พันธุ์ไม้ป่า ปลูก ณ วัดรัตนวนาราม จ.ตราด : ๔.ต้นสัก

กลอนกลบท ซ่อนมาลัย

  ๑...ต้นสักไทยไซร้เพริศเกิดเกิดเหนือ
สำคัญเอื้อเศรษฐ์กิจคิดคิดเสริม
ความต้องการใช้งานมากมากเติม
นำเข้าเพิ่มหลายหมื่นล้านล้านนา

  ๒..."สัก"สูงลามสามสิบเมตรเมตรถึง
เป็นไม้ซึ่งพึ่งแสงแรงแรงหนา
เติบโตดีที่เขาปูนปูนมา
พื้นราบถ้าไม่ขังน้ำน้ำเลย

  ๓...ไม้ผลัดใบต้นตรงทรงทรงพุ่ม
เปลือกต้นชุมน้ำตาลทองทองเผย
น้ำตาลแก่แน่ชี้มีลายลายเชย
เปลือกแตกเงยเป็นร่องแนวแนวตรง

  ๔...ใบสักเดี่ยวรูปไข่ยาวยาวใหญ่
ความกว้างไซร้สามสิบเซนต์เซนต์ส่ง
หกสิบเซนต์เด่นยาวเขียวเขียวคง
ท้องใบบ่งขนคลุมชุมชุมครอง

  ๕..."สัก"ผลัดใบ"พฤศจิฯ"แล้งแล้งช่วง
"มกราฯ"ล่วงหลุดหมดลดลดผอง
แตกใบใหม่"เมษาฯ"ผลิผลิมอง
"มิถุฯ"จ้องผ่องผาดดาษดาษพลัน

  ๖..."สัก"ออกดอกซอกใบใหญ่ใหญ่ช่อ
ดอกเล็กก่อหกกลีบเขียวเขียวสรรค์
โคนกลีบดอกพอกขนคลุมคลุมครัน
ดอกเดี่ยวนั้นเกสรครบครบแจง

  ๗...ในดอกหนึ่งเกสรผู้ผู้หก
เพศเมียปกดอกเดียวเดียวกันแกร่ง
ทั้งสองชูคู่ดอกเหนือเหนือแยง
เพษเมียแต่งรังไข่เตรียมเตรียมเพลา

  ๘...ดอกบานหลังผสมพันธุ์พันธุ์กัน
ผลเกิดหลั่นเดือนเจ็ดถึงถึงเก้า
ผลกลมอ่อนสองเซนต์เขียวเขียวเบา
ผลแก่เร้า"พฤศจิฯ"เนื่องเนื่องกาล

  ๙...เดือน"มกราฯ"แก่จัดชัดชัดผล
เพาะพันธุ์ท้นจนพอแพร่แพร่ผ่าน
เพาะ"เนื้อเยื่อ,ติดตา"จ้าจ้างาน
รัฐก่อสานพันธุ์สักเลิศเลิศเลอ

  ๑๐...เนื้อไม้สักมักเด่นแข็งแข็งแรง
ไม่หดแย้งยืด,บิดงองอเผลอ
ไม้มีสารต้านทานปลวกปลวกเจอ
สักทองเพ่อพบพร้อมทองทองคำ

  ๑๑...สักโตช้าระยะตัดตัดที่
สามสิมปีขึ้นไปคุณคุณด่ำ
รอบวงปีคลี่ช่วยสวยสวยนำ
แต่งเรือนย้ำ พร่ำเหนือเมืองเมืองใด

  ๑๒...สรรพ์คุณยามาหลากใบใบต้ม
"อักเสบ"ล่ม"ปัสสาฯ"คลายคลายไส
ลดน้ำตาลในเลือดลงลงไว
"เจ็บคอ"ไซร้ "ประจำเดือน"เดือนดี

  ๑๓...เนื้อไม้"ขับพยาธิ์"ฆาตฆาตโรค
"ผิวหนัง"โจก "อ่อนเพลีย"เยียเยียรี่
"ขับปัสสาฯ,ขับลม"หายหายลี้
"รักษ์เลือด"นี้ปกตินิตย์นิตย์เลย

