Username:

Password:


  • บ้านกลอนน้อยฯ
  • ช่วยเหลือ
  • ค้นหา
  • เข้าสู่ระบบ
  • สมัครสมาชิก
บ้านกลอนน้อย - กลอนสบายๆ สไตล์ลิตเติลเกิร์ล >> ห้องเรียน >> ห้องเรียนฉันท์ >> - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -
หน้า: [1]   ลงล่าง
« หน้าที่แล้ว ต่อไป »
พิมพ์
ผู้เขียน หัวข้อ: - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -  (อ่าน 3606 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้
Black Sword
ผู้บริหารเว็บ
****

จำนวนผู้เยี่ยมชม:65535
ออฟไลน์ ออฟไลน์

ID Number: 88
จำนวนกระทู้: 10559


เมื่อ มยุรธุชกางปีกฟ้อน... มวลอักษรก็ร่อนรำ


| |
- อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -
« เมื่อ: 11, พฤษภาคม, 2565, 11:07:19 PM »
บ้านกลอนน้อยฯบ้านกลอนน้อยฯ

Permalink: - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

- อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

                อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑     (อิน-ทระ-ลิ-ลา-ตะ-ฉัน)  เป็นฉันท์ ๑ ใน ๕ ที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงประดิษฐ์ขึ้น โดยนำใช้ในงานนิพนธ์ “เฉลิมเกียรติกษัตรีคำฉันท์”  ที่ทรงพระนิพนธ์ขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๘  และตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๒ ในงานพระศพหม่อมเจ้าหญิงพรรณพิมล วรวรรณ พระธิดาองค์ใหญ่ของท่านเอง   โดยฉันท์อีก ๔ ฉันท์นั้นประกอบไปด้วย  •ภุชงควิเชียรฉันท์ ๑๒ คลิก   •ภุชพงศ์ฉันท์ ๑๓ คลิก   •วสันตปยาตฉันท์ ๑๔  คลิก   •วสันตวงศ์ฉันท์ ๑๕ คลิก

๑.) รูปแบบของอินทรลิลาตฉันท์ ๑๑

                หนึ่งบท จะมี ๒ บาท
                แต่ละบาทแบ่งเป็น ๒ วรรค
                วรรคหน้ามี ๕ พยางค์ ........ วรรคหลังมี ๖ พยางค์
                (รวมเป็น ๑๑ พยางค์ในหนึ่งบาท)

๒.) ลักษณะบังคับ ครุ - ลหุ  (ดูผังด้านบนประกอบ)

                ครุ-ลหุ แต่ละบาทจะมีลักษณะ คือ

              ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ .................. ลหุ-ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ

                โดยแต่ละบาท  จะแบ่งจังหวะการอ่านเป็น  ๒ - ๓ .......... ๓ - ๓    เหมือนกันทุกบาท

๓.) ลักษณะการส่งสัมผัส  (ดูผังด้านบนประกอบ)

           - สัมผัสภายในบท -

                คำสุดท้ายของวรรคแรก  เชื่อมสัมผัสไปยังคำที่ ๓  ของวรรคที่ ๒
                คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒  ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓
                ส่วนวรรคที่สี่เป็นอิสระ

           - สัมผัสระหว่างบท -

               หากแต่งมากกว่า ๑ บท
               ให้คำสุดท้ายของบทก่อนหน้า   ส่งสัมผัสไปที่คำสุดท้ายในวรรคที่  ๒  ของบทต่อไป


