"ขึ้นคาน"

"ขึ้นคาน"

เป็นสำนวน หมายความถึงหญิงที่มีอายุเลยวัยสาวแล้วแต่ยังไม่ได้แต่งงาน
เป็นคำที่มีนัยตำหนิ เพราะแต่โบราณมานิยมให้ผู้หญิงแต่งงาน
เพื่อให้มีผู้ดูแลและป้องกันภัย ไม่โดดเดี่ยว

ครั้งอดีต วิถีไทยใกล้ชิดแม่น้ำลำคลอง
บ้านเรือนส่วนใหญ่หันหน้าหาสายน้ำมีเรือเป็นพาหนะสำคัญพาสัญจรไปมา
ครั้นเมื่อใช้นานเข้า เรือมีอันเกิดชำรุดเสียหายต้องซ่อม
ยามจะซ่อม ต้องยกขึ้นมาบนบกซึ่งทำที่รับเรือรอไว้แล้ว
ที่รับเรือนั้นเรียกว่า "คาน"

อาศัยอรรถาธิบายจากขุนวิจิตรมาตรา ปราชญ์ภาษาไทย ท่านว่า สำนวน "ขึ้นคาน"
มาจากเรียกเรือที่ยกขึ้นพาดไว้บนคาน เพื่อซ่อมรอยรั่ว ยาชัน ทาน้ำมันใหม่
ในตอนนั้นเรือใช้ประโยชน์ไม่ได้ ค้างเติ่งอยู่บนคาน เรียกว่าขึ้นคาน

ต่อมาจึงนำคำว่า "ขึ้นคาน" เป็นสำนวนเรียกสตรีผู้ถึงวัยมีลูกมีผัวแล้ว
แต่ยังเล่นเนื้อเล่นตัว ไม่ยอมตกล่องปล่องชิ้นมีคู่เสียที
จึงถูกนำไปเปรียบเทียบกับเรือ

ถ้าเรือรั่วหรือชำรุดเสียหาย เจ้าของนำขึ้นมาซ่อมบนบก
ก็ต้องทำคานสำหรับรองเรือไว้ เรือที่ขึ้นคานจึงอยู่ห่างน้ำ
เมื่อเรือห่างน้ำ ก็เหมือนเสือห่างป่า จะมีคุณค่าอันใด
คนไทยแต่โบราณ จึงนำเอาคำว่า"ขึ้นคาน"มานิยามหญิงที่ยังไม่แต่งงาน
จนล่วงเลยวัยสาวไปแล้วนั่นเอง

ปล. Jones, G.W. นักวิจัยของสถาบันวิจัยเอเชีย มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์
ได้สำรวจอัตราการครองโสดของบรรดาสาวใหญ่วัย 40-44 ปี ที่อาศัยอยู่ตามเมืองหลวง
หรือเมืองสำคัญใน 8 ประเทศของเอเชีย ประกอบด้วย
ไทย พม่า สิงคโปร์ มาเลเซีย ฮ่องกง ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ และอินโดนีเซีย
ผลการสำรวจ สาวใหญ่วัย 40-44 ปี ใน กทม. มีอัตราการครองโสดสูงที่สุดถึง 19.9% เลยทีเดียว

ที่มาข้อมูล
gotoknow.org/blog/789/130548

ภาพประกอบจาก Internet

	ผู้เขียน	หัวข้อ: "ขึ้นคาน" (อ่าน 7120 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้