อิ่มเอมใจในอักษรป้อนคำถ้อย
จัดเรียงร้อยบทกวีที่คิดสรรค์
มอบกวีแด่พี่น้องของกำนัล
คอยแบ่งปันสรรค์คิดจากจิตใจ

     ดุจดั่งเป็นเช่นกระจกส่องมองเห็นโลก
มุมเศร้าโศกสันติสุขแห่งยุคสมัย
มองด้วยจิตคิดคู่ธรรมนำซึ่งไท
อาจต่างไปต่างมุมมองของแต่ละฅน

     แต่อย่างน้อยแนวคิดถึงผิดถูก
คงช่วยปลูกวิจารณญาณผ่านสับสน
อาจตัดสินขอกังขาพากังวล
เพื่ออยู่บนถูกต้องครรลองธรรม

     ประทีปขอปณิธานงานอักษร
ร้อยกานท์กลอนกลั่นกรองมองเช้าค่ำ
เพื่อชี้เทาชี้ขาวกล่าวสีดำ
ผลน้อมนำสัจธรรมค้ำสังคม

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
ธรรมชาติธรรม
www.naturedharma.com

 

                   เพา

   ๑๐๑  ขูดมะพร้าวตำเครื่องแกงแบ่งไปทั่ว      
เรื่องในครัวเตรียมการพร้อมทานได้
แขกที่มาทานดื่มกันปลื้มใจ         
จักมิให้ขาดตกบกพร่องเลย

  ๑๐๒  พวกหนุ่มหนุ่มงานหนักจักแบ่งให้      
เช่นผ่าไม้ผ่าฟืนไม่ยืนเฉย
ขูดมะพร้าวขนน้ำทำตามเคย         
อะไรเอ่ยงานหนักจักแบ่งเบา

   ๑๐๓  มีมากหลายชายหนุ่มทุ่มเทได้         
มิหวั่นไหวแม้หนักจักขุนเขา
งานแรกสุดขุดขุดคือขุดเตา         
หรือเตรียม”เพา”แบบใต้เอาไว้ปรุง

   ๑๐๔  เตาหุงข้าวต้องมีถึงสี่ห้า         
มิชักช้าประเดี๋ยวใจเป็นได้หุง
กลิ่นข้าวนาหอมรวยรินกลิ่นจรุง      
ให้หอมฟุ้งทั่วงานทั่วบ้านนา

   ๑๐๕  อีกอย่างหนึ่งมิอาจขาดหลีกเลี่ยง      
คือ “โรงเลี้ยง” ต้องมีหนึ่งที่หนา
หรือสองสามตามแต่แลงามตา      
ขอเพียงว่าเพียงพอต่อรับแขก

http://www.naturedharma.com/data-1758.html

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
15 มกราคม 2557

 

 

                      โรงเลี้ยง

  ๑๐๖  โรงเลี้ยงหรือคือโต๊ะทานอาหาร      
คำเรียกขานทางใต้ให้ดูแปลก
เป็นตัวยาวต่อติดมิคิดแยก         
มันผิดแผกโต๊ะบ้างช่างปะไร

   ๑๐๗  ต้องต้นหมากหรือไผ่ใช้เป็นขา         
เจาะเป็นบ่ารองรับกับคานใส่
ชั้นบนล่างสองชั้นแยกกันไป         
ดุจบันไดสองขั้นเป็นชั้นวาง

   ๑๐๘  นับจากล่างชั้นหนึ่งซึ่งที่นั่ง         
แบ่งสองฝั่งสองฝ่ายได้สองข้าง
วางชั้นบนเหนือที่นั่งระหว่างกลาง      
เป็นชั้นกว้างวางอาหารรับทานกัน

   ๑๐๙  ขาชุดหนึ่งซึ่งมีถึงสี่ขา         
นึกหน้าตาคงเห็นก็เป็นชั้น
ขุดหลุมฝังลึกศอกออกสำคัญ         
ยึดได้มั่นมิโยกไหวเมื่อใช้งาน

   ๑๑๐ ขาจะวางห่างกันวากว่ากว่า         
สิบห้าขาต่อตัววางขนาน
ปูที่นั่งสุดสวยด้วยกระดาน         
ที่วางอาหารกระดานด้วยก็สวยดี

           ประทีป  วัฒนสิทธิ์
            17 มกราคม 2557

 

 

       สามอย่างกันศพเน่า  

 ๑๑๑  หากไม่มีกระดานต้องการใช้         
ฟากไม้ไฝ่ก็ได้สวยสดสี
ปูให้แน่นหวายฝ่าซีกคาดอีกที      
ชวนน้องพี่ผูกรัดมัดเร็วไว

