- อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ -

      อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑   (อุ-เปน-ทระ-วิ-เชียน-ฉัน)  เป็นฉันท์ที่ตำราฉันทศาสตร์ได้ให้อัตถะไว้ว่า คล้ายเคียงกับอินทรวิเชียรฉันท์

๑.) รูปแบบของอุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

      หนึ่งบท จะมี ๒ บาท
      แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค  วรรคหน้ามี ๕ พยางค์  วรรคหลังมี ๖ พยางค์ (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท)

๒.) ลักษณะบังคับ ครุ –ลหุ  (ดูผังด้านบนประกอบ)

      ครุ-ลหุ   แต่ละบาทจะมีลักษณะเหมือนกันทุกบาท คือ

      ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ .................. ลหุ-ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ

    โดยแต่ละบาทจะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น    ๒ - ๓ .......... ๓ - ๓   เหมือนกันทุกบาท


๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส  (ดูผังด้านบนประกอบ)

           - สัมผัสภายในบท -

      คำสุดท้ายของวรรคแรก  เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒
      คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒  ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓
      ส่วนวรรคที่สี่เป็นอิสระ

           - สัมผัสระหว่างบท -

      หากแต่งมากกว่า  ๑  บท
      คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า  ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่ ๒  ของบทต่อไป


- ตัวอย่างคำประพันธ์ -

        - อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ -
        - เริ่มต้นเพื่อเติบโต -

        ณ มา/ตุภูมิผืน                      ขณะยืน/เขม้นมอง
        บำเหน็จ/เมล็ดผอง                 ผลิผงาด/ประกาศงาม

        ชำแรกและแทรกมา               พสุธามิอาจห้าม
        ก็เพื่อพิสูจน์นาม                    และพิสูจน์ประสบการณ์

        ผลิเถิดและเกิดก่อ                  ระดะกอและกิ่งก้าน
        ผลิใบละใบบาน                     และผลิดอกประดาผล

        ผลิน้อมละเม็ดเหงื่อ               ชะระเรื่อระรินจน
        ประพรมประสมปน                ประประสานเสมอมา

        ณ มาตุภูมิผืน                        ขณะยืนเขม้นตา
        ผลิเผล็ดเมล็ดกล้า                  ก็ผลิกล้า.. ณ ผืนใจ ๚ะ๛
                                                          (บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล)

       - อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ -

       อนาถอนงค์เอ๋ย                     จะละเลยและลาไกล
       ละพ่อและแม่ไป                    ณ พนัสพนาสณฑ์
       ประจักษ์เพราะรักผัว              ก็บ่กลัวจะอับจน
       ประคับประคองตน                 สิจะเต้าและตามกัน
       มิเห็นบิดาหวง                       จะระลวงเพราะห่วงครัน
       บ่ห่อนจะผ่อนผัน                   ว่ะน่ะพ่อนะง้องอน
       ชะล่าชะรอยจิต                      ธ ก็คิดคะนึงถอน
       บิดานะอาวรณ์                       จะมิว่างระหว่างตัว
       กระไรไฉนหนอ                        สละพ่อเพราะรักผัว
       มิหันจะพันพัว                         พิศะหน้าระอาอาย
       ฤ วาสนาพ่อ                            บ่มิพอสบายกาย
       ก็เลี่ยง ธ เบี่ยงบ่าย                   และบ่ยั้งจะฟังการณ์
                         ........... ฯลฯ ...........
                                                          (มหาชาติคำฉันท์ : ฉันท์ ขำวิไล)

                             
                                    • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท ^คลิก