  ๑๔...เปลือกไม้แก้"ปวดหัว"มัวมัวหาย
"การบวม"วายกรายช่วยเบาเบาเผย
"ขับปัสสาฯ"ดอก,ใบใช้ใช้เอย
เมล็ดเปรย"โรคตา"พาพารมย์

  ๑๕...สถานะต้นสักของของไทย
พ้นเสี่ยงไซร้ไม่สูญแน่แน่สม
สวนป่าสัก"หกแสน"รัฐรัฐชม
ส่วนตัวพรม"สามแสนไร่"ไร่ดัง

   ๑๖...เจ็ดหมื่นล้านลูกบาศก์เมตรเมตรปี
ไม้สักนี้มิพอรอรอหวัง
นำเข้าเกลื่อนเพื่อนบ้านใช้ใช้ยัง
จำวางผังทั้งปลูกเติมเติมพลัน

  ๑๗...ป่าไม้ชาติคาดหวังป่าป่ารักษ์
เปอร์เซนต์ปัก"ยี่สิบห้า"ห้ามั่น
ป่าเศรษฐ์กิจคิด"สิบห้า"ห้าครัน
"สี่สิบนั้นกับแปดล้าน"ล้านวาง

  ๑๘...อนุรักษ์"ยี่สิบสอง" สองชิด
ป่าเศรษฐ์กิจ"สองเปอร์เซนต์"เซนต์ห่าง
ป่า"ยูคาฯ" คว้า"สองล้าน"ล้านพลาง
เหลือที่สร้างป่าสักมากมากรอ
 
  ๑๙...ป่าไม้จัดตัด,ปลูกแทนแทนแกล้ว
"ตัดหนึ่ง"แล้ว"ปลูกคลี่สี่"สี่ขอ
วงจรครบจบการยังยังพอ
ใข้งานก่อต่อไปยิ่งยิ่งยืน

  ๒๐...ต้นสักไซร้"ไม้หวงห้าม"ห้ามตัด
ในป่าชัดห้ามแปรอย่าอย่าฝืน
ที่ส่วนตัวจั่ว"ห้ามเลิก"เลิกกลืน
ควรปลูกดื่นรื่นกิจทรัพย์ทรัพย์ทุน

  ๒๑...ปลูกต้นสักพรักพร้อมพืชพืชอื่น
เก็บผลชื่นมื่นรอ"สัก"สักขุน
กล้า,เมล็ดเด็ดจากสวนสวนตุลย์
ของรัฐดุลย์"ดี,โตเร็ว"เร็วไว

  ๒๒...รับวิพากษ์จากสวนป่าป่าเยี่ยง
เทคนิคเลี้ยงบำรุงเติบเติบใหญ่
วิธีเลือกเมล็ดพันธุ์พันธุ์ไย
กระทั่งได้ไม้แปรรูปรูปเอย

  ๒๓...ปลูกต้นสักมักไม่คลาดคลาดรุ่ง
ตลาดมุ่งพุ่งใช้มากมากเผย
เรื่องดูดซับคาร์บอนวายวายเคย
ทั้ง"สัก"เชย"ทองคำ"พร่ำพร่ำลอง

  ๒๔...กระตุ้นหล้าป่าไม้สักสร้างสร้าง
เรือนไม้พร่างเมื่อพังแล้วแล้วผอง
ยังมี"สัก"จักใช้อีกอีกครอง
คิดดีตรองปองได้เนิ่นเนิ่นยาว

  ๒๕...แต่ตึกหยั่งพังแล้วหมดหมดสิ้น
ภูเขาวิ่นไม่มีที่ที่สาว
สร้าง"เขา"ใหม่ไม่ได้แย่แย่คาว
ต้นสักวาวปลูกแท้แน่แน่นอน ฯ|ะ