   ๑๑๒  เสร็จโต๊ะยาวอย่างดีมิชักช้า         
มุงหลังคาร่มรื่นชื่นสดใส
เห็นหลังคาเขียวขจีงามวิไล         
มุงใบไม้สดสดดูงดงาม

   ๑๑๓  มุงหลังคาสวยสวยด้วยใบไม้         
นิยมใช้เข้าการประมาณสาม
ใบมะพร้าวสาคูคงรู้นาม         
อีกจากน้ำมุงได้ใช้กันดี

   ๑๑๔ ศพไว้นานลำบากยากสุดฝืน         
แค่สามคืนฝืนได้หรือไม่สี่
หากไว้นานเน่าเหม็นเป็นทวี         
ด้วยเหตุนี้ฝังเผารีบเอาไป

   ๑๑๕  มีสามอย่างกันศพเน่าแลดับกลิ่น         
หนึ่งเกลือกินนี้หนอพอใช้ได้
อีกฝรั่งดับกลิ่นดีนี้เอาใบ         
มันยางใสใส่ท้องศพก็ครบครัน

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
17 มกราคม 2557

 

 

นาของศพอยู่ไหนหามไปหา

   ๑๑๖  สมัยก่อนญาติมิตรอยู่ชิดใกล้         
จะส่วนใหญ่อยู่ในหมู่บ้านนั้น
เรื่องคอยญาติน้องพี่มิสำคัญ         
สองสามวันเผาได้ไร้กังวล

   ๑๑๗  ปัจจุบันลูกหลานบ้านมิใกล้         
ศพต้องไว้รอน้องพี่นี้เหตุผล
น่าสงสารศพใดใครยากจน         
มันมิพ้นเป็นหนี้พิรี้พิไร

   ๑๑๘  ด้วยข้าวของมันแพงดังแกล้งซ้ำ      
ต้องค่าน้ำค่าเต็นท์เป็นยกใหญ่
ค่าคนครัวอื่นอื่นดื่นถมไป         
สมัยใหม่ผิดกันเมื่อวันวาน

   ๑๑๙  เข้าเรื่องเผาเขาหามตามวิถี         
มันมิมีรถถนนให้คนผ่าน
ผลัดช่วยหามตามประสาหน้าชื่นบาน      
ถือเป็นการแทนคุณบุญผู้ตาย

   ๑๒๐  นาของศพอยู่ไหนหามไปหา         
หามศพพาให้ถึงซึ่งจุดหมาย
เพื่อเจ้าของพบนามาเยี่ยมกราย         
ก่อนสลายร่างไหม้ได้เห็นกัน

http://www.naturedharma.com/data-1758.html

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
21 มกราคม 2557

 

ยาหนม

   ๑๒๑  เชิงตะกอนก่อนเก่าเขาเผาศพ         
ไฟฟืนอบขอนไม้เผากายนั่น
เห็นศพไหม้ปลงใจไม่จาบัลย์         
นึกคิดวันทำดีก่อนที่ตาย

   ๑๒๒ งานบวชนาคแต่งงานการอีกอย่าง      
เพียงแต่ต่างพิธีกรรมที่จำหมาย
ยามช่วยงานการกิจทั้งหญิงชาย      
ก็คล้ายคล้ายคลึงกันงานทั่วไป

   ๑๒๓  จะร่วมมือร่วมใจไม่ทอดทิ้ง         
งานทุกสิ่งเจ้าบ้านจ่ายงานได้
จากญาติมิตรที่ช่วยทำด้วยใจ         
ทางอ้อมไซร้คอยนิมิตจิตวิญญาณ

   ๑๒๔  ก่อนจะถึงซึ่งงานการบวชแต่ง      
คงจัดแจงเตรียมสะสมขนมหวาน
ข้าวเหนียวกวนรับตอบคนชอบทาน      
ต้องน้ำตาลมะพร้าวเข้ากันดี

   ๑๒๕  ขนมหนึ่งซึ่งใต้ใช้ "ยาหนม"      
ยังนิยมทำกันนั้นทุกที่
ภาษากลาง "ละละเม"แน่นะซี         
ไว้เป็นปีไม่บูดสูตรโบราณ     

 


ลงโรงครัว  

๑๒๖  ก่อนเข้างานควันโขมงเรือนโรงทั่ว      
“ลงโรงครัว”ประเพณีที่หมู่บ้าน
สองสามวันก่อนหน้าจะมีงาน      
รีบเตรียมการทุกอย่างวางแผนกัน

