กลบทลิ้นตะกวดคะนอง (ลิ้นตะกวดคำน้อง)

   กลบทลิ้นตะกวดคำน้อง (ลิ้นตะกวดคะนอง)
(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ)

   ๐-------------------------๐ ได้ทราบสารเสน่หาน่าเสสรวล
   จะมาเย้ายั่วใจให้เรรวน เหนเล่ห์ล้วนลวงฬ่อข้อจงใจ
   ซึ่งว่าแสนรันจวญ หวรโหยถวิล ทั้งโดยดิ้นอกจะหักรักษหลงไหล
   มอบชีวังฝังฝากปลงฤๅทัย จะคงให้ความสัตย์จริงสิ่งรักษแรง
   ไม่น่าเชื่อเจือใจในลิ้นหวาน ฟังสิ้นสารตรองตรึกนึกหนักแหนง
   ใช่ใจหญิงนี้จะกลิ้งเหมือนฟักแฟง สิ้นหลักแหล่งเลื่อนลอยคอยลมลิ้น
   อย่ามาฬ่อยอโฉมให้เหลือเหลิง หลงเชื่อเชิงได้ดั่งหวังสมถวิล
   จนตายจากก็ไม่อยากนิยมยิน ทั้งถมดินเสียเถิดรักษอย่าควรคิด
   จะโลมเหล้นเช่นชู้รู้เท่าถึง ขืนเดาดึงดื้ออาไลยให้หวรจิตร
   แม้นจริงจังหวังจักชักชวนชิด อย่าม้วนมิดเที่ยวหาหน้าว่าบนบาน
   มาสู่ขอต่อชนกยกให้ขาด ที่ใจมาดจะได้เหมือนนุสนท์สาร
   ขอเทวันในชั้นช่อช่วยดนดาล ให้พ้นพาลสารเสน่ห์เล่ห์ลิ้นทอง
   แม้นเชื่อชายง่ายงามตามติดต้อย มีหนิดน่อยคงปอกลอกจนสิ้นของ
   เสน่หาเหมือนยาพิษมิตรกินลอง มิดิ้นร้องเหยียบดินผิดคิดคร้ามใจ
   อย่าน้อยหน้าเลยหนาชายหมายลักลอบ ไม่รักษตอบเพราะวิตกอกหวามไหว
   อย่ากังวลบ่นถึงให้จามไอ บอกนามไว้ลิ้นตะกวดอวดชายเอย ฯ

(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ)

   การจารึกกลบทลิ้นตะกวด ฯ มีการจารึกไว้เป็นรูปแบบคล้ายตาราง ด้ังรูป
   ในการอ่านจึงต้องมีการถอดกลบทก่อน

ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ มีโคลงอธิบายวิธีถอดกลบทนี้ไว้ดังนี้

๏ คันโคลงลักษณเช่นชี้........เชิงเชลง นี้นา
โดยแยบแบบบรรเลง...........เหล่านี้
ลิ้นตะกวดประกวดเพลง........ยาวคู่ เคียงแฮ
อ่านบทบนล่างลี้.................ล่างแล้วเล็งบน ฯ

(กรมหมื่นไกรสรวิชิต : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน ฯ)

** จากโคลงของท่านกรมหมื่นไกรสรวิชิตที่อธิบายวิธีถอดกลบทลิ้นตะกวด ฯ นี้ไว้ บวกกับรูปแบบการจารึกไว้เป็นลักษณะคล้ายตาราง ดังรูป จึงตีความได้ว่า
   ในกลบทลิ้นตะกวด ฯ นี้ ต้องมีการอ่านสลับล่างบนได้ หรืออีกนัยหนึ่งคือ สองคู่คำที่รับสัมผัสสระกันแต่ละคู่ ต้องสามารถอ่านสลับกลับไปมาได้ จึงได้เป็นกลบทนี้อย่างสมบูรณ์ นั่นเอง

เมื่อพิจารณาด้วยเหตุผลดังกล่าวแล้ว กลบทลิ้นตะกวด ฯ นี้ จึงถอดความอ่านอีกแบบได้ว่า

   ---๐ ยามเมื่อลิ้นตะกวดพลิกลิ้น จะอ่านได้อีกแบบว่า ๐---

   กลบทลิ้นตะกวดคำน้อง (ลิ้นตะกวดคะนอง)
(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ)

