- อานามสยามยุทธ -

<<< ก่อนหน้า .

- อานามสยามยุทธ ๑๖๕ (ปิดฉากสงครามอานามสยามยุทธ) -

ศึกสงบจบเรื่องเลิกเคืองแค้น
ต่างอยู่แดนดินตนไม่พ้นข้าม
นักองค์ด้วงครองประเทศทั่วเขตคาม
เจ้าสยามสถาปนาอย่างปรานี

เจ้าพระยาบดินทร์สิ้นศึกแล้ว
“ขุนพลแก้ว” พร้อมพรักด้วยศักดิ์ศรี
มีเวลาอยู่บ้านนานสองปี
แล้วชีวีปิดม่าน “อสัญกรรม”

อภิปราย ขยายความ ..........................

ความในอานามสยามยุทธในเล่มที่ ๑ ที่ ๒ ว่าด้วยไทยรบกับลาวต่อด้วยรบกับญวน ที่ท่านเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิง) บันทึกลงสมุดไทยไว้ จากนี้ไปเป็นความในเล่มที่ ๓ ซึ่งเมื่อวันวานนี้ให้อ่านกันถึงตอนที่... พระเจ้าเวียดนามเทียวตรีมีท้องตราสั่งบังคับมาย้งองต๋าเตียนกุนแม่ทัพใหญ่ญวนที่เมืองพนมเปญ แต่งตั้งให้นักพระองค์ด้วงเป็นเจ้าเมืองเขมรอยู่ก๊กหนึ่ง ส่งคืนเจ้าเขมรผู้หญิงทั้งสามนางพร้อมขุนนางเก่าเขมรและครอบครัว นักพระองค์ด้วงลงเรือรบขนาดใหญ่ไปรับตราและเครื่องแบบที่พระเจ้าเวียดนามประทานมา ณ ค่ายองต๋าเตียนกุน เมืองพนมเปญ จากนั้นญวนรื้อเลิกค่ายทั้งหมด ราชการทัพศึกเขมรกับญวนเลิกแล้วแก่กัน เป็นอันเสร็จสิ้นตั้งแต่ วันขึ้นสิบเอ็ดค่ำ เดือนเจ็ด ปีมะแม นพศก จุลศักราช ๑๒๐๙ (พ.ศ. ๒๓๙๐) จากนั้นมาอีกประมาณ ๑๗ วัน คือวันแรมสิบสองค่ำ เดือนเจ็ด ปีเดียวกันนั้น พระเจ้าเวียดนามเทียวตรีก็ถึงแก่ทิวงคตด้วยไข้พิษ พระญาติและขุนนางผู้ใหญ่พร้อมใจกันยกเจ้าชายยวมราชโอรสองค์ใหญ่ขึ้นครองราชสมบัติด้วยวัยเพียงเจ็ดปี ตั้งพระนามยี่ห้อว่า พระเจ้าเวียดนามตือตึกเดือดว่างเด้ ให้ปู่น้อยคือ เจ้าเตียนวานอนุชาพระเจ้ามินมาง เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์สืบไปตามเดิม วันนี้มาอ่านเรื่องกันต่อในตอนจบครับ.....

“ฝ่ายที่กรุงเทพฯ พระบาทสมด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาราชนิกูล (ชื่อเสือ) ซึ่งเป็นบุตรเจ้าพระยารัตนพิพิธ (สน) ที่สมุหนายกในรัชกาลที่ ๑ กรุงเทพฯ โปรดให้เลื่อนยศขึ้นเป็น พระยาเพชรพิไชย จางวางกรมล้อมพระราชวัง