   ๑๒๗  "ลงโรงครัว"นั้นหรือคือปรุงอาหาร      
ตอนใช้ทานเป็นหมู่รู้ไหมนั่น
และอยู่ทานกันไปในหลายวัน      
เพื่อลงขันทำงานการหนึ่งใด

   ๑๒๘  ลงโรงครัวกวนกะละแมแลกวนเหนียว      
สนุกเชียวทำโรงเลี้ยงเพียงยกใหญ่
เตรียมความพร้อมมิสายสบายใจ      
ขาดอะไรตรวจทวนไม่จวนตัว

   ๑๒๙  ประเพณีแต่งงานสมัยก่อน         
มีขั้นตอนคล้ายกันนั้นถ้วนทั่ว
เริ่มแต่ต้นจนท้ายล้มควายวัว         
เรื่องพันพัวปลีกย่อยน้อยเมื่อไร

   ๑๓๐  ประเพณีแบบเก่าไทยเรานั้น         
ถูกขวางกั้นเรื่องรักจากผู้ใหญ่
มิมีเป็นเช่นว่าประชาธิปไตย         
หากคิดไปยังดีประเพณีเดิม

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
23 มกราคม 2557

 

 

ฝืกใจลูกผู้หญิง

   ๑๓๑  ฝึกใจหญิงเจียมเนื้อเจียมตัวได้      
ผูกมัดใจห้ามไว้ไม่ฮึกเหิม
มิปล่อยใจในกามาอย่างร่าเริง         
แบบไว้เชิงเจียมจิตคิดเจียมใจ

   ๑๓๒  จนกระทั่งฝังใจในสายเลือด         
มิแห้งเหือดประเพณีติดนีสัย
นี่คือประเพณีเก่าเราคนไทย         
ถ้าคงไว้ได้ถ้วนล้วนเจริญ

   ๑๓๓  เมื่อหญิงชายหมายปองจะครองคู่      
แค่ได้ดูรู้ใจไปผิวเผิน
เพียงพบกันน้อยนิดกิจบังเอิญ      
เพียงเผชิญหน้าหน่อยร้อยดวงใจ

   ๑๓๔  เพียงได้พบในงานเทศกาลนี้         
งานประจำปีหรืองานขึ้นบ้านใหม่
งานบวชแต่งศพบ้างเพียงอย่างใด      
สัมผัสได้เพียงกายก็หมายปอง

   ๑๓๕ จึงบอกกล่าวพ่อแม่คนแก่เฒ่า         
ไปเยือนเหย้าเพื่อขอร่วมหอห้อง
เรื่องของใจคอยปรับคอยรับรอง      
เมื่อเกี่ยวดองครองรักภักดิ์ร่วมใจ

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
23 มกราคม 2557
 

 

คลุมถุงชนหนทางลัด

   ๑๓๖  เรื่องคู่ผัวตัวเมียมิหลีกพ้น         
คลุมถุงชนมากมีที่มอบให้
คู่บ่าวสาวมิเคยเห็นมิเป็นไร         
หากผู้ใหญ่สองฝ่ายให้รักกัน

   ๑๓๗  เมื่อพ่อแม่พอใจสะใภ้เขย         
เลยลงเอยสองฝ่ายได้หมายหมั้น
ดูวันเดือนร่วมหอเฝ้ารอวัน         
นี่คือขั้นสาวหนุ่มคลุมถุงชน

   ๑๓๘  ถึงแม้ว่าคลุมถุงชนหนทางลัด
การรวบรัดเรื่องรักน่าสับสน
กลับตรงข้ามที่คิดผิดชอบกล
ด้วยเหตุผลกลใดใคร่ชี้แจง

    ๑๓๙ ด้วยผู้ใหญ่หูตาดุจฟ้ากว้าง
มองทุกอย่างละเอียดอ่อนที่ซ่อนแฝง
เห็นตื่นลึกกว้างหนากว่าสำแดง
จึงรู้แจ้งเห็นจริงทุกสิ่งอัน

    ๑๔๐ เมื่อร่วมอยู่คู่ครองต้องตามติด
คอยช่วยคิดช่วยชี้ที่สร้างสรรค์
สิ่งบกพร่องแก้ไขไล่ตามทัน
ทั้งปลอบขวัญตักเตือนเป็นเพื่อนใจ

http://www.naturedharma.com/data-1758.html

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
24 มกราคม 2557

 