แสงประภัสสร



ต้นสัก=ชื่อวิทยาศาสตร์ Tectona grandis ชื่อสามัญ สัก,Teak
ต้นสัก แบ่งได้ ๓ ชนิด ๑)สักทั่วไป Tectona grandis พบได้ในอินเดีย ปากีสถาน บังคลาเทศ และแถบอินโดจีนทั้งหมด  ๒)Tectona hamiltoniana ไม้สักดาฮัต ของเมียนม่าร์ อยู่ในภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ ๓)Tectona philipinensis ไม้สักฟิลลิปปินส์ เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์เช่นเดียวกับ ๒
เซนต์=เซนติเมตร
สารทนต่อปลวก=คือ Testoquinone อยู่ในไม้สัก ทำให้ทนต่อปลวก แมลง เห็ดราได้ดี
ไม้สักมีทองคำ= ๐.๕ ppm (หรือ สัก ๒๖ ต้น มีทองคำ หนัก ๑ บาท)
ปัสสาฯ=ปัสสาวะ
สถานะการอนุรักษ์=ต้นสักไทย ยังไม่อยู่ในภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ มีสวนป่าสักของ อ.อ.ป องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ ๖๐๐,๐๐๐ ไร่ และสวนป่าสักเกือบ ๓๐๐,๐๐๐ ไร่ มีกำลังการผลิต ๗๐,๐๐๐ ล้าน ลูกบาศก์เมตร/ปี ซึ่งไม่พอเพียงต้องนำเข้า หลายหมื่นล้านบาท
นโยบายป่าไม้ชาติ=มีเป้า ป่าอนุรักษ์ ๒๕% และป่าเศรษฐกิจ ๑๕% (หรือเท่ากับ ๔๘ ล้านไร่ เป็นป่ายูคาลิปตัสมาก ๒-๓ ล้านไร่) เป้าที่ตั้งไว้ (ขณะนี้ป่าอนุรักษ์ทำได้ ๒๒% ป่าเศรษฐกิจทำได้แค่ ๒% น้อยกว่าเป้ามาก)
วงจรการตัดไม้ทุกป่า=ตัด ๑ ต้น ต้องปลูกแทนอีก ๔ ต้น
ไม้หวงห้าม= ไม้สักเป็นไม้หวงห้ามประเภท ก.ได้แก่ ไม้พะยูง,ไม้สัก,ไม้กระพี้ตราควาย,ไม้ชิงชัน,ไม้ยาง มะค่าโมง เป็นไม้ที่ไม่ว่าจะขึ้นอยู่ ณ ที่ใดในประเทศไทย แม้แต่ในที่ดินของตนเอง ก่อนจะกระทำการใด(เช่นตัด,ฟัน,โค่น,เลื่อย,ถอน,ขุด) ต้องยื่นขออนุญาตต่ออำเภอ หรือสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดในท้องที่ก่อน จึงจะดำเนินการได้ ฝ่าฝืนมีโทษจำคุก 1-20 ปี และถูกปรับตั้งแต่ ๕๐,๐๐๐ - ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท แต่ได้มีพระราชกฤษฎีกา คำว่าหวงห้าม มิใช้บังคับแก่ไม้ที่ปลูกในที่ดินของเอกชน คงใช้เฉพาะในป่าธรรมชาติเท่านั้น

(ขอบคุณเจ้าของภาพจาก อินเทอร์เน๊ต)

พันธุ์ไม้ป่า ปลูก ณ วัดรัตนวนาราม จ.ตราด : ๕. ต้นชิงชัน

กลอนกลบท ธงนำริ้ว

   ๑...ต้นต้นไม้ ชิงชัน ขนาดกลาง
ขึ้นขึ้นพลาง ในป่า จ้าแดดแสง
แถบแถบไทย ใกล้เคียง เลี่ยงฝนแรง
ภาคภาคใต้ ไม่แคลง มิปลูกเลย

   ๒...โชคโชคร้าย ชิงชัน ครันหายาก
ถูกถูกพราก จากลอบ ตัดเฉลย
ล่อล่อแหลม แกมเสี่ยง สูญพันธุ์เปรย
บ่งบ่งเผย หวงห้าม ตามกฏคลอ