   ๐-------------------------๐ ได้ทราบสารเสน่หาน่าสรวลเส
   จะมาเย้ายั่วใจให้รวนเร เหนล้วนเล่ห์ลวงฬ่อข้อใจจง
   ซึ่งว่าแสนรันจวญหวรถวิลโหย ทั้งดิ้นโดยอกจะหักรักษไหลหลง
   มอบชีวังฝังฝากฤๅทัยปลง จะให้คงความสัตย์จริงสิ่งแรงรักษ
   ไม่น่าเชื่อเจือใจในหวานลิ้น ฟังสารสิ้นตรองตรึกนึกแหนงหนัก
   ใช่ใจหญิงนี้จะกลิ้งเหมือนแฟงฟัก สิ้นแหล่งหลักเลื่อนลอยคอยลิ้นลม
   อย่ามาฬ่อยอโฉมให้เหลิงเหลือ หลงเชิงเชื่อได้ดั่งหวังถวิลสม
   จนตายจากก็ไม่อยากยินนิยม ทั้งดินถมเสียเถิดรักษอย่าคิดควร
   จะโลมเหล้นเช่นชู้รู้ถึงเท่า ขืนดึงเดาดื้ออาไลยให้จิตรหวร
   แม้นจริงจังหวังจักชักชิดชวน อย่ามิดม้วนเที่ยวหาหน้าว่าบานบน
   มาสู่ขอต่อชนกยกขาดให้ ที่มาดใจจะได้เหมือนสารนุสนท์
   ขอเทวันในชั้นช่อช่วยดาลดน ให้พาลพ้นสารเสน่ห์เล่ห์ทองลิ้น
   แม้นเชื่อชายง่ายงามตามต้อยติด       มีน่อยหนิดคงปอกลอกจนของสิ้น
   เสน่หาเหมือนยาพิษมิตรลองกิน       มิร้องดิ้นเหยียบดินผิดคิดใจคร้าม
   อย่าน้อยหน้าเลยหนาชายหมายลอบลัก       ไม่ตอบรักษเพราะวิตกอกไหวหวาม
   อย่ากังวลบ่นถึงให้ไอจาม          บอกไว้นามลิ้นตะกวดอวดชายเอย ฯ

(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ)

กลบทลิ้นตะกวดคำน้อง พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ

- ๑.) ให้สองคำท้ายของวรรคต้น สัมผัสสระกับ คำที่ ๒-๓ ของวรรคที่ ๒
- ๒.) ให้สองคำท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสสระกับ สองคำท้ายของวรรคที่ ๓ และ คำที่ ๒-๓ ของวรรคที่ ๔
- ๓.) สัมผัสระหว่างบทคือ ให้สัมผัสสระระหว่างสองคำท้ายของบทแรก (วรรคที่ ๔) กับสองคำท้ายของวรรคที่ ๒ ของบทถัดไป

** ด้วยข้อกำหนดแบบนี้ ทำให้กลบทนี้ สามารถอ่านพลิกกลับไปมาได้เหมือนลิ้นตะกวดที่มีสองแฉก ฉะนั้น คำสองคำที่อยู่ในข้อบัญญัติ เวลาอ่านสลับไปมาแล้วต้องได้ความหมายและยังคงรูปแบบเนื้อหาของกลอนไว้ได้ด้วย

** กลบทนี้มีปรากฏทั้งใน "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" และ "จารึกวัดพระเชตุพนฯ" (ในกลบทศิริวิบุลกิตติ์ เรียกกลบทนี้ว่า "กลบทลิ้นตะกวดคะนอง")

   ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
   ...-๐ Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...

   • กลับสู่หน้าห้องเรียน กลอนกลบท ^คลิก
   • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท ^คลิก
   • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท ^คลิก
   • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ ^คลิก
                • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน ^คลิก
   • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง ^คลิก
   • กระโดดสู่ห้องเรียน ฉันท์ ^คลิก
   • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย ^คลิก

	ผู้เขียน	หัวข้อ: กลบทลิ้นตะกวดคะนอง (ลิ้นตะกวดคำน้อง) (อ่าน 10534 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้