ครั้น ณ วันเดือนยี่ ขึ้นสิบสี่ค่ำ ในปีมะแมนพศก โปรดให้พระยาเพชรพิไชย (เสือ) เป็นข้าหลวงที่หนึ่งต้นรับสั่ง กับเจ้าพนักงานทุกตำแหน่งคุมเครื่องราชอิสริยยศกับสุพรรณบัฏจารึกพระนามพระเจ้ากรุงกัมพูชาองค์ใหม่ ให้ออกไปเมืองเขมรให้พร้อมด้วยเจ้าพระยาบดินทรเดชา จัดการอภิเษกนักพระองค์ด้วงเป็นเจ้าแผ่นดินกรุงกัมพูชา พระยาเพชรพิไชยเชิญกระแสพระราชดำริออกไปถึงเจ้าพระยาบดินทรเดชา เจ้าพระยาบดินทร์เดชาให้ตั้งการอภิเษกนักพระองค์ด้วง ณ วันพฤหัสบดี เดือนสี่ ขึ้นสี่ค่ำ ปีมะแม นพศก ทรงพระนามว่า “ สมเด็จพระหริรักษ์รามามหาอิศราธิบดี ศรีสุริโยปพันธุธรรมิกวโรดม บรมศิรอินทรบวรมหาจักรพรรดิ ราชพิลาศนารถบพิตร สถิตยเป็นอินทรกัมพูรัตนราช วโรภาษชาติวรวงศ์ ดำรงกัมพูชามหาประเทศราช บวรพิพัฒนาดิเรก เอกอัครมหาเขมราธิบดินทร นรินทรวิสุทธิอุตมวโรดม บรมบพิตรพระเจ้ากรุงกัมพูชา”

ครั้งนั้น องค์พระหริรักษ์ก็จัดเครื่องพระราชบรรณาการ แต่งให้พระยา พระเขมร คุมเข้ามาทูลเกล้าฯ ถวาย ณ กรุงเทพฯ ตามอย่างตามธรรมเนียมทุกปีมิได้ขาด บรรณาการที่ส่งเข้ามากรุงเทพฯนั้นคือ แพรเขมร ๕๐ ผืน ผ้าขาวเขมร ๒๐๐ ผืน ขี้ผึ้งหนักหาบหนึ่ง ผลเร่วหนักหาบหนึ่ง ผลกระวานหนักหาบหนึ่ง ครั่งหนักหาบหนึ่ง รงค์หนักหาบหนึ่ง น้ำรัก ๕๐ กระออม เป็นแบบอย่างตามธรรมเนียมสมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดี (นักพระองค์เอง) บิดา ดังนี้ แล้วองค์พระหริรักษ์คิดถึงพระเดชพระคุณพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ณ กรุงเทพมหานคร จึงได้จัดพะราชบรรณาการเพิ่มเติมขึ้นอีก ผลกระวานหนักห้าสิบหาบ น้ำรัก ๑๐๐ กระออม บางปีถวายของแปลก ๆ บ้าง

ครั้น ณ เดือนห้า ปีวอกสัมฤทธิศก จุลศักราช ๑๒๓๐ ปี เป็นปีที่ ๒๕ ในรัชกาลแผ่นดินที่ ๓ กรุงเทพมหานคร เจ้าพระยาบดินทรเดชาและพระยาเพชรพิไชย จัดการอภิเษกองค์พระหริรักษ์ฯ เสร็จแล้วกลับกรุงเทพฯ

ครั้งนั้นองค์พระหริรักษ์ฯ ให้นักองค์ราชาวดีราชบุตรผู้ใหญ่เข้ามาทำราชการอยู่ ณ กรุงเทพฯ ให้เข้ามาด้วยเจ้าพระยาบดินทรเดชา เจ้าพระยาบดินทรเดชาก็กลับเข้ามาถึงเมืองฉะเชิงเทรา ณ วันจันทร์ เดือนห้า ขึ้นสิบสี่ค่ำ ในปีวอกสัมฤทธิศก พอพบกองทัพกรุงเทพฯ ออกไปต่อรบด้วยจีนตั้วเฮียที่เมืองฉะเชิงเทรา เจ้าพระยาพระคลัง (ดิศ) เป็นแม่ทัพ เจ้าหมื่นไวยวรนารถ (ชื่อช่วง) บุตรใหญ่เจ้าพระยาพะคลังนั้นเป็นทัพหน้า เจ้าพระยาบดินทรเดชาก็ยกเข้าช่วยเจ้าพระยาพระคลังตีพวกตั้วเฮียจีนกบฏแตกหนีหายไปสิ้น เมื่อ ณ วันพฤหัสบดี เดือนห้า แรมห้าค่ำ กองทัพเจ้าพระยาพระคลังจับได้ตัวนายจีนตั้วเฮีย คือ จีนหัวเสียวตั้วเฮีย ๑ จีนเฮียงยี่เฮีย ๑ จีนตูยี่เฮีย ๑ จีนโปยี่เฮีย ๑ จีนแสงซาเฮีย ๑ จีนเกา ๑ จีนกีเฉาเฮีย ๑ และจีนโผ ๑ จีนลัก ๑ จีนหลงจู๊อะ ๑ จีนกีเถ้าแก่สวนอ้อยด้วย ๑ ส่งเข้ามา ณ กรุงเทพฯ

