หน้า  ๕๒


   ๏ ครั้นสิ้นเคราะห์เฉพาะหน้าที่ปรากฏ
ความกำสรดยังเห็นเป็นแก่นสาร
ซัดเซกายในแดนแสนกันดาร                                         
ทั้งล้มลุกคลุกคลานซมซานไป

     ๏ ต้องว้าเหว่เอกากลางป่าเปลี่ยว                                
เฝ้าแลเหลียวหาพระนลอยู่หนไหน
มีแต่เสียงสัตว์สำเนียงหริ่งเรไร                                                   
เหมือนเยาะเย้าเย้ยฤทัยให้ตรอมตรม 

      ๏ ผ่านฝูงสัตว์ที่ลัดทางอยู่กลางป่า                              
พยัคฆาลิงค่างกวางสวยสม
หมู่นกกาถลาคอนร่อนเล่นลม                                              
ดั่งชวนชมพฤกษานานาพรรณ  

     ๏ ถ้ามากับภัสดาในคราสุข                                          
คงสนุกปานว่าวนาสวรรค์
แต่บัดนี้อกมีไฟบรรลัยกัลป์                                                
เศษสุขสันต์กลางฤทัยจึงไม่มี

๏ จิตประหวัดภัสดาหาสุดสิ้น                                        
ครั้งชีวินหวานคู่อยู่สุขี
“สัญญารักจักดำรงองค์บดี                                                
โอ้ป่านนี้มิเหลือแล้วเยื่อใย

     ๏ แต่ก่อนกาลถึงวันสยมพร                                        
หงส์ทองร่อนลงหาแล้วปราศรัย
เทิดแต่เกียรติแห่งองค์พระทรงชัย                                  
คำน้อยไม่ติต้องให้หมองมัว”

      ๏ “ปักใจจงปลงมาเป็นข้าบาท                                     
ร้างนิราศให้อาดูรไยทูนหัว
น้องผิดพลั้งใดก็ขอแก้ตัว                                         
ร่ำเรียกผัวอยู่หนไหนไม่พาที

     ๏ มิตอบคำที่พร่ำหากว่าพันหน                                    
เกินทุกข์ทนใจเสียแล้วเมียพี่
รอยข่วนตำช้ำสิ้นทั้งอินทรีย์                                          
คลุกธุลีเปื้อนโคลนจนเกรอะกรัง

     ๏ ผ้าพอปิดกายามาขาดวิ่น                                        
หากมีปิ่นบดียังมีหวัง
ตะโกนก้องร้องสุดเสียงเพียงลำพัง                                 
สุดจะยั้งชีวีแล้วพี่เอย”     

     ๏ ยิ่งนานวันเทวีวิปริต                                     
เมื่อใจคิดวจีมินิ่งเฉย
ไร้ผู้คอยตอบคำที่พร่ำเปรย                                               
เฝ้าเอื้อนเอ่ยพรรณนามาแดเดียว

     ๏ จิตห่วงใยใจกังวลถึงคนรัก                                      
ตนทุกข์หนักแท้แท้ยังแลเหลียว
ขึ้นแนวเนาเขาวงกฎที่คดเคี้ยว                                             
บุกป่าเปลี่ยวเรียกหาสวามี

    ๏ แลทั่วไพรไล่พฤกษ์มฤคร้าง
ถามรายทางสิ่งใดใกล้วิถี
มวลพฤกษาผาหินถิ่นนที                                              
องค์เทวีเพ้อรำพึงกึ่งวิกล

     ๏ “โอ้ว่าจอมคีรีที่สูงเยี่ยม                                       
เห็นเท่าเทียมเมฆาเวหาหน
วานช่วยจ้องมองมาหาพระนล                                    
พบทรงพลแจ้งด้วยช่วยข้าน้อย

   ๏ ชั่วชีวันมั่นไว้มิไกลจาก                                  
เมื่อพลัดพรากรักเศร้าสุดเหงาหงอย
เฝ้าชะแง้แลหาตั้งตาคอย                                             
หวนละห้อยร่ำหาพี่มาพบ

   ๏ ถามลำธารที่ขวางหนทางเอ๋ย                                  
สายน้ำเลยรินไหลไม่รู้จบ   
ห่วงหาไหมคราไกลหายในอรรณพ                                      
ว่าประสบเค็มขมหวานประการใด

     ๏ ศารทูลผ่านทางย่างเข้าหา                                 
ลืมชีวาตามติดจนชิดใกล้
เอ่ยถามทักพยัคฆาหาทรงชัย                                      
พบพระนลอยู่หนใดในป่านี้

