเกี่ยว
สั่งงานการตอนนี้ดีจริงเจียว         
เรื่องใดเคี่ยวใดเข็ญเป็นว่ากัน

   ๑๙๗  เรื่องการสอนมีมากหลากการใช้      
มันมิได้แค่ถ้อยคอยเสกสรร
ใช้สายตาสั่งสอนสิ่งสำคัญ         
ถือเป็นขั้นสูงสุดสะดุจใจ

   ๑๙๘  คือสั่งสอนให้จิตคิดวิเคราะห์      
สิ่งใดเหมาะมิควรด่วนแก้ไข
รู้จักรับปรับเปลี่ยนเรียนฉับไว         
วินิจฉัยด้วยตนหาหนทาง

   ๑๙๙  ผมเคี้ยวข้าวไม่ดีมีเสียงบ้าง         
พ่อก็วางตาจ้องมองตาขวาง
หยุดรับทานจานช้อนจะตั้งวาง      
ลูกรอบข้างต่างตรวจสำรวจตน

   ๒๐๐ ตามองจองที่ผมคล้ายข่มขู่         
ผมตรวจรู้ว่าผิดใดไม่สับสน
นั่งทบทวนหวนคิดจิตเวียนวน      
ก็มิพ้นค้นพบเมื่อทบทวน

http://www.naturedharma.com/data-1758.html