   ๓...ชิงชิงชัน สูงยี่สิบห้าเมตร
ยอดยอดพุ่ม พิเศษ กว้าง"สิบฯ"จ่อ
ปลูกปลูกได้ ในดิน น้ำเพียงพอ
เติบเติบรอ โตช้า คว้าผลไกล

   ๔...เปลือกเปลือกไม้ ไซร้หนา น้ำตาล-เทา
มักมักเก่า เร้าล่อน เป็นแก่นได้
เนื้อเนื้อไม้ น้ำตาล ผ่านเหลืองไร
มีมีเส้น แทรกไว้ ใช่ดำยาว
   
   ๕...ไม้ไม้เนื้อ ละเอียด เฉียดปานกลาง
แข็งแข็งเหนียว เชี่ยวสร้าง เครื่องเรือนฉาว
ยังยังซ้ำ ทำเครื่อง ดนตรีพราว
เช่นเช่นกล่าว จะเข้, ขลุ่ย,ซอมา

   ๖...นานนานใช้ ได้ยืน ดื่นหามาก
จึงจึงขาด แคลนบาก กระชากหา
รักษ์รักษ์ไม้ ใฝ่คุณ ลุ้นยากพา
คนคนมา คร่าไม้ แผนไม่มี

   ๗...ใบใบกอปร ใบย่อย สิบเอ็ด-เจ็ด
รูปรูปรี งามเสร็จ เขียวสดสี
ดอกดอกสี ขาว-ม่วง พวงขจี
บานบานคลี่  มีนา-พฤษ์ภาเดือน

   ๘...ผลผลฝัก จักแบน ยาวแปดเซนต์
กว้างกว้างเป็น สามเซนต์ เปลือกหนาเฉือน
ฝักฝักมี เมล็ด หนึ่งเด็ดเยือน
รูปรูปไต ไม่เชือน เกลื่อนน้ำตาล

   ๙...ฝักฝักแก่ พฤษภา-กันยาฯนำ
แช่แช่น้ำ ร้อนให้ เปลือกล่อนฝาน
เย็นเย็นแล้ว แน่วชำ สิบเอ็ดวาร
เริ่มเริ่มพาน ใบอ่อน ก่อนย้ายแจว

   ๑๐...สูงสูงพ้น ต้นกล้า สามสิบเซนต์
ย้ายย้ายเด่น ถาวร หว่างต้นแถว
ต้นต้นตรอง สองเมตร โตเร็วแพรว
แถวแถวแกล้ว สี่เมตร ต้นแข็งแรง

   ๑๑...ใช้ใช้ไม้ ไว้แต่ง แปลงเครื่องเรือน
ยังยังเฉือน เลือนโรค  รักษาแจ้ง
เปลือกเปลือกต้ม เดือดแล้ว แผ่วสำแดง
แผลแผลแจง แห้งดี รี่เร็วพลัน

   ๑๒...แก่นแก่นไม้ ไซร้รส ฝาดร้อนเดือด
คุมคุมเลือด สตรี หลังคลอดหวั่น
อื่นอื่นไหน ไม่แจ้ง แสดงกัน
อย่าอย่าดั้น ถลัน กินเป็นยา

   ๑๓...เสี่ยงเสี่ยงสูญ พันธุ์แล้ว แคล้วจะเลี่ยง
รัฐรัฐเคียง เพื่มปลูก เนื้อที่หา
ไม้ไม้หวง ปลูกทั่ว ส่วนตัวนา
จะจะค้า พร่าล้ม แปรได้ยง

   ๑๔...ต้นต้นไม้ ชิงชัน พลันค่าสูง
ค้ำค้ำจูง ประกัน หลักทรัพย์ส่ง
หว่างหว่างปลูก รัฐช่วย อวยเงินตรง
ผลผลบ่ง ต้นละ แปดแสนเอย ฯ|ะ

