กลบทวิกิลิตสทิสา    
                                จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                          ๐  บ้างจับเจ่าเหงาจ๋อยพลอยสงสาร      
                                          อุระรุ่มกลุ้มรานระโหยหวย
                                          ทวีเทวศเนตรย้อยระทอยทวย      
                                          ระงุงวยจับเจ่าเหงาเงื่องงง

                                          ทั้งเทวฤทธิ์รุกข์รัตนพิมานไม้      
                                          พลอยโหยละห้อยไห้กันแสงสง
                                          สารโศกทวีเทวศถ้วนทุกองค์      
                                          ทุกทั่วเทพต่างทรงโศกาวรณ์

                                          พิริร่ำรำพันกระศัลย์เศร้า         
                                          อุราระทมกรมร้าวสะท้อนถอน
                                          ปะทะดวงทรวงแดเข้ารอนรอน      
                                          คลุ้มคลั่งยุคลคลอนพักตร์พิมล

                                          ทั้งเทวฤทธิ์สถิตห้องเวหาเหิน      
                                          พลอยเกรียมเกริ่นสุรศัพท์โหยหน
                                          หวนไห้สายเนตรนองสุชล         
                                          รทโทมนัสสกลระกำกาย

                                          สุโวสุวาพกาพโกร่อน         
                                          ก็จะจรลืมกวักใจหักหาย
                                          เงื่องเงียบสงัดเสียงไม่เปรียงปราย      
                                          โผผายพะวักพะวนภิรนรวน

                                          เสือสิงห์กระทิงก็เที่ยวเคยเลี้ยวลัด      
                                          เงียบดงงงสงัดไม้เหิดหวน
                                          อิแกะก้องที่เคยร้องคะนองรวน      
                                          ก็เงื่องก็งวนเจ่าจ๋อยไม่เจิงเริง

                                          ทวิบาทจตุบาทเคยผาดโผน         
                                          ไม่ไต่มิโจนไม่อาจมิเอิงเถิง
                                          ฝูงสัตว์เคยคะนองละบองละเบิง      
                                          ช่างเรียงเริงสงัดเสียงไม่เกรียงไกร ฯ
                                               ๑-----------------------๑


กลบทวิกิลิตสทิสา    ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๘๕ ของตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์
                              พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ  

           ๑.) ให้ ๓ คำแรกของ วรรค ๑ ใช้ ม คณะ (ครุ-ครุ-ครุ)  นำหน้า
          ๒.) ให้ ๓ คำแรกของ วรรค ๒ ใช้ ส คณะ (ลหุ-ลหุ-ครุ)  นำหน้า
          ๓.) ให้ ๓ คำแรกของ วรรค ๓ ใช้ ช คณะ (ลหุ-ครุ-ลหุ)  นำหน้า
          ๔.) ให้ ๓ คำแรกของ วรรค ๔ ใช้ ส คณะ (ลหุ-ลหุ-ครุ)  นำหน้า
          ๕.) ให้ ๓ คำแรกของ วรรค ๕ ใช้ ต คณะ (ครุ-ครุ-ลหุ)  นำหน้า
          ๖.) ให้ ๓ คำแรกของ วรรค ๖  ใช้ ต คณะ (ครุ-ครุ-ลหุ)  นำหน้า
          ๗.) คำแรกของ วรรคที่ ๗  ให้ใช้ ครุ  นำหน้าวรรค
                ,จากนั้นวรรคต่อไป ก็ให้วนกลับมาใช้ข้อกำหนดที่ ๑ ไล่ต่อไปเรื่อย ๆ จนจนสำนวนกลอนนั้น

เมื่อนำข้อกำหนดทั้ง ๗ วรรคมารวมกันแล้ว ก็จะได้เป็นฉันทลักษณ์ของ  "สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙"   นั่นเอง

---------------------------------------------------------------------
[ เกร็ด ]   :  สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ = (ครุ-ครุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ครุ....ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ....ลหุ-ครุ)

                   ม คณะ มาจาก มารุต หมายถึง ลม ประกอบด้วย ครู ๓ เสียงเรียงกัน ครุ-ครุ-ครุ
                   ส คณะ มาจาก โสม หมายถึง พระจันทร์ ประกอบด้วย ลหุ ลหุ ครุ  
                   ช คณะ มาจาก ชลน หมายถึง ไฟ ประกอบด้วย ลหุ ครุ ลหุ  
                   ต คณะ มาจาก โตย หมายถึง น้ำ ประกอบด้วย ครุ ครุ ลหุ  

** กลบทนี้มีที่มาปรากฏในตำรา "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"   ไม่มีปรากฏในกลบท  "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

-๐ กลบทที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ๐-
      • กลบท อินทาธิกร ^คลิก
       • กลบท บวรโตฎก ^คลิก
       • กลบท วสันตดิลกวาที ^คลิก
       • กลบท มาลินีโสภิต ^คลิก

              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
               ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...

