Username:

Password:


  • บ้านกลอนน้อยฯ
  • ช่วยเหลือ
  • ค้นหา
  • เข้าสู่ระบบ
  • สมัครสมาชิก
บ้านกลอนน้อย - กลอนสบายๆ สไตล์ลิตเติลเกิร์ล >> ห้องเรียน >> ห้องเรียนฉันท์ >> - สุมุขีฉันท์ ๑๑ -
หน้า: [1]   ลงล่าง
« หน้าที่แล้ว ต่อไป »
พิมพ์
ผู้เขียน หัวข้อ: - สุมุขีฉันท์ ๑๑ -  (อ่าน 3167 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้
Black Sword
ผู้บริหารเว็บ
****

จำนวนผู้เยี่ยมชม:65535
ออฟไลน์ ออฟไลน์

ID Number: 88
จำนวนกระทู้: 10561


เมื่อ มยุรธุชกางปีกฟ้อน... มวลอักษรก็ร่อนรำ


| |
- สุมุขีฉันท์ ๑๑ -
« เมื่อ: 29, มิถุนายน, 2565, 11:25:31 PM »
บ้านกลอนน้อยฯบ้านกลอนน้อยฯ

Permalink: - สุมุขีฉันท์ ๑๑ -

- สุมุขีฉันท์ ๑๑ -

                 สุมุขีฉันท์ ๑๑   (สุ-มุ-ขี-ฉัน)  เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า  กล่าวด้วยสำเนียงอันไพเราะในเบื้องต้น

๑.) รูปแบบของสุมุขีฉันท์ ๑๑

                หนึ่งบท จะมี ๒ บาท
                แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค  
                วรรคหน้ามี ๕ พยางค์  วรรคหลังมี ๖ พยางค์
                (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท)
   
๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ  (ดูผังด้านบนประกอบ)
   
                ครุ-ลหุ   แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ

                ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ .............. ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ

    โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น    ๓ - ๒ .......... ๓ - ๓   เหมือนกันทุกบาท


๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส  (ดูผังด้านบนประกอบ)

           - สัมผัสภายในบท -

                คำสุดท้ายของวรรคแรก  เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒
                คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒  ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓

          - สัมผัสระหว่างบท -

                หากแต่งมากกว่า  ๑  บท
                คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า  ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒  ของบทต่อไป


- ตัวอย่างคำประพันธ์ -

        - สุมุขีฉันท์ ๑๑ -

       ๐ พจิว่า "เอ๊ะ! เฮ!                       วิชเม/ษุประหาร
       ตนุใจ/จะราน                              เพราะสลัก/จิตะรอน
       ๐ ระอุร้อนคุลน                           ผิวะตนมิลุกรณ์
       กละแนบสมร                              สตรินี้ฤดิตรม
       ๐ ตนุควรจะมี                             ชิวะนี้มิเหมาะสม
       ชิวะสืบระบม                              จะสถิตจิระไง?"

       ๐ นริแพศยา                                พจิว่า "คติไข
       ธจะต้องแนะใจ                             ณ สวามิอนงค์
       ๐ กลนำถวาย                              ก็จะคลายอุระบง
       ผิวะทรัพย์ธปลง                           คุณะเกื้อสิประทาน"

       ๐ ยุพตุงคพล                               ตริยุบลนริงาน
       กลปรึกษะการณ์                          จะกระทำสิเหมาะหมาย?"
       ๐ นริแพศยา                                พจิว่า "ก็อุบาย
       เพราะ ธ ว่าถวาย                          ดุจะสัจจะวจี
       ๐ ผิวะข่มเพราะพาล                     พลการจะมิดี
       มิสฤษดิศรี                                   ธแนะเปลี่ยนพิธิกล
       ๐ ดุจะดั่งอุบาย                            คชะพลายปะทะดล
       กละจอกนุสน-                              ธิเลาะล่อจระจัล
       ๐ ปะทะหล่มและพลาย                สิก็วายชิวะพลัน
       เพราะสุนัขชรัณ                            และระดมตะกละกิน"
                   ............. ฯลฯ .............
                                                                  (นาครีคำฉันท์ : หลวงบุณยมานพพาณิชย์)