เจ้าพระยาบดินทรเดชาและเจ้าพระยาพระคลังเสร็จการศึกแล้วก็กลับเข้ามาถึงกรุงเทพมหานคร ณ วันเดือนหก ขึ้นสามค่ำ ในปีวอกสัมฤทธิศก ทันการฉลองวัดพระเชตุพน มีการมหรสพเป็นอย่างใหญ่ มีโขนอุโมงค์โรงใหญ่ชักรอกกรมหลวงรักษ์รณเรศร์ โรงใหญ่สนุกเหลือที่จะพรรณนา แล้วถวายพระไตรแพร จีวรเมล็ดพริกไทย สบงแพรเขมร ผ้ากราบพระแพรเขมรที่เจ้าพระยาบดินทรเดชาจัดมาทูลเกล้าฯ ถวาย รวมไตรแพร ๕,๐๐๐ ไตร และเครื่องบริขารต่าง ๆ เป็นอันมากห้าพันสำรับ

ครั้น ณ ปีระกาเอกศก จุลศักราช ๑๒๑๑ ปี เป็นปีที่ ๒๖ ในรัชกาลแผ่นดินที่ ๓ กรุงเทพมหานคร เจ้าพระยาบดินทรเดชาที่สมุหนายกอรรคมหาเสนาบดีผู้ใหญ่ ป่วยเป็นไข้ป่วงใหญ่ ถึงอสัญกรรม ณ วันเดือนเจ็ด แรมเก้าค่ำ ปีระกา เอกศก โปรดเกล้าฯ ให้ทำการฌาปนกิจพระราชทานเพลิงเจ้าพระยาบดินทรเดชาที่เมรุวัดสระเกศ........

(ถ้าจะคิดตั้งแต่ไทยได้เป็นศึกกับญวนเมื่อปีมะเส็งเบญจศกเป็นครั้งแรก มาถึงเลิกการศึกเสร็จกัน เมื่อปีมะแมนพศก รวมปีระหว่างไทยรบกับญวนนั้น ๑๔ ปี จึงสำเร็จเสร็จสิ้นการศึกสงครามเป็นไมตรีกัน)

** เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ขุนพลแก้วในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลแผ่นดินที่ ๓ กรุงเทพมหานคร ถึงแก่อสัญกรรมลงในปีพุทธศักราช ๒๓๙๒ หลังจากเสร็จศึกสงครามไทย-ญวน ได้ ๒ ปี และต่อมาอีก ๒ ปี คือ พุทธศักราช ๒๓๙๔ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลแผ่นดินที่ ๓ กรุงเทพฯ ก็เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ ๒ เมษายน พุทธศักราช ๒๓๙๔ หลังจากเสร็จศึกสงครามไทย-ญวน ได้ ๔ ปี คงเหลือแต่เรื่องวีรกรรม “อานามสยามยุทธ” ไว้ให้อนุชนไทยศึกษากันต่อไป........

เต็ม อภินันท์
ณ อาศรมลายสือไท เมืองสุโขทัย
๑๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒
ขอขอบคุณเจ้าของภาพที่นำมาประกอบนี้ในเน็ต

	ผู้เขียน	หัวข้อ: - อานามสยามยุทธ - (อ่าน 127616 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้