                              
                                    • กลับสู่หน้าห้องเรียน กลอนกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง  ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ฉันท์  ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย ^คลิก
                              

เดินเล่นเล่นเพื่อคลาย...สลายทุกข์
กะสนุกทัศนา..กระลาศรี
ก็ห่อนปะพะประสบ...พบนารี
สิริโฉมดังที่...ฤดีปอง

ซ่อนอยู่ ณ ดินแดน..แคว้นใดแท้
มาเร็วสินงแข...แม่ผิวก่อง
รีบมาเถิด...เหล่าชาย...หมายเมียงมอง
จะพินิจ...พิศจ้อง...น้องหย่อนใจ

ศรีเปรื่อง
๒๒ พ.ย. ๒๕๕๖

     ก่อนอื่นผมขออภัยท่านพี่ศรีเปรื่องและทุกท่านไว้ ณ ที่นี้ก่อนครับ ผมมาตรวจทานอีกรอบแล้ว เมื่อเช้าด้วยอารามความไม่รอบคอบ ทำให้ผมลืมดูไป ว่า ครุ ตัวสุดท้าย ไม่ได้ถูกตัดออกครับผม ยังมีเช่นเดิม และเมื่อทั้ง ๗ วรรครวมกันแล้ว จะเท่ากับฉันทลักษณ์ของ "สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙"  โดยสมบูรณ์นั่นเองครับผม (เมื่อเช้าผมเขียนว่า มีแค่ ๖ ข้อ ไม่มี ครุ ตัวสุดท้าย) ผมพลาดเองครับเมื่อเช้า "ตอนนี้แก้ไขเรียบร้อยแล้วครับ" ขออภัยพี่ศรีเปรื่องไว้ด้วยครับ ที่ได้ร่วมแต่งไว้อย่างงดงาม
 
สำหรับชื่อ กลบทวิกิลิตสทิสา  ส่วนตัวคิดว่าอ่านไ้ด้ทั้งสองอย่างน่ะครับ เพราะไม่ใช่คำไทยแท้น่ะครับ ผิดถูกประการใดขออภัยไว้ครับผม และตัวผมเอง กลอนกลบทกลนี้ ยังไม่ไ้ด้ลองแต่งเป็นสำนวนไว้เช่นกันครับ

ขอแชร์ด้วยคนครับ

ผมก็ไม่ทราบเหมือนกันครับว่า ชื่อที่ถูกของกลบทนี้ อ่านว่าอย่างไร
แต่เหมือน "วิกิลิต ส(ะ) ทิสา"จะดูเข้าท่าที่สุด (ไม่มีทฤษฎีอ้างอิงนะครับ แค่ความรู้สึก  )

ต้องขอบคุณคุณหมูมาก ๆ ที่เอากลบทแปลก ๆ มาฝากกัน
กลบททำนองนี้ ดูด้วยตา ก็ยากจะเห็นความงามได้
เพราะมันเป็นกลบทประเภทโชว์ลีลาจังหวะ
ดังนั้น ความงามจึงจะเห็นได้ด้วยการอ่านครับ (ยิ่งอ่านเป็นทำนองเสนาะ ก็จะยิ่งชัด)

โดยการอ่านคงต้องวางทฤษฎีการอ่านแบบที่เราคุ้นเคย คือ [2,2,3] [3,2,3] [3,3,3] ไว้ก่อน
เพราะ บางวรรคอาจต้อง อ่านเป็น [2,3,3] หรือกระทั่ง [5,3] คือ อ่านควบ 2 วรรคอ่านไปเลยก็มี
ทั้งนี้เพื่อรักษาจังหวะ และไม่ให้คำที่เราวางขาดจากกัน จนสื่อถึงความหมายไม่ได้
แต่ไม่ว่าจะยังไง วรรคอ่านสุดท้ายต้องเป็น 3 ครับ

อย่างกรณี กลบทมาลินีโสภิต นี่ จะชัดมากเลยครับ (ผมชอบมากเลยครับ  )

อภิระทม...ระบมเศร้า  [4,3]

สิริ...ยุพเยาว์...เจ้าคิดห่าง [2,3,3]

โอ้ว่าเรียม...เหน็บหน่วง...ทรวงระคาง [3,2,3]

เพราะน้องนาง...เจ้าสลัด...ตัดสัมพันธ์ [3,3,3]


ประหนึ่ง...เปลวเพลิงกาฬ...ผลาญชีวิต [2,3,3]

สติ...วิปริต...แทบคิดสั้น [2,3,3]

จะตริจะตรึก...ใด....ไม่รู้มัน [4,1,3]

เคืองลาวัณย์...ยิ่งนัก..."คนรักลวง" [3,2,3]

 :a013:

ศรีเปรื่อง
๒๓ พ.ย. ๒๕๕๖