        - สุมุขีฉันท์ ๑๑ -

       ๐ ชนะพาละเพ่ง                          ทุสะเลงบรชน
       พจะโทษอนน                              ต อเนกปริยาย
       ๐ ธิรชนมิเพ่ง                               บมิเลงทุสะหมาย
       พจนาภิปราย                               ครหาบรชน
       ๐ นรฐีติมั่น                                  ณ พระธรรม์ก็จะขวน
       อนุกูลสกล                                   ชนะได้สุขะศานติ์
                   ............. ฯลฯ .............
                                                                (ธรรมานุสสรณ์ : อุบลวรรณ)

        - สุมุขีฉันท์ ๑๑ -
       (ต้นแบบ ซึ่งแปลงจากคัมภีร์วุตโตทัย โดยกรมพระปรมานุชิตชิโนรส)

       ๐ กละหนึ่งก็กล่าว                        บรพักตร์ครหา
       วจะเนกะนา                                 นุประการะอนันต์
       ๐ บมิสุทธะจิตต์                           สุจริตะนิรัน
       ดรด้วยอธรรม์                               ทุจริตะวิจล
       ๐ ทุฐเลศะลา                               มกะทารุณะผล
       จตุเภทะกล                                  ก็ประกอบกุฏะวา
       ๐ จกะพาละชาติ                          และนิราสสุภา-
       ษิตะสัตยา                                    ธิกะคุณบมี
       ๐ มิตรนี้และนาม                          อนุปิยภณี
       คณะเนืองกวี                                วระเว้นมิสมา
       ๐ คมะเป็นสหาย                          จะมลายศุขะอา
       ดุรวัฒนา                                      ยศะศักดิฤยล
       ๐ บทฉันทปรา-                            กฏะนามนฤมล
       สุมุขีนิพน                                     ธวิทูรทฤษฏี ๚ะ ๛
                                                                (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (จารึกวัดพระเชตุพนฯ))
  (จารึกไว้อยู่ทิศใต้ ณ เสาพระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ต้นที่ ๑๒ นับจากพระพระวิหารพระปัญจวคีย์ - พระวิหารพระนาคปรก)


    ** หมายเหตุ :  ในชั้นต้นนั้น  ฉันท์ประเภท  ๔  วรรค ที่มีลักษณะอย่างกาพย์นั้น  ไม่ได้มีบังคับสัมผัสเชื่อมระหว่างวรรคหน้าและวรรคหลัง    มีเพียงสัมผัสส่งระหว่างบาท (วรรค ๒ และวรรค ๓)  และระหว่างบทเท่านั้น  แต่กวีนิยมใส่เพิ่มเพื่อความไพเราะ  หากอ่านในวรรณคดีหรือวรรณกรรมต่าง ๆ  จะพบลักษณะนี้อยู่   ถือเป็นเรื่องปกติธรรมดา อย่าเพิ่งประมาทว่าผู้ประพันธ์นั้นผิดพลั้งแต่ประการใด เช่น

        สุมุขีฉันท์ ๑๑

       ๐ ธนะสาระเปลือง                       ฤสวัสดิวิบุล
       บมิรางจะสุน-                              ทระถาวระผล
       ๐ กละหนึ่งก็ยอ                           ยศะเกียรติถกล
       อภิพักตรดล                                วรวัฒนะธิบาย
                                                                (ฉันทศาสตร์ : กรมพระปรมานุชิตชิโนรส)

บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล
- Black Sword -
(หมู มยุรธุชบูรพา)

 
                             
                                    • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก
                              
 


รายนามผู้เยี่ยมชม : ข้าวหอม, หยาดฟ้า, ขวัญฤทัย (กุ้งนา), My Little Sodium, ฟองเมฆ, น้ำหนาว, ปลายฝน คนงาม, มนชิดา พานิช, ลิตเติลเกิร์ล, Paper Flower

บันทึกการเข้า

รวมบทกลอน "ที่นี่เมืองไทย..."
รวมบทกลอน "ร้อยบุปผา"
รวมบทประพันธ์ทั่วไป "Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา)"
รวมบทประพันธ์กลบท "Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา)"
รวมบทประพันธ์ฉันท์ "Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา)"
กลอนสุภาษิต-คำพังเพย-สำนวนไทย บ้านกลอนน้อย
ลานอักษร มยุรธุชบูรพา
..

หน้า: [1]   ขึ้นบน
พิมพ์
« หน้าที่แล้ว ต่อไป »
กระโดดไป:  

Powered by SMF 1.1.14 | SMF © 2006-2009, Simple Machines LLC
Simple Audio Video Embedder
| Sitemap
NT Sun by Nati
หน้านี้ถูกสร้างขึ้นภายในเวลา 0.155 วินาที กับ 40 คำสั่ง
กำลังโหลด...