พุทธศาสน์ปราศจากหนี้

    ๑๔๑  เขยสะใภ้ใต้บังคับรับคำสอน
ดั่งว่านอนสอยง่ายหมายแก้ไข
เมื่อศรัทธาแม่พ่อข้อห่วงใย
เชื่อผู้ใหญ่ในสันดานผ่านจิตมา

    ๑๔๒  ที่พลั้งเผลอผิดพลาดขาดยับยั้ง
ที่พลาดพลั้งรู้ตัวว่าชั่วช้า
คิดกลับตัวกลับใจไปทันตา
นี่คุณค่าสอนสั่งครั้งวัยเยาว์

    ๑๔๓  เรื่องการบวชก่อนเบียดก็ข้อใหญ่
ศีลเสริมใส่หนึ่งพรรษาพาหายเขลา
ศีลธรรมสุมใส่ไว้ไม่เบา
วันแล้วเล่าล้างใจให้ใฝ่ดี

    ๑๔๔  เรื่องพอเพียงประการหนึ่งพึงประกอบ
เป็นระบอบพุทธศาสน์ปราศจากหนี้
ความวุ่นวายตามมาหามิมี
เกิดสงบสุขขีที่สังคม

   ๑๔๕  การแข่งขันธุรกิจปิดทุกฉาก
ความจนยากมิตกอับเสริมทับถม
ด้วยยึดอยู่คูเคียงพอเพียงนิยม
จิตถูกบ่มแนบหนุนสรรค์คุณธรรม

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
26 มกราคม 2557

 

 

 

“แยบ” แบบชาวใต้   

   ๑๔๖ ความอยู่เย็นเป็นสุขมิทุกข์เข็ญ
สิ่งนี้เป็นธรรมาภิบาลเป็นคานค้ำ
ทุกครอบครัวเข้มแข็งแห่งผลกรรม
ด้วยน้อมนำธรรมดาพาชีวี

    ๑๔๗  การหย่าร้างครัวแตกสาแหรกขาด
มันมิอาจเทียบได้สมัยนี้
สมัยก่อนน้อยนิดมิมากมี
เหตุผลชี้ที่กล่าวอย่างเข้าใจ

    ๑๔๘  สมัยนี้ตรงข้ามยามก่อนเก่า
เหตุนี้เล่าร้างหย่าเหลือปราศรัย
ของเก่าดีมิมีเหลือเผื่อเมืองไทย
แล้วไหนใครช่วยพาประชาชน

   ๑๔๙  ขอไขขานการ “แยบ” แบบชาวใต้      
การแยบไซร้คือหาความตามขุดค้น
ถ้าฝ่ายชายยังมีที่กังวล         
หญิงที่ตนหมายมั่นนั้นฉันใด

   ๑๕๐  คอยส่งคนค้นความถามฝ่ายหญิง      
ว่าความจริงเรื่องนี้มีไฉน
ฤๅรังเกียจเดียดฉันท์ขั้นพอใจ         
เพื่อจักได้สู่ขอตามประเพณี

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
14 กุมภาพันธ์ 2557


 

 

"พองามเขางามเรา"

   ๑๕๑  วันสู่ขอพ่อแม่แลผู้ใหญ่         
ชักชวนไปมิมากนักสมศักดิ์ศรี
ญาติฝ่ายหญิงรับรอแต่พอดี         
เข้าพิธีสู่ขอกันต่อไป

   ๑๕๒  ค่าสินสอดทางใต้ใช้ "เงินตก"      
ปกติพองามตามวิสัย
"พองามเขางามเรา" มีเยื่อใย         
คำที่ใช้ดูดีมีค่าคุณ

   ๑๕๓  ประเพณีบวชนาคจากพบเห็น         
จะมิเน้นจัดงานให้พานวุ่น
ถ้ามิฆ่าวัวควายถือได้บุญ         
เป็นต้นทุนบุญส่งตรงเจ้างาน

   ๑๕๔  ทำขวัญนาคมีบ้างในทางใต้         
นิยมใช้มโนราห์ว่าขับขาน
กลอนหนังตะลุงใช้ได้ให้ต้องการ      
ผิดอีสานหรือกลางแตกต่างกัน

   ๑๕๕  เปรียบการบวชสว่างอย่างเทียนส่อง      
เทียบดั่งทองถือว่าค่าสวรรค์
มุ่งสร้างศีลข้อธรรมเป็นสำคัญ      
ถือว่าปั้นความดีที่จิตใจ

 

 

