อนึ่ง กองทัพลาวพุงดำ ๕ หัวเมือง  ที่มีท้องตราไปเกณฑ์ให้ยกมาช่วยตีเมืองเวียงจันทน์นั้น  และทัพเมืองหลวงพระบางอีกเมืองหนึ่ง  เป็น ๖ เมืองด้วยกัน  ถ้าทัพไทยไม่ได้เมืองเวียงจันทน์  ก็หามีทัพเมืองใดมาถึงเมืองเวียงจันทน์ไม่  มีแต่จะคอยเก็บครอบครัว  ช้าง  ม้า  โค  กระบือ  อยู่ริมเขตแดนคอยท่วงทีไหวพริบ  ทำเป็นสองเงื่อนอยู่ทุกเมือง  แต่บัดนี้กองทัพลาวพุงดำและหลวงพระบางมาถึงเมืองเวียงจันทน์พร้อมกันหมดแล้ว  ได้ใช้สอยเป็นปกติบ้าง  แต่ว่าต้องขู่ต้องปลอบบ้าง  แต่พอเป็นกำลังได้  กับพิเคราะห์ดูน้ำใจแม่ทัพนายกองลาวทั้ง ๗ หัวเมืองอยู่  ยังไม่รู้ว่าจะปรวนแปรไปอย่างไรบ้าง
          แต่เมืองหลวงพระบางนั้นอ่อนน้อมเรียบร้อยราบคาบ
          แต่เมืองน่านนั้นเดิมมาถึงก็มีกิริยาไหวอยู่กว่าทุกเมือง  ตั้งทัพอยู่ห่างไกลเป็นที่ไม่ไว้ใจแก่ไทย  แต่เดี๋ยวนี้ค่อยเรียบร้อยลงบ้าง  ได้ไปมาหาสู่อยู่เสมอพูดจาค่อยฟังได้
          แต่เมืองเชียงใหม่กับเมืองลำพูนสองเมืองนี้   มีความกระด้างกระเดื่องในที  เมื่อเรียกตัวมาถามก็พูดว่า  สุดแล้วแต่เมืองนครลำปางจะทำอย่างไร ก็จะทำตามอย่างทั้งสองเมือง
          แต่เมืองแพร่นั้นก็เรียบร้อยแต่เดิมมาแล้ว  เดี๋ยวนี้พระยานครลำปางได้พูดจาชักโยงให้เมืองลาวพุงดำเหล่านั้นเป็นปรกติดีเรียบร้อยแล้วทุกทัพทุกกอง  แต่บรรดาแม่ทัพนายกองลาวพุงดำทุกเมือง  ได้มาสมัครสมานปรองดองคิดราชการต่อไป  การที่จะส่งครอบครัวเมืองเวียงจันทน์และจะรับตามเจ้าอนุให้ได้.......”

          * ข้อความในหนังสือกราบบังคมทูลฯ ฉบับนี้ยังยาวมาก  นำมาให้อ่านกันแค่นี้ก่อนก็แล้วกัน  ข้อความที่กราบบังคมทูลเป็นเรื่องน่าเรียนรู้ไม่น้อยเลย  อย่างเช่นเรื่องกองทัพที่เกณฑ์จากหัวเมืองฝ่ายเหนือ (ลาวพุงดำ)  โดยเมืองน่าน  ลำพูน  เชียงใหม่ นั้น  กระด้างกระเดื่องต่อแม่ทัพใหญ่ไทย (กรมพระราชวังบวรฯ) ในแต่แรกที่ยกมาถึง  จึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะปกครองบังบัญชา

          เรื่องราวจะเป็นอย่างไรต่อ  พรุ่งนี้มาอ่านข้อความที่กรมพระราชวังบวรฯ กราบบังคมทูลข้อราชการศึกสงครามต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกันนะครับ.


- หมายเหตุ (โดยผู้โพสต์) -

          “ลาวพุงดำ”  คือคำเรียกกลุ่มคนที่ผู้ชายนิยมสักลายจากขาเลยขึ้นไปถึงพุง ทำให้มองเห็นส่วนพุงเป็นสีดำเพราะลายสัก  เช่น ล้านนา เชียงใหม่ ลำพูน
          “ลาวพุงขาว”  เป็นคำเรียกกลุ่มคนที่ผู้ชายทำการสักขาตั้งแต่ใต้เข่าหรือเหนือเข่าขึ้นไปถึงต้นขาหรือขาส่วนบน แต่ไม่สักเลยขึ้นมาถึงพุงหรือเอว จึงยังคงมองเห็นผิวส่วนพุงเป็นเนื้อขาวอยู่เพราะไม่มีรอยสัก เช่น ล้านช้าง หลวงพระบาง เวียงจันทน์ จำปาศักดิ์