แสงประภัสสร

ต้นชิงชัน=มีชื่อทางพฤกษศาสตร์  Dalbergia oliveri ชื่อสามัญ คือ ชิงชัน, ประดู่ชิงชัน, Rosewood ขึ้นตามป่าเบญจพรรณของไทย พม่า ลาว ในไทยปลูกได้ทุกภาคยกเว้นภาคใต้ เป็นไม้ที่ปลูกได้ดีในดินทุกประเภท ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดด ๑๐๐%
สถานะการอนุรักษ์=ต้นชิงชัน อยู่ในภาวะ วิกฤตสูญพันธุ์(Critically Endanger,CR)
ถูกคุกคาม (threatened species) ตามบัญชีแดง ของ IUCN (Red list of International Union for Conservation of Nature)  เป็นระดับความเสี่ยงขั้นสูงต่อการสูญพันธุ์จากที่อาศัยตามธรรมชาติ จึงถูกจัดอยู่ในบัญชีไม้หวงห้ามประเภท ก.
ไม้หวงห้ามประเภท ก.=คือ
ไม้หวงห้ามได้แก่ ไม้สัก,ไม้พะยูง,ไม้กระพี้ตราควาย,ไม้ชิงชัน,ไม้ยาง มะค่าโมง เป็นไม้ที่ไม่ว่าจะขึ้นอยู่ ณ ที่ใดในประเทศไทย แม้แต่ในที่ดินของตนเอง ก่อนจะกระทำการใด(เช่นตัด,ฟัน,โค่น,เลื่อย,ถอน,ขุด) ต้องยื่นขออนุญาตต่ออำเภอ หรือสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดในท้องที่ก่อน จึงจะดำเนินการได้ ฝ่าฝืนมีโทษจำคุก 1-20 ปี และถูกปรับตั้งแต่ ๕๐,๐๐๐ - ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท แต่ได้มีพระราชกฤษฎีกา คำว่าหวงห้าม มิใช้บังคับแก่ไม้ที่ปลูกในที่ดินของเอกชน คงใช้เฉพาะในป่าธรรมชาติเท่านั้น.
ไม้ที่ใช้เป็นหลักค้ำประกันกับสถาบันทางการเงิน= ไม้ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ ได้แก่ พะยูง ชิงชัน ไม้สัก มะค่าโมง กระพี้เขาควาย ประดู่ป่า

(ขอบคุณเจ้าของภาพ จาก อินเทอร์เน๊ต)

พันธุ์ไม้ป่า ปลูก ณ วัดรัตนวนาราม จ.ตราด : ๖.ต้นพะยูง

กลอนกลบท ถ้อยสลับ

   ๑..."พะยูง"ชัด ผลัดใบ ไม้ต้นใหญ่
มักพบใน ป่าดิบ ดงใหญ่ต้น
ปลูกได้ดี อีสาน เติบโตทน
พื้นที่พ้น น้ำขัง ยังทนโต

   ๒...พะยูงไม้ เนื้อแข็ง อักโขแดง
ลวดลายแจง แฝงงาม ลามแดงโข
สูงยี่สิบ ห้าเมตร งอกงามโชว์
ราคาแพง ค่าโร่ ไม้โชว์งาม

   ๓...เปลือกเทาเรียบ เนื้อไม้ ถูกถามนาม
ละเอียดดาม เงาวับ สมนามถาม
สร้างเรือน,เครื่อง ดนตรี ชี้คงคาม
คงทนทาม มิมัว ทั่วคามคง

   ๔...ใบช่อคล้ายขนนก สีส่งเขียว
เจ็ดใบเพรียว ถึงเก้า เร้าเขียวส่ง
ใบกว้างสี่ ยาวเจ็ด ซม.แนวทรง
ท้องใบยง สีจาง ลางทรงแนว

   ๕...ดอกเล็กขาว พราวหอม ช่อแกล้วยาว
ยี่สิบซม. สกาว อันยาวแกล้ว
เดือนห้า-เจ็ด เสร็จบาน ผ่านนานแพรว
กลีบดอกแวว ห้าถ้วน ล้วนแพรวนาน

   ๖...เดือนเจ็ด-เก้า เพราผล ฝักขานแบน
กว้าง-ยาวแน่น หนึ่ง-ห้า ซม.แบนขาน
ฝักแห้งไม่ แตกควง ร่วงจาวพาน
เมล็ดจ้าน หนึ่ง-สี่ รี่พานจาว