การสอนสั่งให้ฝังใจ

   ๑๕๖  บวชเป็นพระข้อธรรมจำใฝ่คว้า      
หนึ่งพรรษาอย่างน้อยร้อยเรียงได้
ศีลกุศลมากมายติดกายไป         
จักนำใช้ในชีวิตติดตามมา  

   ๑๕๗  เอื้อนเอ่ยเรื่องอบรมบ่มนิสัย         
ครอบครัวไทยสมัยผมอุดมค่า
ฝึกนิสัยใจคอต่อบุตรตรา         
ติดกายาแลใจในสันดาน

   ๑๕๘  สร้างคุณธรรมประจำใจในวัยเด็ก      
ฝึกแต่เล็กคู่กิจวัตรบรรทัดฐาน
แต่ตื่นนอนเข้านอนมิหย่อนยาน      
นี่คือการสอนสั่งให้ฝังใจ

   ๑๕๙  แค่หกขวบผมจำทำหลายอย่าง      
หนักมีบ้างพ่อแม่รู้ว่าสู้ไหว
เพิ่มแข็งแกร่งเพียงพอเหมาะตามวัย      
ตอนโตใหญ่ไม่ท้อต่อการงาน

   ๑๖๐  ตื่นตอนเช้ามุ่งเล้าไก่ไม่เหหัน         
ไก่ยังขันสำเนียงเสียงประสาน
เปิดประตูแผ่กว้างกางสองบาน      
ไก่ออกพล่านจากเล้าเฝ้ายืนมอง

ประทีป  วัฒนสิทธิ์
16 กุมภาพันธื 2557

 

 

          "แม่โยด"

   ๑๖๑  เข้าคอกทุยลุยโคลนโดนดังหมาย      
ฉี่ขี้ควายมิระอากล้าจับต้อง
กลิ่นเจ้าทุยฝังใจยังใฝ่ปอง         
ด้วยเกี่ยวข้องผูกพันกันนานมา

   ๑๖๒  ดังเพื่อนเกิดเพื่อนแก่แลเจ็บตาย      
บุญคุณควายเลอเลิศประเสริฐค่า
เป็นแม่แรงแม่งานการทำนา         
ได้ข้าวปลาเลี้ยงเรามาเนานาน

   ๑๖๓  ควายตัวใดใช้งานกอปรการกิจ         
ห้ามคอยคิดฆ่าเข่นเป็นอาหาร
ทะนุถนอมเลี้ยงไว้จนวายปราณ      
ยังมีการฝั่งร่างอย่างพิธี

   ๑๖๔  ควายแก่สุดทางใต้เรียกหลายอย่าง      
"แม่คอก" บ้าง "แม่โยด" บ้างเรียกอย่างนี้
หากตายไปเก็บเขาเขาว่าดี         
นำแขวนที่ยุ้งข้าวเป็นราวไป   
   
   ๑๖๕  ทำอย่างนี้คงระลึกนึกบุญคุณ
ที่เกื้อหนุนเรามาทำนาให้
ก็อย่างน้อยเตือนจิตสะกิดใจ         
เก็บเอาไว้ให้ดูผู้มีพระคุณ

       

 


เข้าสวนครัวเพิ่มผัก

๑๖๖  ตอนสายสายบางทีอยู่ที่บ้าน
เตรียมอาหารแม่หมูและหมูขุน
หาหยวกบอนเป็นผักเก็บกักตุน      
เผื่อเป็นทุนมื้อต่อไปได้สบาย   
      
   ๑๖๗  จับต้นบอนมาฝานจัดการต้ม
รำผสมต้มพร้อมรสหอมหลาย
ใส่ปลายสารลงไปได้มากมาย      
เป็นอาหารมื้อบ่ายสบายใจ

   ๑๖๘  ตอนมื้อเช้ามีหยวกบวกเศษอาหาร      
หยวกต้องฝานแล้วตำรำเสริมใส่
น้ำล้างจานเจือเพิ่มเติมลงไป      
เด็กเล็กใหญ่ทำได้แม่ให้งาน

   ๑๖๙  เวลาว่างบางทีพี่น้องฉัน         
เป็นบางวันไปนาหาอาหาร
จับปลากุ้งทุ่งนามารับทาน         
หามินานพอได้ไว้ต้มแกง

   ๑๗๐  ขากลับบ้านงานมีนี้ไม่หนัก         
เก็บหาผักกินได้มิหน่ายแหนง
เข้าสวนครัวเพิ่มผักพวกฟักแฟง      
มาปรุงแต่งได้ทานอาหารเย็น

http://www.naturedharma.com/data-1758.html