กลบทวสันตดิลกวาที    
                               จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)

                                          ๐  เหมือนแม่ สิเนหา ในข้าบาท      
                                          ดังสุวราช แขกเต้า สโมสร
                                          ปิโยปิยา ในบุตร สุดอาวรณ์         
                                          จะราจะร่อน ไม่ไป ให้ไกลรัง

                                          ฉันใด ใจหวัง ดั่งมารดร         
                                          ปกป้องประคองข้าชีวาหวัง
                                          จากวกิวาพระหัทยัง         
                                          จะเปรียบประดังจากพรากเมื่อจากจร

                                          ทุเรศทุรังคู่แสวงบุตร         
                                          ครั้นไม่เหนแล้วก็สุดชีวาสร
                                          โอ้อกอนิจจาพระมารดร         
                                          มามรณาอาวรณ์อนาถวงษ์

                                          จะเจ็บจะไข้ไม่มีผู้ใดใคร         
                                          จะนวดจะเน้นดั่งใจจิตรประสงค์
                                          ทั้งเจ็บโรคเจ็บร่างอยู่กลางดง      
                                          แม่มาอนาถวงษ์ชีวามรณ์

                                          โอ้จระจะร้างก็ไม่ว่า         
                                          ขอดูขอได้เหนหน้าเมื่อสังหรณ์
                                          จะสั่งจะเสียลูกแล้วจะม้วยมรณ์      
                                          ตามแต่กำม์ชาติก่อนเถิดมารดา ฯ
                                            ๑------------------๑

กลบทวสันตดิลกวาที  ปรากฏอยู่ในการประพันธ์ลำดับที่ ๘๓ ของตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์
                                   พิจารณาโดยรวมเห็นว่า มีเพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ  

         ๑.) ให้ ๓ คำแรกของวรรคสดับ (วรรค ๑) ใช้ ต คณะ (ครุ-ครุ-ลหุ)  นำหน้า
         ๒.) ให้ ๓ คำแรกของวรรครับ (วรรค ๒) ใช้ ภ คณะ (ครุ-ลหุ-ลหุ)  นำหน้า
         ๓.) ให้ ๓ คำแรกของวรรครองและวรรคส่ง (วรรค ๓ และ วรรค ๔) ใช้ ช คณะ (ลหุ ครุ ลหุ)  นำหน้า
         ๔.) ให้ ๒ คำแรกของต่อไป (วรรค ๕) ใช้  ครุ ๒ คำ  นำหน้า  
               ,จากนั้นวรรคต่อไป ก็ให้วนกลับมาใช้ข้อกำหนดที่ ๑ ไล่ต่อไปเรื่อย ๆ จนจนสำนวนกลอนนั้น

เมื่อนำข้อกำหนดทั้ง ๕ วรรคมารวมกันแล้ว ก็จะกลายเป็นบัญญัติของ  "วสันตดิลกฉันท์ ๑๔"   นั่นเอง

---------------------------------------------------------------------
[ เกร็ด ]   :  วสันตดิลกฉันท์ ๑๔  = (ครุ ครุ ลหุ-ครุ ลหุ ลหุ-ลหุ-ครุ........ลหุ ลหุ-ครุ-ลหุ-ครุ ครุ)

                   ต คณะ มาจาก โตย หมายถึง น้ำ ประกอบด้วย ครุ-ครุ-ลหุ ดังนี้
                   ภ คณะ มาจาก ภูมิ หมายถึง ดิน  ประกอบด้วย ครุ-ลหุ-ลหุ ดังนี้
                   ช คณะ มาจาก ชลน หมายถึง ไฟ ประกอบด้วย ลหุ-ครุ-ลหุ ดังนี้  

** กลบทนี้มีที่มาปรากฏในตำรา "กลบทศิริวิบุลกิตติ์"   ไม่มีปรากฏในกลบท  "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"

-๐ กลบทที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ๐-
      • กลบท อินทาธิกร ^คลิก
       • กลบท บวรโตฎก ^คลิก
       • กลบท มาลินีโสภิต ^คลิก
       • กลบท วิกิลิตสทิสา ^คลิก

              ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
               ...-๐  Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...

                              
                                    • กลับสู่หน้าห้องเรียน กลอนกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง  ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ฉันท์  ^คลิก
                                    • กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย ^คลิก
                              

ลืมพี่ซะแล้วหนอ...ลออพักตร์
เจ็บอุระ...เสียหนัก...เจ้าหักหาญ
ฤ เรียมกระทำ...ผิดใด...ไม่รู้การ
ยุพาสะคราญ...จึ่งโกรธ...พิโรธชาย

เห็นเก้าอี้...ตัวเก่า...เจ้าเคยนั่ง
ภาพเก่าก็ประดัง...หลั่งเป็นสาย
คราวยุพเยาว์ชิด...สนิทกาย
ก็ทิ่มทำลาย...ที่กลาง...หว่างดวงใจ

ศรีเปรื่อง
๒๐ พ.ย. ๒๕๕๖