     ๏ จอมอรัญพลันจ้องมองพินิจ                                    
คงมิคิดตอบความพระมเหสี
ชะรอยซึ้งถึงเดชะบารมี                                                    
ค่อยหลีกลี้เร้นร่างไปกลางดง   

   ๏ แล้วล่วงถึงซึ่งวนาแนวป่าทิพย์   
แลละลิบงามล้วนชวนลุ่มหลง
ยอดสิงขรตระอรสู่สุริยง                                          
สุรีย์รงค์พราวพริบระยิบระยับ

     ๏ เห็นนานาโลหะชาติประหลาดล้ำ                                                                                          
ดุจเทพทำศิลป์สวรรค์สรรประดับ
แสงหินสีมณีรัตน์จรัสวับ                                        
ซ้อนสลับเพชรแก้วเพริศแพร้วพราย

     ๏ คณานับสรรพสัตว์จตุบาท                                       
สิงหราช คชสารผ่านผันผาย
มวลหมู หมี เก้ง กวาง เยื้องย่างกราย                                          
เชื่องช้าท่าสบายสำอางองค์

     ๏ ทวิชชาติเช่นวิหกผกเวหา                                              
ยูงไก่ฟ้ารำแพนหางคู่นางหงส์
มากพฤกษาโศภินรูปศิลป์ทรง                                            
พื้นลานดงเตียนโล่งปลอดโปร่งดี

     ๏ มะลิวัลย์กรรณิกาหอมระรื่น                                     
แลดาษดื่นกลีบร้างพื้นพร่างสี
มวลผลไม้หลายหลากเห็นมากมี                                          
วนาลีดั่งดลด้วยมนตรา

      ๏ นางทมยันตีอภิวาท                                                    
อยู่แทบบาทผู้ทรงศีลปิ่นกุศล
เกิดยินดีที่หว่างกลางกมล                                          
จักมีผลได้ถามหาสวามี

     ๏ คารวะคณะองค์ผู้ทรงพรต                                              
ตามแบบบทแห่งธิดามารศรี
วิสาสะกับเหล่าพระองค์มุนี                                            
แลโยคีอำนวยอวยพรชัย

     ๏ ถามไถ่นามความเป็นมาก่อนหน้านั้น                                    
การณ์สำคัญนำพามาไฉน
เหตุและผลต้นทางมาอย่างไร                                     
จงกล่าวให้มุนีกรรมยินทั่วกัน

     ๏ ครานั้นทมยันตีมีแถลง                                              
เค้าความแห่งพระนลรังสรรค์
แลดนูผู้จงรักภักดิ์ราชัน                                                   
ตั้งแต่วันที่ต้องพรากจากพารา

     ๏ “เชื่อพระองค์ทรงสัตย์แน่สนิท                              
มิมีผิดคำมั่นอันแน่นหนา
ด้วยเคยได้ประกาศเป็นสัจจา                                            
ไว้เมื่อคราวาระสยมพร

     ๏ จะภักดีนางเดียวจนชีพดับ                                      
หม่อมฉันรับคำมั่นปานสิงขร
เชื่อแน่แท้มิแปรผันหรือสั่นคลอน                                              
อย่างแน่นอนยืนยันมั่นฤทัย
 

     ๏ แต่พระองค์หลงผิดติดสกา                                           
เหตุนั้นน่าต้องมีผีร้ายใหญ่
เข้ามาครอบงำจิตผิดเพี้ยนไป                                           
โดยหมายชัยครองราชย์ชาติประชา

     ๏ พระเกิดความวิปริตด้วยคิดหนัก                                 
กลัวเมียรักลำบากนานมากกว่า
ให้หม่อมฉันกลับวิธรรภ์พลันอย่าช้า                                    
พระองค์มีเจตนารับกรรมนั้น

     ๏ ปันผ้าฝ้ายใช้ร่วมแต่แค่เพียงผืน                                
ตกกลางคืนพระไปกลางไพรสัณฑ์
เมื่อตื่นต้องครองโศการ่ำจาบัลย์                                               
จึงด้นดั้นดงดอนร่อนเร่มา    
                                                
     ๏ คือสัจจังดังเผยเฉลยนี้                                                
องค์มุนีโปรดช่วยด้วยเจ้าขา     
เมื่อวันไหนได้พบปะภัสดา                                             
จึงกลับชื่นรื่นอุราร่าเริงใจ

     ๏ ภริยาต้องมาร้างห่างสามี                                           
ฤๅจะสุขฤดีที่ใดได้
ชีพคงดับอับปางอยู่กลางไพร                                           
โปรดช่วยไวเถิดหนาสิทธาจารย์”