   ๗...เมล็ดน้ำตาล เหมาะ เพาะฉาวเด่น
แช่น้ำเย็น หนึ่งวัน มั่นเด่นฉาว
เจ็ดวันงอก สิบสี่ วันใบพราว
ใส่ถุงชำ ค้ำยาว คู่พราวใบ

   ๘...ปลูกต้นกล้า หน้าฝน ดลใสสด
ราวเดือนจด ห้า-แปด ชื่นสดใส
ที่สองเมตร หว่างต้น ล้นปองไว
หว่างแถวใช้ สี่เมตร โตไวปอง

   ๙...พะยูงไม้ ไซร้ยา ฆ่าผองรักษ์
"ราก"ประจักษ์ ลดไข้ ซึมรักษ์ผอง
"เปลือก"ต้มอม ปากเปื่อย แก้ดีลอง
ปากแตกระแหงร่อง ผลลองดี

   ๑๐...พะยูง สถานะ พันธุ์หนีสูญ
วิกฤติคูณ จากป่า พร่าสูญหนี
ลักลอบชัด ตัดไม้ ทั้งเดือนปี
สูญพันธุ์นี้ ชี้แน่ ทุกปีเดือน

   ๑๑...สวนป่ารัฐ พะยูง ลางเกลื่อนกลาด
แต่น้อยคาด ไม่ดาษ ใช้กลาดเกลื่อน
รณรงค์ ชนปลูก อย่าแชเชือน
มี"กล้า"เยือน รับได้ ไม่เชือนแช

   ๑๒...พะยูงไม้ หวงห้าม ตัดแฉโทษ
เฉพาะป่า กระโดด โจทโทษแฉ
ที่ส่วนตัว รั่วโทษ โปรดวอนแล
ปลูกร่วมพืช อื่นแน่ แท้แลวอน

   ๑๓...พะยูงยัง มิให้ ผลก่อนใคร
แผนที่ได้ พืชอื่น วางใครก่อน
คราวพะยูง ผดุง ค่าจริงจร
ล้านบาทต่อ ต้นนอน ฉ่อนจรจริง ฯ|ะ

แสงประภัสสร
๒๐ มีนาคม ๒๕๖๗

ต้นพะยูง= ชื่อวิทยาศาสตร์ Dalbergia cochinchinensis พบตามธรรมชาติในป่าเบญจพรรณชื้น และป่าดิบแล้ง ในภาคอีสาน อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล ๑๐๐-๒๐๐ เมตร
สถานะการอนุรักษ์ ของต้นพะยูง=อยู่ในภาวะเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์(Critically Endanger,CR)
พะยูง =เป็นไม้หวงห้าม ประเภท ก. ได้แก่ ไม้สัก,ไม้พะยูง,ไม้กระพี้ตราควาย,ไม้ชิงชัน,ไม้ยาง มะค่าโมง เป็นไม้ที่ไม่ว่าจะขึ้นอยู่ ณ ที่ใดในประเทศไทย แม้แต่ในที่ดินของตนเอง ก่อนจะกระทำการใด(เช่นตัด,ฟัน,โค่น,เลื่อย,ถอน,ขุด) ต้องยื่นขออนุญาตต่ออำเภอ หรือสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดในท้องที่ก่อน จึงจะดำเนินการได้ ฝ่าฝืนมีโทษจำคุก 1-20 ปี และถูกปรับตั้งแต่ ๕๐,๐๐๐ - ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท แต่ได้มีพระราชกฤษฎีกา คำว่าหวงห้าม มิใช้บังคับแก่ไม้ที่ปลูกในที่ดินของเอกชน คงใช้เฉพาะในป่าธรรมชาติเท่านั้น.
ไม้ที่ใช้เป็นหลักค้ำประกันกับสถาบันทางการเงินได้= ไม้ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ ได้แก่ พะยูง ชิงชัน ไม้สัก มะค่าโมง กระพี้เขาควาย ประดู่ป่า