- ตัวอย่างคำประพันธ์ -

            - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ คราเล่น /พนันขัน                  ทหารพลัน/ประชันสวน
           ถือง้าว /และตาวทวน                ละคู่คู่ /ประสู้กัน
           ๐ บ้างตายก็ตายเปล่า               ผิแม้เหล่าพระรางวัล
           เลือดแดงเพราะแทงฟัน             สิเจ็บตนมิพ้นแผล
           ๐ ชนช้างและชนควาย               ละล้วนร้ายมิน่าแล
           คนขับสิยับแบ                           บ่ม้วยเหมือบก็เกือบไป
           ๐ วิ่งแข่งและแรงปล้ำ                ฤ ดำน้ำและลุยไฟ
           โจนร่มละลิ่วไกล                       ประเล่ห์ถานภาจร
           ๐ ทัพดึงสะพรรษา                    สิชนมายุจอมมอญ
           ห่อนทรงพระอาทร                    สิเนหากะนารี
                                                    (เฉลิมเกียรติกษัตรีคำฉันท์ : กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์)

            - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ - (ฉบับพิมพ์เพี้ยนเป็น อินทรลีลาศฉันท์ ๑๑)

           ๐ กู่ก้อง ธ ร้องว่า                      ว่ะกัณหาพระชาลี
           อ้าเจ้าเฉลาศรี                           สวาทสองเสมอมาน
           ๐ แม่มานะมาแล้ว                    ไฉนแก้วมิรับขาน
           ดวงแดก็เดือดดาล                     พระทัยแม่สิหม่นหมอง
           ๐ ก่อนไกล ณ ไรมา                  ก็เห็นหน้า ธ เนืองนอง
           แข่งเคียงและเมียงมอง              จะมารับพระมารดา
           ๐ ชมชวนสำรวนรื่น                   ก็แช่มชื่นมนัสสา
           หมอบกราบ ธ วันทา                 ธุลีบาทสุเบญจางค์
           ๐ ชาลีก็เลือกสรร                      สิผลพรรณนะต่างต่าง
           น้อยนุชแน่งนาง                        ธ นิ่มเนื้อละอองอวล
           ๐ เฝ้าวอนฉะอ้อนอ้อน              ก็ก่ายกรและรบกวน
           เหือดแห้งละห้อยหวน                สิโหยหาเพราะหิวนม
           ๐ ขึ้นเข่าพระเพลาพลาง            ฉลาดข้างเฉลียวชม
           ซี้ซิกระริกสม                             ประสาเด็กดรุนวัย
                                                    (มหาชาติคำฉันท์ : ฉันท์ ขำวิไล)

           - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ จึงกุมภโฆสก                        มโนตกตลึงหลง
           หวาดจิตร์พินิจปลง                   อนาถโอ้นะอกเรียม
           ๐ พร่ำพูดพจีแจง                      ขนิษฐ์แน่งอุราเกรียม
           โธ่เอ๋ยก็จนเจียม                       ประกอบกรรมลำบากเข็ญ
           ๐ ได้มาก็เลี้ยงเจ้า                     นะกาลเช้าและย่ำเย็น
           ทรัพย์ไหนจะได้เป็น                  ประโยชน์อยู่ประกอบการ
           ๐ โฉมเยาว์เฉลาศรี                   ก็ทำทีตะลีลาน
           เร่งรีบนะเถิดท่าน                      แสวงมากระทำเสีย
           ๐ หาไม่จะฉิบหาย                    จะวอดวายกะลูกเมีย
           พลัดพรากประจากเสีย              เพราะอาชญาพระทรงธรรม์
           ๐ ความเกรงก็หวลถึง                คนึงซึ่ง ณ ทรัพย์อัน
           ฝังอยู่พนาวัน                            ก็ต้องจำจะนำมา
           ๐ เพื่อพ้นประกาศิต                  มหันต์ฤทธิโอฬาร์
           นำทรัพย์ทินั้นมา                      นะสมควรประกอบงาน
           ๐ มอบให้วิลัยงาม                    กระทำตามพระโองการ
           โฉมเจ้ายุพาพาล                       ก็ซ่อนส่งพระราชา
                                                    (กายนคร : ฉันท์ ขำวิไล)

            - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ โจรแสนเกษมจิตร์                 กมลคิดจะหนีไป
           จึงปลอบอนุชให้                       วิตกคลายมิสงกา
           แล้วข้ามชลาสินธุ์                      ลุถึงถิ่น ณ ฟากปาร์
           จึงเผยเฉลยวา-                         ทะเย้ยหยันรำพันขาน
           ๐ "อ้านางสอางลักษณ์              ประไพภักตร์บุหลันปาน
           ส่วนจิตร์สิสามานย์                   ประดุจชาติสุวานดง
           ๐ หล่อนตัดสลัดสา-                  มิ เก่ามาสมัครตรง
           ตัวฉันจะมั่นคง                         ประดุจไขไฉนอร
           ๐ หากเรียมประจงจัก                สมานรักสโมสร
           สมสู่กะบังอร                            นิวาสสองประคองเนา
           ๐ วันหนึ่งอนงค์คง                    มนัสปลงประหารเรา
           เหตุว่ากมลเยา-                         วเรศนั้นมิยั่งยืน
           ๐ ตัวเรียมจะขอลา                    อนุชคลาคระไลคืน-
           คามเขตนิเวสน์ผืน                     กมลไปเพราะใจนวล
           ๐ นุชจงเกษมสุข                       นิราศทุกข์อุบัติกวน
           ปวงภัยพิบัติมวล                       นะคลาดแคล้วมิแผ้วพาน"

                                                    (จูฬธนุคคหบัณฑิตคำฉันท์ : พระเทพสุเมธี (ส. วิเศษโกสิน))

           - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ ไทยยุดพระพุทธศาสน์           ประจำชาติประสาทสันติ์
           เทิดท้นกมลอัญ-                       ชลีบาทบ่คลาดคลาย
           ๐ ไทยเนืองประเทืองพัฒน์         เพราะไตรรัตน์จรัสฉาย
           ไทยรัถวิบัติวาย                         เพราะพุทธคุณอดุลครอง
           ๐ ยามร้อนก็หย่อนร้าย              มิถึงหายก็คลายหมอง
           ป้องปัดพสกผอง                       นิราสสรรพ์มหันต์ภัย
           ๐ แสงธรรมจำรัสรุ่ง                   กระจ่างจุงพยุงใจ
           ส่องทางสว่างใส                        สะอาดสมอุดมคุณ
           ๐ สังคานุภาว์เพิ่ม                     พิเศษเสริมเฉลิมบุญ
           เลี้ยงหล่อชะลอจุน                    บำเราชาติบำราศพาล
           ๐ ไทยพึงคะนึงพร้อม                ประณตน้อมประนอมมาน
           พึ่งพรหมสมภาร                       พระพุทธ์ศาสน์พิลาสรมย์
                                                    (วีรธรรมคำฉันท์ : จ. สุวรรณทัต)

           - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ องค์ศาสดาใด                       พระมุ่งนัยสมาทาน
           ชวนชนทำงนการณ์                   ประโยชน์เกื้อมิเกียจกัน
           ๐ เมตตาและอารีย์                   สมัคคีย์มิเดียจฉันท์
           ชนต่างระหว่างพันธุ์                  และต่างด้าวมิร้าวฉาน
           ๐ องค์นั้นสมัญญา                   พระพุทธาพิเศษญาณ
           สัมฤทธิ์พิชิตมาร                      ชะลอชนกะวลธรรม
           ๐ ส่ำสาธุชนใด                        ประพฤตินัยกุศลกรรม
           พุทธานุวัตร์คัม-                        ภิราการพิศาลคุณ
           ๐ ชนใดและชาติใด                  มิใยใครก็เจือจุน
           ตามพจนาสุน-                         ทโรวาทประสาทสาร
           ๐ นามศาสนิกชน                     ประสบผลสุภิญมาน
           ปราชญ์ซร้องสำนองการ            จะสรรเสริญจำเริญเรือง ฯ
                                                    (เทศะแพทย์คำฉันท์ : นายนราภิบาล)

           - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ ทิ้งนางสอางโฉม                   พธูโทมนัสทรวง
           แดดิ้นถวิลดวง                          หทัยเดือดอดูรดาล
           ๐ โอ้องค์พระทรงฤทธิ์               ไฉนจิตต์มิสงสาร
           ข้าน้อยลห้อยปาน                    ประหนึ่งนอน ณ กองไฟ
           ๐ แต่นี้จะมีทุกข์                       นิราศสุขนิรันดร์ไป
           คับแค้นและแน่นใจ                   เพราะไกลองค์พระทรงศรี
           ๐ หวังพึ่งบรมโพ-                      ธิสมภารบารมี
           มอบกายถวายชีว์                      ณ ใต้เบื้องพระบาทา
           ๐ ชาตินี้มิได้เห็น                       มิได้เป็นพระชายา
           เกิดใหม่ ณ ชาติหน้า                 ก็ขอพบพระภูมี
                                                    (กัฏฐหาริชาดกคำฉันท์ : จันทร์เต็ม)

           - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ ในห้องระโหฐาน                   มลักลาน ณ ดวงแด
           แขวนม่านวิจิตรแพร                  และแต่งฉากกระจกเงา
           ๐ ทรงโปรดประทับมอง            พินิจจ้อง ณ รูปเฉลา
           สวยเลิศและเพริศเพรา              ประจักษ์เงากระจกฝัน
           ๐ ยืนเพ่งและนั่งพิศ                  ประเจิดจิตผยองครัน
           สงสัย "เอ๊ะ! ใครกัน                  จะสวยทันกะกูนา"
                                                    (อติรูปคำฉันท์ : หม่อมหลวงหญิงประมูลมาศ อิศรางกูร)

           - อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑ -

           ๐ ทูลเรื่องถวายไชย-                 กุมารไปละเอียดความ
           ได้พบประสบตาม                     คดีพุทธรูปศรี
           ๐ อิ่มใจพระไชยเจ้า                  ก็เร่งเร้าอำมาตย์มี
           เชิญพุทธรูจี                              ประดิษฐานะเวียงเรา
           ๐ เร่งสร้างวิหารแล้ว                  พระแก้วเชิญสถิตย์เนา
           ขัดสีฉวีเงา                                ประดุจเดิมและเสริมภูล
           ๐ รางวัลประทานพราน             ศฤงคารบรีบูรณ์
           ยศศักดิ์อนูกูล                           นิษาทสองเกษมศานติ์
           ๐ แลบ้านนิษาทสอง                 กุมารปองถวายทาน
           เปนส่วยพิชิตมาร                      พระแก้วบุษยะรูจี
                                                    (ฉันท์พุทธปฏิมาสดุดี)

บ้านกลอนน้อยลิตเติลเกิร์ล
- Black Sword -
(หมู มยุรธุชบูรพา)

 
                             
                                    • กลับสู่หน้า สารบัญ ฉันท์ คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอนกลบท คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก
                              


รายนามผู้เยี่ยมชม : My Little Sodium, หยาดฟ้า, น้ำหนาว, ข้าวหอม, ฟองเมฆ, ขวัญฤทัย (กุ้งนา), ปลายฝน คนงาม, มนชิดา พานิช, ลิตเติลเกิร์ล, ชลนา ทิชากร

บันทึกการเข้า

รวมบทกลอน "ที่นี่เมืองไทย..."
รวมบทกลอน "ร้อยบุปผา"
รวมบทประพันธ์ทั่วไป "Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา)"
รวมบทประพันธ์กลบท "Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา)"
รวมบทประพันธ์ฉันท์ "Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา)"
กลอนสุภาษิต-คำพังเพย-สำนวนไทย บ้านกลอนน้อย
ลานอักษร มยุรธุชบูรพา
..

หน้า: [1]   ขึ้นบน
พิมพ์
« หน้าที่แล้ว ต่อไป »
กระโดดไป:  

Powered by SMF 1.1.14 | SMF © 2006-2009, Simple Machines LLC
Simple Audio Video Embedder
| Sitemap
NT Sun by Nati
หน้านี้ถูกสร้างขึ้นภายในเวลา 0.327 วินาที กับ 39 คำสั่ง
กำลังโหลด...